Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddenin içeriğinin Türkçeleştirilmesi veya doğrultusunda düzeltilmesi gerekmektedir. Bu maddedeki yazım ve noktalama yanlışları ya da anlatım bozuklukları giderilmelidir. (Yabancı sözcükler yerine Türkçe karşılıklarının kullanılması, karakter hatalarının düzeltilmesi, dilbilgisi hatalarının düzeltilmesi vs.) Düzenleme yapıldıktan sonra bu şablon kaldırılmalıdır. |
Sahurlar (Sahurca ẏixъbı)-Azerbaycan′nın ve Zaqatala ilçelerinde,ayrıca Dağıstan′nın Şeki-Zaqatala bölgesine komşu olan yaşamaktadırlar. Sayılar 30 bine yakındır .Sakur dilinde konuşurlar. Dini açıdan Sünni müslümandırlar. Şu anda 12 okulda sakur dilinde dersler geçirilir.Aynı okullarda 105 sınıf var ve 2500 civarında öğrenci eğitim alıyor Sakurların yaşadıkları bölgeye Şeki-Zaqatala ekonomik bölgesi dahildir. Son on yılda ortalama yıllık nüfus artışı 1.5% olmuştur ki, bu da Cumhuriyyet seviyesinde düşük . Sakurların en ünlü temsilcileri sırasında Fizik-matematik ilmler doktoru ,Prof.,Prof. ,Valeh Hamzayev şair ve başkaları örnek verebiliriz. Sahurlar(saxur цахур yıki) Kafkasda Hristiyanlığı ilk kabul etmiş halkdır.Sonradan Arapların İslamı yaymalarına engel olmaya çalışmış ve sayıları azalmıştır.Selcuk ve oğuz türklerinin kafkasa gelişiyle dağlara çekilmişler.1562 ci yilında Osmanlı İmparatorluğunun desteyile I Ali Sultan Sahur sultanlığını kurmuş, başkenti günümüzde koy sayılan o zamanlar büyük şehir olmuş Dağıstanın Rutul rayonunun Saxur koyu olmuştur.sonradan merkez İlisuya geçmiş ve 1844 yılına kadar istiklallerini korumuşlar.Kafkasda ilk defa XII yuzyılda Kurani Kerimi Sahurlar dillerine çevirmişler.Misafirperver halkdır.Mutfakları oldukça zengindir...
Nüfus
Rusya’da 1897 yılında yapılan ilk genel nüfus sayımından iki yıl önce "Rus İmparatorluğu’nda Yaşayan Halkların Alfabetik Listesi" başlığıyla bir ön çalışma yapılmış. 1895 yılında Petersburg’ta yayınlanan bu listede Rusya halklarının değişik yayınlarda yer alan ve farklı yıllara ait nüfus bilgileri derlenerek dilleri, dini inançları ve yaşadıkları bölgeyle ilgili kısa bilgiler verilmiştir. Buna göre Tsahurların (Цахуры) 1875 yılındaki nüfusu 2.430 kişidir.
Yerleşim
Rusya′da
- 2002 yılında listeye almasına göre Rusyada 10.366 sayda sakur yaşıyor.Bunlardan 8.168 kadarı Dağıstan Özerk Cümhuriyyetinde yer alıyor.
- Rutul ilçesinde - 4.971 kişi
- Atal köyü,Mikik köyü,Mişleş köyü,Muslax köyü,Genel Muxax köyü,Qalyal köyü,Kors köyü, Kurdul köyü, Canıx köyü, Helmeş köyü
- Tarumov ilçesi - 85 kişi
- Mahaçkale şehri(merkezi)- 1.711 kişi
- Mahaçkale şehri(çevresi)- 387 kişi
- Buynaksk ilçesi - 6 kişi
- Dağıstan Işıkları - 15 kişi
- Derbent şehri - 78 kişi
- Kaspiysk kenti - 95 kişi
- Yujno-Suxokumsk kenti 32 kişi
- Rutul ilçesinde - 4.971 kişi
Azerbaycan′da
Zaqatala ili ve Fındıklı, Dağlı, Yeni Suvagil, Alıbna Suvagil, Qarqay,Galal, Gözbarax köylerinde: 11 203 kişi (2009)
Kah ili ve Ilısu, Çinarlı, Üzümlü, Kötüklü, Qum, Sarıbaş, Güllük Turaclı köylerinde: 1008 kişi (2009)
Diğer ülkelerde
Ukrayna: 83 (2001)
Belarus: 3 (2009)
Kazakistan: 2 (2009)
Dil
Sahur dili, Kuzey Kafkas dil ailesinin Nah-Dağıstan grubunun Lezgi alt grubunda bulunur. Yapısal özellikleri ve kelime dağarcığı Rutul diline çok yakındır. Ayrıca Sahur halkının uzun süredir Azerbaycanlılarla birlikte yaşamasından dolayı Sahur dili Azerbaycan dilinden önemli ölçüde etkilenmiştir. Azerbaycanlı Sahurların ikinci dili Azerbaycan Türkçesidir.
