Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddenin daha doğru ve güvenilir bilgi sunması için güncellenmesi gerekmektedir. Daha fazla bilgi için bakınız. (Aralık 2020) |
Ermenistan ile Azerbaycan arasında, büyük ölçüde süregelen, fakat Azerbaycan ordusunun 27 Eylül 2020 tarihinde başlattığı Karabağ operasyonu ile alınan, Dağlık Karabağ sorunu nedeniyle diplomatik bir ilişki yoktur. Komşu halklar, 1918-1921 yılları arasında, çökmüş Rus İmparatorluğu'ndan Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti ve Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti olarak kazandıkları kısa bağımsızlıkları sırasında resmi hükûmet ilişkilerine sahiptiler; bu ilişkiler Rus Devrimi'nden sonra Sovyetler Birliği tarafından işgal edilip ilhak edilene kadar vardı. Geçen yüzyılda ülkeler tarafından yürütülen bir savaş nedeniyle -biri 1918'den 1921'e, diğeri 1988'den 1994'e kadar- iki ülke gergin ilişkilere sahipti.
 | |
 Ermenistan |  Azerbaycan |
|---|---|
Tarihi
1918 ve 1921 arasındaki ilişkiler
Transkafkasya Federasyonu'nun 26 Mayıs 1918'de bağımsız Demokratik Gürcistan Cumhuriyeti'nin ilanıyla dağılması üzerine, hem Azerbaycan hem de Ermenistan 28 Mayıs 1918'de aynı gün bağımsızlıklarını ilan ettiler. Hem Ermenistan hem de Azerbaycan, tarihsel ve etnik olarak kendilerinin gördükleri topraklarda hak iddia etti; bu toprak anlaşmazlıkları 1918 ile 1920 yılları arasında Azerbaycan-Ermenistan Savaşı'na yol açtı, ancak hem Ermenistan hem de Azerbaycan Sovyetler Birliği tarafından ilhak edildiğinde sona eren bir dizi çatışma vardı.
Sovyet dönemi (1922-1991)
1922'de Sovyetler Birliği'nin kurulması üzerine Azerbaycan SSC ve Ermenistan SSC, başlangıçta Transkafkasya SFSC'nin bir parçası olarak ve 1936'dan sonra ayrı birimler olarak kurucu devletler oldular. Dağlık Karabağ Özerk Oblastı (NKAO) dahil olmak üzere iki ülke arasındaki ilişkiler, Sovyet yönetimi altında genellikle barışçıl ve dostane idi. Ara sıra çatışmalar meydana gelmesine rağmen, özellikle Ermenistan'daki çok sayıda Azeri'nin göçüyle sonuçlanan 1948 ve 1964'teki halk protestoları, katı Sovyet sansürü nedeniyle daha geniş bir kesim tarafından bilinmiyordu.
1988'de Karabağ Ermenileri, ayrılıp Ermenistan'a katılmak için oy kullandılar. Bu, Ermenistan ve Azerbaycan'daki katliamlarla birlikte Karabağ Savaşı olarak bilinen çatışmayla sonuçlandı. Şiddet, eski Dağlık Karabağ Özerk Oblastı ve çevresindeki yedi Azerbaycan bölgesinin fiilen Ermeni işgaliyle sonuçlandı; her iki taraf Mayıs 1994'ten beri yürürlükte olan ateşkesi kabul ettiğinde etkili bir şekilde durdu. 1995'in sonlarında, her iki taraf AGİT Minsk Grubu'nun arabuluculuğunu kabul etti. Minsk Grubu'na şu anda ABD, Fransa ve Rusya eş başkanlık ediyor ve Ermenistan, Azerbaycan, Türkiye ve birçok Batı Avrupa ülkesinden oluşuyor.
1994 sonrası
Savaştan sonra Ermenistan ve Azerbaycan arasındaki ilişkiler çok gergin kaldı. 2008'de Azerbaycan cumhurbaşkanı İlham Aliyev “Dağlık Karabağ asla bağımsız olmayacak; pozisyon uluslararası arabulucular tarafından da desteklenmektedir; Ermenistan gerçeği kabul etmek zorunda ve 1918'de Erivan Ermenilere verildi. Büyük bir hataydı. Erivan Hanlığı Azeri topraklarıydı, Ermeniler burada misafirdiler." dedi." İki ülke hala teknik olarak savaşta ve Azerbaycan hükûmeti AGİT Minsk Grubu'nun arabuluculuğu başarılı olmazsa düzenli olarak Dağlık Karabağ'ı askerî güçle geri almakla tehdit ediyor.
Ermenistan vatandaşlarının yanı sıra Ermeni kökenli diğer ülkelerin vatandaşlarının Azerbaycan Cumhuriyeti'ne girişleri yasaklanmıştır. Bir kişinin pasaportunun Dağlık Karabağ'a diplomatik pasaportu kısıtlayan herhangi bir seyahat kanıtı göstermesi halinde Azerbaycan Cumhuriyeti'ne girmesi yasaktır.
Haziran 2010'da kısa bir süre alevlenen çatışma dört Ermeni ve bir Azeri askerin ölümüyle sonuçlandı. Çatışma, Ermenistan ve Azerbaycan Cumhurbaşkanları ile Moskova'da düzenlenen barış görüşmelerinden bir gün sonra gerçekleşti. 31 Ağustos 2010'da bir sınır çatışmasında üç Ermeni ve iki Azeri öldü, ancak Ermeni ordusu savaşta yedi Azerinin öldürüldüğünü iddia etti. Olay için her iki taraf da diğerini suçladı.
24 Haziran 2011'de iki taraf Dağlık Karabağ sorununa bir son vermek için Rusya'nın Kazan kentinde bir araya geldi, ancak görüşmeler başarısızlıkla sonuçlandı. Görüşmelerin sona ermesinin ardından, Azeri Cumhurbaşkanı İlham Aliyev 26 Haziran Kurtuluş Günü askeri geçit töreninde Ermenistan'ı Azerbaycan'ın Dağlık Karabağ'ı zorla geri alabileceği konusunda uyardı. 5 Ekim 2011'de Dağlık Karabağ çevresindeki sınır çatışmalarında bir Ermeni ve iki Azeri asker öldü. Aynı gün iki Ermeni de keskin nişancı ateşi nedeniyle yaralandı. Bir diğer şiddet olayı 5 Haziran 2012'de Azerbaycan tarafına göre Ermeni birliklerinin sınırı geçip geri çekilmeden önce beş Azerbaycan askerini vurmasıyla meydana geldi. Ermenistan bu iddiayı reddetti ve Azerbaycan'ı önce sınırı geçmekle suçladı.
2016 çatışmaları
Her iki taraftan da yaklaşık 350 asker ve sivilin öldürüldüğü 2016 Azerbaycan-Ermenistan çatışmalarından sonra, Azerbaycan tek taraflı ateşkes ilan etti.
2020 Dağlık Karabağ Savaşı
Dağlık Karabağ'da Türkiye destekli Azerbaycan ile Ermenistan destekli tanınmayan Dağlık Karabağ Cumhuriyeti arasında yaşanmış silahlı çatışmalardır. Bu çatışmalarda tarafların açıkladığı verilere göre yaklaşık 6000 asker ve sivil ölmüştür. Çatışmalar sonucunda Azerbaycan kesin olarak askeri ve diplomatik zafer elde etmiştir.
2022 sınır çatışmaları
12-15 Eylül 2022 tarihleri arasında Azerbaycan ve Ermenistan arasında meydana gelen sınır çatışmalarıdır. 12 Eylül 2022'de Azerbaycan-Ermenistan sınırı boyunca Azerbaycan ve Ermenistan birlikleri arasında bir dizi çatışma patlak verdi ve 2021-2022 Azerbaycan-Ermenistan sınır krizinde büyük bir tırmanışa işaret etti. İki taraf da gerginlikten birbirini sorumlu tuttu. Ermenistan Savunma Bakanlığı, Azerbaycan'ın Basargeçer, Goris, ve şehirleri yakınlarındaki Ermeni mevzilerine top ve ağır silahlarla saldırdığını ve topraklarının belirli bölgelerini işgal ettiğini ve daha sonra NASA'nın uydu görüntüleriyle teyit edildiğini söyledi. Azerbaycan Savunma Bakanlığı, Ermenistan'ın Daşkesen, Kelbecer ve Laçın bölgeleri yakınlarında "büyük çaplı provokasyonlar" düzenlediğini ve Ermenistan'ın iç sınır bölgesinde çok sayıda stratejik tepeyi ele geçirdiğini söyledi.
