Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Norodom Sihanuk (Khmerce: នរោត្តម សីហនុ) (d. 31 Ekim 1922, Punon Pen, Kamboçya - ö. 15 Ekim 2012, Pekin, Çin), 1941-1955 ve 1993-2004 yılları arasında iki defa olarak tahtta kalmıştır. 7 Ekim 2004 yılında tahtı kendi isteğiyle oğlu Norodom Sihamoni'ye devretmiştir. Tahta ilk çıkışından itibaren ‘Baba-Kral’ olarak bilinmekteydi. Uzun kariyeri boyunca Kamboçya'yı çeşitli unvanlar ile yönetti, Kamboçya'nın hem Kralı hem de Başbakanı olarak görev yaptı. Sihanuk'un yaşamı boyunca Kamboçya, Fransız sömürge yönetimi (1953'e kadar), bağımsız krallık (1953–1970), cumhuriyet (1970–1975), Kızıl Kmer rejimi (1975–1979), komünist bir rejim (1979–1989), bir eyalet (1989–1993) ve yine krallık (1993'ten beri) rejimlerini yaşamıştı.
| Norodom Sihanuk | |
|---|---|
 | |
| Kamboçya Kralı | |
| Görev süresi 24 Nisan 1941 - 3 Mart 1955 | |
| Yerine geldiği | |
| Yerine gelen | |
| Görev süresi 24 Eylül 1993 - 7 Ekim 2004 | |
| Yerine geldiği | |
| Yerine gelen | Norodom Sihamoni |
| Kamboçya Devlet Başkanı | |
| Görev süresi 20 June 1960 - 18 March 1970 | |
| Yerine geldiği | Chuop Hell |
| Yerine gelen | Cheng Heng |
| Halkın Sosyalist Topluluğu Genel Başkanı | |
| Görev süresi 22 Mart 1955 - 18 Mart 1970 | |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | Punon Pen, Kamboçya |
| Ölüm | Pekin, Çin |
| Partisi | Halkın Sosyalist Topluluğu |
| Evlilik(ler) | Phat Kanhol (1942–46) Sisowath Monikessan (1944–46) Mam Manivan Phanivong (1949–52) Norodom Monineath (1952-2012) |
| Çocuk(lar) | Norodom Sihamoni |
| Mesleği | Politikacı |
| Dini | Theravada, Budist |
| İmzası |  |
İlk kralık dönemi
Babası Prens , annesi Kral Sisowath Monivong'un kızı Prenses 'tır. Ailenin tek çocuğu olduğu için 1941 yılında büyükbabası Monivong öldüğünde, Sihanuk, Fransız sömürge yönetimi tarafından kral olarak tahta çıkartıldı.
II. Dünya Savaşı sırasında Japon İmparatorluğununu Kamboçya'yı işgalinin ardından, ülkesinin Fransız Çinhindi'den ayrılıp bağımsızlığını kazanması için başlatılan harekete katıldı. 1953'te Kamboçya'nın Fransa'dan bağımsızlığını sağladı. 1955'te siyasete doğrudan katılmak için tahttan çekildi ve yerine babası Suramarit geçti.
Başbakanlık dönemi ve devrilmesi
Sihanouk (Sangkum) adlı siyasi partiye katıldı. Liderlik ettiği bu parti, 'nden %82,7 oyla birinci çıktı ve Sihanuk başbakan oldu. Sihanouk bir tek parti yönetimi kurdu ve siyasi muhalefeti bastırdı. 1960 yılında babası öldükten sonra Sihanouk, Kamboçya Devlet Başkanı olarak yeni bir göreve başladı.