1864 yılına kadar Sahurlar uyarlanmış bir Arap alfabesi kullandılar. 1930'ların başında Anatoly Nestorovich Genko, latin alfabesine dayalı olarak yeni bir alfabe geliştirdi. 1935-1938'de ilkokullarda Sahur dilinde öğretim verildi. Ancak 1938'de Sahur dilinde öğretim ve yayıncılık durduruldu, Sahur halkının kültürel ihtiyaçlarının Azerbaycan ve Rus dilleriyle karşılanmasına karar verildi.
Sahurların okullarında öğretim 1952'ye kadar Azerbaycan dilinde, 1952'den sonra ise Rusça olarak sürdü. 1990 yılında Dağıstan SSC Bakanlar Kurulu kararı ile Sahur, Agul ve Rutul dilleri için bir yazı dilinin oluşturulması kararlaştırıldı. Aynı yıl Kiril alfabesine dayalı yeni bir Sahur alfabesi oluşturuldu. 1996 yılında ise Bakü'de latin alfabesine dayalı yeni Sahur alfabesi yayınlandı.
Şu an, Sahur dili Dağıstan Cumhuriyeti'nin resmi dillerinden biri durumundadır. Dağıstan Cumhuriyeti'nde, Sahur dili ve Sahur edebiyatı birinci sınıftan itibaren okullarda öğretilmektedir. 2003 yılında, Azerbaycan Eğitim Bakanlığı'nın kararıyla Sahur dili ve Azerbaycan'ın diğer azınlık halklarının dilleri ilkokulların 1-4. sınıfları için müfredata eklenmiştir.
Kaynakça
- ^ “Алфавитный список народов, обитающих в Российской Империи” 5 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Демоскоп Weekly, № 187 - 188, 24 января - 6 февраля 2005 ve buradan alınma olarak: Papşu, Murat. Rusya İmparatorluğu’nda Yaşayan Halkların Alfabetik Listesinde Kafkasyalılar 18 Nisan 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ "Rusiya Federativ Respublikası Statistika Komitəsi: 2002 – ci il siyahıya alması". 3 Mart 2006 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Şubat 2013.
- ^ "Цахуры", Википедия (Rusça), 4 Ekim 2020, erişim tarihi: 7 Ekim 2020
 | Rusya ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
 | Azerbaycan ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
 | Dağıstan ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
 | Etnik grup ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddenin iceriginin Turkcelestirilmesi veya Turkce dilbilgisi ve kurallari dogrultusunda duzeltilmesi gerekmektedir Bu maddedeki yazim ve noktalama yanlislari ya da anlatim bozukluklari giderilmelidir Yabanci sozcukler yerine Turkce karsiliklarinin kullanilmasi karakter hatalarinin duzeltilmesi dilbilgisi hatalarinin duzeltilmesi vs Duzenleme yapildiktan sonra bu sablon kaldirilmalidir Sahurlar Sahurca ẏixbi Azerbaycan nin ve Zaqatala ilcelerinde ayrica Dagistan nin Seki Zaqatala bolgesine komsu olan yasamaktadirlar Sayilar 30 bine yakindir Sakur dilinde konusurlar Dini acidan Sunni muslumandirlar Su anda 12 okulda sakur dilinde dersler gecirilir Ayni okullarda 105 sinif var ve 2500 civarinda ogrenci egitim aliyor Sakurlarin yasadiklari bolgeye Seki Zaqatala ekonomik bolgesi dahildir Son on yilda ortalama yillik nufus artisi 1 5 olmustur ki bu da Cumhuriyyet seviyesinde dusuk Sakurlarin en unlu temsilcileri sirasinda Fizik matematik ilmler doktoru Prof Prof Valeh Hamzayev sair ve baskalari ornek verebiliriz Sahurlar saxur cahur yiki Kafkasda Hristiyanligi ilk kabul etmis halkdir Sonradan Araplarin Islami yaymalarina engel olmaya calismis ve sayilari azalmistir Selcuk ve oguz turklerinin kafkasa gelisiyle daglara cekilmisler 1562 ci yilinda Osmanli Imparatorlugunun desteyile I Ali Sultan Sahur sultanligini kurmus baskenti gunumuzde koy sayilan o zamanlar buyuk sehir olmus Dagistanin Rutul rayonunun Saxur koyu olmustur sonradan merkez Ilisuya gecmis ve 1844 yilina kadar istiklallerini korumuslar Kafkasda ilk defa XII yuzyilda Kurani Kerimi Sahurlar dillerine cevirmisler Misafirperver halkdir Mutfaklari oldukca zengindir NufusRusya da 1897 yilinda yapilan ilk genel nufus sayimindan iki yil once Rus Imparatorlugu nda Yasayan Halklarin Alfabetik Listesi basligiyla bir on calisma yapilmis 1895 yilinda Petersburg ta yayinlanan bu listede Rusya halklarinin degisik yayinlarda yer alan ve farkli yillara ait nufus bilgileri derlenerek dilleri dini inanclari ve yasadiklari bolgeyle ilgili kisa bilgiler verilmistir Buna gore Tsahurlarin Cahury 1875 yilindaki nufusu 2 430 kisidir Sahur cocuk Azerbaycan in Qum koyuYerlesimRusya da 2002 yilinda listeye almasina gore Rusyada 10 366 sayda sakur yasiyor Bunlardan 8 168 kadari Dagistan Ozerk Cumhuriyyetinde yer aliyor Rutul ilcesinde 4 971 kisi Atal koyu Mikik koyu Misles koyu Muslax koyu Genel Muxax koyu Qalyal koyu Kors koyu Kurdul koyu Canix koyu Helmes koyu Tarumov ilcesi 85 kisi Mahackale sehri merkezi 1 711 kisi Mahackale sehri cevresi 387 kisi Buynaksk ilcesi 6 kisi Dagistan Isiklari 15 kisi Derbent sehri 78 kisi Kaspiysk kenti 95 kisi Yujno Suxokumsk kenti 32 kisiAzerbaycan da Zaqatala ili ve Findikli Dagli Yeni Suvagil Alibna Suvagil Qarqay Galal Gozbarax koylerinde 11 203 kisi 2009 Kah ili ve Ilisu Cinarli Uzumlu Kotuklu Qum Saribas Gulluk Turacli koylerinde 1008 kisi 2009 Diger ulkelerde Ukrayna 83 2001 Belarus 3 2009 Kazakistan 2 2009 DilSahur dili Kuzey Kafkas dil ailesinin Nah Dagistan grubunun Lezgi alt grubunda bulunur Yapisal ozellikleri ve kelime dagarcigi Rutul diline cok yakindir Ayrica Sahur halkinin uzun suredir Azerbaycanlilarla birlikte yasamasindan dolayi Sahur dili Azerbaycan dilinden onemli olcude etkilenmistir Azerbaycanli Sahurlarin ikinci dili Azerbaycan Turkcesidir 1864 yilina kadar Sahurlar uyarlanmis bir Arap alfabesi kullandilar 1930 larin basinda Anatoly Nestorovich Genko latin alfabesine dayali olarak yeni bir alfabe gelistirdi 1935 1938 de ilkokullarda Sahur dilinde ogretim verildi Ancak 1938 de Sahur dilinde ogretim ve yayincilik durduruldu Sahur halkinin kulturel ihtiyaclarinin Azerbaycan ve Rus dilleriyle karsilanmasina karar verildi Sahurlarin okullarinda ogretim 1952 ye kadar Azerbaycan dilinde 1952 den sonra ise Rusca olarak surdu 1990 yilinda Dagistan SSC Bakanlar Kurulu karari ile Sahur Agul ve Rutul dilleri icin bir yazi dilinin olusturulmasi kararlastirildi Ayni yil Kiril alfabesine dayali yeni bir Sahur alfabesi olusturuldu 1996 yilinda ise Baku de latin alfabesine dayali yeni Sahur alfabesi yayinlandi Su an Sahur dili Dagistan Cumhuriyeti nin resmi dillerinden biri durumundadir Dagistan Cumhuriyeti nde Sahur dili ve Sahur edebiyati birinci siniftan itibaren okullarda ogretilmektedir 2003 yilinda Azerbaycan Egitim Bakanligi nin karariyla Sahur dili ve Azerbaycan in diger azinlik halklarinin dilleri ilkokullarin 1 4 siniflari icin mufredata eklenmistir Kaynakca Alfavitnyj spisok narodov obitayushih v Rossijskoj Imperii 5 Subat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Demoskop Weekly 187 188 24 yanvarya 6 fevralya 2005 ve buradan alinma olarak Papsu Murat Rusya Imparatorlugu nda Yasayan Halklarin Alfabetik Listesinde Kafkasyalilar 18 Nisan 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Rusiya Federativ Respublikasi Statistika Komitesi 2002 ci il siyahiya almasi 3 Mart 2006 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Subat 2013 Cahury Vikipediya Rusca 4 Ekim 2020 erisim tarihi 7 Ekim 2020 Rusya ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz Azerbaycan ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz Dagistan ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz Etnik grup ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz