Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Güvenilirlik mühendisliği, güvenilirlik öğrenimi, gelişimi ve ile ilgilenen bir mühendislik dalıdır. Güvenilirlik, bir sistem veya parçanın, belirlenen süre ve şartlar altında, istenen fonksiyonları gerçekleştirebilme yeteneği olarak tanımlanır. Kavram çoğu zaman, sistemin hata verme olasılığı şeklinde algılanır. Güvenilirlik, ayrıca belirli bir zaman aralığında işlevsellik yeteneğini tanımlama için de kullanılabilir . Güvenilirlik mühendisliği Sistem Mühendisliği alt-disiplini olarak kabul edilir ve Entegre Lojistik Destek disiplinine sürekli girdi teşkil eder. Güvenilirlik mühendisliği, hatalar arasındaki ortalama sürenin hesaplanması ile sistem güvenilirliğini ve sürekliliğini sağlar.
Güvenilirlik mühendisliği, ve güvenlik mühendisliği ile yakından alakalıdır ve kendi analizlerinde çoğunlukla aynı metodları metodlar kullanılır veya birbirlerinden girdi olarak destek alırlar. Güvenilirlik mühendisliği, hatanın sistem çalışmama zamanı, yedek parçaların maliyeti, tamirat ekipmanı, personel ve garanti bedellerini hesaba katarak hatanın maliyetini düşürmeye odaklanır. Güvenlik mühendisliği ise maliyete değil fakat hayat ve doğanın emniyetini hesaba katar. Doğal olarak güvenlik mühendisliği sadece bu durumları etkileyen hata modları ile ilgilenmektedir. Yüksek güvenilirlik seviyeleri ise iyi bir mühendisliği, detaylara dikkat edilmesini göstermektedir.
Güvenilirlik, “Bir ürünün beklenen ömrü boyunca istenen çevresel ortamda, istenen performansını yerine getirmesinin olasılık seviyesidir. Güvenilirlik Mühendisliği (Reliability Engineering) tüm dünya'da kabul görmüş bir kavramdır. Güvenilirlik Mühendisliğinin Üretim sektörü başta olmak üzere tüm iş alanlarında, sanayi sektöründe ve savunma sektörleri gibi birçok sektörde çok geniş kullanım alanı vardır.
Mevcut günümüz sistemlerinin karmaşıklığı güvenilirliğin önemini arttırmıştır. Gelişen teknoloji ile birlikte İnsanoğlu kendi ürettiği araç gereçlerin uygun çalışması ve kontrol edilebilir olması güvenilirlik konusunu önemli bir hale getirmiştir. Güvenilirlik mühendisliği bir ürünün, işlevin veya servisin beklenen veya olması gereken güvenilirliğinin analiz edilmesi ve hataların en aza indirilmesi veya bu hataların etkilerinin azaltılması için yapılması gereken işlemlerin belirlenmesidir.
Güvenilirlik mühendisliğinin Öncelikli hedefleri şöyledir:
a. Mühendislik bilgileri ve özel tekniklerini kullanarak arıza olasılığını veya sıklığını ortadan kaldırmak veya azaltmak,
b. Arıza meydana gelmesi durumunda arızaya yol açan gerçek sebepleri tanımlamak,
c. Eğer problem devam ediyorsa yine de sistemin beklenen fonksiyonları yerine getirmesi yollarını araştırmaktır.
Güvenilirlik mühendisliği hangi işleri yapar:
Güvenilirlik mühendisliği, işin planlama aşamasında hedefleri belirleyerek bu çalışmalar için ihtiyaç duyulan ekibi planlar. Proje başladığında bir güvenilirlik programı yayımlar. Tasarımların güvenilirlik beklentisine uygun yapılmasını kontrol eder. Tasarımların güvenilirlik beklentisine uygun yapılması yazılım güvenilirliği için çok önemlidir. Güvenilirlik mühendisliği en çok tasarım aşamasında çalışmaktadır. Çünkü amaç sağlam ve istenen bir ürünü tasarlayarak ortaya çıkarmaktır.
İnsanoğlunun ilk var oluşu ile birlikte sürekli geleceği tahmin edebilmeyi arzulamıştır. Ürettiğimiz ürünlerin “geleceğini” tahmin etmek ve ona göre üretmek tüm üretim sektörünün istediği bir durumdur. Bunun için güvenilirlik mühendisleri “Ömür verisi” analizleri yapmak, parçaların, sistemlerin istenilen fonksiyonlarını istenilen zaman aralığında ve belirli çevre koşullarında hatasız olarak yerine getirme olasılığını ve yeterliliğini tasarlayarak belirleyebilmektedirler.
Tarihçe
Güvenilirlik kelimesi tanımının, ilk olarak 1816'da Şair Coleridge tarafından yapıldığı düşünülmektedir.II. Dünya Savaşı'ndan önce kelime anlamı çoğunlukla Tekrar Edilebilirlik ile aynı anlamda kullanılmaktaydı. Bu aşamada, bir test (bilimin herhangi bir dalında) eğer sürekli aynı sonuçlar ile gözlemleniyor ise güvenilir olarak sayılmakta idi. 1920'ler içerisinde Bell Laboratuvarında çalışan Dr. Walter A. Shewart uygulayarak ürün hakkında bazı iyileştirmeler yapmakta idi. Buna karşın, aynı zaman diliminde ürün yorulmaları için istatistiksel modeller üzerinde çalışmaktaydı. Bu aşamada, güvenilirlik mühendisliğinin gelişimi, kalite ile paralel bir yol üzerinde bulunmaktaydı. Güvenilirlik mühendisliğinin modern terimi 1940'lar esnasında Amerikan Ordusu'nun kullanımı ile beraber literatüre girdi ve şu anki halini aldı. Bu terim en başlarda belirli bir periyot içerisinde ve beklendiği şekilde çalışma (şu anda bu özellik için Sistem Hazır Olabilirliği terimi kullanılmaktadır) anlamı taşımaktaydı.
İkinci Dünya Savaşı esnasında ve sonrasında elektroniklerin doğasından kaynaklanan birçok güvenilir olmama durumu ve ürün yorgunluğu gündeme geldi. 1945'te M.A. Miner, ASME (Amerikan Makine Mühendisleri Topluluğu) Dergisi içerisinde "Yorulma Esnasında Birikimli Hasar" adında taslak bir yazı paylaştı. Ordu için uygulanan ilk güvenilirlik hususu, Radar Sistemleri ve diğer elektronik parçalarda kullanılan, yine güvenilirlik analizi sayesinde kanıtlanmış, oldukça arıza çıkarmaya yatkın ve maliyetli bir vakum silindiri idi. Elektrik ve Elektronik Mühendisleri Enstitüsü, 1948 yılında Güvenilirlik Topluluğunu kurmuştur. 1950 yılı içerisinde, asker tarafında, Elektronik Ekipman Güvenilirliği Tavsiye Grubu kurulmuştur. Bu grup, 3 ana çalışma yolu tavsiye etmiştir. Bunlar:
- Parça güvenilirliğinin arttırılması,
- Tedarikçiler için kalite ve güvenilirlik gereksinimlerinin tanımlanması,
- Saha verilerinin toplanması ve kök analiz yapılması.
1960'lar içerisinde güvenilirlik testleri parça ve sistem bazında daha da önem kazandı. Ünlü 781 Askeri Standardı bu yıllar içerisinde tanımlanmıştır. Ayrıca yine bu zaman dilimi içerisinde çok kullanılan (ve de çok tartışılan) 217 No'lu El kitabı, RCA (Radio Corporation of America, Amerikan Radyo Kuruluşu) tarafından tanımlanmıştır. Bu el kitabı içerisinde, parçaların hata oranlarının tahmin edilme yöntemleri anlatılmaktadır. Parça güvenilirliği hakkında yapılan deneysel araştırmalar daha sonra ilgisini yitirmiştir. Daha dogmacı (pragmatik) yaklaşımlar daha sonraları tüketici endüstrisi içerisinde kullanılmıştır.
Genel Açıklama
Amaç
Güvenilirlik mühendisliğinin amaçları azalan öneme göre aşağıdaki gibi sıralanabilir:
- Hata oranlarının olabilirliğini engelleyecek ya da azaltacak özel teknikler ve mühendislik bilgisini uygulamak,
- Hataların sebeplerini tanımlamak ve düzeltmek,
- Sebebi bulunamayan veya düzeltilemeyen hatalar ile başka çıkabilmek için yöntemler tanımlamak,
- Yeni tasarımların yaklaşık güvenilirliklerini tahminleyebilmek için yöntemler uygulamak ve güvenilirlik verisini analiz etmek.
Kapsam ve Yöntemler
"Kompleks Sistemler" için güvenilirlik mühendisliği kompleks olmayan sistemlere göre farklı ve daha ayrıntılı bir yaklaşım gerektirmektedir. Güvenilirlik mühendisliği bu durumda aşağıdaki yöntemler içerebilir:
- Sistem hazır olabilirliği ve görev hazır olabilirliği analizi ve ilgili güvenilirlik ve bakım gereksinim çizelgesi,
- Fonksiyonel sistem hata analizi ve tanımlanmış olan gereksinim şartları analizi,
- Sistemin var olan tasarımının analizi ve Donanım ve Yazılım için gereksinim şartlarının analizi,
- Sistem diagnostik tasarımı
- Hata toleranslı sistemler (Sistem tekrar edebilirliği)
- Önleyici bakımların tanımlanması (Güvenilirlik Merkezli Bakım)
- Bakım kaynaklı hatalar
- Taşıma kaynaklı hatalar
- Depolama kaynaklı hatalar
- Kullanım analizi (sistem yüklemesi) çalışmaları, parça stres analizi
- Yazılım (sistematik) hataları
- Hata / güvenilirlik testleri
- Saha hata gözlemleri ve düzeltici işlemler
- Teknik dokümantasyon, uyarı ve dikkat analizleri
- Veri edinimi organizasyonunun yapılması (Tehlike Kaydı ve FRACAS sisteminin oluşturulması)
Kaynakça
- ^ Institute of Electrical and Electronics Engineers (1990) IEEE Standard Computer Dictionary: A Compilation of IEEE Standard Computer Glossaries. New York, NY
- ^ "kau.edu" (PDF). 16 Aralık 2011 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 21 Aralık 2011.
- ^ Saleh, J.H. and Marais, Ken, “Highlights from the Early (and pre-) History of Reliability Engineering”, Reliability Engineering and System Safety, Volume 91, Issue 2, February 2006, Pages 249-256
- ^ Juran, Joseph and Gryna, Frank, Quality Control Handbook, Fourth Edition, McGraw-Hill, New York, 1988, p.24.3
- ^ Practical Reliability Engineering, P. O'Conner - 2012
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Guvenilirlik muhendisligi guvenilirlik ogrenimi gelisimi ve ile ilgilenen bir muhendislik dalidir Guvenilirlik bir sistem veya parcanin belirlenen sure ve sartlar altinda istenen fonksiyonlari gerceklestirebilme yetenegi olarak tanimlanir Kavram cogu zaman sistemin hata verme olasiligi seklinde algilanir Guvenilirlik ayrica belirli bir zaman araliginda islevsellik yetenegini tanimlama icin de kullanilabilir Guvenilirlik muhendisligi Sistem Muhendisligi alt disiplini olarak kabul edilir ve Entegre Lojistik Destek disiplinine surekli girdi teskil eder Guvenilirlik muhendisligi hatalar arasindaki ortalama surenin hesaplanmasi ile sistem guvenilirligini ve surekliligini saglar Guvenilirlik muhendisligi ve guvenlik muhendisligi ile yakindan alakalidir ve kendi analizlerinde cogunlukla ayni metodlari metodlar kullanilir veya birbirlerinden girdi olarak destek alirlar Guvenilirlik muhendisligi hatanin sistem calismama zamani yedek parcalarin maliyeti tamirat ekipmani personel ve garanti bedellerini hesaba katarak hatanin maliyetini dusurmeye odaklanir Guvenlik muhendisligi ise maliyete degil fakat hayat ve doganin emniyetini hesaba katar Dogal olarak guvenlik muhendisligi sadece bu durumlari etkileyen hata modlari ile ilgilenmektedir Yuksek guvenilirlik seviyeleri ise iyi bir muhendisligi detaylara dikkat edilmesini gostermektedir Guvenilirlik Bir urunun beklenen omru boyunca istenen cevresel ortamda istenen performansini yerine getirmesinin olasilik seviyesidir Guvenilirlik Muhendisligi Reliability Engineering tum dunya da kabul gormus bir kavramdir Guvenilirlik Muhendisliginin Uretim sektoru basta olmak uzere tum is alanlarinda sanayi sektorunde ve savunma sektorleri gibi bircok sektorde cok genis kullanim alani vardir Mevcut gunumuz sistemlerinin karmasikligi guvenilirligin onemini arttirmistir Gelisen teknoloji ile birlikte Insanoglu kendi urettigi arac gereclerin uygun calismasi ve kontrol edilebilir olmasi guvenilirlik konusunu onemli bir hale getirmistir Guvenilirlik muhendisligi bir urunun islevin veya servisin beklenen veya olmasi gereken guvenilirliginin analiz edilmesi ve hatalarin en aza indirilmesi veya bu hatalarin etkilerinin azaltilmasi icin yapilmasi gereken islemlerin belirlenmesidir Guvenilirlik muhendisliginin Oncelikli hedefleri soyledir a Muhendislik bilgileri ve ozel tekniklerini kullanarak ariza olasiligini veya sikligini ortadan kaldirmak veya azaltmak b Ariza meydana gelmesi durumunda arizaya yol acan gercek sebepleri tanimlamak c Eger problem devam ediyorsa yine de sistemin beklenen fonksiyonlari yerine getirmesi yollarini arastirmaktir Guvenilirlik muhendisligi hangi isleri yapar Guvenilirlik muhendisligi isin planlama asamasinda hedefleri belirleyerek bu calismalar icin ihtiyac duyulan ekibi planlar Proje basladiginda bir guvenilirlik programi yayimlar Tasarimlarin guvenilirlik beklentisine uygun yapilmasini kontrol eder Tasarimlarin guvenilirlik beklentisine uygun yapilmasi yazilim guvenilirligi icin cok onemlidir Guvenilirlik muhendisligi en cok tasarim asamasinda calismaktadir Cunku amac saglam ve istenen bir urunu tasarlayarak ortaya cikarmaktir Insanoglunun ilk var olusu ile birlikte surekli gelecegi tahmin edebilmeyi arzulamistir Urettigimiz urunlerin gelecegini tahmin etmek ve ona gore uretmek tum uretim sektorunun istedigi bir durumdur Bunun icin guvenilirlik muhendisleri Omur verisi analizleri yapmak parcalarin sistemlerin istenilen fonksiyonlarini istenilen zaman araliginda ve belirli cevre kosullarinda hatasiz olarak yerine getirme olasiligini ve yeterliligini tasarlayarak belirleyebilmektedirler TarihceGuvenilirlik kelimesi taniminin ilk olarak 1816 da Sair Coleridge tarafindan yapildigi dusunulmektedir II Dunya Savasi ndan once kelime anlami cogunlukla Tekrar Edilebilirlik ile ayni anlamda kullanilmaktaydi Bu asamada bir test bilimin herhangi bir dalinda eger surekli ayni sonuclar ile gozlemleniyor ise guvenilir olarak sayilmakta idi 1920 ler icerisinde Bell Laboratuvarinda calisan Dr Walter A Shewart uygulayarak urun hakkinda bazi iyilestirmeler yapmakta idi Buna karsin ayni zaman diliminde urun yorulmalari icin istatistiksel modeller uzerinde calismaktaydi Bu asamada guvenilirlik muhendisliginin gelisimi kalite ile paralel bir yol uzerinde bulunmaktaydi Guvenilirlik muhendisliginin modern terimi 1940 lar esnasinda Amerikan Ordusu nun kullanimi ile beraber literature girdi ve su anki halini aldi Bu terim en baslarda belirli bir periyot icerisinde ve beklendigi sekilde calisma su anda bu ozellik icin Sistem Hazir Olabilirligi terimi kullanilmaktadir anlami tasimaktaydi Ikinci Dunya Savasi esnasinda ve sonrasinda elektroniklerin dogasindan kaynaklanan bircok guvenilir olmama durumu ve urun yorgunlugu gundeme geldi 1945 te M A Miner ASME Amerikan Makine Muhendisleri Toplulugu Dergisi icerisinde Yorulma Esnasinda Birikimli Hasar adinda taslak bir yazi paylasti Ordu icin uygulanan ilk guvenilirlik hususu Radar Sistemleri ve diger elektronik parcalarda kullanilan yine guvenilirlik analizi sayesinde kanitlanmis oldukca ariza cikarmaya yatkin ve maliyetli bir vakum silindiri idi Elektrik ve Elektronik Muhendisleri Enstitusu 1948 yilinda Guvenilirlik Toplulugunu kurmustur 1950 yili icerisinde asker tarafinda Elektronik Ekipman Guvenilirligi Tavsiye Grubu kurulmustur Bu grup 3 ana calisma yolu tavsiye etmistir Bunlar Parca guvenilirliginin arttirilmasi Tedarikciler icin kalite ve guvenilirlik gereksinimlerinin tanimlanmasi Saha verilerinin toplanmasi ve kok analiz yapilmasi 1960 lar icerisinde guvenilirlik testleri parca ve sistem bazinda daha da onem kazandi Unlu 781 Askeri Standardi bu yillar icerisinde tanimlanmistir Ayrica yine bu zaman dilimi icerisinde cok kullanilan ve de cok tartisilan 217 No lu El kitabi RCA Radio Corporation of America Amerikan Radyo Kurulusu tarafindan tanimlanmistir Bu el kitabi icerisinde parcalarin hata oranlarinin tahmin edilme yontemleri anlatilmaktadir Parca guvenilirligi hakkinda yapilan deneysel arastirmalar daha sonra ilgisini yitirmistir Daha dogmaci pragmatik yaklasimlar daha sonralari tuketici endustrisi icerisinde kullanilmistir Genel AciklamaAmac Guvenilirlik muhendisliginin amaclari azalan oneme gore asagidaki gibi siralanabilir Hata oranlarinin olabilirligini engelleyecek ya da azaltacak ozel teknikler ve muhendislik bilgisini uygulamak Hatalarin sebeplerini tanimlamak ve duzeltmek Sebebi bulunamayan veya duzeltilemeyen hatalar ile baska cikabilmek icin yontemler tanimlamak Yeni tasarimlarin yaklasik guvenilirliklerini tahminleyebilmek icin yontemler uygulamak ve guvenilirlik verisini analiz etmek Kapsam ve Yontemler Kompleks Sistemler icin guvenilirlik muhendisligi kompleks olmayan sistemlere gore farkli ve daha ayrintili bir yaklasim gerektirmektedir Guvenilirlik muhendisligi bu durumda asagidaki yontemler icerebilir Sistem hazir olabilirligi ve gorev hazir olabilirligi analizi ve ilgili guvenilirlik ve bakim gereksinim cizelgesi Fonksiyonel sistem hata analizi ve tanimlanmis olan gereksinim sartlari analizi Sistemin var olan tasariminin analizi ve Donanim ve Yazilim icin gereksinim sartlarinin analizi Sistem diagnostik tasarimi Hata toleransli sistemler Sistem tekrar edebilirligi Onleyici bakimlarin tanimlanmasi Guvenilirlik Merkezli Bakim Bakim kaynakli hatalar Tasima kaynakli hatalar Depolama kaynakli hatalar Kullanim analizi sistem yuklemesi calismalari parca stres analizi Yazilim sistematik hatalari Hata guvenilirlik testleri Saha hata gozlemleri ve duzeltici islemler Teknik dokumantasyon uyari ve dikkat analizleri Veri edinimi organizasyonunun yapilmasi Tehlike Kaydi ve FRACAS sisteminin olusturulmasi Kaynakca Institute of Electrical and Electronics Engineers 1990 IEEE Standard Computer Dictionary A Compilation of IEEE Standard Computer Glossaries New York NY ISBN 1559370793 kau edu PDF 16 Aralik 2011 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 21 Aralik 2011 Saleh J H and Marais Ken Highlights from the Early and pre History of Reliability Engineering Reliability Engineering and System Safety Volume 91 Issue 2 February 2006 Pages 249 256 Juran Joseph and Gryna Frank Quality Control Handbook Fourth Edition McGraw Hill New York 1988 p 24 3 Practical Reliability Engineering P O Conner 2012