Sınırı çizilmemiş olan çatışmalar, esas olarak devam eden Dağlık Karabağ ihtilafından kaynaklanmaktadır. Rusya, 13 Eylül'de ateşkese aracılık ettiğini söyledi, ancak her iki taraf da ateşkesin yürürlüğe girmesinden dakikalar sonra bozulduğunu doğruladı. 14 Eylül'de Azerbaycan ve Ermenistan yeni bir ateşkes anlaşması yaptı.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Azerbaijani president: Armenians are guests in Yerevan 12 Haziran 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., , January 17, 2008
- ^ "Azerbaijan military threat to Armenia 25 Haziran 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .." The Daily Telegraph. November 22, 2009. Retrieved November 23, 2009.
- ^ Azerbaijan Country Page 8 Mart 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. : Advocates on Behalf of Jews in Russia, Ukraine, the Baltic States & Eurasia. Accessed 23 May 2010.
- ^ "Azerbaijan doesn't allow Armenians in the country - Panarmenian.net". 13 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Mart 2013.
- ^ "Four Armenians and one Azeri killed in Karabakh clash". Reuters. 19 Haziran 2010. 23 Haziran 2010 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Eylül 2012.
- ^ "BBC News - Several killed in Nagorno-Karabakh clash". Bbc.co.uk. 1 Eylül 2010. 3 Eylül 2010 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Eylül 2012.
- ^ . En.rian.ru. 9 Nisan 2012. 20 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2012.
- ^ "News from Armenia, Events in Armenia, Travel and Entertainment | Armenia, Azerbaijan Report More Deadly Skirmishes". ArmeniaDiaspora.com. 6 Ekim 2011. 14 Nisan 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Eylül 2012.
- ^ "BBC News - Armenian forces kill five Azerbaijani troops on border". Bbc.co.uk. 5 Haziran 2012. 15 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Eylül 2012.
- ^ "Nagorno-Karabakh fighting: Azerbaijan 'calls truce'" (İngilizce) (bbc.com). BBC. BBC. 3 Nisan 2016. 3 Nisan 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Nisan 2016.
- ^ Botelho, Greg; Tuysuz, Gul; Berlinger, Joshua (3 Nisan 2016). "Azerbaijan declares unilateral ceasefire amid Nagorno-Karabakh violence" (CNN Online). 3 Nisan 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Nisan 2016.
- ^ "Armenia-Azerbaijan: Why did Nagorno-Karabakh spark a conflict?". BBC News (İngilizce). 12 Kasım 2020. 18 Aralık 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Ocak 2021.
- ^ "Nagorno-Karabakh conflict: Major cities hit as heavy fighting continues". BBC News (İngilizce). 4 Ekim 2020. 4 Ekim 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Ocak 2021.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddenin daha dogru ve guvenilir bilgi sunmasi icin guncellenmesi gerekmektedir Daha fazla bilgi icin tartisma sayfasina bakiniz Aralik 2020 Ermenistan ile Azerbaycan arasinda buyuk olcude suregelen fakat Azerbaycan ordusunun 27 Eylul 2020 tarihinde baslattigi Karabag operasyonu ile alinan Daglik Karabag sorunu nedeniyle diplomatik bir iliski yoktur Komsu halklar 1918 1921 yillari arasinda cokmus Rus Imparatorlugu ndan Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti ve Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti olarak kazandiklari kisa bagimsizliklari sirasinda resmi hukumet iliskilerine sahiptiler bu iliskiler Rus Devrimi nden sonra Sovyetler Birligi tarafindan isgal edilip ilhak edilene kadar vardi Gecen yuzyilda ulkeler tarafindan yurutulen bir savas nedeniyle biri 1918 den 1921 e digeri 1988 den 1994 e kadar iki ulke gergin iliskilere sahipti Azerbaycan Ermenistan iliskileriErmenistan AzerbaycanTarihi1918 ve 1921 arasindaki iliskiler Transkafkasya Federasyonu nun 26 Mayis 1918 de bagimsiz Demokratik Gurcistan Cumhuriyeti nin ilaniyla dagilmasi uzerine hem Azerbaycan hem de Ermenistan 28 Mayis 1918 de ayni gun bagimsizliklarini ilan ettiler Hem Ermenistan hem de Azerbaycan tarihsel ve etnik olarak kendilerinin gordukleri topraklarda hak iddia etti bu toprak anlasmazliklari 1918 ile 1920 yillari arasinda Azerbaycan Ermenistan Savasi na yol acti ancak hem Ermenistan hem de Azerbaycan Sovyetler Birligi tarafindan ilhak edildiginde sona eren bir dizi catisma vardi Sovyet donemi 1922 1991 1922 de Sovyetler Birligi nin kurulmasi uzerine Azerbaycan SSC ve Ermenistan SSC baslangicta Transkafkasya SFSC nin bir parcasi olarak ve 1936 dan sonra ayri birimler olarak kurucu devletler oldular Daglik Karabag Ozerk Oblasti NKAO dahil olmak uzere iki ulke arasindaki iliskiler Sovyet yonetimi altinda genellikle bariscil ve dostane idi Ara sira catismalar meydana gelmesine ragmen ozellikle Ermenistan daki cok sayida Azeri nin gocuyle sonuclanan 1948 ve 1964 teki halk protestolari kati Sovyet sansuru nedeniyle daha genis bir kesim tarafindan bilinmiyordu 1988 de Karabag Ermenileri ayrilip Ermenistan a katilmak icin oy kullandilar Bu Ermenistan ve Azerbaycan daki katliamlarla birlikte Karabag Savasi olarak bilinen catismayla sonuclandi Siddet eski Daglik Karabag Ozerk Oblasti ve cevresindeki yedi Azerbaycan bolgesinin fiilen Ermeni isgaliyle sonuclandi her iki taraf Mayis 1994 ten beri yururlukte olan ateskesi kabul ettiginde etkili bir sekilde durdu 1995 in sonlarinda her iki taraf AGIT Minsk Grubu nun arabuluculugunu kabul etti Minsk Grubu na su anda ABD Fransa ve Rusya es baskanlik ediyor ve Ermenistan Azerbaycan Turkiye ve bircok Bati Avrupa ulkesinden olusuyor 1994 sonrasi Savastan sonra Ermenistan ve Azerbaycan arasindaki iliskiler cok gergin kaldi 2008 de Azerbaycan cumhurbaskani Ilham Aliyev Daglik Karabag asla bagimsiz olmayacak pozisyon uluslararasi arabulucular tarafindan da desteklenmektedir Ermenistan gercegi kabul etmek zorunda ve 1918 de Erivan Ermenilere verildi Buyuk bir hataydi Erivan Hanligi Azeri topraklariydi Ermeniler burada misafirdiler dedi Iki ulke hala teknik olarak savasta ve Azerbaycan hukumeti AGIT Minsk Grubu nun arabuluculugu basarili olmazsa duzenli olarak Daglik Karabag i askeri gucle geri almakla tehdit ediyor Ermenistan vatandaslarinin yani sira Ermeni kokenli diger ulkelerin vatandaslarinin Azerbaycan Cumhuriyeti ne girisleri yasaklanmistir Bir kisinin pasaportunun Daglik Karabag a diplomatik pasaportu kisitlayan herhangi bir seyahat kaniti gostermesi halinde Azerbaycan Cumhuriyeti ne girmesi yasaktir Haziran 2010 da kisa bir sure alevlenen catisma dort Ermeni ve bir Azeri askerin olumuyle sonuclandi Catisma Ermenistan ve Azerbaycan Cumhurbaskanlari ile Moskova da duzenlenen baris gorusmelerinden bir gun sonra gerceklesti 31 Agustos 2010 da bir sinir catismasinda uc Ermeni ve iki Azeri oldu ancak Ermeni ordusu savasta yedi Azerinin olduruldugunu iddia etti Olay icin her iki taraf da digerini sucladi 24 Haziran 2011 de iki taraf Daglik Karabag sorununa bir son vermek icin Rusya nin Kazan kentinde bir araya geldi ancak gorusmeler basarisizlikla sonuclandi Gorusmelerin sona ermesinin ardindan Azeri Cumhurbaskani Ilham Aliyev 26 Haziran Kurtulus Gunu askeri gecit toreninde Ermenistan i Azerbaycan in Daglik Karabag i zorla geri alabilecegi konusunda uyardi 5 Ekim 2011 de Daglik Karabag cevresindeki sinir catismalarinda bir Ermeni ve iki Azeri asker oldu Ayni gun iki Ermeni de keskin nisanci atesi nedeniyle yaralandi Bir diger siddet olayi 5 Haziran 2012 de Azerbaycan tarafina gore Ermeni birliklerinin siniri gecip geri cekilmeden once bes Azerbaycan askerini vurmasiyla meydana geldi Ermenistan bu iddiayi reddetti ve Azerbaycan i once siniri gecmekle sucladi 2016 catismalari Her iki taraftan da yaklasik 350 asker ve sivilin olduruldugu 2016 Azerbaycan Ermenistan catismalarindan sonra Azerbaycan tek tarafli ateskes ilan etti 2020 Daglik Karabag Savasi Daglik Karabag da Turkiye destekli Azerbaycan ile Ermenistan destekli taninmayan Daglik Karabag Cumhuriyeti arasinda yasanmis silahli catismalardir Bu catismalarda taraflarin acikladigi verilere gore yaklasik 6000 asker ve sivil olmustur Catismalar sonucunda Azerbaycan kesin olarak askeri ve diplomatik zafer elde etmistir 2022 sinir catismalari 12 15 Eylul 2022 tarihleri arasinda Azerbaycan ve Ermenistan arasinda meydana gelen sinir catismalaridir 12 Eylul 2022 de Azerbaycan Ermenistan siniri boyunca Azerbaycan ve Ermenistan birlikleri arasinda bir dizi catisma patlak verdi ve 2021 2022 Azerbaycan Ermenistan sinir krizinde buyuk bir tirmanisa isaret etti Iki taraf da gerginlikten birbirini sorumlu tuttu Ermenistan Savunma Bakanligi Azerbaycan in Basargecer Goris ve sehirleri yakinlarindaki Ermeni mevzilerine top ve agir silahlarla saldirdigini ve topraklarinin belirli bolgelerini isgal ettigini ve daha sonra NASA nin uydu goruntuleriyle teyit edildigini soyledi Azerbaycan Savunma Bakanligi Ermenistan in Daskesen Kelbecer ve Lacin bolgeleri yakinlarinda buyuk capli provokasyonlar duzenledigini ve Ermenistan in ic sinir bolgesinde cok sayida stratejik tepeyi ele gecirdigini soyledi Siniri cizilmemis olan catismalar esas olarak devam eden Daglik Karabag ihtilafindan kaynaklanmaktadir Rusya 13 Eylul de ateskese aracilik ettigini soyledi ancak her iki taraf da ateskesin yururluge girmesinden dakikalar sonra bozuldugunu dogruladi 14 Eylul de Azerbaycan ve Ermenistan yeni bir ateskes anlasmasi yapti Ayrica bakinizEurovision Sarki Yarismasi nda Azerbaycan Ermenistan iliskileriKaynakca Azerbaijani president Armenians are guests in Yerevan 12 Haziran 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde January 17 2008 Azerbaijan military threat to Armenia 25 Haziran 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde The Daily Telegraph November 22 2009 Retrieved November 23 2009 Azerbaijan Country Page 8 Mart 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Advocates on Behalf of Jews in Russia Ukraine the Baltic States amp Eurasia Accessed 23 May 2010 Azerbaijan doesn t allow Armenians in the country Panarmenian net 13 Temmuz 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Mart 2013 Four Armenians and one Azeri killed in Karabakh clash Reuters 19 Haziran 2010 23 Haziran 2010 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Eylul 2012 BBC News Several killed in Nagorno Karabakh clash Bbc co uk 1 Eylul 2010 3 Eylul 2010 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Eylul 2012 En rian ru 9 Nisan 2012 20 Nisan 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Eylul 2012 News from Armenia Events in Armenia Travel and Entertainment Armenia Azerbaijan Report More Deadly Skirmishes ArmeniaDiaspora com 6 Ekim 2011 14 Nisan 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Eylul 2012 BBC News Armenian forces kill five Azerbaijani troops on border Bbc co uk 5 Haziran 2012 15 Agustos 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Eylul 2012 Nagorno Karabakh fighting Azerbaijan calls truce Ingilizce bbc com BBC BBC 3 Nisan 2016 3 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Nisan 2016 Botelho Greg Tuysuz Gul Berlinger Joshua 3 Nisan 2016 Azerbaijan declares unilateral ceasefire amid Nagorno Karabakh violence CNN Online 3 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Nisan 2016 Armenia Azerbaijan Why did Nagorno Karabakh spark a conflict BBC News Ingilizce 12 Kasim 2020 18 Aralik 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Ocak 2021 Nagorno Karabakh conflict Major cities hit as heavy fighting continues BBC News Ingilizce 4 Ekim 2020 4 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Ocak 2021