Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddede bulunmasına karşın yetersizliği nedeniyle bazı bilgilerin hangi kaynaktan alındığı belirsizdir. (Mart 2018) () |
Molla Lutfî (d. Tokat - ö. 23 Ocak 1495, İstanbul), 15. yüzyılda yaşamış Osmanlı Türkü matematikçi. Ali Kuşçu'nun öğrencisi, İbn-i Kemal'in hocasıydı. Sapkın olduğu gerekçesiyle idam edildi.
Sahn-ı Seman medreselerindeki eğitimi eleştirmiş, Molla Hamîdeddîn ve Molla Muhyiddin gibi ilmiye üyelerini hicvetmiştir. Ağır tahrik içeren eleştirileri sonrasında ulemadan kalabalık bir grup bizzat II. Bayezid'e şikayet ederek Molla Lutfî'nin bir sapkın olduğunu ve halkı da sapkınlığa teşvik ettiğini bildirmişlerdir. Sultan Bayezid tahkik ve teftişi konusunda emir verince zamanın şeyhülislamı Efdalzâde Molla Hamîdeddîn önderliğinde Dîvân-ı Hümâyun'da Hatipzâde, Molla İzârî, Molla Arap ve Molla Ahaveyn gibi yüksek ulemadan oluşan bir mahkeme kuruldu. İki yüz kadar şahit de bulundu. Özellikle namaz için "kuru kıyam ve inhinadır, andan fâyide yoktur" dediği iddiası tartışmalara yol açtı. Hakkındaki iddiaların, onun eleştirel kişiliğinden gücenen taife tarafından üretilmiş olduğu bugün düşünülmektedir. Efdalzade Efendi ve gibi alimler karşı çıktıysa da, çoğunluğun baskıları sonucu ikna oldular ve idam kararı verildi. II. Bayezid ise, ulemanın kararına uymak zorunda hissederek istemeden de olsa idamı onaylamıştır. 23 Ocak 1495 (pazar) günü At Meydanı'nda kılıçla boynu vurularak idam edilmiştir.
gibi devrin aydınları, Lutfî'nin iyi niyetli olduğunu ifade etmişlerdir. Alimin akıbeti halk tarafından da büyük bir zulüm ve haksızlık olarak değerlendirilmiştir. Ayrıca zamanın bazı ileri gelenleri ve şairleri, Molla Lutfî'nin idamına haksız yere, haset yüzünden öldürüldüğünü vurgulayan veciz tarihler düşürmüşlerdir.
Molla Lütfi aynı zamanda matematik alanında çalışıp bu bilim alanına katkı sağlamıştır. Bunlar bir açının üçe bölünmesi, dairenin dörtgenleştirilmesi, bir küpün iki katına eşit bir küp bulmak veya “Delos problemi”dir. Molla Lütfi, bu problemler ile özellikle de Delos problemi ile ilgilenmiştir.
Hakkında bilgiler Heşt Behişt (Sehi Bey), Meşâirü'ş-Şu'arâ (Aşık Çelebi), Tezkire-i Lâtifi, Şuarâ Tezkiresi (Kınalızade Hasan Çelebi), Riyâzü'ş-Şuarâ (Riyazî), Tezkiresi ve Tâcü't-Tevârih (Hoca Sâdeddin Efendi)'de bulunmaktadır.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ . 3 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- http://www.isam.org.tr/documents%5C_dosyalar%5C_pdfler%5Cislam_arastirmalari_dergisi%5Csayi06%5C017_062.pdf5 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- https://www.academia.edu/4482600/Tokatl%C4%B1_Molla_L%C3%BCtfi_Hayat%C4%B1_eserleri_ve_felsefesi_-_Molla_Lutfi_Tokadi_d._900_1494_His_Life_Works_and_Philosophical_Thoughts_-_%C4%B0brahim_MARA%C5%9E19 Eylül 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- http://www.osmanlimedeniyeti.com/Bilgi/Tokatl%C4%B1%20Molla%20L%C3%BBtfi9 Ocak 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddede kaynak listesi bulunmasina karsin metin ici kaynaklarin yetersizligi nedeniyle bazi bilgilerin hangi kaynaktan alindigi belirsizdir Lutfen kaynaklari uygun bicimde metin icine yerlestirerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Mart 2018 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Molla Lutfi d Tokat o 23 Ocak 1495 Istanbul 15 yuzyilda yasamis Osmanli Turku matematikci Ali Kuscu nun ogrencisi Ibn i Kemal in hocasiydi Sapkin oldugu gerekcesiyle idam edildi Sahn i Seman medreselerindeki egitimi elestirmis Molla Hamideddin ve Molla Muhyiddin gibi ilmiye uyelerini hicvetmistir Agir tahrik iceren elestirileri sonrasinda ulemadan kalabalik bir grup bizzat II Bayezid e sikayet ederek Molla Lutfi nin bir sapkin oldugunu ve halki da sapkinliga tesvik ettigini bildirmislerdir Sultan Bayezid tahkik ve teftisi konusunda emir verince zamanin seyhulislami Efdalzade Molla Hamideddin onderliginde Divan i Humayun da Hatipzade Molla Izari Molla Arap ve Molla Ahaveyn gibi yuksek ulemadan olusan bir mahkeme kuruldu Iki yuz kadar sahit de bulundu Ozellikle namaz icin kuru kiyam ve inhinadir andan fayide yoktur dedigi iddiasi tartismalara yol acti Hakkindaki iddialarin onun elestirel kisiliginden gucenen taife tarafindan uretilmis oldugu bugun dusunulmektedir Efdalzade Efendi ve gibi alimler karsi ciktiysa da cogunlugun baskilari sonucu ikna oldular ve idam karari verildi II Bayezid ise ulemanin kararina uymak zorunda hissederek istemeden de olsa idami onaylamistir 23 Ocak 1495 pazar gunu At Meydani nda kilicla boynu vurularak idam edilmistir gibi devrin aydinlari Lutfi nin iyi niyetli oldugunu ifade etmislerdir Alimin akibeti halk tarafindan da buyuk bir zulum ve haksizlik olarak degerlendirilmistir Ayrica zamanin bazi ileri gelenleri ve sairleri Molla Lutfi nin idamina haksiz yere haset yuzunden olduruldugunu vurgulayan veciz tarihler dusurmuslerdir Molla Lutfi ayni zamanda matematik alaninda calisip bu bilim alanina katki saglamistir Bunlar bir acinin uce bolunmesi dairenin dortgenlestirilmesi bir kupun iki katina esit bir kup bulmak veya Delos problemi dir Molla Lutfi bu problemler ile ozellikle de Delos problemi ile ilgilenmistir Hakkinda bilgiler Hest Behist Sehi Bey Mesairu s Su ara Asik Celebi Tezkire i Latifi Suara Tezkiresi Kinalizade Hasan Celebi Riyazu s Suara Riyazi Tezkiresi ve Tacu t Tevarih Hoca Sadeddin Efendi de bulunmaktadir Ayrica bakinizSeyh Bedrettin Ismail Masuki Nadajli Sari AbdurrahmanKaynakca 3 Haziran 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi http www isam org tr documents 5C dosyalar 5C pdfler 5Cislam arastirmalari dergisi 5Csayi06 5C017 062 pdf5 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde https www academia edu 4482600 Tokatl C4 B1 Molla L C3 BCtfi Hayat C4 B1 eserleri ve felsefesi Molla Lutfi Tokadi d 900 1494 His Life Works and Philosophical Thoughts C4 B0brahim MARA C5 9E19 Eylul 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde http www osmanlimedeniyeti com Bilgi Tokatl C4 B1 20Molla 20L C3 BBtfi9 Ocak 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde