İrsa Kilisesi (Gürcüce: ირსას ეკლესია), tarihsel Klarceti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin merkez ilçesine bağlı ve eski adı İrsa olan Erenler köyünde Orta Çağ'dan kalma Gürcü kilisesidir. Köyün değiştirilmiş adına bağlı olarak Erenler Kilisesi olarak da anılır.
Temel bilgiler | |
---|---|
Konum | Erenler, Artvin |
Koordinatlar | 41°16′27″K 41°47′22″D / 41.27417°K 41.78944°D |
İnanç | Doğu Ortodoks Kilisesi |
Mezhep | Gürcü Ortodoks Kilisesi |
Durum | Harabe |
Mimari | |
Tamamlanma | 9. yüzyıl |
Özellikler | |
Malzemeler | Moloz taş, dolgu duvar |
Tarihçe
İrsa (ირსა) köyü, eski Gürcü yerleşimlerinden biridir. Nitekim 1886 Rus nüfus tespitinde de köyün halkı Gürcülerden oluşuyordu. Nitekim Osmanlılar İrsa ile köyün bulunduğu Klarceti bölgesini 16. yüzyılın ortalarında Gürcülerden ele geçirmiştir. Daha sonra köy halkının Müslüman olmasıyla İrsa Kilisesi cemaatini ve işlevini yitirmiş, zaman içinde de harabeye dönüşmüştür. Kilisenin kalıntıları 20. yüzyılın başlarında Türk araştırmacılar tarafından tespit edilmiş ve yapı duvar tekniği üzerinden 9. yüzyıla tarihlendirilmiştir.
Mimari
İrsa Kilisesi, köyün girişinde, köy yolunun sağ tarafında, Sarıoğulları mahallesinde, çok fazla yüksek olmayan kayalıkların üzerinde yer alır. Mezarlığının yakınında bulunan tek nefli kilse, bu kayalıklardan da yararlanılarak moloz taşlarla dolgu duvar tekniğinde inşa edilmiştir. Doğu-batı doğrultusunda dikdörtgen planlı küçük bir yapıdır. Doğusunda yarım daire planlı bir apsis yer alır. Apsiste derin ve yarım dairesel nişler bulunur. Kilisenin girişi güney cephesinin ortasında bulunur. Bu cephe duvarı görece sağlamdır ve bugünkü yüksekliği 2-3 metreyi bulur. Kilisenin kuzey ve batı duvarları yıkılmıştır. Kilisenin kaplama taşları tamamen sökülmüş olup sadece doğu duvarından birkaç adet kalmıştır. Kilisenin bulunduğu yeri köylüler “Kilise Kapı” olarak adlandırmaktadır.
Kaynakça
- ^ Fahriye Bayram - Turgay Yazar, "2005 Yılı Ortaçağ Gürcü Mimarisi Yüzey Araştırması", 24. Araştırma Sonuçları Toplantısı, Ankara, 2007, I. Cilt, s. 457-466. 12 Eylül 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, "Barum oblastı" - Sıra no: 1319". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Kasım 2023.
- ^ Fahriye Bayram - Turgay Yazar, "2005 Yılı Ortaçağ Gürcü Mimarisi Yüzey Araştırması", 24. Araştırma Sonuçları Toplantısı, Ankara, 2007, I. Cilt, s. 457-466. 12 Eylül 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Fahriye Bayram - Turgay Yazar, "2005 Yılı Ortaçağ Gürcü Mimarisi Yüzey Araştırması", 24. Araştırma Sonuçları Toplantısı, Ankara, 2007, I. Cilt, s. 457-466. 12 Eylül 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ 2015 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2015 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2016, s. 116. 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Irsa Kilisesi Gurcuce ირსას ეკლესია tarihsel Klarceti bolgesinde gunumuzde Artvin ilinin merkez ilcesine bagli ve eski adi Irsa olan Erenler koyunde Orta Cag dan kalma Gurcu kilisesidir Koyun degistirilmis adina bagli olarak Erenler Kilisesi olarak da anilir Irsa KilisesiTemel bilgilerKonumErenler ArtvinKoordinatlar41 16 27 K 41 47 22 D 41 27417 K 41 78944 D 41 27417 41 78944InancDogu Ortodoks KilisesiMezhepGurcu Ortodoks KilisesiDurumHarabeMimariTamamlanma9 yuzyilOzelliklerMalzemelerMoloz tas dolgu duvarTarihceIrsa ირსა koyu eski Gurcu yerlesimlerinden biridir Nitekim 1886 Rus nufus tespitinde de koyun halki Gurculerden olusuyordu Nitekim Osmanlilar Irsa ile koyun bulundugu Klarceti bolgesini 16 yuzyilin ortalarinda Gurculerden ele gecirmistir Daha sonra koy halkinin Musluman olmasiyla Irsa Kilisesi cemaatini ve islevini yitirmis zaman icinde de harabeye donusmustur Kilisenin kalintilari 20 yuzyilin baslarinda Turk arastirmacilar tarafindan tespit edilmis ve yapi duvar teknigi uzerinden 9 yuzyila tarihlendirilmistir MimariIrsa Kilisesi koyun girisinde koy yolunun sag tarafinda Sariogullari mahallesinde cok fazla yuksek olmayan kayaliklarin uzerinde yer alir Mezarliginin yakininda bulunan tek nefli kilse bu kayaliklardan da yararlanilarak moloz taslarla dolgu duvar tekniginde insa edilmistir Dogu bati dogrultusunda dikdortgen planli kucuk bir yapidir Dogusunda yarim daire planli bir apsis yer alir Apsiste derin ve yarim dairesel nisler bulunur Kilisenin girisi guney cephesinin ortasinda bulunur Bu cephe duvari gorece saglamdir ve bugunku yuksekligi 2 3 metreyi bulur Kilisenin kuzey ve bati duvarlari yikilmistir Kilisenin kaplama taslari tamamen sokulmus olup sadece dogu duvarindan birkac adet kalmistir Kilisenin bulundugu yeri koyluler Kilise Kapi olarak adlandirmaktadir Kaynakca Fahriye Bayram Turgay Yazar 2005 Yili Ortacag Gurcu Mimarisi Yuzey Arastirmasi 24 Arastirma Sonuclari Toplantisi Ankara 2007 I Cilt s 457 466 12 Eylul 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 975 17 3246 0 Svod statisticheskih dannyh o naselenii Zakavkazskago kraya izvlechennyh iz posemejnyh spiskov 1886 g Transkafkasya Bolgesinin Nufusuna Dair 1886 Yili Aile Listelerinden Edinilmis istatistik Verilerin Ozeti Tiflis 1893 Barum oblasti Sira no 1319 11 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Kasim 2023 Fahriye Bayram Turgay Yazar 2005 Yili Ortacag Gurcu Mimarisi Yuzey Arastirmasi 24 Arastirma Sonuclari Toplantisi Ankara 2007 I Cilt s 457 466 12 Eylul 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 975 17 3246 0 Fahriye Bayram Turgay Yazar 2005 Yili Ortacag Gurcu Mimarisi Yuzey Arastirmasi 24 Arastirma Sonuclari Toplantisi Ankara 2007 I Cilt s 457 466 12 Eylul 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 975 17 3246 0 2015 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari ტაო კლარჯეთის ძეგლების 2015 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები Tiflis 2016 s 116 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 9123 9 9