Risto Heikki Ryti (d. 3 Şubat 1889 Huittinen; ö. 25 Ekim 1956, Helsinki), hukuk eğitimi almış, Fin politikacı.
Risto Ryti | |
---|---|
5. Finlandiya cumhurbaşkanı | |
Görev süresi 19 Aralık 1940 - 4 Ağustos 1944 | |
Başbakan | Johan Wilhelm Rangell Edwin Linkomies |
Yerine geldiği | Kyösti Kallio |
Yerine gelen | Carl Gustaf Emil Mannerheim |
14. Finlandiya Başbakanı | |
Görev süresi 1 Aralık 1939 - 19 Aralık 1940 | |
Cumhurbaşkanı | Kyösti Kallio |
Yerine geldiği | Aimo Cajander |
Yerine gelen | Johan Wilhelm Rangell |
Kişisel bilgiler | |
Doğum | 3 Şubat 1889 Huittinen,Finlandiya Büyük Dükalığı,Rus İmparatorluğu |
Ölüm | 25 Ekim 1956 (67 yaşında) Helsinki,Finlandiya |
Partisi |
Ryti, 1940 ile 1944 yılları arasında Finlandiya'nın beşinci başkanı olarak görev yapmıştır.
1944 yılında Alman Dışişleri Bakanı Joachim von Ribbentrop ile imzaladığı ile Finlandiya tarihinde yerini almıştır. Bu antlaşma sayesinde, o dönemde ülkesinin Sovyetler Birliği ile yaşadığı savaşta Almanya'nın ülkesine silah ve gıda yardımı yapmasını sağlamıştır. Bu antlaşma gereği Finlandiya yardımlar karşılığında, Almanya'nın onayı ve haberi olmadan Sovyetler Birliği ile barış antlaşması imzalayamayacaktı.
Bu antlaşma çerçevesinde sağlana silah yardımı sayesinde Sovyet birliklerinin taarruzunu kesmeyi başaran Finlandiya'da Başbakan Ryti, savunmanın başarıya ulaşması sonucunda sağlık sorunlarını da gerekçe göstererek görevinden ayrılmıştır.
Ancak daha sonra gelen Başbakan Carl Gustaf Emil Mannerheim, Ryti'nin yaptığı bu antlaşmayı Finlandiya devletinin yaptığı bir anlaşma olarak görmediği ve sadece Ryti'nin şahsı adına yaptığı bir anlaşma olarak gördüğü için kendisini bağlamadığını ifade etmiş ve bu sebeple ülkesi Finlandiya'nın, Almanya'nın tüm itirazlarına rağmen Eylül 1944 yılında Sovyetler Birliği ile savaşın durması yönünde bir barış antlaşması imzalamasının yolunu açmıştır.
1945 yılında Sovyet baskısı ile Risto Ryti hakkında savaş suçu işlediği için dava açılmış ve on yıl hapse mahkûm edilmiştir. Savunma avukatı, eski dışişleri bakanı Hjalmar Procope oldu. Ancak 1949 yılında sağlık sorunları tekrar baş gösterince şartlı olarak tahliye olmuş, Cumhurbaşkanı Juho Kusti Paasikivi tarafından affedilmiştir.
Ryti hapisten sonra kamusal yaşama dönemedi. Anılarını yazmaya konsantre olmaya çalıştı ama hastalığı nedeniyle başarılı olamadı. 1952 yılında, onur rozetini almak için üniversite öğrencilerinin kutlamasına katıldı. Mayıs 1956 yılında, ölümünden sadece beş ay önce, Helsinki Üniversitesi'nde siyaset bilimi dalında fahri doktora aldı.
25 Ekim 1956 yılında öldü.
Kaynakça
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta Risto Ryti ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Tihonen, Seppo: , 1999
- (eKritik.de) (Almanca)
Siyasi görevi | ||
---|---|---|
Önce gelen Aimo Cajander | Finlandiya Başbakanı 1939–1940 | Sonra gelen Johan Wilhelm Rangell |
Önce gelen Kyösti Kallio | Finlandiya cumhurbaşkanı 1940–1944 | Sonra gelen Carl Gustaf Emil Mannerheim |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Risto Heikki Ryti d 3 Subat 1889 Huittinen o 25 Ekim 1956 Helsinki hukuk egitimi almis Fin politikaci Risto Ryti5 Finlandiya cumhurbaskaniGorev suresi 19 Aralik 1940 4 Agustos 1944Basbakan Johan Wilhelm Rangell Edwin LinkomiesYerine geldigi Kyosti KallioYerine gelen Carl Gustaf Emil Mannerheim14 Finlandiya BasbakaniGorev suresi 1 Aralik 1939 19 Aralik 1940Cumhurbaskani Kyosti KallioYerine geldigi Aimo CajanderYerine gelen Johan Wilhelm RangellKisisel bilgilerDogum 3 Subat 1889 1889 02 03 Huittinen Finlandiya Buyuk Dukaligi Rus ImparatorluguOlum 25 Ekim 1956 67 yasinda Helsinki FinlandiyaPartisi Ryti 1940 ile 1944 yillari arasinda Finlandiya nin besinci baskani olarak gorev yapmistir 1944 yilinda Alman Disisleri Bakani Joachim von Ribbentrop ile imzaladigi ile Finlandiya tarihinde yerini almistir Bu antlasma sayesinde o donemde ulkesinin Sovyetler Birligi ile yasadigi savasta Almanya nin ulkesine silah ve gida yardimi yapmasini saglamistir Bu antlasma geregi Finlandiya yardimlar karsiliginda Almanya nin onayi ve haberi olmadan Sovyetler Birligi ile baris antlasmasi imzalayamayacakti Bu antlasma cercevesinde saglana silah yardimi sayesinde Sovyet birliklerinin taarruzunu kesmeyi basaran Finlandiya da Basbakan Ryti savunmanin basariya ulasmasi sonucunda saglik sorunlarini da gerekce gostererek gorevinden ayrilmistir Ancak daha sonra gelen Basbakan Carl Gustaf Emil Mannerheim Ryti nin yaptigi bu antlasmayi Finlandiya devletinin yaptigi bir anlasma olarak gormedigi ve sadece Ryti nin sahsi adina yaptigi bir anlasma olarak gordugu icin kendisini baglamadigini ifade etmis ve bu sebeple ulkesi Finlandiya nin Almanya nin tum itirazlarina ragmen Eylul 1944 yilinda Sovyetler Birligi ile savasin durmasi yonunde bir baris antlasmasi imzalamasinin yolunu acmistir 1945 yilinda Sovyet baskisi ile Risto Ryti hakkinda savas sucu isledigi icin dava acilmis ve on yil hapse mahkum edilmistir Savunma avukati eski disisleri bakani Hjalmar Procope oldu Ancak 1949 yilinda saglik sorunlari tekrar bas gosterince sartli olarak tahliye olmus Cumhurbaskani Juho Kusti Paasikivi tarafindan affedilmistir Ryti hapisten sonra kamusal yasama donemedi Anilarini yazmaya konsantre olmaya calisti ama hastaligi nedeniyle basarili olamadi 1952 yilinda onur rozetini almak icin universite ogrencilerinin kutlamasina katildi Mayis 1956 yilinda olumunden sadece bes ay once Helsinki Universitesi nde siyaset bilimi dalinda fahri doktora aldi 25 Ekim 1956 yilinda oldu Kaynakca Hjelm Titus 2021 Historical dictionary of Finland 3 bas Lanham Md Rowman amp Littlefield Publishers ISBN 978 1538111536 Dis baglantilarWikimedia Commons ta Risto Ryti ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Tihonen Seppo 1999 eKritik de Almanca Siyasi goreviOnce gelen Aimo Cajander Finlandiya Basbakani 1939 1940 Sonra gelen Johan Wilhelm RangellOnce gelen Kyosti Kallio Finlandiya cumhurbaskani 1940 1944 Sonra gelen Carl Gustaf Emil Mannerheim