Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddenin listelenen bazıları olmayabilir. (Nisan 2014) () |
İşrâkîlik veya illüminasyonizm, kelime anlamı olarak ışığın çılması ya da güneşin doğması anlamındaki işrâk kelimesinden gelmektedir: Hakikatin direkt olarak ortaya çıkması, açılması anlamındadır. Hem felsefi hem de mistik boyutları olan bir akım olarak varlığını sürdürmüştür.
Tarihçe
Miladi 12. yüzyılda öldürülmüş olduğu ve söz konusu akım daha sonra ardılları tarafından kurulduğu için okulun öncüsü Maktül Şahabeddin Sühreverdi kabul edilir. İşrakî felsefe, islam felsefe tarihi içinde büyük akımlardan biridir ve yaygınlığı ya da kabul edilirliği diğerleri kadar olmasa da, en özgün felsefi akımlardan biri sayılır.
Kendisini çekemeyen çevrelerin jurnalleriyle yönetim tarafından tehlike görüldüğü için idam edilerek öldürülen ve bu sebeple Sühreverdilik tarikatının kurucusu diğer Sühreverdi'den ayırt edilmek için adının arkasına Maktül ibaresi konulan Şihabüddin Sühreverdi çok genç yaşta felsefe ile ilgilenmiş, Aristo'nun ve Meşşailerin ve Sufi büyüklerin eserlerini tetkik etmiş ve akıl yoluyla sezgi yolunu bir araya getirerek uyumlu bir birlik oluşturmaya çalıştığı gnostik İşrakilik akımının temellerini atmıştır. Ne yazık ki pek çok eseri günümüze gelememiş ancak İran, Türkiye ve Hindistan kütüphanelerinde bazı eserleri kalabilmiştir. Bu eserlerin en önemlilerinden ve İşrakiliğin temel kitaplarından biri onun Hikmet'ül İşrak adlı eseridir.
Felsefi çizgiler
Bu akımın tarihçesi ve felsefi çerçevesi hakkında temel bilgi, önemli bir İşrakî düşünürü olan (hatta Sehrüverdi'nin ögrencisi olarak İşrakiliği resmi anlamda kuran odur) Şemseddin Şehrezuri tarafından yazılan eserlden gelmiştir; özellikle Nüzhet ül-Ervah adlı eserinden. Öğretileriyle geleneksel ve klasik islam felsefesinden sürekli dışlanmış, özellikle kelamcıların saldırılarına maruz kalmış ve birçok kez iktidarın takibatına uğramıştır. yayılmamasında bu tür yönelimlerin olumsuz etkisi söz konusudur. Özellikle Sünniliğin güçlü olduğu yerlerde sürekli baskılara maruz kaldıkları için işraki filozoflar gelişme gösterememişlerdir. İran'da varlığını sürdürebilmiştir, yaygın ve etkili olmasa da felsefi yönden güçlü yanlarıyla ve mistisizmle olan etkileşimiyle (Bruno'nun ki gibi bir sonsuzluk fikrini savundukları ileri sürülmektedir) günümüze kadar gelen bir süreklilikleri söz konusudur.
İşrak güneşin doğuşu, aydınlanma anlamına gelen ve bilginin insanın sezgisel manada keşfettiği bir şey olduğunu ima eden teosofik, gnostik bir terimdir. İslam felsefesinin Meşşai okulu ile ilişkili de olsa İşrakilikte Meşşai okulununun kullandığı kıyas metodunun yanı sıra ondan farklı ve daha üst düzeyde bilgiye ulaşabilmekte kullandığı entelektüel sezgi ve aydınlanma üzerinde duruşuyla ayrılır. Keşif, ilham ve sezgi bu felsefi akımın temel unsurlarıdır. Mantık ve akılsalık ilkeleri üzerine kurulu meşşaîliğe karşı gelmiştir; hem Platonculuk, hem de tasavvuf ve mazdaizm İşrakîliğin kaynakları arasında yer alır. Tasavvuf felsefesinin pek çok bölümü bu felsefe akımına dahil edilmiştir, ancak bu iki yönelim arasında tam bir örtüşme olduğu söylenemez.
Bağlantılar
- Illuminationist philosophy 15 Ağustos 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Shihab al-Din Suhrawardi al-Maqtul6 Mayıs 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
İngilizce'de İşrakilik
- al-Suhrawardi [Sohravardi, Shihaboddin Yahya] (1154-91) Hayakil al-nur (The Temples of Light), ed. M.A. Abu Rayyan, Cairo: al-Maktaba al-Tijariyyah al-Kubra, 1957. (Bu eser Sühreverdi'nin Nur Heykelleri adıyla Türkçeye çevirilen tek eseridir.)
- _______________ (1183-91) Oeuvres philosophiques et mystiques, vols I and II, ed. H. Corbin, Tehran and Paris: Adrien-Maisonneuve, 1976; vol. III, ed. S. H. Nasr, Tehran and Paris: Adrien-Maisonneuve, 1977. (A vitally important collection of the basic principles of illuminationism. An English translation of some of the works in Volume 3 can be found in The Mystical and Visionary Treatises of Shihabuddin Yahya Suhrawardi, trans. W. Thackston, London: Octagon Press, 1982.)
- ________________[Sohravardi, Shihaboddin Yahya] (1186-91) Kitab hikmat al-ishraq (The Philosophy of Illumination), trans H. Corbin, ed. and intro. C. Jambet, Le livre de la sagesse orientale: Kitab Hikmat al-Ishraq, Lagrasse: Verdier, 1986.
- _________________The Philosophy of Illumination, Trans. John Walbridge, Hossein Ziai, Brigham Young University (April 1, 2000)
- _________________ The Mystical & Visionary Treatises of Suhrawardi, introduction and translation W. M. Thackston, Jr. Octagon Press, Limited (June 1982)
- Amin Razavi, M. (1997) Suhrawardi and the School of Illumination, Richmond: Curzon.
- Ziai, H. (1996) 'The Illuminationist Tradition', in S. H. Nasr and O. Leaman (eds) History of Islamic Philosophy, London: Routledge, ch. 29, 465-96. (A clear description of the topic, with the emphasis on the analytic aspect of illuminationism.)
- _______________(1990) Knowledge and Illumination: A Study of Suhrawardi's Hikmat al-Ishraq, Atlanta, GA: Scholars Press. (Study of the more analytical parts of al-Suhrawardi's philosophy.)
- Walbridge, J. (1992) The Science of Mystic Lights: Qutb al-Din Shirazi and the Illuminationist Tradition in Islamic Philosophy, Cambridge, MA: Harvard University Press.
- _______________The Wisdom of the Mystic East: Suhrawardi and Platonic Orientalism State University of New York Press (August 2001)
- Nasrollah Pourjavady, The Light of Sakina in Suhrawardi's Philosophy of Illumination, Global Publications (June 1999)
Kaynakça
- ^ "Iranica illuminationism (Îrân aydınlanmacılığı)". 20 Eylül 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Ekim 2020.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddenin listelenen kaynaklarindan bazilari guvenilir olmayabilir Lutfen daha iyi daha guvenilir kaynaklar arayarak bu maddeye yardimci olun Guvenilir olmayan kaynaklar sorgulanabilir veya silinebilir Nisan 2014 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Israkilik veya illuminasyonizm kelime anlami olarak isigin cilmasi ya da gunesin dogmasi anlamindaki israk kelimesinden gelmektedir Hakikatin direkt olarak ortaya cikmasi acilmasi anlamindadir Hem felsefi hem de mistik boyutlari olan bir akim olarak varligini surdurmustur TarihceMiladi 12 yuzyilda oldurulmus oldugu ve soz konusu akim daha sonra ardillari tarafindan kuruldugu icin okulun oncusu Maktul Sahabeddin Suhreverdi kabul edilir Israki felsefe islam felsefe tarihi icinde buyuk akimlardan biridir ve yayginligi ya da kabul edilirligi digerleri kadar olmasa da en ozgun felsefi akimlardan biri sayilir Kendisini cekemeyen cevrelerin jurnalleriyle yonetim tarafindan tehlike goruldugu icin idam edilerek oldurulen ve bu sebeple Suhreverdilik tarikatinin kurucusu diger Suhreverdi den ayirt edilmek icin adinin arkasina Maktul ibaresi konulan Sihabuddin Suhreverdi cok genc yasta felsefe ile ilgilenmis Aristo nun ve Messailerin ve Sufi buyuklerin eserlerini tetkik etmis ve akil yoluyla sezgi yolunu bir araya getirerek uyumlu bir birlik olusturmaya calistigi gnostik Israkilik akiminin temellerini atmistir Ne yazik ki pek cok eseri gunumuze gelememis ancak Iran Turkiye ve Hindistan kutuphanelerinde bazi eserleri kalabilmistir Bu eserlerin en onemlilerinden ve Israkiligin temel kitaplarindan biri onun Hikmet ul Israk adli eseridir Felsefi cizgilerBu akimin tarihcesi ve felsefi cercevesi hakkinda temel bilgi onemli bir Israki dusunuru olan hatta Sehruverdi nin ogrencisi olarak Israkiligi resmi anlamda kuran odur Semseddin Sehrezuri tarafindan yazilan eserlden gelmistir ozellikle Nuzhet ul Ervah adli eserinden Ogretileriyle geleneksel ve klasik islam felsefesinden surekli dislanmis ozellikle kelamcilarin saldirilarina maruz kalmis ve bircok kez iktidarin takibatina ugramistir yayilmamasinda bu tur yonelimlerin olumsuz etkisi soz konusudur Ozellikle Sunniligin guclu oldugu yerlerde surekli baskilara maruz kaldiklari icin israki filozoflar gelisme gosterememislerdir Iran da varligini surdurebilmistir yaygin ve etkili olmasa da felsefi yonden guclu yanlariyla ve mistisizmle olan etkilesimiyle Bruno nun ki gibi bir sonsuzluk fikrini savunduklari ileri surulmektedir gunumuze kadar gelen bir sureklilikleri soz konusudur Israk gunesin dogusu aydinlanma anlamina gelen ve bilginin insanin sezgisel manada kesfettigi bir sey oldugunu ima eden teosofik gnostik bir terimdir Islam felsefesinin Messai okulu ile iliskili de olsa Israkilikte Messai okulununun kullandigi kiyas metodunun yani sira ondan farkli ve daha ust duzeyde bilgiye ulasabilmekte kullandigi entelektuel sezgi ve aydinlanma uzerinde durusuyla ayrilir Kesif ilham ve sezgi bu felsefi akimin temel unsurlaridir Mantik ve akilsalik ilkeleri uzerine kurulu messailige karsi gelmistir hem Platonculuk hem de tasavvuf ve mazdaizm Israkiligin kaynaklari arasinda yer alir Tasavvuf felsefesinin pek cok bolumu bu felsefe akimina dahil edilmistir ancak bu iki yonelim arasinda tam bir ortusme oldugu soylenemez BaglantilarIlluminationist philosophy 15 Agustos 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Shihab al Din Suhrawardi al Maqtul6 Mayis 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce de Israkilikal Suhrawardi Sohravardi Shihaboddin Yahya 1154 91 Hayakil al nur The Temples of Light ed M A Abu Rayyan Cairo al Maktaba al Tijariyyah al Kubra 1957 Bu eser Suhreverdi nin Nur Heykelleri adiyla Turkceye cevirilen tek eseridir 1183 91 Oeuvres philosophiques et mystiques vols I and II ed H Corbin Tehran and Paris Adrien Maisonneuve 1976 vol III ed S H Nasr Tehran and Paris Adrien Maisonneuve 1977 A vitally important collection of the basic principles of illuminationism An English translation of some of the works in Volume 3 can be found in The Mystical and Visionary Treatises of Shihabuddin Yahya Suhrawardi trans W Thackston London Octagon Press 1982 Sohravardi Shihaboddin Yahya 1186 91 Kitab hikmat al ishraq The Philosophy of Illumination trans H Corbin ed and intro C Jambet Le livre de la sagesse orientale Kitab Hikmat al Ishraq Lagrasse Verdier 1986 The Philosophy of Illumination Trans John Walbridge Hossein Ziai Brigham Young University April 1 2000 The Mystical amp Visionary Treatises of Suhrawardi introduction and translation W M Thackston Jr Octagon Press Limited June 1982 Amin Razavi M 1997 Suhrawardi and the School of Illumination Richmond Curzon Ziai H 1996 The Illuminationist Tradition in S H Nasr and O Leaman eds History of Islamic Philosophy London Routledge ch 29 465 96 A clear description of the topic with the emphasis on the analytic aspect of illuminationism 1990 Knowledge and Illumination A Study of Suhrawardi s Hikmat al Ishraq Atlanta GA Scholars Press Study of the more analytical parts of al Suhrawardi s philosophy Walbridge J 1992 The Science of Mystic Lights Qutb al Din Shirazi and the Illuminationist Tradition in Islamic Philosophy Cambridge MA Harvard University Press The Wisdom of the Mystic East Suhrawardi and Platonic Orientalism State University of New York Press August 2001 Nasrollah Pourjavady The Light of Sakina in Suhrawardi s Philosophy of Illumination Global Publications June 1999 Kaynakca Iranica illuminationism Iran aydinlanmaciligi 20 Eylul 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Ekim 2020