Alanbaşı, Artvin ilinin Yusufeli ilçesine bağlı bir köydür.
Alanbaşı | |
---|---|
Artvin'in Türkiye'deki konumu | |
Alanbaşı Alanbaşı'nın Artvin'deki konumu | |
Ülke | Türkiye |
İl | Artvin |
İlçe | Yusufeli |
Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
Rakım | 1276 m |
Nüfus (2020) | |
• Toplam | 402 |
Zaman dilimi | (TSİ) |
İl alan kodu | 0466 |
İl plaka kodu | 08 |
Posta kodu | 08820 |
Tarihçe
Alanbaşı köyünün eski adı Kiskim veya Kiskimi'dir. Gürcüce kaynaklarda Kiskimi (კისკიმი) şeklinde geçer. 1574 tarihli Osmanlı tahrir defteri ile 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Kiskim (كسكیم) olarak kaydedilmiştir. 1854 tarihli Kiepert haritasında ise "Gisgim" biçiminde geçer. Kiskim aynı zamanda Osmanlı idaresinde bir sancağın ve Yusufeli kazasının eski adıdır.
Kiskim, Orta Çağ'da Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Tao'da yer alır. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi ve köyü 16. yüzyılın ortasında Gürcülerden ele geçirmiştir. Köyün Kansasi mahallesinde yer alan ve 9. yüzyıla, Gürcü Krallığı dönemine tarihlenen Kiskimi Şapeli, Kiskim'in eski bir yerleşim olduğunu göstermektedir.
Kiskim, Osmanlı idaresinin 1574'te gerçekleştirdiği tahrir sırasında Çıldır Eyaleti içinde yer alan Tortum sancağına bağlı Pertekrek nahiyesinin köylerinden biriydi. Bu tarihte büyük bir yerleşim olan Kiskim'in nüfusu 256 Hristiyan haneden oluşuyordu. 1694-1732 dönemini kapsayan Çıldır Eyaleti cebe defterine göre Kiskim, has olarak tahsis edilen Pertekrek sancağı ve Nisf-i Livane sancağı içinde yer alıyordu.
Osmanlı idaresinin askere alma ve vergi belirleme amacıyla sadece erkek nüfusunu tespit ettiği 1835 nüfus sayımında Kiskim, Kiskim sancağının köylerinden biriydi ve "Nefs-i Kiskim" adıyla kaydedilmiş olan köyde 117 hanede 297 erkek yaşıyordu. Erkek sayısı kadar kadın eklenince, köyün nüfusunun 594 kişiden oluştuğu ortaya çıkar. Kiskim sancağı ise, 21 köyü kapsıyordu ve 1.173 hanede 3.116 erkek tespit edilmişti. Erkek sayısı kadar kadın eklenince, Kiskim sancağının nüfusunun yaklaşık 6.232 kişiden oluştuğu söylenebilir.
Kiskim köyü, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Keskim / Kiskim (كسكیم) adıyla Artvin vilayetinin Yusufeli kazasının merkez nahiyesine bağlıydı. 1940 genel nüfus sayımında "Kıskim" olarak yazılmış olan köy, Çoruh vilayeti içinde aynı idari konuma sahipti ve nüfusu 812 kişiden oluşuyordu. Kiskşm veya Keskim Türkçe olmadığı için köyün adı 1959 yılında 7267 sayılı kanunla Alanbaşı olarak değiştirilmiştir. 1965 genel nüfus sayımında Alanbaşı köyünün nüfusu 998 kişiden oluşuyor ve bu nüfus içinde 515 kişi okuma yazma biliyordu.
Alanbaşı köyünde iki kilise ile iki kale kalıntısı ve bir mağara bulunmaktadır. İki kiliseden biri olan Kiskimi Şapeli, 9. yüzyıldan kalmış olmasına karşın günümüze büyük ölçüde sağlam ulaşmıştır. Köyün 1 km güneyinde, halkın “Ançirtik” olarak adlandırdığı yerdik kilise, tek nefli küçük bir yapıdır. Kaba yontulmuş taşlarla kireç harcı kullanılarak inşa edilmiş olan yapının kuzeybatı kısmı günümüze ulaşmıştır. Köydeki iki kaleden biri olan Kiskimi Kalesi'nin konumu ve büyüklüğü açısından Orta Çağ'da daha çok gözetleme işlevi gördüğü tahmin edilmektedir. Diğer kale yerleşmenin dışındaki bir sırtta yer alır. Kaba yontulmuş taşlar ve kireç harcıyla inşa edilmiştir. Günümüze ulaşan duvarların yüksekliği 2 metreyi bulur. Köylüler bu yapıyı kilise olarak nitelemektedir.
Coğrafya
Alanbaşı, Artvin il merkezine 144 km, Yusufeli ilçe merkezine 39 uzaklıktadır.
Nüfus
Yıllara göre köy nüfus verileri | |
---|---|
2021 | 402 |
2020 | 405 |
2019 | 396 |
2018 | 400 |
2017 | 391 |
2016 | 416 |
2015 | 438 |
2014 | 434 |
2013 | 454 |
2012 | 446 |
2011 | 465 |
2010 | 441 |
2009 | 427 |
2008 | 427 |
2007 | 390 |
2000 | 629 |
1990 | 783 |
1985 | 949 |
Kaynakça
- ^ . Fallingrain.com. 5 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2022.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p . Nufusune.com. 21 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2022.
- ^ a b Tao (ტაო), Mamaia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Merab Halvaşi, Cimşer Çhvimiani, Cemal Karalidze, Batum, 2020, s. 99. 2 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 82.
- ^ 1854 Kiepert Map of the Caucasus, Armenia, Kurdistan, and Azerbaijan
- ^ Taner Artvinli, Artvin Yer Adları Sözlüğü, 2013, s. 161, .
- ^ Fahriye Bayram - Turgay Yazar, "Artvin, Erzurum, Ardahan İli ve İlçelerinde Gürcü Mimarisi Yüzey Araştırması - Gürcü Mimarisi Yüzey Araştırması - 2006”, 25. Araştırma Toplantısı Sonuçları, 1. Cilt, Ankara, 2008, s. 265. 10 Eylül 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Defter-i Caba-i Eyalet-i Çıldır 1694-1732 (Gürcüce ve Osmanlıca), (Yayıma hazırlayan) Tsisana Abuladze, Tiflis 1979, s. 140 ve 199.
- ^ Tao (ტაო), Mamaia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Merab Halvaşi, Cimşer Çhvimiani, Cemal Karalidze, Batum, 2020, s. 100. 2 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ 1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1946, s. 170.
- ^ "Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 704". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Nisan 2021.
- ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 90.
- ^ 2016 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2017, s. 85-87 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Tao (ტაო), Mamaia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Merab Halvaşi, Cimşer Çhvimiani, Cemal Karalidze, Batum, 2020, s. 206-207. 2 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b c d . YerelNet.org.tr. 19 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2014.
Dış bağlantılar
- Alanbaşı, Yusufeli için uzaydan görüntü siteleri: Google, Yahoo, Microsoft
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Alanbasi Artvin ilinin Yusufeli ilcesine bagli bir koydur AlanbasiKoyArtvin in Turkiye deki konumuAlanbasiAlanbasi nin Artvin deki konumuUlkeTurkiyeIlArtvinIlceYusufeliCografi bolgeKaradeniz BolgesiRakim1276 mNufus 2020 Toplam402Zaman dilimiUTC 03 00 TSI Il alan kodu0466Il plaka kodu08Posta kodu08820TarihceAlanbasi koyunun eski adi Kiskim veya Kiskimi dir Gurcuce kaynaklarda Kiskimi კისკიმი seklinde gecer 1574 tarihli Osmanli tahrir defteri ile 1928 tarihli Osmanlica koy listesinde Kiskim كسكیم olarak kaydedilmistir 1854 tarihli Kiepert haritasinda ise Gisgim biciminde gecer Kiskim ayni zamanda Osmanli idaresinde bir sancagin ve Yusufeli kazasinin eski adidir Kiskim Orta Cag da Gurcistan i olusturan bolgelerden biri olan Tao da yer alir Nitekim Osmanlilar bu bolgeyi ve koyu 16 yuzyilin ortasinda Gurculerden ele gecirmistir Koyun Kansasi mahallesinde yer alan ve 9 yuzyila Gurcu Kralligi donemine tarihlenen Kiskimi Sapeli Kiskim in eski bir yerlesim oldugunu gostermektedir Kiskim Osmanli idaresinin 1574 te gerceklestirdigi tahrir sirasinda Cildir Eyaleti icinde yer alan Tortum sancagina bagli Pertekrek nahiyesinin koylerinden biriydi Bu tarihte buyuk bir yerlesim olan Kiskim in nufusu 256 Hristiyan haneden olusuyordu 1694 1732 donemini kapsayan Cildir Eyaleti cebe defterine gore Kiskim has olarak tahsis edilen Pertekrek sancagi ve Nisf i Livane sancagi icinde yer aliyordu Osmanli idaresinin askere alma ve vergi belirleme amaciyla sadece erkek nufusunu tespit ettigi 1835 nufus sayiminda Kiskim Kiskim sancaginin koylerinden biriydi ve Nefs i Kiskim adiyla kaydedilmis olan koyde 117 hanede 297 erkek yasiyordu Erkek sayisi kadar kadin eklenince koyun nufusunun 594 kisiden olustugu ortaya cikar Kiskim sancagi ise 21 koyu kapsiyordu ve 1 173 hanede 3 116 erkek tespit edilmisti Erkek sayisi kadar kadin eklenince Kiskim sancaginin nufusunun yaklasik 6 232 kisiden olustugu soylenebilir Kiskim koyu 1928 tarihli Osmanlica koy listesinde Keskim Kiskim كسكیم adiyla Artvin vilayetinin Yusufeli kazasinin merkez nahiyesine bagliydi 1940 genel nufus sayiminda Kiskim olarak yazilmis olan koy Coruh vilayeti icinde ayni idari konuma sahipti ve nufusu 812 kisiden olusuyordu Kisksm veya Keskim Turkce olmadigi icin koyun adi 1959 yilinda 7267 sayili kanunla Alanbasi olarak degistirilmistir 1965 genel nufus sayiminda Alanbasi koyunun nufusu 998 kisiden olusuyor ve bu nufus icinde 515 kisi okuma yazma biliyordu Alanbasi koyunde iki kilise ile iki kale kalintisi ve bir magara bulunmaktadir Iki kiliseden biri olan Kiskimi Sapeli 9 yuzyildan kalmis olmasina karsin gunumuze buyuk olcude saglam ulasmistir Koyun 1 km guneyinde halkin Ancirtik olarak adlandirdigi yerdik kilise tek nefli kucuk bir yapidir Kaba yontulmus taslarla kirec harci kullanilarak insa edilmis olan yapinin kuzeybati kismi gunumuze ulasmistir Koydeki iki kaleden biri olan Kiskimi Kalesi nin konumu ve buyuklugu acisindan Orta Cag da daha cok gozetleme islevi gordugu tahmin edilmektedir Diger kale yerlesmenin disindaki bir sirtta yer alir Kaba yontulmus taslar ve kirec harciyla insa edilmistir Gunumuze ulasan duvarlarin yuksekligi 2 metreyi bulur Koyluler bu yapiyi kilise olarak nitelemektedir CografyaAlanbasi Artvin il merkezine 144 km Yusufeli ilce merkezine 39 uzakliktadir NufusYillara gore koy nufus verileri2021 4022020 4052019 3962018 4002017 3912016 4162015 4382014 4342013 4542012 4462011 4652010 4412009 4272008 4272007 3902000 6291990 7831985 949Kaynakca Fallingrain com 5 Subat 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Subat 2022 a b c d e f g h i j k l m n o p Nufusune com 21 Ekim 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Subat 2022 a b Tao ტაო Mamaia Pagava Meri Tsintsadze Maia Baramidze Malhaz Coharadze Tina Siosvili Ramaz Halvasi Nugzar Mgeladze Zaza Sasikadze Merab Halvasi Cimser Chvimiani Cemal Karalidze Batum 2020 s 99 2 Aralik 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 25 828 2 a b Son Teskilat i Mulkiyede Koylerimizin Adlari Osmanlica Istanbul 1928 s 82 1854 Kiepert Map of the Caucasus Armenia Kurdistan and Azerbaijan Taner Artvinli Artvin Yer Adlari Sozlugu 2013 s 161 ISBN 9786055708856 Fahriye Bayram Turgay Yazar Artvin Erzurum Ardahan Ili ve Ilcelerinde Gurcu Mimarisi Yuzey Arastirmasi Gurcu Mimarisi Yuzey Arastirmasi 2006 25 Arastirma Toplantisi Sonuclari 1 Cilt Ankara 2008 s 265 10 Eylul 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 975 17 3315 3 Defter i Caba i Eyalet i Cildir 1694 1732 Gurcuce ve Osmanlica Yayima hazirlayan Tsisana Abuladze Tiflis 1979 s 140 ve 199 Tao ტაო Mamaia Pagava Meri Tsintsadze Maia Baramidze Malhaz Coharadze Tina Siosvili Ramaz Halvasi Nugzar Mgeladze Zaza Sasikadze Merab Halvasi Cimser Chvimiani Cemal Karalidze Batum 2020 s 100 2 Aralik 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 25 828 2 1940 Genel Nufus Sayimi Ankara 1946 s 170 Koylerimiz Yayimlayan Icisleri Bakanligi Ankara 1968 s 704 23 Subat 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Nisan 2021 1965 Genel Nufus Sayimi Ankara 1968 s 90 2016 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari Gurcuce Tiflis 2017 s 85 87 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 9470 8 7 Tao ტაო Mamaia Pagava Meri Tsintsadze Maia Baramidze Malhaz Coharadze Tina Siosvili Ramaz Halvasi Nugzar Mgeladze Zaza Sasikadze Merab Halvasi Cimser Chvimiani Cemal Karalidze Batum 2020 s 206 207 2 Aralik 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 25 828 2 a b c d YerelNet org tr 19 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Haziran 2014 Dis baglantilarAlanbasi Yusufeli icin uzaydan goruntu siteleri Google Yahoo Microsoft