Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Watergate skandalı, Amerika Birleşik Devletleri'nde 1972-1974 yılları arasında Başkan Richard Nixon yönetimini içeren ve Nixon'ın başkanlığının sona ermesiyle sonuçlanan büyük bir federal siyasi skandal. Watergate ABD'nin başkenti Washington'da bulunan bir otel ve iş merkezinin adıdır. Skandal bu binada ortaya çıktığı için "Watergate skandalı" ya da kısaca "Watergate" adıyla anılır.
Tarihçe
17 Haziran 1972 günü 5 hırsız Watergate iş merkezindeki bir büroya girerken polis tarafından yakalanarak tutuklandı. Skandal, Washington DC'deki Watergate Ofis Binasında ABD'nin o zamanki ana muhalefet partisi olan Demokratik Parti'nin (DNC) genel merkezine beş kişinin girmesi ve burayı soyması, Nixon yönetiminin ise daha sonra suçla ilgisini örtbas etmeye yönelik girişimlerinden kaynaklandı. Faillerin tutuklanmasından kısa bir süre sonra, basın ve Adalet Bakanlığı o sırada üzerlerinde bulunan nakit ile Nixon yeniden seçim kampanyası komitesi tarafından kullanılan bir rüşvet fonu arasında bir bağlantı buldular. Sürdürülen soruşturma hırsızların Nixon'ın partisi olan Cumhuriyetçi Parti ile bağlantılı olduklarını ve amaçlarının Demokratik Parti'nin telefonlarını gizlice dinlemek üzere mikrofonlar yerleştirmek olduğunu ortaya koydu. Bunun üzerine Başkan Richard Nixon bu hırsızlığın arkasında olan bütün siyasetçilerin ortaya çıkarılması için Adalet Bakanı Elliot Richardson'ı görevlendirdi. Richardson, isimli bir savcıyı bu göreve atadı. Cox, Beyaz Saray'da başkanın bütün konuşmaların teybe alındığını öğrenerek bu bant kayıtlarının kendisine verilmesini istedi. Richard Nixon bu isteği kesinlikle reddetti ve Cox'un görevden alınmasını emretti. Adalet Bakanı, Cox'u görevden almayı reddedince Richard Nixon, Richardson'ın işine son verdi.
Daha sonraki soruşturmalar, Ocak 1973'teki hırsızların müteakip duruşmaları sırasında ortaya çıkan bilgiler yüzünden ABD Temsilciler Meclisi'nin "kendi yargı yetkisi dahilindeki belirli konuları" incelemek için ek soruşturma yetkisi vermesine yol açtı;ABD Senatosu da skandalı incelemek için özel bir soruşturma komitesi oluşturdu. Senatonun Watergate görüşmeleri Mayıs 1973'te başladı. PBS tarafından yapılan ülke çapında mahkeme yayını kamuoyunda büyük ilgi uyandırdı. Senatörler bu görüşmelerde, başkanın Watergate olayında kendi yönetiminin bu olaydaki payını örtbas etme planlarını onayladığını ve Oval Ofis'te sesle etkinleştirilen bir ses kayıt sisteminin varlığını öğrendiler. Bu arada Nixon yönetimi, anayasal bir krize yol açan soruşturmalara direndi.
1973'te yapılacak soruşturmaya karşı birçok önemli yeni bilgi ve başkanlığın soruşturmaya karşı direnmesi, Şubat 1974'te Temsilciler Meclisini Nixon'a karşı bir suçlama sürecini başlatmaya yönlendirdi. 24 Temmuz 1974'te, suçlama süreci devam ederken, Yüksek Mahkeme oybirliğiyle Nixon'ın Oval Ofis kasetlerini hükûmet soruşturmasına vermekle yükümlü olduğuna karar verdi. Kasetler, Nixon'un zorla girmeden sonra gerçekleştirilen faaliyetleri örtbas etmek için komplo kurmuş olduğunu ve soruşturmayı saptırmak için federal yetkilileri kullanmaya çalıştığını ortaya koydu. Kısa bir süre sonra, Yargı Komitesi Nixon'a karşı adaleti engelleme, görevi kötüye kullanma ve Meclise saygısızlık suçlarından görevden alma isteğini onayladı ve Temsilciler Meclisine bildirildi.
Örtbastaki rolü ve siyasi desteği tamamen kaybetmesi sebebiyle Nixon, 9 Ağustos 1974'te görevinden istifa etti. Bunu yapmasaydı, Temsilciler Meclisi tarafından görevden alınması istenmesi ve Senatoda bir duruşma ile görevden alınmasına kesin gözüyle bakılıyordu. Nixon, bugüne kadar görevinden istifa eden tek Amerikan başkanı oldu. 8 Eylül 1974'te yerine gelen yardımcısı Gerald Ford Nixon'ı affetti .
Skandal toplam 69 kişinin suçlanması ile sonuçlandı. Yargılamalar ve savunmalar, çoğu Nixon yönetiminde üst düzey yetkili olan 48 kişinin suçlu bulunmasıyla sonuçlandı.Watergate terimi, Nixon yönetiminin üyeleri tarafından üstlenilen bir dizi gizli ve genellikle yasadışı faaliyetleri kapsayacak bir anlam kazandı. Bu faaliyetler arasında, siyasal muhaliflerin ve Nixon veya yetkililerinin şüpheli olduğu kişilerin ofisinin dinlenmesi; aktivist grupların ve siyasi figürlerin soruşturulması ve Federal Soruşturma Bürosu (FBI), Merkezi İstihbarat Teşkilatı (CIA) ve İç Gelir Servisi'ni (IRS) siyasi silahlar olarak kullanmak yer alıyordu. Tanımlayıcı bir terimden sonra " -gate " sonekinin kullanılması (ör. ) o zamandan beri Amerika Birleşik Devletleri'nde ve dünyanın bazı bölgelerinde kamu skandalıyla, özellikle siyasi skandalla eş anlamlı hale geldi.
Kaynakça
- ^ . Class Syllabus for "Critical Issues in Journalism.". , Columbia University. 15 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2018.
- ^ Dickinson, William B.; Cross, Mercer; Polsky, Barry (1973). Watergate: chronology of a crisis. 1. Washington D.C.: Congressional Quarterly Inc. ss. 8, 133, 140, 180, 188. ISBN . OCLC 20974031.
- ^ Rybicki, Elizabeth; Greene, Michael (10 Ekim 2019). . CRS Report for Congress. Washington, D.C.: Congressional Research Service, Library of Congress. ss. 5-7. R45769. 22 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Kasım 2019.
- ^ . congress.gov. 30 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ekim 2019.
- ^ "'Gavel-to-Gavel': The Watergate Scandal and Public Television", American Archive of Public Broadcasting. Retrieved November 10, 2019.[]
- ^ "A burglary turns into a constitutional crisis". CNN. 16 Haziran 2004. 26 Kasım 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Kasım 2019.
- ^ . fordlibrarymuseum.gov. 2 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Kasım 2019.
- ^ "A burglary turns into a constitutional crisis". CNN. 16 Haziran 2004. 14 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Mayıs 2014.
- ^ Manheim, Karl; Solum, Lawrence B. (Bahar 1999). . Impeachment Seminar. 22 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Şubat 2020.
- ^ . Watergate.info website. 23 Haziran 1972. 1 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından (Transcript of the recording of a meeting between President Nixon and H. R. Haldeman) arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2007.
- ^ White, Theodore Harold (1975). Breach of Faith: The Fall of Richard Nixon. New York: Atheneum Publishers. s. 7. ISBN . OCLC 1370091.
- ^ White (1975), Breach of Faith, p. 29. "And the most punishing blow of all was to come in late afternoon when the President received, in his Oval Office, the Congressional leaders of his party—, and . The accounts of all three coincide. Goldwater averred that there were not more than fifteen votes left in his support in the Senate."
- ^ Dash, Samuel (1976). Chief Counsel: Inside the Ervin Committee - The Untold Story of Watergate. New York: Random House. ss. 259-260. ISBN . OCLC 2388043.
Soon Alexander Haig and learned of the existence of this tape and they were convinced that it would guarantee Nixon's impeachment in the House of Representatives and conviction in the Senate.
- ^ Bill Marsh (30 Ekim 2005). "Ideas & Trends – When Criminal Charges Reach the White House". The New York Times. 6 Ekim 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Eylül 2014.
- ^ , et. al., Final Report of the Watergate Committee]
- ^ Trahair, R.C.S From Aristotelian to Reaganomics: A Dictionary of Eponyms With Biographies in the Social Sciences. Santa Barbara, CA: Greenwood Publishing Group, 1994.
- ^ Smith, Ronald D. and Richter, William Lee. Fascinating People and Astounding Events From American History. Santa Barbara, CA: ABC-CLIO, 1993.
- ^ Lull, James and Hinerman, Stephen. Media Scandals: Morality and Desire in the Popular Culture Marketplace. New York: Columbia University Press, 1997.
- ^ Hamilton, Dagmar S. "The Nixon Impeachment and the Abuse of Presidential Power", In Watergate and Afterward: The Legacy of Richard M. Nixon. Leon Friedman and William F. Levantrosser, eds. Santa Barbara, CA: Greenwood Publishing Group, 1992.
- ^ "El 'valijagate' sigue dando disgustos a Cristina Fernández | Internacional". El País. 4 Kasım 2008. 2 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Temmuz 2014.
| Wikimedia Commons'ta Watergate skandalı ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Watergate skandali Amerika Birlesik Devletleri nde 1972 1974 yillari arasinda Baskan Richard Nixon yonetimini iceren ve Nixon in baskanliginin sona ermesiyle sonuclanan buyuk bir federal siyasi skandal Watergate ABD nin baskenti Washington da bulunan bir otel ve is merkezinin adidir Skandal bu binada ortaya ciktigi icin Watergate skandali ya da kisaca Watergate adiyla anilir Watergate kompleksi Skandal Richard Nixon in istifasiyla sonuclandiTarihce17 Haziran 1972 gunu 5 hirsiz Watergate is merkezindeki bir buroya girerken polis tarafindan yakalanarak tutuklandi Skandal Washington DC deki Watergate Ofis Binasinda ABD nin o zamanki ana muhalefet partisi olan Demokratik Parti nin DNC genel merkezine bes kisinin girmesi ve burayi soymasi Nixon yonetiminin ise daha sonra sucla ilgisini ortbas etmeye yonelik girisimlerinden kaynaklandi Faillerin tutuklanmasindan kisa bir sure sonra basin ve Adalet Bakanligi o sirada uzerlerinde bulunan nakit ile Nixon yeniden secim kampanyasi komitesi tarafindan kullanilan bir rusvet fonu arasinda bir baglanti buldular Surdurulen sorusturma hirsizlarin Nixon in partisi olan Cumhuriyetci Parti ile baglantili olduklarini ve amaclarinin Demokratik Parti nin telefonlarini gizlice dinlemek uzere mikrofonlar yerlestirmek oldugunu ortaya koydu Bunun uzerine Baskan Richard Nixon bu hirsizligin arkasinda olan butun siyasetcilerin ortaya cikarilmasi icin Adalet Bakani Elliot Richardson i gorevlendirdi Richardson isimli bir savciyi bu goreve atadi Cox Beyaz Saray da baskanin butun konusmalarin teybe alindigini ogrenerek bu bant kayitlarinin kendisine verilmesini istedi Richard Nixon bu istegi kesinlikle reddetti ve Cox un gorevden alinmasini emretti Adalet Bakani Cox u gorevden almayi reddedince Richard Nixon Richardson in isine son verdi Daha sonraki sorusturmalar Ocak 1973 teki hirsizlarin muteakip durusmalari sirasinda ortaya cikan bilgiler yuzunden ABD Temsilciler Meclisi nin kendi yargi yetkisi dahilindeki belirli konulari incelemek icin ek sorusturma yetkisi vermesine yol acti ABD Senatosu da skandali incelemek icin ozel bir sorusturma komitesi olusturdu Senatonun Watergate gorusmeleri Mayis 1973 te basladi PBS tarafindan yapilan ulke capinda mahkeme yayini kamuoyunda buyuk ilgi uyandirdi Senatorler bu gorusmelerde baskanin Watergate olayinda kendi yonetiminin bu olaydaki payini ortbas etme planlarini onayladigini ve Oval Ofis te sesle etkinlestirilen bir ses kayit sisteminin varligini ogrendiler Bu arada Nixon yonetimi anayasal bir krize yol acan sorusturmalara direndi 1973 te yapilacak sorusturmaya karsi bircok onemli yeni bilgi ve baskanligin sorusturmaya karsi direnmesi Subat 1974 te Temsilciler Meclisini Nixon a karsi bir suclama surecini baslatmaya yonlendirdi 24 Temmuz 1974 te suclama sureci devam ederken Yuksek Mahkeme oybirligiyle Nixon in Oval Ofis kasetlerini hukumet sorusturmasina vermekle yukumlu olduguna karar verdi Kasetler Nixon un zorla girmeden sonra gerceklestirilen faaliyetleri ortbas etmek icin komplo kurmus oldugunu ve sorusturmayi saptirmak icin federal yetkilileri kullanmaya calistigini ortaya koydu Kisa bir sure sonra Yargi Komitesi Nixon a karsi adaleti engelleme gorevi kotuye kullanma ve Meclise saygisizlik suclarindan gorevden alma istegini onayladi ve Temsilciler Meclisine bildirildi Ortbastaki rolu ve siyasi destegi tamamen kaybetmesi sebebiyle Nixon 9 Agustos 1974 te gorevinden istifa etti Bunu yapmasaydi Temsilciler Meclisi tarafindan gorevden alinmasi istenmesi ve Senatoda bir durusma ile gorevden alinmasina kesin gozuyle bakiliyordu Nixon bugune kadar gorevinden istifa eden tek Amerikan baskani oldu 8 Eylul 1974 te yerine gelen yardimcisi Gerald Ford Nixon i affetti Skandal toplam 69 kisinin suclanmasi ile sonuclandi Yargilamalar ve savunmalar cogu Nixon yonetiminde ust duzey yetkili olan 48 kisinin suclu bulunmasiyla sonuclandi Watergate terimi Nixon yonetiminin uyeleri tarafindan ustlenilen bir dizi gizli ve genellikle yasadisi faaliyetleri kapsayacak bir anlam kazandi Bu faaliyetler arasinda siyasal muhaliflerin ve Nixon veya yetkililerinin supheli oldugu kisilerin ofisinin dinlenmesi aktivist gruplarin ve siyasi figurlerin sorusturulmasi ve Federal Sorusturma Burosu FBI Merkezi Istihbarat Teskilati CIA ve Ic Gelir Servisi ni IRS siyasi silahlar olarak kullanmak yer aliyordu Tanimlayici bir terimden sonra gate sonekinin kullanilmasi or o zamandan beri Amerika Birlesik Devletleri nde ve dunyanin bazi bolgelerinde kamu skandaliyla ozellikle siyasi skandalla es anlamli hale geldi Kaynakca Class Syllabus for Critical Issues in Journalism Columbia University 15 Temmuz 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Temmuz 2018 Dickinson William B Cross Mercer Polsky Barry 1973 Watergate chronology of a crisis 1 Washington D C Congressional Quarterly Inc ss 8 133 140 180 188 ISBN 0 87187 059 2 OCLC 20974031 Rybicki Elizabeth Greene Michael 10 Ekim 2019 CRS Report for Congress Washington D C Congressional Research Service Library of Congress ss 5 7 R45769 22 Ocak 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 7 Kasim 2019 congress gov 30 Aralik 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Ekim 2019 Gavel to Gavel The Watergate Scandal and Public Television American Archive of Public Broadcasting Retrieved November 10 2019 olu kirik baglanti A burglary turns into a constitutional crisis CNN 16 Haziran 2004 26 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Kasim 2019 fordlibrarymuseum gov 2 Temmuz 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 7 Kasim 2019 A burglary turns into a constitutional crisis CNN 16 Haziran 2004 14 Mayis 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Mayis 2014 Manheim Karl Solum Lawrence B Bahar 1999 Impeachment Seminar 22 Mayis 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Subat 2020 Watergate info website 23 Haziran 1972 1 Mayis 2012 tarihinde kaynagindan Transcript of the recording of a meeting between President Nixon and H R Haldeman arsivlendi Erisim tarihi 17 Ocak 2007 White Theodore Harold 1975 Breach of Faith The Fall of Richard Nixon New York Atheneum Publishers s 7 ISBN 0 689 10658 0 OCLC 1370091 White 1975 Breach of Faith p 29 And the most punishing blow of all was to come in late afternoon when the President received in his Oval Office the Congressional leaders of his party and The accounts of all three coincide Goldwater averred that there were not more than fifteen votes left in his support in the Senate Dash Samuel 1976 Chief Counsel Inside the Ervin Committee The Untold Story of Watergate New York Random House ss 259 260 ISBN 0 394 40853 5 OCLC 2388043 Soon Alexander Haig and learned of the existence of this tape and they were convinced that it would guarantee Nixon s impeachment in the House of Representatives and conviction in the Senate Bill Marsh 30 Ekim 2005 Ideas amp Trends When Criminal Charges Reach the White House The New York Times 6 Ekim 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Eylul 2014 et al Final Report of the Watergate Committee Trahair R C S From Aristotelian to Reaganomics A Dictionary of Eponyms With Biographies in the Social Sciences Santa Barbara CA Greenwood Publishing Group 1994 0 313 27961 6 Smith Ronald D and Richter William Lee Fascinating People and Astounding Events From American History Santa Barbara CA ABC CLIO 1993 0 87436 693 3 Lull James and Hinerman Stephen Media Scandals Morality and Desire in the Popular Culture Marketplace New York Columbia University Press 1997 0 231 11165 7 Hamilton Dagmar S The Nixon Impeachment and the Abuse of Presidential Power In Watergate and Afterward The Legacy of Richard M Nixon Leon Friedman and William F Levantrosser eds Santa Barbara CA Greenwood Publishing Group 1992 0 313 27781 8 El valijagate sigue dando disgustos a Cristina Fernandez Internacional El Pais 4 Kasim 2008 2 Temmuz 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Temmuz 2014 Wikimedia Commons ta Watergate skandali ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir