Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Dramatik yapı, film ya da oyun gibi bir dramatik işin yapısı. Birçok alim dramatik yapının analizini yapmıştır. Bu analizler ilk kez Aristoteles tarafından Poetika eserinde başlatılmıştır. Bu da MÖ 335 senesine denk gelir.
Tarihi
Antik Yunanistan filozofu Aristoteles, Poetika adlı eserinde "Bütün; bir başlangıcı, ortası ve sonu olan bir şeydir" fikrini ortaya koydu.Romalı drama eleştirmeni Horatius isimli eserinde 5 bölümlü yapıyı savunan kadar Aristoteles'in bu üçlü bakışına ikna olunmadı. Horatius eserinde şöyle diyordu; "Bir oyun, 5 bölümden ne uzun ne de kısa olmalıdır."
5 bölümlü kullanım terk edildikten sonra, Rönesans oyun yazarları bunu tekrar dirilttiler. 1863'te Henrik Ibsen gibi oyun yazarları 5 bölümlü yapıyı terk ederek 3 ve 4 bölümlü yapıyı denediler. Alman oyun ve roman yazarı "Die Technik des Dramas" isimli eserinde 5 bölümlü dramatik yapının kesin bir çalışmasını yaptı. Bu yapı, Freytag'ın Piramidi diye bilinmeye başlandı. Freytag'ın Piramidi'nde hikâye 5 parçadan oluşurdu. Bunlar; Serim, yükselen aksiyon, zirve, ve vahiy/ bölümleriydi.
Freytag'ın analizi
Freytag' göre, bir drama 5 parçaya ya da bölüme bölünürdü. Bazıları bunu dramatik kavis olarak adlandırır. Bu bölümler; Serim, yükselen aksiyon, zirve, düşen aksiyon ve sonuç bölümleridir.
Freytag'ın bu 5 bölümlü dramatik yapı analizi tiyatro oyunlarına dayanarak yapılmıştı. Ama bu kısa hikâyelere ve romanlara da uyarlandı. Bu uyarlama bazen değişiklikler içeriyordu. Yine de piramidin kullanımı o kadar kolay değildir. Özellikle, 'nin 25 bölüme bölünmüş Driving Miss Daisy oyunu gibi modern oyunlarda elle tutulur bölümler (perdeler) yoktur.
Serim
Serim ya da sergileme bölümü hikâyenin tam anlamıyla anlaşılabilmesi için gerekli arka plan bilgisinin verildiği bölümdür. Bu bölümde izleyici olayların yaşandığı mekan ve zaman ile birlikte filmin kahramanları ve onların durumuyla tanışır. Bu bölümde filmsel olaylar ve kahramanlar arasındaki dramatik anlaşmazlık çok zayıftır. Buna rağmen izleyici filmin türünün (drama, komedi vb.) ne olduğunu tahmin edebilir. Sergileme bölümünün en karakteristik özelliği güçler arasındaki mücadelenin çok sayıda çözümleme çeşitini içermesidir. Bununla birlikte sergileme bölümünün bu çözümlerden birisini içermesi ise yapıya dair en büyük sorundur.
Yükselen aksiyon
Yükselen aksiyon ya da düğüm ve gelişme bölümü, senaryoda mevcut güçlerin arasındaki dengenin bozulması, iç ve dış çelişkilerin derinleşmesi ve şiddetlenmesi ile oluşur. Senaryo'nun serim bölümünde temelleri kurulan dramatik anlaşmazlık bu bölümde hızla gelişmeye başlar. Bu bölümde kimin kimin tarafını tuttuğu ve ne için mücadele ettiği ortaya dökülür. Dramatik anlaşmazlık tamamen ortaya serilir. Ve bölümün en önemli özelliklerinden biri de yazarın kahramanlarla ilgili tutumunu artık belli etmesidir. Böylece seyirci de kiminle özdeşleşeceğini saptar.
Ayrıca bakınız
- – Japon estetiğinde dramatik kavis
- - Geleneksel Çin ve Japon anlatılarında kullanılan yapı düzenlemeleri
Kaynakça
- ^ Perseus Digital Library (2006). Aristotle, Poetics 22 Nisan 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Emory University: Department of English. Horace, Ars Poetica 3 Temmuz 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ University of South Carolina (2006). The Big Picture 22 Haziran 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b Aslanyürek, Semir (1998). Senaryo Kuramı. İstanbul: Pan. ss. 135-136. .
- ^ a b c Aslanyürek, Semir (1998). Senaryo Kuramı. İstanbul: Pan. s. 141. .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Dramatik yapi film ya da oyun gibi bir dramatik isin yapisi Bircok alim dramatik yapinin analizini yapmistir Bu analizler ilk kez Aristoteles tarafindan Poetika eserinde baslatilmistir Bu da MO 335 senesine denk gelir TarihiAntik Yunanistan filozofu Aristoteles Poetika adli eserinde Butun bir baslangici ortasi ve sonu olan bir seydir fikrini ortaya koydu Romali drama elestirmeni Horatius isimli eserinde 5 bolumlu yapiyi savunan kadar Aristoteles in bu uclu bakisina ikna olunmadi Horatius eserinde soyle diyordu Bir oyun 5 bolumden ne uzun ne de kisa olmalidir 5 bolumlu kullanim terk edildikten sonra Ronesans oyun yazarlari bunu tekrar dirilttiler 1863 te Henrik Ibsen gibi oyun yazarlari 5 bolumlu yapiyi terk ederek 3 ve 4 bolumlu yapiyi denediler Alman oyun ve roman yazari Die Technik des Dramas isimli eserinde 5 bolumlu dramatik yapinin kesin bir calismasini yapti Bu yapi Freytag in Piramidi diye bilinmeye baslandi Freytag in Piramidi nde hikaye 5 parcadan olusurdu Bunlar Serim yukselen aksiyon zirve ve vahiy bolumleriydi Freytag in analiziFreytag in piramidi Soldan saga Ingilizce Serim yukselen aksiyon zirve dusen aksiyon ve sonuc bolumleri yazilidir Freytag gore bir drama 5 parcaya ya da bolume bolunurdu Bazilari bunu dramatik kavis olarak adlandirir Bu bolumler Serim yukselen aksiyon zirve dusen aksiyon ve sonuc bolumleridir Freytag in bu 5 bolumlu dramatik yapi analizi tiyatro oyunlarina dayanarak yapilmisti Ama bu kisa hikayelere ve romanlara da uyarlandi Bu uyarlama bazen degisiklikler iceriyordu Yine de piramidin kullanimi o kadar kolay degildir Ozellikle nin 25 bolume bolunmus Driving Miss Daisy oyunu gibi modern oyunlarda elle tutulur bolumler perdeler yoktur Serim Serim ya da sergileme bolumu hikayenin tam anlamiyla anlasilabilmesi icin gerekli arka plan bilgisinin verildigi bolumdur Bu bolumde izleyici olaylarin yasandigi mekan ve zaman ile birlikte filmin kahramanlari ve onlarin durumuyla tanisir Bu bolumde filmsel olaylar ve kahramanlar arasindaki dramatik anlasmazlik cok zayiftir Buna ragmen izleyici filmin turunun drama komedi vb ne oldugunu tahmin edebilir Sergileme bolumunun en karakteristik ozelligi gucler arasindaki mucadelenin cok sayida cozumleme cesitini icermesidir Bununla birlikte sergileme bolumunun bu cozumlerden birisini icermesi ise yapiya dair en buyuk sorundur Yukselen aksiyonYukselen aksiyon ya da dugum ve gelisme bolumu senaryoda mevcut guclerin arasindaki dengenin bozulmasi ic ve dis celiskilerin derinlesmesi ve siddetlenmesi ile olusur Senaryo nun serim bolumunde temelleri kurulan dramatik anlasmazlik bu bolumde hizla gelismeye baslar Bu bolumde kimin kimin tarafini tuttugu ve ne icin mucadele ettigi ortaya dokulur Dramatik anlasmazlik tamamen ortaya serilir Ve bolumun en onemli ozelliklerinden biri de yazarin kahramanlarla ilgili tutumunu artik belli etmesidir Boylece seyirci de kiminle ozdeslesecegini saptar Ayrica bakiniz Japon estetiginde dramatik kavis Geleneksel Cin ve Japon anlatilarinda kullanilan yapi duzenlemeleriKaynakca Perseus Digital Library 2006 Aristotle Poetics 22 Nisan 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Emory University Department of English Horace Ars Poetica 3 Temmuz 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde University of South Carolina 2006 The Big Picture 22 Haziran 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde a b Aslanyurek Semir 1998 Senaryo Kurami Istanbul Pan ss 135 136 ISBN 975 7652 72 5 a b c Aslanyurek Semir 1998 Senaryo Kurami Istanbul Pan s 141 ISBN 975 7652 72 5