Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
20 Mayıs 1963 ayaklanması veya 20 Mayıs 1963 darbe teşebbüsü, Kara Harp Okulu Komutanı Kurmay Albay Talat Aydemir ve arkadaşlarının 27 Mayıs 1960 darbesinde yer alan subayların tasfiyesine karşı başlatılan ve Talat Aydemir'in geri adım atmasıyla sona eren 22 Şubat 1962 ayaklanmasının devamıdır.
| 20 Mayıs Ayaklanması | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||
22 Şubat Hadisesi sırasında Başbakan İsmet İnönü'nün kararlı duruşu karşısında çok kan döküleceğini gören Aydemir darbe girişimini sona erdirmiş, karşılığında da Hükûmet tarafından çıkartılan özel bir yasa sayesinde herhangi bir cezaya çarptırılmamış ancak darbeye katılan diğer subaylarla beraber emekliliğe sevk edilmiştir.
Emekliliğe sevkinin ardından Aydemir, muhalif gruplarla temaslara devam etmiş ve ikinci kez bir darbe girişimi için hazırlıklara devam etmiştir. Bu temaslar sırasında darbe girişiminden haberdar olan Alparslan Türkeş, Aydemir ile anlaşamamış ve darbeyi Hükûmete bildirmiştir.
Parolası "harbiyeli", işareti "aldanmaz" olan ihtilal girişiminde emekli Albay Talat Aydemir, 22 Şubat'ta ulaştığı noktaya yaklaşamamıştır. Radyoda ihtilal bildirisinin okunmasından hemen sonra kontrol kısa sürede Hükûmete bağlı kuvvetlerin eline geçer. Ankara 28. Tümen Kurmay Başkanı Yarbay Ali Elverdi, marşlar eşliğinde ihtilalin olmadığını, bir yanlış anlaşılma olduğunu, birtakım maceracıların böyle bir işe kalkıştığını ancak durumun kontrol altında bulunduğunu belirten bir karşı konuşma yapar. Hükûmet yanlısı askerlerin kontrolü sağlaması sonucunda Aydemir ve arkadaşları teslim olurlar.
İsmet İnönü bu girişimi değerlendirdiği tarihi konuşmada kalkışmaya katılanları "Talat'ın üç buçuk adamı" diye tarif eder. Tutuklanan Talat Aydemir'e en fazla dokunan, İnönü'nün bu sözüdür ve yargı sürecinde kendisinin birlikte hareket ettiği kim varsa açıklamasının tek sebebi oluşturduğu çatının altındakilerin "üç buçuk adam" sayılmayacağını kanıtlamaktır.
Mahkeme sürecinde basında Talat Aydemir'le ve eşiyle ilgili aleyhte haberler de yayımlanmıştır. Örneğin, Akis dergisinde Metin Toker'in imzasıyla yayımlanan Talat Aydemir'in karısının kuaförüne "Haftaya Çankaya'da görüşürüz." dediği iddiasıdır.
Cuntacılara zaten 27 Mayıs Darbesi'nden dolayı öfkeli olan AP milletvekillerinin yanı sıra CHP'liler de idamın lehinde oy vermişlerdir.
Fethi Gürcan'ın cezası 27 Haziran, Talat Aydemir'in cezası ise 5 Temmuz 1964'te infaz edildi. ve Osman Deniz de mahkemede yargılandı. İlk başta onların da idamı istenmiş ancak cezaları daha sonra müebbete çevrilmiş ve aftan yararlanarak çıkmışlardır. Yalnız 1.459 Harbiyeli okullarından atılmış olup bu öğrenciler için sonradan ek üniversite kontenjanı açılmıştır.
İlgili belgeseller
Kaynakça
- ^ "Unutturulan ihtilal girişimi". Radikal gazetesi. 20 Mayıs 2007. 30 Eylül 2007 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Ağustos 2007.
Bağlantılar
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
20 Mayis 1963 ayaklanmasi veya 20 Mayis 1963 darbe tesebbusu Kara Harp Okulu Komutani Kurmay Albay Talat Aydemir ve arkadaslarinin 27 Mayis 1960 darbesinde yer alan subaylarin tasfiyesine karsi baslatilan ve Talat Aydemir in geri adim atmasiyla sona eren 22 Subat 1962 ayaklanmasinin devamidir 20 Mayis AyaklanmasiTarih 20 Mayis 1963Yer TurkiyeSebep 22 Subat Olayi nin basarisiz olmasiHedef Ismet Inonu nun koalisyon hukumetini devirmek askeri bir yonetim kurmakYontem Askeri darbeSonuc Darbe girisimi basarisizlikla sonuclandi Talat Aydemir ve Fethi Gurcan idam edildi Kara Harp Okulunda ogrenim goren ogrencilerinin tamami okuldan atildi TaraflarCumhurbaskani Cemal Gursel 27 Turkiye Hukumeti TSK Komuta Kademesi Talat Aydemir Cuntasi 22 Subat Hadisesi sirasinda Basbakan Ismet Inonu nun kararli durusu karsisinda cok kan dokulecegini goren Aydemir darbe girisimini sona erdirmis karsiliginda da Hukumet tarafindan cikartilan ozel bir yasa sayesinde herhangi bir cezaya carptirilmamis ancak darbeye katilan diger subaylarla beraber emeklilige sevk edilmistir Emeklilige sevkinin ardindan Aydemir muhalif gruplarla temaslara devam etmis ve ikinci kez bir darbe girisimi icin hazirliklara devam etmistir Bu temaslar sirasinda darbe girisiminden haberdar olan Alparslan Turkes Aydemir ile anlasamamis ve darbeyi Hukumete bildirmistir Parolasi harbiyeli isareti aldanmaz olan ihtilal girisiminde emekli Albay Talat Aydemir 22 Subat ta ulastigi noktaya yaklasamamistir Radyoda ihtilal bildirisinin okunmasindan hemen sonra kontrol kisa surede Hukumete bagli kuvvetlerin eline gecer Ankara 28 Tumen Kurmay Baskani Yarbay Ali Elverdi marslar esliginde ihtilalin olmadigini bir yanlis anlasilma oldugunu birtakim maceracilarin boyle bir ise kalkistigini ancak durumun kontrol altinda bulundugunu belirten bir karsi konusma yapar Hukumet yanlisi askerlerin kontrolu saglamasi sonucunda Aydemir ve arkadaslari teslim olurlar Ismet Inonu bu girisimi degerlendirdigi tarihi konusmada kalkismaya katilanlari Talat in uc bucuk adami diye tarif eder Tutuklanan Talat Aydemir e en fazla dokunan Inonu nun bu sozudur ve yargi surecinde kendisinin birlikte hareket ettigi kim varsa aciklamasinin tek sebebi olusturdugu catinin altindakilerin uc bucuk adam sayilmayacagini kanitlamaktir Mahkeme surecinde basinda Talat Aydemir le ve esiyle ilgili aleyhte haberler de yayimlanmistir Ornegin Akis dergisinde Metin Toker in imzasiyla yayimlanan Talat Aydemir in karisinin kuaforune Haftaya Cankaya da gorusuruz dedigi iddiasidir Cuntacilara zaten 27 Mayis Darbesi nden dolayi ofkeli olan AP milletvekillerinin yani sira CHP liler de idamin lehinde oy vermislerdir Fethi Gurcan in cezasi 27 Haziran Talat Aydemir in cezasi ise 5 Temmuz 1964 te infaz edildi ve Osman Deniz de mahkemede yargilandi Ilk basta onlarin da idami istenmis ancak cezalari daha sonra muebbete cevrilmis ve aftan yararlanarak cikmislardir Yalniz 1 459 Harbiyeli okullarindan atilmis olup bu ogrenciler icin sonradan ek universite kontenjani acilmistir Ilgili belgeseller12 Mart Ihtilalin Pencesinde DemokrasiKaynakca Unutturulan ihtilal girisimi Radikal gazetesi 20 Mayis 2007 30 Eylul 2007 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Agustos 2007 Baglantilar27 Mayis Darbesi 21 Ekim Protokolu 22 Subat 1962 ayaklanmasi