Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Pedro de Valdivia (d. 1500 - ö. 1 Ocak 1554), İspanyol konkistador ve Şili'nin ilk valisi. Valdivia, Santiago, Concepción şehirleri başta olmak üzere, bölgedeki birçok şehrin kurucusudur.
Pedro de Valdivia'nın hidalgo soyundan 1500 yılında (bazı kaynaklarda 1497'ye kadar gider) Badajoz, İspanya'da dünyaya geldiği sanılmaktadır. 1520'de V. Karl'ın ordusuna yazılarak 1521'de Flanders'te 1522 ve 1525 yılları arasında İtalya'da savaştı. 1533 yılında ile evlendi. Valdivia, 1535'te Venezuela'ya gezi yaparak onu terk etti.
Sefer
Diego de Almagro'nun seferinin başarısızlıkla sonuçlanmasından sonra, Valdivia güney Peru'daki yerlerin fethinin tamamlanması için Peru valisinden izin istedi. Gerekli izni aldı ve "Vali vekili" olarak atandı.
Sefer, henüz başlangıçta yaşanan sorunlar yüzünden sıkıntılı başladı. Valdivia bu seferi finanse edebilmek için kendisine bağlı yerleri satmak zorunda kalmıştı. Asker ve maceracı eksikliği de bir sorun oluşturuyordu, çünkü sefer heyeti fakir olduğundan emin olduğu yerleri fethetmek istemiyordu. Sonunda heyet Ocak 1540'ta Cuzco, Peru'dan ayılarak hareket etti, heyette yaklaşık bin Hindistan yerlisi ve sadece birkaç İspanyol bulunuyordu. Yolda heyete daha fazla İspanyol katıldı. Bu yeni katılan maceracı istilacılar Bolivya dağlarında başarısızlığa uğrayan seferin bir parçasını oluşturanlardı. Sonuçta sefere hepi topu 150 İspanyol daha katılmıştı
Valdivia, Almagro'nun Peru'ya döndüğü Atakama Çölü rotasını izleyerek ilerledi. Copiapo vadisine vardıklarında Valdivia bölgeyi kral adına tasarrufuna aldı. Kısa bir süre sonra güneye doğru ilerlemeye başladılar, aynı yılın Aralık ayında nehrine vararak burada kalıcı bir yerleşim birimi oluşturdular.
Şili'nin fethi
Cuzco'dan ayrılmasından on bir ay sonra Valdivia ve ekibi Mapocho nehrine varmıştı, fakat yolculuk oldukça uzun ve sıkıntılı sürmüştü. Daha önceden İspanyol akınlarını yaşayan yerliler, geri çekilirken mahsullerini yakmış, hayvanlarını da yanlarında götürmüş ve Valdivia'nın tayfası için hiçbir şey geriye bırakmamıştı.
Mapocho vadisinin geniş ve yerlilerle dolu olması, verimli toprakları ve bol temiz su buranın kalıcı yerleşim yeri olarak seçilmesinde önemli rol oynamıştır. Ayrıca iki yüksek tepeyle çevrili olması da savunma için elverişliydi. Burada varmalarından kısa bir süre Valdivia yerlileri içten dilekleriyle ikna etmeye çalıştı, aşiret reislerine çeşitli hediyeler vermesi için delegeler yolladı.
Santiago'nun kuruluşu
Yerliler hediyeleri kabul etti ama önderliğindeki birleşik güç, İspanyollara saldırdı, hatta üstün gelmeye de çok yaklaştı, fakat aniden yerliler silahlarını atarak kaçmaya başladılar. Yakalananlar beyaz bir atın üstünde, bulutların soyundan gelen bir kişinin çıplak (saydam?) bir kılıçla saldırdığını söyledi. İspanyollar bunun Santo Iago'nun (Saint James) mücizevi görünümü olduğunu söylediler ve bu şehre Santiago de la Nueva Extremadura ismini verdiler.
12 Şubat 1541'de Valdivia şehri resmi olarak kurdu. Seremoni, şimdi olarak bilinen, Huelén tepesinde gerçekleştirildi. Valdivia'nın verdiği ilk emirlerden biri Marga Marga madenlerinde altın araştırması yapılması ve Peru'ya kurye servisinin kurulmasıydı. Bu altın madenlerinin varlığını yakalanan şef Michimalonco'dan öğrenmişti.
Santiago'nun ilk yıkımı
Barış içinde geçen bir süreden sonra, yöre yerlileri Michimalonco önderliğinde 11 Eylül 1541 tarihinde Santiago'nun yeni köy halkına saldırdılar, Valdivia o sırada orada bulunmuyordu ve şehri savunmak görevi tarafından yürütüldü.
Bu olay Şili'nin fethinde önemli bir aksilik, geriye dönüş yaşattı, çünkü şehrin tekrar kurulması yeni tedarikin gelmesiyle 1543 yılında başlayacaktı.
Yeni girişimler
Eylül 1543'te yeni silahlar, giysiler ve diğer malzemeler Peru'dan gelen bir gemiyle bölgeye ulaştı. Valdivia daha sonra kuzeye bir keşif heyeti yolladı. önderliğindeki bu heyet, Atakama Çölü'nün kuzeyi ve Santiago arasında şehrini kurdu.
Şubat 1546'da 70 adamla birlikte Valdivia kuzeye doğru hareket etti. Bío-Bío Nehri'ne ulaştı, burada da bir şehir kurmayı planlıyordu ama yerli halkın düşmanlığı onu Mart 1547'de Santiago'ya dönmeye zorladı.
1547 ve 1548 yıllarında Peru'da bulunan Valdivia daha fazla kaynak ve insan toplamaya çalıştı, bir muharebeye katıldı. Sonunda Peru Genel Valisi, yaptığı hizmetlerden ötürü Valdivia'yı vali olarak ilan etti.
1549-1553 yılları arasında Valdivia tekrar güney Şili'yi fethetme görevini üstlendi, fakat bu sefer yerlilerden güçlü bir direniş gördü. Direnişe rağmen, 1550'de Bio Bio Bölgesi'ne dönerek yerli halka karşı bir zafer kazandı ve Concepción şehrini kurdu. Güneye doğru , Valdivia ve Villarrica şehirlerini kurarak devam etti.
1553 isyanları
Valdivia, Eylül 1552'de güneye döndü, Concepción ve daha güneydeki yerleşim birimleri arasındaki iletişimi açık tutmak için hisarlar inşa etti. İlk olarak hisarına düzenlenen saldırıyla isyan başladı. Valdivia hisarı kişisel olarak kontrol etmek istedi, kafile hisar yakınlarındayken bir saldırı daha başladı ve Valdivia yakalandı. Valdivia'nın son savaşı olmuştur, Mapuçe tarafından yakalanan Valdivia öldürülmüştür. Boğazına kadar sıvı altına batırılarak idam edildiğinin bir mit olması kuvvetle muhtemeldir, geleneksel işkence ve idam şekliyle öldürülmüş olması daha büyük bir olasılıktır.
Beşyüzlük Şili Pesosu banknotlarında Pedro de Valdivia'nın sureti bulunur.
| Wikimedia Commons'ta Pedro de Valdivia ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
Kaynakça
İngilizce Wikipedia, Pedro de Valdivia maddesi 11 Aralık 2007 sürümü
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Pedro de Valdivia d 1500 o 1 Ocak 1554 Ispanyol konkistador ve Sili nin ilk valisi Valdivia Santiago Concepcion sehirleri basta olmak uzere bolgedeki bircok sehrin kurucusudur Pedro de Valdivia Pedro de Valdivia nin hidalgo soyundan 1500 yilinda bazi kaynaklarda 1497 ye kadar gider Badajoz Ispanya da dunyaya geldigi sanilmaktadir 1520 de V Karl in ordusuna yazilarak 1521 de Flanders te 1522 ve 1525 yillari arasinda Italya da savasti 1533 yilinda ile evlendi Valdivia 1535 te Venezuela ya gezi yaparak onu terk etti SeferDiego de Almagro nun seferinin basarisizlikla sonuclanmasindan sonra Valdivia guney Peru daki yerlerin fethinin tamamlanmasi icin Peru valisinden izin istedi Gerekli izni aldi ve Vali vekili olarak atandi Sefer henuz baslangicta yasanan sorunlar yuzunden sikintili basladi Valdivia bu seferi finanse edebilmek icin kendisine bagli yerleri satmak zorunda kalmisti Asker ve maceraci eksikligi de bir sorun olusturuyordu cunku sefer heyeti fakir oldugundan emin oldugu yerleri fethetmek istemiyordu Sonunda heyet Ocak 1540 ta Cuzco Peru dan ayilarak hareket etti heyette yaklasik bin Hindistan yerlisi ve sadece birkac Ispanyol bulunuyordu Yolda heyete daha fazla Ispanyol katildi Bu yeni katilan maceraci istilacilar Bolivya daglarinda basarisizliga ugrayan seferin bir parcasini olusturanlardi Sonucta sefere hepi topu 150 Ispanyol daha katilmisti Valdivia Almagro nun Peru ya dondugu Atakama Colu rotasini izleyerek ilerledi Copiapo vadisine vardiklarinda Valdivia bolgeyi kral adina tasarrufuna aldi Kisa bir sure sonra guneye dogru ilerlemeye basladilar ayni yilin Aralik ayinda nehrine vararak burada kalici bir yerlesim birimi olusturdular Sili nin fethiCuzco dan ayrilmasindan on bir ay sonra Valdivia ve ekibi Mapocho nehrine varmisti fakat yolculuk oldukca uzun ve sikintili surmustu Daha onceden Ispanyol akinlarini yasayan yerliler geri cekilirken mahsullerini yakmis hayvanlarini da yanlarinda goturmus ve Valdivia nin tayfasi icin hicbir sey geriye birakmamisti Mapocho vadisinin genis ve yerlilerle dolu olmasi verimli topraklari ve bol temiz su buranin kalici yerlesim yeri olarak secilmesinde onemli rol oynamistir Ayrica iki yuksek tepeyle cevrili olmasi da savunma icin elverisliydi Burada varmalarindan kisa bir sure Valdivia yerlileri icten dilekleriyle ikna etmeye calisti asiret reislerine cesitli hediyeler vermesi icin delegeler yolladi Santiago nun kurulusu Pedro Lira nin 1889 tarihli resmi Santiago nun Pedro de Valdivia tarafindan Huelen Tepesinde kurulusunu gosterir Yerliler hediyeleri kabul etti ama onderligindeki birlesik guc Ispanyollara saldirdi hatta ustun gelmeye de cok yaklasti fakat aniden yerliler silahlarini atarak kacmaya basladilar Yakalananlar beyaz bir atin ustunde bulutlarin soyundan gelen bir kisinin ciplak saydam bir kilicla saldirdigini soyledi Ispanyollar bunun Santo Iago nun Saint James mucizevi gorunumu oldugunu soylediler ve bu sehre Santiago de la Nueva Extremadura ismini verdiler 12 Subat 1541 de Valdivia sehri resmi olarak kurdu Seremoni simdi olarak bilinen Huelen tepesinde gerceklestirildi Valdivia nin verdigi ilk emirlerden biri Marga Marga madenlerinde altin arastirmasi yapilmasi ve Peru ya kurye servisinin kurulmasiydi Bu altin madenlerinin varligini yakalanan sef Michimalonco dan ogrenmisti Santiago nun ilk yikimi Baris icinde gecen bir sureden sonra yore yerlileri Michimalonco onderliginde 11 Eylul 1541 tarihinde Santiago nun yeni koy halkina saldirdilar Valdivia o sirada orada bulunmuyordu ve sehri savunmak gorevi tarafindan yurutuldu Bu olay Sili nin fethinde onemli bir aksilik geriye donus yasatti cunku sehrin tekrar kurulmasi yeni tedarikin gelmesiyle 1543 yilinda baslayacakti Yeni girisimlerEylul 1543 te yeni silahlar giysiler ve diger malzemeler Peru dan gelen bir gemiyle bolgeye ulasti Valdivia daha sonra kuzeye bir kesif heyeti yolladi onderligindeki bu heyet Atakama Colu nun kuzeyi ve Santiago arasinda sehrini kurdu Subat 1546 da 70 adamla birlikte Valdivia kuzeye dogru hareket etti Bio Bio Nehri ne ulasti burada da bir sehir kurmayi planliyordu ama yerli halkin dusmanligi onu Mart 1547 de Santiago ya donmeye zorladi 1547 ve 1548 yillarinda Peru da bulunan Valdivia daha fazla kaynak ve insan toplamaya calisti bir muharebeye katildi Sonunda Peru Genel Valisi yaptigi hizmetlerden oturu Valdivia yi vali olarak ilan etti 1549 1553 yillari arasinda Valdivia tekrar guney Sili yi fethetme gorevini ustlendi fakat bu sefer yerlilerden guclu bir direnis gordu Direnise ragmen 1550 de Bio Bio Bolgesi ne donerek yerli halka karsi bir zafer kazandi ve Concepcion sehrini kurdu Guneye dogru Valdivia ve Villarrica sehirlerini kurarak devam etti 1553 isyanlariValdivia Eylul 1552 de guneye dondu Concepcion ve daha guneydeki yerlesim birimleri arasindaki iletisimi acik tutmak icin hisarlar insa etti Ilk olarak hisarina duzenlenen saldiriyla isyan basladi Valdivia hisari kisisel olarak kontrol etmek istedi kafile hisar yakinlarindayken bir saldiri daha basladi ve Valdivia yakalandi Valdivia nin son savasi olmustur Mapuce tarafindan yakalanan Valdivia oldurulmustur Bogazina kadar sivi altina batirilarak idam edildiginin bir mit olmasi kuvvetle muhtemeldir geleneksel iskence ve idam sekliyle oldurulmus olmasi daha buyuk bir olasiliktir Besyuzluk Sili Pesosu banknotlarinda Pedro de Valdivia nin sureti bulunur Wikimedia Commons ta Pedro de Valdivia ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir KaynakcaIngilizce Wikipedia Pedro de Valdivia maddesi 11 Aralik 2007 surumu