Dış ilişkilerde resmi olarak tarafsız olan Sihanuk, uygulamada komünist bloğa daha yakındı. 1970 düzenlenen bir darbe ile devirildi. Darbenin ana nedenleri, Sihanuk'un Amerika destekli Güney Vietnam ile savaşan Kuzey Vietnamlıların Kamboçya sınırları içindeki faaliyetlerine tolerans göstermesi ve ağır silahlı Vietnam Ulusal Kurtuluş Cephesi militanlarının Doğu Kamboçya'yı fiilen kontrol etmesine izin vermesiydi. Darbe gerekçesini ise Sihanuk'un tarafsızlığı sürdürme politikalarının dolaylı bir sonucu olan Kamboçya ekonomisinin korkunç durumda olması olarak ilan etmişti.
Darbe ile mevcut Kamboçya Krallığı bir Kmer Cumhuriyeti haline geldi. Yeni rejim Sihanuk'un Kuzey Vietnam rejimi ve Viet Cong ile gizli işbirliği dönemini sona erdirdi ve devam eden İkinci Çinhindi Savaşı'nda Kamboçya'yı Güney Vietnam ile işbirliğine soktu.
Darbe Sonrası dönem
Sihanouk önce Çin, ardından Kuzey Kore'ye giderek sürgünde bir hükûmet ve Kızıl Kmerlerin partisi Kamboçya Komünist Partisi ile ittifak kurarak Kamboçya Ulusal Birleşik Cephesi isimli, liderliğini yaptı bir direniş hareketi oluşturdu.
Kamboçyalılara yeni hükûmetle savaşmaya çağıran Sihanouk Kamboçya İç Savaşı sırasında Kızıl Kmerleri destekledi.Amerika Birleşik Devletleri'nin askeri ve mali yardımına rağmen, Kmer Ulusal Silahlı Kuvvetleri (Forces armées nationales khmères veya FANK) yetersiz eğitilmişti ve Kızıl Kmerlere, Sihanouk'un güçlerine ve Kızıl Kmerlerin koruyucusu olan komunist Kuzey Vietnam'a karşı yenildi. Cumhuriyet 17 Nisan 1975'te, Kızıl Kmerler ve Vietnam Halk Kara Kuvvetleri Phnom Penh'i alınca resmi olarak dağıldı ve Vietnam desteğiyle Demokratik Kampuçya kuruldu.
Kızıl Kmerlerin 1975'teki zaferinden sonra, Sihanouk yeniden devlet başkanı olarak ülkesine geri döndü. Ancak kısa süre sonra yeni hükûmetle ilişkileri bozuldu ve 1976'da istifa etti. Demokratik Kampuçya'nın Vietnam'dan bağımsız kararlar alması ve çıkar çatışmasıyla gerilen ilişkiler, sınır ihlalleri gerekçe gösterilerek iki ülke arasında savaşa dönüştü. Vietnam'ın Kamboçya-Vietnam Savaşı'nı kazanmasının ardından bu sefer de Kampuçya Halk Cumhuriyeti kuruldu. Kızıl Kmerler ise ülkenin batısındaki küçük bir bölgeye çekildiler. Kızıl Kmer rejimi tarafından 1975 yılında "BüyükYurtsever Şahsiyet" ilan edilen Sihanouk, Vietnam güçleri 1979'da Kızıl Kmerleri devirene kadar ev hapsinde tutulmuştu.
İkinci sürgün dönemi
1979 yılında Sihanuk tekrar sürgüne gitti ve 1981'de bir direniş partisi olan 'i kurdu. Ertesi yıl, Kamboçya'nın Birleşmiş Milletler'deki koltuğunu koruyan ve onu Kamboçya'nın uluslararası alanda tanınan devlet başkanı yapan Vietnam karşıtı direniş gruplarından oluşan geniş bir koalisyon olan 'nin (CGDK) başkanı oldu. 1980'lerin sonlarında, Vietnam destekli Kampuçya Halk Cumhuriyeti ile CGDK arasındaki düşmanlıkları sona erdirmek için gayri resmi görüşmeler başlatıldı. 1990 yılında, Kamboçya'nın egemenlik meselelerini denetlemek için bir geçiş organı olarak kuruldu ve başkanlığına Sihanouk getirildi.
İkinci krallık dönemi
1991 yılında Paris Barış Anlaşmaları imzalandı ve ertesi yıl Kamboçya'daki BM Geçiş Dönemi Otoritesi (UNTAC) kuruldu. UNTAC, 1993 Kamboçya genel seçimlerini düzenledi ve ardından oğlu Norodom Ranariddh ve Hun Sen'in ortaklaşa liderliğinde bir koalisyon hükûmeti kuruldu. Sihanouk yeniden Kamboçya'nın kralı olarak iade edildi.
2004 yılında, kendi isteğiyle tahtı bıraktı ve önce Kuzey Kore'nin başkenti Pyongyang'a, sonra da Çin'in başkenti Pekin'e yerleşti. Kraliyet Taht Konseyi, halefi olarak oğlu Sihamoni'yi seçti. Sihanuk, 15 Ekim 2012 tarihinde Pekin'de, bir kalp krizi sonrasında 89 yaşında öldü. Kolon kanseri, diyabet ve hipertansiyon gibi sağlık sorunlarından dolayı Ocak ayından beri Çin'de tıbbi tedavi görmekteydi.
Sinema ve müzik kariyeri
1941 ile 2006 yılları arasında Sihanuk, bazılarında rol aldığı 50 filmin yapımcılığını ve yönetmenliğini üstlenmişti. Daha sonra düşük kaliteli olarak tanımlanan filmler, yazdığı bazı şarkılar gibi genellikle milliyetçi unsurlar içeriyordu. Şarkılarından bazıları eşi Monique, Kamboçya'ya komşu ülkeler ve sürgünde onu destekleyen komünist liderler hakkındaydı. 1980'lerde Sihanuk, New York'ta diplomatlar için konserler verdi. İkinci saltanatı sırasında sarayındaki konserlere de katıldı.
Kaynakça
- ^ a b c d e f g "Norodom Sihanouk". 30 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2022.
- ^ "Kmer Cumhuriyeti". 11 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2022.
- ^ "Kamboçya İç Savaşı". 26 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2022.
- ^ "Demokratik Kampuçya". 11 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2022.
- ^ Mehmet Ataberk ve Nuri Çolakoğlu (1979). Savaşan Kamboçya. Aydınlık Yayınları.
 | Kamboçya ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
 | Soyluluk ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Norodom Sihanuk Khmerce នរ ត តម ស ហន d 31 Ekim 1922 Punon Pen Kambocya o 15 Ekim 2012 Pekin Cin 1941 1955 ve 1993 2004 yillari arasinda iki defa olarak tahtta kalmistir 7 Ekim 2004 yilinda tahti kendi istegiyle oglu Norodom Sihamoni ye devretmistir Tahta ilk cikisindan itibaren Baba Kral olarak bilinmekteydi Uzun kariyeri boyunca Kambocya yi cesitli unvanlar ile yonetti Kambocya nin hem Krali hem de Basbakani olarak gorev yapti Sihanuk un yasami boyunca Kambocya Fransiz somurge yonetimi 1953 e kadar bagimsiz krallik 1953 1970 cumhuriyet 1970 1975 Kizil Kmer rejimi 1975 1979 komunist bir rejim 1979 1989 bir eyalet 1989 1993 ve yine krallik 1993 ten beri rejimlerini yasamisti Norodom SihanukKambocya KraliGorev suresi 24 Nisan 1941 3 Mart 1955Yerine geldigiYerine gelenGorev suresi 24 Eylul 1993 7 Ekim 2004Yerine geldigiYerine gelen Norodom SihamoniKambocya Devlet BaskaniGorev suresi 20 June 1960 18 March 1970Yerine geldigi Chuop HellYerine gelen Cheng HengHalkin Sosyalist Toplulugu Genel BaskaniGorev suresi 22 Mart 1955 18 Mart 1970Kisisel bilgilerDogum Punon Pen KambocyaOlum Pekin CinPartisi Halkin Sosyalist TopluluguEvlilik ler Phat Kanhol 1942 46 Sisowath Monikessan 1944 46 Mam Manivan Phanivong 1949 52 Norodom Monineath 1952 2012 Cocuk lar Norodom SihamoniMeslegi PolitikaciDini Theravada BudistImzasi Ilk kralik donemi Babasi Prens annesi Kral Sisowath Monivong un kizi Prenses tir Ailenin tek cocugu oldugu icin 1941 yilinda buyukbabasi Monivong oldugunde Sihanuk Fransiz somurge yonetimi tarafindan kral olarak tahta cikartildi II Dunya Savasi sirasinda Japon Imparatorlugununu Kambocya yi isgalinin ardindan ulkesinin Fransiz Cinhindi den ayrilip bagimsizligini kazanmasi icin baslatilan harekete katildi 1953 te Kambocya nin Fransa dan bagimsizligini sagladi 1955 te siyasete dogrudan katilmak icin tahttan cekildi ve yerine babasi Suramarit gecti Basbakanlik donemi ve devrilmesi Sihanouk Sangkum adli siyasi partiye katildi Liderlik ettigi bu parti nden 82 7 oyla birinci cikti ve Sihanuk basbakan oldu Sihanouk bir tek parti yonetimi kurdu ve siyasi muhalefeti bastirdi 1960 yilinda babasi oldukten sonra Sihanouk Kambocya Devlet Baskani olarak yeni bir goreve basladi Dis iliskilerde resmi olarak tarafsiz olan Sihanuk uygulamada komunist bloga daha yakindi 1970 duzenlenen bir darbe ile devirildi Darbenin ana nedenleri Sihanuk un Amerika destekli Guney Vietnam ile savasan Kuzey Vietnamlilarin Kambocya sinirlari icindeki faaliyetlerine tolerans gostermesi ve agir silahli Vietnam Ulusal Kurtulus Cephesi militanlarinin Dogu Kambocya yi fiilen kontrol etmesine izin vermesiydi Darbe gerekcesini ise Sihanuk un tarafsizligi surdurme politikalarinin dolayli bir sonucu olan Kambocya ekonomisinin korkunc durumda olmasi olarak ilan etmisti Darbe ile mevcut Kambocya Kralligi bir Kmer Cumhuriyeti haline geldi Yeni rejim Sihanuk un Kuzey Vietnam rejimi ve Viet Cong ile gizli isbirligi donemini sona erdirdi ve devam eden Ikinci Cinhindi Savasi nda Kambocya yi Guney Vietnam ile isbirligine soktu Darbe Sonrasi donem Sihanouk once Cin ardindan Kuzey Kore ye giderek surgunde bir hukumet ve Kizil Kmerlerin partisi Kambocya Komunist Partisi ile ittifak kurarak Kambocya Ulusal Birlesik Cephesi isimli liderligini yapti bir direnis hareketi olusturdu Kambocyalilara yeni hukumetle savasmaya cagiran Sihanouk Kambocya Ic Savasi sirasinda Kizil Kmerleri destekledi Amerika Birlesik Devletleri nin askeri ve mali yardimina ragmen Kmer Ulusal Silahli Kuvvetleri Forces armees nationales khmeres veya FANK yetersiz egitilmisti ve Kizil Kmerlere Sihanouk un guclerine ve Kizil Kmerlerin koruyucusu olan komunist Kuzey Vietnam a karsi yenildi Cumhuriyet 17 Nisan 1975 te Kizil Kmerler ve Vietnam Halk Kara Kuvvetleri Phnom Penh i alinca resmi olarak dagildi ve Vietnam destegiyle Demokratik Kampucya kuruldu Kizil Kmerlerin 1975 teki zaferinden sonra Sihanouk yeniden devlet baskani olarak ulkesine geri dondu Ancak kisa sure sonra yeni hukumetle iliskileri bozuldu ve 1976 da istifa etti Demokratik Kampucya nin Vietnam dan bagimsiz kararlar almasi ve cikar catismasiyla gerilen iliskiler sinir ihlalleri gerekce gosterilerek iki ulke arasinda savasa donustu Vietnam in Kambocya Vietnam Savasi ni kazanmasinin ardindan bu sefer de Kampucya Halk Cumhuriyeti kuruldu Kizil Kmerler ise ulkenin batisindaki kucuk bir bolgeye cekildiler Kizil Kmer rejimi tarafindan 1975 yilinda BuyukYurtsever Sahsiyet ilan edilen Sihanouk Vietnam gucleri 1979 da Kizil Kmerleri devirene kadar ev hapsinde tutulmustu Ikinci surgun donemi 1979 yilinda Sihanuk tekrar surgune gitti ve 1981 de bir direnis partisi olan i kurdu Ertesi yil Kambocya nin Birlesmis Milletler deki koltugunu koruyan ve onu Kambocya nin uluslararasi alanda taninan devlet baskani yapan Vietnam karsiti direnis gruplarindan olusan genis bir koalisyon olan nin CGDK baskani oldu 1980 lerin sonlarinda Vietnam destekli Kampucya Halk Cumhuriyeti ile CGDK arasindaki dusmanliklari sona erdirmek icin gayri resmi gorusmeler baslatildi 1990 yilinda Kambocya nin egemenlik meselelerini denetlemek icin bir gecis organi olarak kuruldu ve baskanligina Sihanouk getirildi Ikinci krallik donemi 1991 yilinda Paris Baris Anlasmalari imzalandi ve ertesi yil Kambocya daki BM Gecis Donemi Otoritesi UNTAC kuruldu UNTAC 1993 Kambocya genel secimlerini duzenledi ve ardindan oglu Norodom Ranariddh ve Hun Sen in ortaklasa liderliginde bir koalisyon hukumeti kuruldu Sihanouk yeniden Kambocya nin krali olarak iade edildi 2004 yilinda kendi istegiyle tahti birakti ve once Kuzey Kore nin baskenti Pyongyang a sonra da Cin in baskenti Pekin e yerlesti Kraliyet Taht Konseyi halefi olarak oglu Sihamoni yi secti Sihanuk 15 Ekim 2012 tarihinde Pekin de bir kalp krizi sonrasinda 89 yasinda oldu Kolon kanseri diyabet ve hipertansiyon gibi saglik sorunlarindan dolayi Ocak ayindan beri Cin de tibbi tedavi gormekteydi Sinema ve muzik kariyeri 1941 ile 2006 yillari arasinda Sihanuk bazilarinda rol aldigi 50 filmin yapimciligini ve yonetmenligini ustlenmisti Daha sonra dusuk kaliteli olarak tanimlanan filmler yazdigi bazi sarkilar gibi genellikle milliyetci unsurlar iceriyordu Sarkilarindan bazilari esi Monique Kambocya ya komsu ulkeler ve surgunde onu destekleyen komunist liderler hakkindaydi 1980 lerde Sihanuk New York ta diplomatlar icin konserler verdi Ikinci saltanati sirasinda sarayindaki konserlere de katildi Kaynakca a b c d e f g Norodom Sihanouk 30 Kasim 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Aralik 2022 Kmer Cumhuriyeti 11 Nisan 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Aralik 2022 Kambocya Ic Savasi 26 Haziran 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Aralik 2022 Demokratik Kampucya 11 Aralik 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Aralik 2022 Mehmet Ataberk ve Nuri Colakoglu 1979 Savasan Kambocya Aydinlik Yayinlari erisim tarihi kullanmak icin url gerekiyor yardim Kambocya ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz Soyluluk ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz