Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddedeki bilgilerin için ek kaynaklar gerekli. (Haziran 2020) () |
Pyotr Alekseyeviç Kropotkin (Rusça: Пётр Алексеевич Кропоткин, 9 Aralık 1842 - 8 Şubat 1921) Rus anarşist, sosyalist, devrimci, ekonomist, sosyolog, tarihçi, jeolog, zoolog, siyaset bilimci, insan coğrafyacısı,anarşist komünist yazar, anarşizm kuramcısı.
| Pyotr Kropotkin Пётр Алексеевич Кропоткин | |
|---|---|
 | |
| Tam adı | Pyotr Kropotkin Пётр Алексеевич Кропоткин |
| Doğumu | Pyotr Alekseyeviç Kropotkin 09 Aralık 1842 Moskova, Rus İmparatorluğu |
| Ölümü | 08 Şubat 1921 (78 yaşında) Dmitrov, Rusya SFSC |
| Önemli fikirleri | Anarşist komünizm, Karşılıklı yardımlaşma, kaldırılması, dört saatlik iş günü, gönüllü komünler fikirlerinin sahibi. Ekmeğin fethi, , kitaplarının yazarı |
Hayatı
9 Aralık 1842’da Moskova’da doğdu. Babası Prens ; annesi ise 'dır. 1846'da anneleri veremden ölünce; Peter ve kardeşleri, daha katı olan babaları tarafından büyütülür.
Kropotkin Ağustos 1857’de on beş yaşındayken Sankt-Peterburg’daki Pages Taburu’na katılır. Bu taburda çoğunluğu soylu sınıfından 150 genç eğitim görmektedir. Kropotkin sınıf arkadaşları ile ilişkilerini geliştirmekte zorlanır; taburdan ayrıldığı 1862’ye kadar zamanının büyük bir bölümünü kitap okumaya, mektup yazmaya ve dergi çıkarmaya ayırır.
Pages Taburu mezunlarının Rus ordusunda istedikleri yerde göreve gitme hakları bulunmaktaydı. 1862’de mezun olan Kropotkin ise Sibirya’yı tercih etti. Böylece on yıl sürecek bir gezginlik dönemi başlamış oldu. Sibirya’da aldığı görevler Kropotkin’de hükûmete karşı bir hayal kırıklığı oluşmasına neden oldu.
1864'te işinden istifa etmeyi düşündüğü bir sırada, kendisine Mançurya'nın coğrafik araştırmasına katılması teklif edildi. Teklifi kabul eden Kropotkin 1865 yılında kendisini tamamen bu coğrafi araştırmaya adadı.
Kropotkin 1867 Nisan'da nihayet ordudan ayrıldı ve Irkutsk'u terk ederek St. Petersburg'a döndü. Burada Merkezi İstatistik Komitesi’nde çalışmaya başladı. Bir taraftan da Coğrafya Topluluğu için yaptığı çalışmalara devam ediyordu. Üniversiteye kaydoldu, ama mali sorunlar yüzünden mezun olamadı. 1868-1870 yıllarında zamanını tamamıyla coğrafya çalışmalarına ayırdı.
1871 Sonbaharında babası ölür. Aynı yıl Kropotkin kamu görevlerinden ayrılır. ona sekreterlik görevi teklif eder. Bu onun yaşındaki birisi için büyük bir onur sayılan bir görevdir; ancak Kropotkin orada yapacağı kariyeri boşa geçirilmiş olarak değerlendirerek, teklifi reddeder.
Anarşizmle tanışma
1871 Paris Komünü'nün etkisi ile olan ilgisi artar; işçi hareketleri hakkında daha çok şey öğrenmek için yurtdışına seyahat etmeye karar verir. 1872 Şubat'ta Rusya'dan ayrılarak İsviçre'ye hareket eder. Zürih'e varır varmaz hemen Enternasyonal'in yerel şubesine üye olur. Ancak bir süre sonra daha radikal olan 'nun Neuchatel'deki merkezini ziyaret eder. Buradaki izlenimleriyle anarşizmi benimser.
Kropotkin 1872 Mayıs'ta Rusya'ya döner; nihilistlerin liderliğindeki içinde devrimci görüşlerin yayılmasında önemli bir rol üstlenir.
1873 yılında Peter Kropotkin tutuklanarak hapse atılır; 1876'da İngiltere'ye kaçar. Burada kısa bir süre kaldıktan sonra İsviçre'ye giderek Jura Federasyonuna katılır. 1877'de Paris'e gider; burada sosyalist hareketin başlatılmasına katkıda bulunur. 1878'de İsviçre'ye döner; Jura federasyonunun devrimci gazetesi Le Révolté'ye yazılar yazar.
1881'de, Çar II. Alexander'ın suikaste uğramasından kısa bir süre sonra Kropotkin İsviçre'den sınır dışı edilir. Thonon (Savoy)'da kısa bir süre kaldıktan sonra Londra'ya gider. Burada bir yıl kadar kaldıktan sonra 1882'nin sonlarına doğru tekrar Thonon'a döner. Burada Fransız hükûmeti tarafından tutuklanır. Lyon'da yapılan duruşmada Enternasyonal üyesi olduğu gerekçesiyle beş yıl hapis cezasına çarptırılır. 1886'da serbest bırakılınca Londra'ya yerleşir. Aynı yıl Sibirya'ya sürgün edilen kardeşi Alexander intihar eder.
1890'larda zamanının çoğunu yazmakla geçirir; kitaplarında anarşist-komünizmi teorisini geliştirmeye çalışır. 1897'de Kanada ve ABD'yi ziyaret eder. Amerikan dergisi Atlantic Monthly anılarını basmayı kabul eder.
1901-1909 yılları arasında daha çok Rusça yazılar yazar. 1905 devriminin başarısızlığa düşmesi hayal kırıklığına uğramasına yol açar.
Savaş ve Devrim
1909'da İsviçre'ye döner; Lena altın madenlerinde 270 işçinin katledilmesi olayının gündeme getirilmesi için çalışır. Ancak bu çabaları I. Dünya Savaşı ile kesintiye uğrar. I. Dünya Savaşı sırasında işçi sınıfına karşı en büyük tehdit olarak gördüğü Alman emperyalizmine karşı devletler arası ittifakı destekleyen bir tavır alır. Bu tavrı birçok kişi tarafından sert şekilde eleştirilir; Errico Malatesta gibi pek çok anarşist bu dönemde Kropotkin'den uzaklaşır. Bu tavır en net biçimiyle Onaltılar Manifestosunda görülebilir. 1917'de Petrograd'a gider; burada Aleksandr Kerenski hükûmetine yardımlarda bulunur. Ancak Bolşeviklerin iktidara gelmesiyle bu çabaları da sona erer. Pyotr Kropotkin 8 Şubat 1921'de ölür. Bolşevik lider Lenin'in kişisel izni ile Novodevichy mezarlığında anarşistler tarafından büyük bir cenaze töreni düzenlenir. Bu, anarşistlerin kitlesel olarak Rusya'daki son bir araya gelişi olur.
Çalışmaları
Kitaplar
- 1902 Londra, Karşılıklı Yardımlaşma (Mutual Aid: A Factor of Evolution)
- 1892 Paris, Ekmeğin Fethi (The Conquest of Bread)
- (Fields, Factories and Workshops)
- The Great French Revolution
- 1887, In Russian and French Prisons. Kitabın internet baskısı18 Nisan 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- 1889, Bir Devrimcinin Anıları (Memoirs of a Revolutionist).
- 1915 New York, Russian Literature: Ideals and Realities. Kitabın internet baskısı 25 Haziran 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- 1930 Çağdaş Bilim ve Anarşi (Modern Science and Anarchism)
- Etik: Köken ve Gelişim (tamamlanmamış) Origen y evolución de la moral'in (İspanyolca e-metin) ilk bölümü olarak dahil edilmiştir.
Makaleler
- "Research on the ", Notices of the Imperial Russian Geographical Society, 1876.
- "The of Eur-Asia", , 23 (1904), 722-741.
Broşürler
- Gençlere Çağrı (1880) 11 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Komünizm ve Anarşi (1901)
- Anarşist Komünizm: Temeli ve İlkeleri (1887)
- Geleceğin Sanayi Köyü (1884)
- Hukuk ve Yetki (1886)
- Yaklaşan Anarşi (1887)
- Sosyalist Evrimde Anarşinin Yeri (1886)
- Ücret Sistemi (1920)
- Paris Komünü (1880)
- Anarşist Ahlak (1898)
- Kamulaştırma 8 Şubat 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi
- Büyük Fransız Devrimi ve Dersi (1909)
- Sosyalizm Altında Süreç (1887)
- Hapishaneler Gerekli mi? "Rus ve Fransız Hapishanelerinde" (1887) Bölüm X
- Yaklaşan Savaş (1913)
- Savaşlar ve Kapitalizm (1914)
- Devrimci Hükûmet (1892)
- Anarşinin Bilimsel Temeli (1887)
- St. Petersburg Kalesi Hapishanesi (1883)
- Göç Etmek Üzerelere Tavsiyeler (1893)
- Kanada Kaynaklarından Bazıları (1898)
- Anarşizm: Felsefesi ve İdeali (1896)
- Devrimci Çalışmalar (1892)
- Çevre ve Evrimin Doğrudan Eylemi (1920)
- Rusya'da Mevcut Kriz (1901)
- İsyan Ruhu (1880)
- Devlet: Tarihi Rolü (1897)
- Ekonomi Üzerine Yazılarından Seçilmiş Parçalar (1898–1913)
- Fizyografi Öğretimi Üzerine (1893)
- Savaş! (1914)
Ayrıca bakınız
Kaynakça
Dış bağlantılar
![image]()
Vikisöz'de Pyotr Kropotkin ile ilgili sözler mevcuttur.- Chronology of Peter Kropotkin's Life 28 Mart 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddedeki bilgilerin dogrulanabilmesi icin ek kaynaklar gerekli Lutfen guvenilir kaynaklar ekleyerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Kaynaksiz icerik itiraz konusu olabilir ve kaldirilabilir Kaynak ara Pyotr Kropotkin haber gazete kitap akademik JSTOR Haziran 2020 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Pyotr Alekseyevic Kropotkin Rusca Pyotr Alekseevich Kropotkin 9 Aralik 1842 8 Subat 1921 Rus anarsist sosyalist devrimci ekonomist sosyolog tarihci jeolog zoolog siyaset bilimci insan cografyacisi anarsist komunist yazar anarsizm kuramcisi Pyotr Kropotkin Pyotr Alekseevich KropotkinTam adiPyotr Kropotkin Pyotr Alekseevich KropotkinDogumuPyotr Alekseyevic Kropotkin 09 Aralik 1842 1842 12 09 Moskova Rus ImparatorluguOlumu08 Subat 1921 78 yasinda Dmitrov Rusya SFSCOnemli fikirleriAnarsist komunizm Karsilikli yardimlasma kaldirilmasi dort saatlik is gunu gonullu komunler fikirlerinin sahibi Ekmegin fethi kitaplarinin yazariHayati9 Aralik 1842 da Moskova da dogdu Babasi Prens annesi ise dir 1846 da anneleri veremden olunce Peter ve kardesleri daha kati olan babalari tarafindan buyutulur Kropotkin Agustos 1857 de on bes yasindayken Sankt Peterburg daki Pages Taburu na katilir Bu taburda cogunlugu soylu sinifindan 150 genc egitim gormektedir Kropotkin sinif arkadaslari ile iliskilerini gelistirmekte zorlanir taburdan ayrildigi 1862 ye kadar zamaninin buyuk bir bolumunu kitap okumaya mektup yazmaya ve dergi cikarmaya ayirir Pages Taburu mezunlarinin Rus ordusunda istedikleri yerde goreve gitme haklari bulunmaktaydi 1862 de mezun olan Kropotkin ise Sibirya yi tercih etti Boylece on yil surecek bir gezginlik donemi baslamis oldu Sibirya da aldigi gorevler Kropotkin de hukumete karsi bir hayal kirikligi olusmasina neden oldu 1864 te isinden istifa etmeyi dusundugu bir sirada kendisine Mancurya nin cografik arastirmasina katilmasi teklif edildi Teklifi kabul eden Kropotkin 1865 yilinda kendisini tamamen bu cografi arastirmaya adadi Kropotkin 1867 Nisan da nihayet ordudan ayrildi ve Irkutsk u terk ederek St Petersburg a dondu Burada Merkezi Istatistik Komitesi nde calismaya basladi Bir taraftan da Cografya Toplulugu icin yaptigi calismalara devam ediyordu Universiteye kaydoldu ama mali sorunlar yuzunden mezun olamadi 1868 1870 yillarinda zamanini tamamiyla cografya calismalarina ayirdi 1871 Sonbaharinda babasi olur Ayni yil Kropotkin kamu gorevlerinden ayrilir ona sekreterlik gorevi teklif eder Bu onun yasindaki birisi icin buyuk bir onur sayilan bir gorevdir ancak Kropotkin orada yapacagi kariyeri bosa gecirilmis olarak degerlendirerek teklifi reddeder Anarsizmle tanisma 1871 Paris Komunu nun etkisi ile olan ilgisi artar isci hareketleri hakkinda daha cok sey ogrenmek icin yurtdisina seyahat etmeye karar verir 1872 Subat ta Rusya dan ayrilarak Isvicre ye hareket eder Zurih e varir varmaz hemen Enternasyonal in yerel subesine uye olur Ancak bir sure sonra daha radikal olan nun Neuchatel deki merkezini ziyaret eder Buradaki izlenimleriyle anarsizmi benimser Kropotkin 1872 Mayis ta Rusya ya doner nihilistlerin liderligindeki icinde devrimci goruslerin yayilmasinda onemli bir rol ustlenir 1873 yilinda Peter Kropotkin tutuklanarak hapse atilir 1876 da Ingiltere ye kacar Burada kisa bir sure kaldiktan sonra Isvicre ye giderek Jura Federasyonuna katilir 1877 de Paris e gider burada sosyalist hareketin baslatilmasina katkida bulunur 1878 de Isvicre ye doner Jura federasyonunun devrimci gazetesi Le Revolte ye yazilar yazar 1881 de Car II Alexander in suikaste ugramasindan kisa bir sure sonra Kropotkin Isvicre den sinir disi edilir Thonon Savoy da kisa bir sure kaldiktan sonra Londra ya gider Burada bir yil kadar kaldiktan sonra 1882 nin sonlarina dogru tekrar Thonon a doner Burada Fransiz hukumeti tarafindan tutuklanir Lyon da yapilan durusmada Enternasyonal uyesi oldugu gerekcesiyle bes yil hapis cezasina carptirilir 1886 da serbest birakilinca Londra ya yerlesir Ayni yil Sibirya ya surgun edilen kardesi Alexander intihar eder 1890 larda zamaninin cogunu yazmakla gecirir kitaplarinda anarsist komunizmi teorisini gelistirmeye calisir 1897 de Kanada ve ABD yi ziyaret eder Amerikan dergisi Atlantic Monthly anilarini basmayi kabul eder 1901 1909 yillari arasinda daha cok Rusca yazilar yazar 1905 devriminin basarisizliga dusmesi hayal kirikligina ugramasina yol acar Savas ve Devrim 1909 da Isvicre ye doner Lena altin madenlerinde 270 iscinin katledilmesi olayinin gundeme getirilmesi icin calisir Ancak bu cabalari I Dunya Savasi ile kesintiye ugrar I Dunya Savasi sirasinda isci sinifina karsi en buyuk tehdit olarak gordugu Alman emperyalizmine karsi devletler arasi ittifaki destekleyen bir tavir alir Bu tavri bircok kisi tarafindan sert sekilde elestirilir Errico Malatesta gibi pek cok anarsist bu donemde Kropotkin den uzaklasir Bu tavir en net bicimiyle Onaltilar Manifestosunda gorulebilir 1917 de Petrograd a gider burada Aleksandr Kerenski hukumetine yardimlarda bulunur Ancak Bolseviklerin iktidara gelmesiyle bu cabalari da sona erer Pyotr Kropotkin 8 Subat 1921 de olur Bolsevik lider Lenin in kisisel izni ile Novodevichy mezarliginda anarsistler tarafindan buyuk bir cenaze toreni duzenlenir Bu anarsistlerin kitlesel olarak Rusya daki son bir araya gelisi olur CalismalariKitaplar 1902 Londra Karsilikli Yardimlasma Mutual Aid A Factor of Evolution 1892 Paris Ekmegin Fethi The Conquest of Bread Fields Factories and Workshops The Great French Revolution 1887 In Russian and French Prisons Kitabin internet baskisi18 Nisan 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde 1889 Bir Devrimcinin Anilari Memoirs of a Revolutionist 1915 New York Russian Literature Ideals and Realities Kitabin internet baskisi 25 Haziran 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde 1930 Cagdas Bilim ve Anarsi Modern Science and Anarchism Etik Koken ve Gelisim tamamlanmamis Origen y evolucion de la moral in Ispanyolca e metin ilk bolumu olarak dahil edilmistir Makaleler Research on the Notices of the Imperial Russian Geographical Society 1876 The of Eur Asia 23 1904 722 741 Brosurler Genclere Cagri 1880 11 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde Komunizm ve Anarsi 1901 Anarsist Komunizm Temeli ve Ilkeleri 1887 Gelecegin Sanayi Koyu 1884 Hukuk ve Yetki 1886 Yaklasan Anarsi 1887 Sosyalist Evrimde Anarsinin Yeri 1886 Ucret Sistemi 1920 Paris Komunu 1880 Anarsist Ahlak 1898 Kamulastirma 8 Subat 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Buyuk Fransiz Devrimi ve Dersi 1909 Sosyalizm Altinda Surec 1887 Hapishaneler Gerekli mi Rus ve Fransiz Hapishanelerinde 1887 Bolum X Yaklasan Savas 1913 Savaslar ve Kapitalizm 1914 Devrimci Hukumet 1892 Anarsinin Bilimsel Temeli 1887 St Petersburg Kalesi Hapishanesi 1883 Goc Etmek Uzerelere Tavsiyeler 1893 Kanada Kaynaklarindan Bazilari 1898 Anarsizm Felsefesi ve Ideali 1896 Devrimci Calismalar 1892 Cevre ve Evrimin Dogrudan Eylemi 1920 Rusya da Mevcut Kriz 1901 Isyan Ruhu 1880 Devlet Tarihi Rolu 1897 Ekonomi Uzerine Yazilarindan Secilmis Parcalar 1898 1913 Fizyografi Ogretimi Uzerine 1893 Savas 1914 Ayrica bakinizMihail Bakunin Anarsizm Ekim Devrimi Komunizm Anarsist komunizmKaynakca Stoddart D R 1975 Kropotkin Reclus and Relevant Geography Area 7 3 188 190 JSTOR 20001005 Arsivlenmis kopya 15 Temmuz 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Temmuz 2015 Dis baglantilarVikisoz de Pyotr Kropotkin ile ilgili sozler mevcuttur Chronology of Peter Kropotkin s Life 28 Mart 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde