Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Modülasyon ya da kipleme, bir taşıyıcı sinyal ile bilgi sinyalini birleştirmekten ibaret olan ve iletişim teknolojisinde (yayıncılıkta) kullanılan bir yöntemdir. Yöntem, başlarda anten yoluyla yapılan yayınlar için öngörülmüş ise de, günümüzde kablolu, kablosuz her tür iletişimde kullanılmaktadır. Çok alçak frekanslı sinyallerin (örneğin ses) çok uzak mesafelere gönderilmesi güçtür. Bu nedenle alçak frekanslı sinyalin, yüksek frekanslı taşıyıcı bir sinyal üzerine bindirilerek uzak mesafelere taşınması sağlanabilir. Bu noktada kiplemeye başvurulur.
Kiplemenin tersine de kip çözümü denir. Kip çözümü, kiplenmiş ses ve taşıyıcı frekansın ayrıştırılmasıdır.
Modülasyon gereği
Yayıncılıkta ilke ses, görüntü veya data gibi bir bilginin bir anten yardımıyla elektromanyetik dalga olarak çevreye yayınlanmasıdır. Mikrofon yardımıyla ses, kamera yardımıyla da görüntü elektrik sinyalleri haline getirilir. Fakat, bu sinyallerin olduğu gibi anten yardımıyla yayınlanması aşağıda belirtilen üç sebepten ötürü olanaksızdır.
a. Antenin fiziki boyutu yayınlanmak istenen sinyalin dalga boyu ile karşılaştırılabilir olmalıdır. Mesela, yansıtıcı yüzey üzerine monteli monopol antenin boyu dalga boyunun yaklaşık olarak dörtte biri olmalıdır. Oysa, ses sinyalinin dalga boyu 10 000 km ile 20 km arasında değişir. Bu kadar uzun dalga boyları doğal olarak anten yoluyla iletişimin önünde engeldir. (Örnek ses için verilmiştir. Ama durum görüntü sinyali için de böyledir.)
b. Yukarıda verilen 10 000 ve 20 km değerlerinden ilki kalın, ikincisi ince seslerin sınır değeridir. Bu sebepten, yayın sırasında anten boyunun program içeriğine göre durmadan değiştirilmesi gerekir. Çok kısa süre içinde, anten boyutunun durmadan değiştirilmesi teknolojik olanakların çok ötesindedir.
c. Öte yandan, çok sayıda alıcının izlenebildiği bir bölgede alıcının birbirine karıştırmadan bütün yayınları izlemesi gerekir. Oysa bütün yayıncıların yayınladıkları elektromanyetik sinyaller aynı alıcıya ulaşarak, yayını izlenemeyecek kadar karıştırırlar.
Çözüm için, modülasyon tekniği geliştirilmiştir. Modülasyonda ses veya görüntü sinyali yayınlanmaz. Radyo frekans (RF, yayın frekansı) denilen bir başka elektromanyetik dalga yayınlanır. Bu sinyal yüksek frekanslıdır.
Şayet f ile frekans, c ile ışık hızı sabiti ve λ ile dalga boyu gösterilirse,
Dalga boyu frekans ile ters orantılı olduğundan RF sinyalinin dalga boyu ve dolayısıyla anten boyutu nispeten kısadır. Ayrıca, radyo frekans sinyalinin frekansındaki değişim frekansın kendine göre düşük olduğundan (< % 10 ) anten fiziki boyutunu değiştirmeğe gerek kalmaz. Üstelik, her yayıncı farklı bir RF sinyali kullandığı için, alıcılar farklı RF sinyallerine ayarlanabilir ve farklı yayınlar karışma olmaksızın izlenebilir.
Doğal olarak, RF sinyalinin ses veya görüntü sinyali yerine kullanılması demek, RF sinyalinin ses veya görüntüye ilişkin bilgileri de taşıması demektir. İşte modülasyon ses veya görüntü bilgisinin RF sinyali tarafından taşınmasını sağlayan teknik düzenlemeye verilen isimdir. Bu düzenlemede, RF sinyalinin kimi özellikleri ses veya görüntü sinyali tarafından değiştirilir ki buna modülasyon denilir.
Modülatör
Modülatör, taşıyıcı bir sinyali başka bir sinyalle modüle eden aygıttır. İletişim sistemlerinde kullanıldığı gibi radarlarda da bulunur. Genelde taşıyıcı sinyalin frekansı radyo frekansları bandındadır. (RF) Modern alıcı ve vericilerde hem modülasyon hem de demodülasyon (kip çözümü) işlemini gerçekleştiren versiyonuna modülator - demodülatör kelimelerinin ilk heceleri birleştirilerek modem denir.
Televizyon modülatörlerinde ses kartından başka resim kartı da bulunur. Genellikle radyo ve televizyon vericilerinde güç kartından önce bulunan sürücüdür. Mono veya stereo modelleri vardır.
Kullanılan Teknikler
Genlik modülasyonunu (Amplitude Modülation) - (AM) gerçekleştirmek için bir radio frequency RF yükseltecinin kazancını modüle etmek yeterlidir. Yani kazanç girişine modüle eden sinyal uygulanmalıdır. Bunun için kazanç girişinin bant genişliğinin modülasyon bant genişliğinden en az belli bir oranda büyük olması gerekir.
Frekans ve faz modülasyonlarını (FM ve PM) gerçekleştirmek için modüle eden sinyalin bir gerilim kontrollü osilatörün kontrol girişine uygulanması gerekir. Osilatorün modülasyon bant genişliği modülasyon bant genişliğinden büyük olmalıdır.
Modern cep telefonlarında, GSM bantlarında bu iki tekniğin beraber kullanıldığı tekniği kullanılmaktadır.
Modülasyon türleri
Modülasyon için iki temel yöntem vardır.
Halen sayısal yöntemler başta bilişim teknolojisi olmak üzere geniş bir uygulama alanına sahiptir (PSK, FSK, ASK, QSK gibi yöntemler). (Ancak, burada karasal yayıncılıkta kullanılan analog yöntemler söz konusu edilmektedir.)
Analog yöntemler şu şekilde sınıflandırılabilir:
- 1. Sürekli dalga modülasyonu: RF taşıyıcısı sinüs sinyali olan yöntemler:
- a. Genlik modülasyonu (GM, Batı dillerinde AM)
- b. (PM)
- c. Frekans modülasyonu (FM)
- 2. Darbe modülasyonu: Kısa darbelerle örnekleme alan yöntemler:
- a. Darbe genlik modülasyonu (PAM)
- b. Darbe genişlik modülasyonu (PWM, PDM)
- c. Darbe konum modülasyonu (PPM)
- d. Darbe kod modülasyonu (PCM)
Sürekli dalga modülasyonu
RF taşıyıcı sinyal bir sinüs sinyalidir. Bir sinüs sinyali genel olarak şu şekilde gösterilir:
Burada A genlik, ω= 2•л•f açısal frekans ve Φ faz açısıdır. Sürekli dalga modülasyonunda bu üç parametre de bilgiye bağlı olarak kodlanabilir.
En eski ve köklü modülasyon türü genlik modülasyonudur. Radyolarda uzun, orta ve kısa dalga bantlarında kullanılan modülasyon türü de budur.
Frekans modülasyonu, VHF2 bandından yapılan radyo yayınları ile televizyon ses yayınlarında kullanılır. Faz modülasyonu ise frekans modülasyonu yapan kimi devrelerde bir ara işlem olarak kullanılır.
Ayrıca yukardaki sınıflandırma daha da detaylandırılabilir. Genlik modülasyonunun çift yan bant modülasyonu (DSB), tek yan bant modülasyonu (SSB) ve artık yan bant modülasyonu (VSB) gibi alt türleri vardır. Genlik modülasyonu ile faz modülasyonunun aynı anda kullanılması ise Karesel Genlik Modülasyonu (QUAM) olarak bilinir.
Gerek genlik gerekse frekans modülasyonunda farklı yayınların birbiri ile karışması, farklı RF taşıyıcı frekansları kullanmak suretiyle önlenir. Buna frekans paylaşımı (frequency multiplexing) denir.
Darbe modülasyonu
Darbe modülasyonunda bilgi sinyalinden kısa örnekler alınır. Örnek alma temposu, bilgi sinyalinin değişim temposundan çok daha yüksek olduğundan bu örnekler bilgi sinyalini ifade ederler. Şayet alınan örnekler genlik olarak kalırsa, bu modülasyon darbe genlik modülasyonudur. Ancak örnekler, genlik bilgisi darbe genliği sabit tutularak, darbe genişliği ile de iletilebilir. Bu tür modülasyon darbe genişlik modülasyonudur. Darbe konum modülasyonunda, darbelerin genliği ve genişliği aynıdır. Fakat bilgi sinyaline bağlı olarak, zaman eksenindeki yerleri kaydırılmıştır.
Yarı yarıya sayısal bir sistem sayılabilecek olan darbe kod modülasyonunda ise genlik bilgisi sayısal olarak kodlanmıştır.
Darbe modülasyonunda örnekler kısa süre içinde alınmaktadır. Bu sebeple örnekleme zamanı, birbiri ile karışmaması gereken birkaç iletişim hattına birden tahsis edilebilir. Karışma, örneklerin farklı zamanlarda alınması suretiyle önlenebilmektedir. Bu tür paylaşıma zaman paylaşımı (time multiplexing) denilir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Modulasyon ya da kipleme bir tasiyici sinyal ile bilgi sinyalini birlestirmekten ibaret olan ve iletisim teknolojisinde yayincilikta kullanilan bir yontemdir Yontem baslarda anten yoluyla yapilan yayinlar icin ongorulmus ise de gunumuzde kablolu kablosuz her tur iletisimde kullanilmaktadir Cok alcak frekansli sinyallerin ornegin ses cok uzak mesafelere gonderilmesi guctur Bu nedenle alcak frekansli sinyalin yuksek frekansli tasiyici bir sinyal uzerine bindirilerek uzak mesafelere tasinmasi saglanabilir Bu noktada kiplemeye basvurulur Kiplemenin tersine de kip cozumu denir Kip cozumu kiplenmis ses ve tasiyici frekansin ayristirilmasidir Modulasyon geregiYayincilikta ilke ses goruntu veya data gibi bir bilginin bir anten yardimiyla elektromanyetik dalga olarak cevreye yayinlanmasidir Mikrofon yardimiyla ses kamera yardimiyla da goruntu elektrik sinyalleri haline getirilir Fakat bu sinyallerin oldugu gibi anten yardimiyla yayinlanmasi asagida belirtilen uc sebepten oturu olanaksizdir a Antenin fiziki boyutu yayinlanmak istenen sinyalin dalga boyu ile karsilastirilabilir olmalidir Mesela yansitici yuzey uzerine monteli monopol antenin boyu dalga boyunun yaklasik olarak dortte biri olmalidir Oysa ses sinyalinin dalga boyu 10 000 km ile 20 km arasinda degisir Bu kadar uzun dalga boylari dogal olarak anten yoluyla iletisimin onunde engeldir Ornek ses icin verilmistir Ama durum goruntu sinyali icin de boyledir b Yukarida verilen 10 000 ve 20 km degerlerinden ilki kalin ikincisi ince seslerin sinir degeridir Bu sebepten yayin sirasinda anten boyunun program icerigine gore durmadan degistirilmesi gerekir Cok kisa sure icinde anten boyutunun durmadan degistirilmesi teknolojik olanaklarin cok otesindedir c Ote yandan cok sayida alicinin izlenebildigi bir bolgede alicinin birbirine karistirmadan butun yayinlari izlemesi gerekir Oysa butun yayincilarin yayinladiklari elektromanyetik sinyaller ayni aliciya ulasarak yayini izlenemeyecek kadar karistirirlar Cozum icin modulasyon teknigi gelistirilmistir Modulasyonda ses veya goruntu sinyali yayinlanmaz Radyo frekans RF yayin frekansi denilen bir baska elektromanyetik dalga yayinlanir Bu sinyal yuksek frekanslidir Sayet f ile frekans c ile isik hizi sabiti ve l ile dalga boyu gosterilirse l cf displaystyle mathbf lambda frac c f Dalga boyu frekans ile ters orantili oldugundan RF sinyalinin dalga boyu ve dolayisiyla anten boyutu nispeten kisadir Ayrica radyo frekans sinyalinin frekansindaki degisim frekansin kendine gore dusuk oldugundan lt 10 anten fiziki boyutunu degistirmege gerek kalmaz Ustelik her yayinci farkli bir RF sinyali kullandigi icin alicilar farkli RF sinyallerine ayarlanabilir ve farkli yayinlar karisma olmaksizin izlenebilir Dogal olarak RF sinyalinin ses veya goruntu sinyali yerine kullanilmasi demek RF sinyalinin ses veya goruntuye iliskin bilgileri de tasimasi demektir Iste modulasyon ses veya goruntu bilgisinin RF sinyali tarafindan tasinmasini saglayan teknik duzenlemeye verilen isimdir Bu duzenlemede RF sinyalinin kimi ozellikleri ses veya goruntu sinyali tarafindan degistirilir ki buna modulasyon denilir ModulatorModulator tasiyici bir sinyali baska bir sinyalle module eden aygittir Iletisim sistemlerinde kullanildigi gibi radarlarda da bulunur Genelde tasiyici sinyalin frekansi radyo frekanslari bandindadir RF Modern alici ve vericilerde hem modulasyon hem de demodulasyon kip cozumu islemini gerceklestiren versiyonuna modulator demodulator kelimelerinin ilk heceleri birlestirilerek modem denir Televizyon modulatorlerinde ses kartindan baska resim karti da bulunur Genellikle radyo ve televizyon vericilerinde guc kartindan once bulunan surucudur Mono veya stereo modelleri vardir Kullanilan Teknikler Genlik modulasyonunu Amplitude Modulation AM gerceklestirmek icin bir radio frequency RF yukseltecinin kazancini module etmek yeterlidir Yani kazanc girisine module eden sinyal uygulanmalidir Bunun icin kazanc girisinin bant genisliginin modulasyon bant genisliginden en az belli bir oranda buyuk olmasi gerekir Frekans ve faz modulasyonlarini FM ve PM gerceklestirmek icin module eden sinyalin bir gerilim kontrollu osilatorun kontrol girisine uygulanmasi gerekir Osilatorun modulasyon bant genisligi modulasyon bant genisliginden buyuk olmalidir Modern cep telefonlarinda GSM bantlarinda bu iki teknigin beraber kullanildigi teknigi kullanilmaktadir Modulasyon turleriModulasyon icin iki temel yontem vardir Analog yontem Sayisal digital yontem Halen sayisal yontemler basta bilisim teknolojisi olmak uzere genis bir uygulama alanina sahiptir PSK FSK ASK QSK gibi yontemler Ancak burada karasal yayincilikta kullanilan analog yontemler soz konusu edilmektedir Analog yontemler su sekilde siniflandirilabilir 1 Surekli dalga modulasyonu RF tasiyicisi sinus sinyali olan yontemler a Genlik modulasyonu GM Bati dillerinde AM b PM c Frekans modulasyonu FM dd 2 Darbe modulasyonu Kisa darbelerle ornekleme alan yontemler a Darbe genlik modulasyonu PAM b Darbe genislik modulasyonu PWM PDM c Darbe konum modulasyonu PPM d Darbe kod modulasyonu PCM dd Surekli dalga modulasyonuRF tasiyici sinyal bir sinus sinyalidir Bir sinus sinyali genel olarak su sekilde gosterilir y t A sin w t F displaystyle mathbf y t A cdot sin omega cdot t Phi Burada A genlik w 2 l f acisal frekans ve F faz acisidir Surekli dalga modulasyonunda bu uc parametre de bilgiye bagli olarak kodlanabilir Birinci sekilde module eden bilgi sinyali dalga sekli gosterilmistir Ikinci sekilde genlik moduleli sinyalin ucuncu sekilde ise frekans moduleli sinyalin dalga sekli gosterilmistir En eski ve koklu modulasyon turu genlik modulasyonudur Radyolarda uzun orta ve kisa dalga bantlarinda kullanilan modulasyon turu de budur Frekans modulasyonu VHF2 bandindan yapilan radyo yayinlari ile televizyon ses yayinlarinda kullanilir Faz modulasyonu ise frekans modulasyonu yapan kimi devrelerde bir ara islem olarak kullanilir Ayrica yukardaki siniflandirma daha da detaylandirilabilir Genlik modulasyonunun cift yan bant modulasyonu DSB tek yan bant modulasyonu SSB ve artik yan bant modulasyonu VSB gibi alt turleri vardir Genlik modulasyonu ile faz modulasyonunun ayni anda kullanilmasi ise Karesel Genlik Modulasyonu QUAM olarak bilinir Gerek genlik gerekse frekans modulasyonunda farkli yayinlarin birbiri ile karismasi farkli RF tasiyici frekanslari kullanmak suretiyle onlenir Buna frekans paylasimi frequency multiplexing denir Darbe modulasyonuDarbe modulasyonunda bilgi sinyalinden kisa ornekler alinir Ornek alma temposu bilgi sinyalinin degisim temposundan cok daha yuksek oldugundan bu ornekler bilgi sinyalini ifade ederler Sayet alinan ornekler genlik olarak kalirsa bu modulasyon darbe genlik modulasyonudur Ancak ornekler genlik bilgisi darbe genligi sabit tutularak darbe genisligi ile de iletilebilir Bu tur modulasyon darbe genislik modulasyonudur Darbe konum modulasyonunda darbelerin genligi ve genisligi aynidir Fakat bilgi sinyaline bagli olarak zaman eksenindeki yerleri kaydirilmistir Yari yariya sayisal bir sistem sayilabilecek olan darbe kod modulasyonunda ise genlik bilgisi sayisal olarak kodlanmistir Darbe modulasyonunda ornekler kisa sure icinde alinmaktadir Bu sebeple ornekleme zamani birbiri ile karismamasi gereken birkac iletisim hattina birden tahsis edilebilir Karisma orneklerin farkli zamanlarda alinmasi suretiyle onlenebilmektedir Bu tur paylasima zaman paylasimi time multiplexing denilir Ayrica bakinizGenlik modulasyonu Frekans modulasyonu Mikser elektronik Karesel genlik modulasyonuKaynakca 2 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Haziran 2021 PDF 2011 27 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 1 Haziran 2021