Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Abdullah Bey (doğuşunda Karl Eduard Hammerschmidt), (1800, Viyana - 30 Ağustos 1874, İstanbul) Avusturyalı ve Osmanlı bilim insanı, doktor.
Abdullah Bey | |
|---|---|
 1836 tarihli bir taşbaskıda Abdullah Bey | |
| Doğum | 1800 Viyana, Avusturya |
| Ölüm | 30 Ağustos 1874 İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu |
Osmanlı İmparatorluğu'nda jeoloji, paleontoloji ve zoolojiye önemli katkılar yapmış bir bilim insanıdır. Türk Kızılayı'nın kuruluşunda da önemli rol almıştır.
Yaşamı
Türk bilim tarihinde bilinen adı ile “Macarlı Miralay Abdullah Bey”, 1800 yılında Avusturya'nın Viyana şehrinde dünyaya geldi. Doğduğunda kendisine Karl Edward adı verildi. Babası, Transilvanya (Macaristan) doğumlu bir maliye memuru olan Anton Hammerschmidt'tir.
Viyana Akademisi’nde felsefe öğrenimi gördükten sonra doğa bilimleri ile ilgilendi. Mineroloji, Jeoloji ve Fosil Bilim Dalında uzmanlaştı; Viyana’da bir de ziraat dergisi çıkardı. Doğa bilimlerinden, entomoloji (böcek bilim) alanında ün kazandı ve dönemin önemli bilimsel dergilerinden "Gazette Agronomique"te yazarlık yaptı. Entomolojideki uzmanlık alanı, böceklerin metamorfozu (başkalaşım) üzerinedir. 1830-1832 yıllarında Breslav ve Viyana'da dünyadaki her sınıftan 1000'den fazla böceğin metamorfozunu sergilemiş ve bu girişimiyle Breslav Leopaldina-Carolina İmparatorluk Akademisi tarafından ödüllendirilmiştir.
1837 yılında tıp doktoru oldu. Viyana üniversitesinde hem zooloji okutmanı, hem de cerrah olarak çalıştı. 1847-1848 arasında Dişhekimi Dr. J. Weigner ile "Eter Anestezisi" üzerinde yaptığı deneyler dünyada bilimsel anesteziolojinin öncü çalışmaları kabul edilir.
Osmanlı Devleti'ne sığınması
6 Ekim 1848 tarihinde Macarlar tarafından başlatılan "Viyana Ayaklanması"na katıldı. Ayaklanma, 31 Ekim 1848’de bastırılınca, Polonyalı ve bazı arkadaşları ile birlikte Macar ordusuna katılıp Transilvanya savunmasında savaştı. Macarların yenilgiye uğraması üzerine, hayatını kurtarabilmek için arkadaşları ile birlikte Osmanlı İmparatorluğu'na sığındı.
İstanbul'da önce Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane'ye atandı fakat Avusturya sefaretinden gelen yoğun baskılar üzerine Şam'daki bir askeri hastaneye Miralay rütbesiyle tayin edildi. Bu dönemde Müslümanlığı kabul etti ve Abdullah adını aldı. 1855'te Kırım Savaşı'nın bitmesine doğru İstanbul'a çağrıldı; önce Gülhane, ardından da Haydarpaşa hastanelerinde çalıştı.
Türkiye'de jeoloji biliminin kurulması
1862'de Tıbbiye'de İlmülarz vel maadin (Jeoloji ve Mineraloji) derslerine girdi ve Türkiye’de jeoloji öğretiminin öncüsü oldu.
Bu dönemde İstanbul civarından topladığı 1200 kadar fosil ve taştan oluşan koleksiyonunu Paris Doğa Tarihi müzesine hediye etti. Bu fosiller arasında bulunan yeni türlerden birine "Cryphaeus abdullahi" adı verilmiştir.
Kızılay’ın kurulması için çalışmaları
1867'de Osmanlı hükümeti tarafından Paris sergisine delege olarak gönderildi. Paris'te toplanan Milletlerarası Sıhhî Yardım Komitesi’ne katıldı ve Türkiye'nin daimî temsilciliğine seçildi. Milletlerarası Yardım Komitesi Başkanlığı tarafından kendisine Osmanlı imparatorluğu içinde yaralılara yardım derneği kurulması için vekâlet verildi. Paris'ten döndükten sonra bu konuda girişimlerde bulundu ancak engellerle karşılaştı. Serdar-ı Ekrem Ömer Paşa'nın desteğini alarak bugünkü Türk Kızılayı'nın kuruluş çalışmalarını başlattı.
Doğa Tarihi Müzesi
1870 senesinde Mekteb-i Tıbbiye-i Askeriye-i Şahane için "Doğa Tarihi Müzesi" kurmaya memur edildi Aynı kurum bünyesinde 1839'da kurulmuş olan ilk müze 1848’deki Büyük Beyoğlu Yangını'nda tahrip olmuştu. Dr. Abdullah Bey, 1870 yılında yeni bir doğa tarihi koleksiyonu oluşturmaya girişti. Avrupa'daki doğabilimciler ile temasa geçerek İstanbul’a çok sayıda örnek gönderilmesini sağladı. 1871 yılında Türkiye'nin öğrencilere ve halka açık ilk Doğa Tarihi Müzesi (Le Musée d'histoire naturelle d'école Imperiale de Medicine a Constantinople) açıldı. Bu nedenle 1290 (1873) salnamelerinde adı Abdulah Bey'in adı "Numunehane Müdürü" olarak geçer. Mekteb-i Tıbbiye’ye bağlı olan müze daha sonra Fen Fakülesi Jeoloji Bölümü’ne devredilmiş ve Büyük Vefa Yangını sırasında tamamen yokolmuştur.
Ölümü
Dr. Abdullah Bey, Ağustos 1874 yılında Üsküdar-İzmit arasında yapılacak tren hattı için jeolojik arazi çalışması yaptıktan sonra fenalaştı; 30 Ağustos 1874'te İstanbul'da hayatını kaybetti. Cenazesi Eyüp'te Defterdar Camii'nin kabristanına defnedildi. Mezarı 1994 yılında yeniden yaptırıldıktan sonra kaybolmuş; 2012’de Kızılay tarafından yeni bir anıt mezar yaptırılmıştır
Kaynakça
- ^ a b c . 29 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2012.
- ^ . 26 Haziran 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2012.
- ^ Feza Günergün, Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane’nin 1870’li Yılların Başındaki Doğa Tarihi Koleksiyonu, Osmanlı Bilimi Araştırmaları, Sayı 338
- ^ . 31 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2012.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Abdullah Bey dogusunda Karl Eduard Hammerschmidt 1800 Viyana 30 Agustos 1874 Istanbul Avusturyali ve Osmanli bilim insani doktor Abdullah Bey1836 tarihli bir tasbaskida Abdullah BeyDogum1800 Viyana AvusturyaOlum30 Agustos 1874 Istanbul Osmanli Imparatorlugu Osmanli Imparatorlugu nda jeoloji paleontoloji ve zoolojiye onemli katkilar yapmis bir bilim insanidir Turk Kizilayi nin kurulusunda da onemli rol almistir YasamiTurk bilim tarihinde bilinen adi ile Macarli Miralay Abdullah Bey 1800 yilinda Avusturya nin Viyana sehrinde dunyaya geldi Dogdugunda kendisine Karl Edward adi verildi Babasi Transilvanya Macaristan dogumlu bir maliye memuru olan Anton Hammerschmidt tir Viyana Akademisi nde felsefe ogrenimi gordukten sonra doga bilimleri ile ilgilendi Mineroloji Jeoloji ve Fosil Bilim Dalinda uzmanlasti Viyana da bir de ziraat dergisi cikardi Doga bilimlerinden entomoloji bocek bilim alaninda un kazandi ve donemin onemli bilimsel dergilerinden Gazette Agronomique te yazarlik yapti Entomolojideki uzmanlik alani boceklerin metamorfozu baskalasim uzerinedir 1830 1832 yillarinda Breslav ve Viyana da dunyadaki her siniftan 1000 den fazla bocegin metamorfozunu sergilemis ve bu girisimiyle Breslav Leopaldina Carolina Imparatorluk Akademisi tarafindan odullendirilmistir 1837 yilinda tip doktoru oldu Viyana universitesinde hem zooloji okutmani hem de cerrah olarak calisti 1847 1848 arasinda Dishekimi Dr J Weigner ile Eter Anestezisi uzerinde yaptigi deneyler dunyada bilimsel anesteziolojinin oncu calismalari kabul edilir Osmanli Devleti ne siginmasi 6 Ekim 1848 tarihinde Macarlar tarafindan baslatilan Viyana Ayaklanmasi na katildi Ayaklanma 31 Ekim 1848 de bastirilinca Polonyali ve bazi arkadaslari ile birlikte Macar ordusuna katilip Transilvanya savunmasinda savasti Macarlarin yenilgiye ugramasi uzerine hayatini kurtarabilmek icin arkadaslari ile birlikte Osmanli Imparatorlugu na sigindi Istanbul da once Mekteb i Tibbiye i Sahane ye atandi fakat Avusturya sefaretinden gelen yogun baskilar uzerine Sam daki bir askeri hastaneye Miralay rutbesiyle tayin edildi Bu donemde Muslumanligi kabul etti ve Abdullah adini aldi 1855 te Kirim Savasi nin bitmesine dogru Istanbul a cagrildi once Gulhane ardindan da Haydarpasa hastanelerinde calisti Turkiye de jeoloji biliminin kurulmasi 1862 de Tibbiye de Ilmularz vel maadin Jeoloji ve Mineraloji derslerine girdi ve Turkiye de jeoloji ogretiminin oncusu oldu Bu donemde Istanbul civarindan topladigi 1200 kadar fosil ve tastan olusan koleksiyonunu Paris Doga Tarihi muzesine hediye etti Bu fosiller arasinda bulunan yeni turlerden birine Cryphaeus abdullahi adi verilmistir Kizilay in kurulmasi icin calismalari 1867 de Osmanli hukumeti tarafindan Paris sergisine delege olarak gonderildi Paris te toplanan Milletlerarasi Sihhi Yardim Komitesi ne katildi ve Turkiye nin daimi temsilciligine secildi Milletlerarasi Yardim Komitesi Baskanligi tarafindan kendisine Osmanli imparatorlugu icinde yaralilara yardim dernegi kurulmasi icin vekalet verildi Paris ten dondukten sonra bu konuda girisimlerde bulundu ancak engellerle karsilasti Serdar i Ekrem Omer Pasa nin destegini alarak bugunku Turk Kizilayi nin kurulus calismalarini baslatti Doga Tarihi Muzesi 1870 senesinde Mekteb i Tibbiye i Askeriye i Sahane icin Doga Tarihi Muzesi kurmaya memur edildi Ayni kurum bunyesinde 1839 da kurulmus olan ilk muze 1848 deki Buyuk Beyoglu Yangini nda tahrip olmustu Dr Abdullah Bey 1870 yilinda yeni bir doga tarihi koleksiyonu olusturmaya giristi Avrupa daki dogabilimciler ile temasa gecerek Istanbul a cok sayida ornek gonderilmesini sagladi 1871 yilinda Turkiye nin ogrencilere ve halka acik ilk Doga Tarihi Muzesi Le Musee d histoire naturelle d ecole Imperiale de Medicine a Constantinople acildi Bu nedenle 1290 1873 salnamelerinde adi Abdulah Bey in adi Numunehane Muduru olarak gecer Mekteb i Tibbiye ye bagli olan muze daha sonra Fen Fakulesi Jeoloji Bolumu ne devredilmis ve Buyuk Vefa Yangini sirasinda tamamen yokolmustur Olumu Dr Abdullah Bey Agustos 1874 yilinda Uskudar Izmit arasinda yapilacak tren hatti icin jeolojik arazi calismasi yaptiktan sonra fenalasti 30 Agustos 1874 te Istanbul da hayatini kaybetti Cenazesi Eyup te Defterdar Camii nin kabristanina defnedildi Mezari 1994 yilinda yeniden yaptirildiktan sonra kaybolmus 2012 de Kizilay tarafindan yeni bir anit mezar yaptirilmistirKaynakca a b c 29 Ekim 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Ekim 2012 26 Haziran 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Ekim 2012 Feza Gunergun Mekteb i Tibbiye i Sahane nin 1870 li Yillarin Basindaki Doga Tarihi Koleksiyonu Osmanli Bilimi Arastirmalari Sayi 338 31 Ekim 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Ekim 2012