Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Somun, cıvata veya saplama ile beraber kullanılan, ana sökülebilir bağlantı elemanlarından biridir. Temel olarak, ortasında kılavuz çekilmiş (vida açılmış) bir delik olan basit bir parçadır.
İki bağlantı elemanı (cıvata-somun veya saplama-somun), vida dişleri arasındaki sürtünme kuvvetinin etkisiyle birbirlerine tutunurlar. Ayrıca cıvatanın ve somunun birleştirilen parçalara oturan yüzeylerinde de cıvata ve somunu "kilitleyen" birer sürtünme kuvveti mevcuttur. Bağlantının, ortamdaki titreşim ile bir süre sonra gevşeyerek sökülmemesi için somun/cıvata uygun tork ile sıkılarak cıvatanın/saplamanın hafifçe uzaması ve birleştirilen parçaların da hafifçe sıkışması, bu sayede cıvatanın ve birleştirilen parçaların birer yay gibi davranarak titreşim esnasında vida dişleri ve parça-bağlantı elemanı arasındaki sürtünme kuvvetlerinin "hiçbir zaman" sıfırlanamaması sağlanır. Zira bu sürtünme kuvvetlerinin sıfırlanması, bağlantı elemanlarının gevşemesine ve sökülmesine sebep olur.
Somun dişleri, kullanıldığı standarda göre metrik veya inç ölçülerinde olabilir. Ağırlıklı olarak çelikten yapılırlar. Dayanımlarına göre, örneğin 4, 6 veya 8 gibi sayılarla sınıflandırılırlar. Bu sayılar, somuna uygulanabilecek maksiumum gerilimin 1/10'unu gösterirler. Örnek olarak; 6 kalite bir somuna uygulanabilecek maksimum gerilim 60 kg/mm² 'dir.
Anahtar ağız tipleri genellikle altıköşe veya kare olabildiği gibi farklı kullanım alanları için kelebek, T, kaynak tipi, vb. tip somunlar da bulunmaktadır.
Temel somun çeşitleri
- 6 Kalite Metrik Somunlar (DIN 934)
- 8 Kalite Metrik Somunlar (DIN 934)
- 10 Kalite Yüksek Dayanım Metrik Somunlar (DIN 934)
- Metrik İnce Diş Somunlar
- UNF-UNC Çelik Somunlar (ASA-B)
- Ağaç Somun
- Altı Köşe Kesme Somunlar
- Fiberli Somunlar (DIN 985)
- Kilitlemeli Somunlar (DIN 980V)
- Flanşlı Somun (DIN 6923)
- Kaynak Somunlar (DIN 928-929)
- Kelebek Somunlar
- Kör Somunlar (DIN 758-898)
- == Standart metrik altıköşe somun ölçüleri ==**
| Anma Çapı delik d (mm) | Diş adımı p (mm) | Anahtar ağzı s (mm) | Köşe mesafesi e (mm) | Yükseklik m (mm) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ana ölçü | Ara ölçü | kalın | ince | Altıköşe somun | Kontra somun | Fiberli somun | ||
| 1 | 0.25 | |||||||
| 1.2 | 0.25 | |||||||
| 1.4 | 0.3 | |||||||
| 1.6 | 0.35 | |||||||
| 1.8 | 0.35 | |||||||
| 2 | 0.4 | 4 | 1.6 | 1.2 | - | |||
| 2.5 | 0.45 | 5 | 2 | 1.6 | - | |||
| 3 | 0.5 | 5.5 | 6.4 | 2.4 | 1.8 | 4 | ||
| 3.5 | 0.6 | |||||||
| 4 | 0.7 | 7 | 8.1 | 3.2 | 2.2 | 5 | ||
| 5 | 0.8 | 8 | 9.2 | 4 | 2.7 | 5 | ||
| 6 | 1 | 0.75 | 10 | 11.5 | 5 | 3.2 | 6 | |
| 7 | 1 | 11 | 5.5 | 3.5 | - | |||
| 8 | 1.25 | 1 | 13 | 15 | 6.5 | 4 | 8 | |
| 10 | 1.5 | 1.25 or 1 | 17 | 19.6 | 8 | 5 | 10 | |
| 12 | 1.75 | 1.5 or 1.25 | 19 | 22.1 | 10 | 6 | 12 | |
| 14 | 2 | 1.5 | 22 | 11 | 7 | 14 | ||
| 16 | 2 | 1.5 | 24 | 27.7 | 13 | 8 | 16 | |
| 18 | 2.5 | 2 or 1.5 | 27 | 15 | 9 | 18.5 | ||
| 20 | 2.5 | 2 or 1.5 | 30 | 34.6 | 16 | 10 | 20 | |
| 22 | 2.5 | 2 or 1.5 | ||||||
| 24 | 3 | 2 | 36 | 41.6 | 19 | |||
| 27 | 3 | 2 | ||||||
| 30 | 3.5 | 2 | 46 | 53.1 | 24 | |||
| 33 | 3.5 | 2 | ||||||
| 36 | 4 | 3 | 55 | 63.5 | 29 | |||
| 39 | 4 | 3 | ||||||
| 42 | 4.5 | 3 | ||||||
| 45 | 4.5 | 3 | ||||||
| 48 | 5 | 3 | ||||||
| 52 | 5 | 4 | ||||||
| 56 | 5.5 | 4 | ||||||
| 60 | 5.5 | 4 | ||||||
| 64 | 6 | 4 | ||||||
| Wikimedia Commons'ta Nuts ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Somun civata veya saplama ile beraber kullanilan ana sokulebilir baglanti elemanlarindan biridir Temel olarak ortasinda kilavuz cekilmis vida acilmis bir delik olan basit bir parcadir Yukaridan asagiya Altikose somun dortkose somun kor tapa somun fiberli somun kelebek somunAltikose somunlar DIN 6915 ve UNI 5587 Soldan saga Kelebek somun altikose flansli kaynak somunSoldan saga Segman somunu kare somun T kor tapa somun fiberli somun hisar somunAltikose kaynak somunlari Iki baglanti elemani civata somun veya saplama somun vida disleri arasindaki surtunme kuvvetinin etkisiyle birbirlerine tutunurlar Ayrica civatanin ve somunun birlestirilen parcalara oturan yuzeylerinde de civata ve somunu kilitleyen birer surtunme kuvveti mevcuttur Baglantinin ortamdaki titresim ile bir sure sonra gevseyerek sokulmemesi icin somun civata uygun tork ile sikilarak civatanin saplamanin hafifce uzamasi ve birlestirilen parcalarin da hafifce sikismasi bu sayede civatanin ve birlestirilen parcalarin birer yay gibi davranarak titresim esnasinda vida disleri ve parca baglanti elemani arasindaki surtunme kuvvetlerinin hicbir zaman sifirlanamamasi saglanir Zira bu surtunme kuvvetlerinin sifirlanmasi baglanti elemanlarinin gevsemesine ve sokulmesine sebep olur Somun disleri kullanildigi standarda gore metrik veya inc olculerinde olabilir Agirlikli olarak celikten yapilirlar Dayanimlarina gore ornegin 4 6 veya 8 gibi sayilarla siniflandirilirlar Bu sayilar somuna uygulanabilecek maksiumum gerilimin 1 10 unu gosterirler Ornek olarak 6 kalite bir somuna uygulanabilecek maksimum gerilim 60 kg mm dir Anahtar agiz tipleri genellikle altikose veya kare olabildigi gibi farkli kullanim alanlari icin kelebek T kaynak tipi vb tip somunlar da bulunmaktadir Temel somun cesitleri6 Kalite Metrik Somunlar DIN 934 8 Kalite Metrik Somunlar DIN 934 10 Kalite Yuksek Dayanim Metrik Somunlar DIN 934 Metrik Ince Dis Somunlar UNF UNC Celik Somunlar ASA B Agac Somun Alti Kose Kesme Somunlar Fiberli Somunlar DIN 985 Kilitlemeli Somunlar DIN 980V Flansli Somun DIN 6923 Kaynak Somunlar DIN 928 929 Kelebek Somunlar Kor Somunlar DIN 758 898 Standart metrik altikose somun olculeri Altikose somun teknik resmiAnma Capi delik d mm Dis adimi p mm Anahtar agzi s mm Kose mesafesi e mm Yukseklik m mm Ana olcu Ara olcu kalin ince Altikose somun Kontra somun Fiberli somun1 0 251 2 0 251 4 0 31 6 0 351 8 0 352 0 4 4 1 6 1 2 2 5 0 45 5 2 1 6 3 0 5 5 5 6 4 2 4 1 8 43 5 0 64 0 7 7 8 1 3 2 2 2 55 0 8 8 9 2 4 2 7 56 1 0 75 10 11 5 5 3 2 67 1 11 5 5 3 5 8 1 25 1 13 15 6 5 4 810 1 5 1 25 or 1 17 19 6 8 5 1012 1 75 1 5 or 1 25 19 22 1 10 6 1214 2 1 5 22 11 7 1416 2 1 5 24 27 7 13 8 1618 2 5 2 or 1 5 27 15 9 18 520 2 5 2 or 1 5 30 34 6 16 10 2022 2 5 2 or 1 524 3 2 36 41 6 1927 3 230 3 5 2 46 53 1 2433 3 5 236 4 3 55 63 5 2939 4 342 4 5 345 4 5 348 5 352 5 456 5 5 460 5 5 464 6 4Wikimedia Commons ta Nuts ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir