Yağlıdere, Gümüşhane ilinin Merkez ilçesine bağlı bir köydür.
Yağlıdere | |
---|---|
Gümüşhane'nin konumu | |
Yağlıdere Yağlıdere'nin Gümüşhane'deki konumu | |
Ülke | Türkiye |
İl | Gümüşhane |
İlçe | Merkez |
Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
Rakım | 1788 m |
Nüfus (2021) | |
• Toplam | 156 |
Zaman dilimi | (TSİ) |
İl alan kodu | 0456 |
İl plaka kodu | 29 |
Posta kodu | 29100 |
Tarihçe
Yerleşim alanında kale ve ören yerlerinin yapım tarihi ile yapılan yüzey araştırmaları sonucu antik döneme ulaşan bir tarihe ulaşılamamıştır. Köye bağlı Bulutyayla mahallesinin kuzeybatısındaki kaya üzerine Orta Çağ'da ve karakol görevi görmesi amacıyla inşa edildiği düşünülen Krom Kalesi olarak bilinen kalenin kalıntıları bulunmaktadır. Bununla birlikte ulaşım yolu güzergahında olması ve madencilik faaliyetleri nedeniyle Osmanlı dönemi ve öncesi boyunca önemli bir yerleşim olmuştur. Günümüz Yağlıdere yerleşimi Osmanlı döneminde, Yağlıdere ve Kurom köylerinden oluşmaktadır. Osmanlı döneminde Kurom Vadisi boyunca birçok maden ocağı bulunmaktaydı ve bu sayede çalışmak için Hristiyan ve Müslümanlar buraya gelerek yerleşmişlerdir.
Osmanlı kaynakları ve yabancı kaynaklarda Kurum, Krom, Kurom, Korom, Kurumi ve Kromni olarak bahsedilen yerleşim günümüzde Yağlıdere'ye bağlı Bulutyayla Mahallesi civarlarındadır. Kromni adının Yunanca "kaya, kayalık" anlamına gelen Kremos'tan türediği yönünde görüşler bulunmaktadır.
1530 yılı tahririnde Yağlıdere nahiye merkezi, Korum'da köy olarak Torul kazasında bağlı görülmektedir. 16. yüzyıldan itibaren başlamakla birlikte 17. ve 18. yüzyılda madenciliğin en üst düzeye ulaşması ve ulaşım güzergahı üzerinde olması Yağlıdere ve Kurom yerleşmelerinin önemli bir yaşam merkezi konumuna gelmesine sebep olmuştur. Yunan yazar Yorgo Andreadis, kaynak göstermemekle birlikte 1623-1640 yılları arasında 6000 ile 10000 arasında kişinin çalışmak üzere Kurom Vadisine gelerek yerleştiğini ifade etmektedir.
1643 yılı kaydına göre Yağlıdere yerleşimde 2 yeniçeri, Kurum köyünde de 5 yeniçeri ile 1 tımarlı sipahi bulunmaktadır. Bu tarihlerde Kurom maden merkezi bulunmaktadır. Aynı kayda göre Yağlıdere'nin Ursiyan Mahallesinden 18 kişinin (11 Müslüman ve 7 Hristiyan), Ayliye Mahallesinden 12 kişinin (6 Hristiyan ve 6 Müslüman), Areyne mezrasından 10 kişinin (5 Hristiyan ve 5 Müslüman) ve Muhlas mezrasından 22 kişinin (16 Müslüman ve 6 Hristiyan) Kurom madenlerinde çalıştığı belirtilmiştir. Kurom köyü İle-senos (İlistos) mezrasından 30 kişinin (19 Hristiyan ve 11 Müslüman), Hızır İlyas mezrasından 26 kişinin (20 Hristiyan ve 6 Müslüman) ve Kolovine mezrasından da 17 kişinin (14 Hristiyan ve 3 Müslüman) Kurom madenlerinde çalıştığı belirtilmiştir.
19. yüzyılın başından itibaren madenlerin ekonomik ömürlerini tamamlaması, Trabzon-Erzurum-İran ticaret yolunun değişmesi ve arazi yetersizliğine bağlı kıtlık nedeniyle Yağlıdere-Kurom yerleşimlerinden Osmanlı sınırları içi ve dışarısına göçler başlamıştır. 1828-1829 Osmanlı-Rus Savaşı sırasında Ruslar bölgeye hakim olmuşlar ve geri çekilirken birçok Osmanlı vatandaşı Rum'da onlarla birlikte yeni iş imkanları için Rus topraklarına yerleşmeye gitmiştir. Bu tarihlerdeki göçler Rus hakimiyetindeki Kars, Gürcistan, Ermenistan ve Kırım taraflarına olmuştur. Daha sonra Kurom-Yağlıdere yerleşimlerinden Anadolu içlerindeki madenlerde çalışmak içinde Rum ve Müslüman halkın göçü görülmektedir. İlerleyen yıllarda özellikle Rum nüfusun Rus topraklarına göçü artarak devam etmiştir. 1839-1861 yılları arasında Kurom mahallelerinden 104 kişinin göç ettiği kaydedilmiştir. Bu kayda göre Kurom köyünün; Samanlı, Karnas, Yarankandos, Cakmak, Elinbos, Huzura, Kolova, Metan ve Zinrek mahallerinin olduğu görülmektedir. Osmanlı hükûmetince 1870 yılında, Kurom ve Yağlıdere'deki göçleri engellemek üzere araştırmalar yapılarak çözüm bulunmaya çalışılmıştır. 1876 yılı sayımında sadece erkek nüfusa yer verilmiş olup buna göre Yağlıdere köyünde 154 hanede 784 erkek, Kurom köyünde ise 644 hane de 1104 erkek yaşamaktadır. 1861 yılı kaydında sonradan müstakil köy olacak Hud(u)ra (günümüz Alemdar) yerleşimi Kurom köyünün bir mahallesi olarak görülmektedir. Bu tarihlerde köyün mahalleleri olarak; Samanlu (Şamanlı), Karnas, Yarankandas, Çakmak, Aratibos, Manastır, Koloya, Metah ve Zinrek yerleşimleri görülmektedir. 1877 yılı salnamesine göre ise Kurom köyünde Müslümanlar 195 hanede 538 erkek, Hristiyanlar 444 hanede de 556 erkek olmak üzere köyde toplam 639 hanede 1.094 erkek yaşamaktadır.93 Harbi olarak bilinen 1877-78 Osmanlı-Rus savaşları sırasında Ruslar tekrar bölgede hakimiyet kurmuş ve Rum nüfusun Rus topraklarına yerleşmesi devam etmiştir. I. Dünya Savaşı sonlarına doğru Rum ayrılıkçıların başlattığı çetecilik faaliyetleri, Rusların çekilmesi akabinde otorite boşluğunda bölgede yoğun olarak görülmekte olup Kurom köyünden Rumlar'dan bazıları da isyan hareketinde bulunmuştur. 1923 yılında gerçekleştirilen Türkiye-Yunanistan nüfus mübadelesi uyarınca, Yağlıdere ve Kurum köylerindeki Rum nüfus Yunanistan'a göç etmiş ve böylelikle Rum nüfusun yaşadığı yerleşimler boşalmıştır. Boşalan yerlere mübadele uyarınca Selanik'ten gelen Müslümanlar yerleştirilmek istense de mübadillerin çoğu başka yerlere gitmek için kendilerine tahsis edilen ev ve arazilerini Gümüşhane ve Trabzon'dan zengin kişilere satmışlardır.
Rumların köyleri terk etmesinin yanı sıra Selanik mübadillerinin buralara yoğun olarak yerleşmemesi nedeniyle köylerdeki nüfus oldukça azalmıştır. Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşuyla birlikte Yağlıdere varlığını sürdürmekle birlikte tarihi Kurom yerleşimi köy statüsünü kaybetmiştir. 1935 yılı nüfus sayımında Torul kazasına bağlı görülen Yağlıdere köyünde 185 kişi yaşamaktadır. Yerleşim 1955 yılı sayımından itibaren Gümüşhane merkez kazasına bağlı köy statüsünü sürdürmektedir.
Köyde tarihi yerleşimlerde yaşayan Rumlardan kalma birçok ibadethane bulunmaktadır. Bunlar; Karaağaç Mahallesinde Kayaüstü kilisesi (1894) ile isimsiz kilise, Kayaüstü mevkisindeki kilise, Krom Vadisi Düzce (Alikinos) Mahallesindeki kilise, Gavalak mevkisindeki kilise (1845), Krom Vadisi Mohara Mahallesindeki kilise, Krom Vadisi Kopmuş Mahallesindeki kilise, Krom Vadisi Livana mevkisindeki kilise, Krom Vadisindeki Lorya Kilisesi, Krom Vadisindeki Mancandanos Kilisesi, Krom Vadisi Mohara Mahallesindeki kilise, Krom vadisi Evlice (Nanak) Mahallesindeki kilise, Şamanlı Yaylasındaki kilise, Krom Vadisindeki Zemberek Kilisesi, Krom Vadisi Ziganetli Mahallesindeki kilise, Soğukpınar mevkisindeki kilise, Viranköy mevkisindeki harap haldeki iki adet kilisedir.
Coğrafya
Gümüşhane merkezine 31 km uzaklıktadır.
Nüfus
Yıllara göre köy nüfus verileri | |
---|---|
2021 | 156 |
2020 | 138 |
2019 | 156 |
2018 | 172 |
2017 | 122 |
2016 | 172 |
2015 | 195 |
2014 | 205 |
2013 | 232 |
2012 | 188 |
2011 | 206 |
2010 | 222 |
2009 | 223 |
2008 | 269 |
2007 | 136 |
2000 | 273 |
1990 | 438 |
1985 | 427 |
Kaynakça
- ^ (İngilizce). Fallingrain.com. 12 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2022.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p "Gümüşhane Merkez Yağlıdere Köyü Nüfusu". Nufusune.com. 4 Kasım 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Nisan 2022.
- ^ Çiğdem, Süleyman; Özkan, Haldun; Yurttaş, Hüseyin (2003). "2002 Yılı Gümüşhane Ve Bayburt İlleri Yüzey Araştırması (Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü-21. Araştırma Sonuçları Toplantısı)" (PDF). Cilt 2. kulturvarliklari.gov.tr. ss. 167-178. 4 Nisan 2022 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 9 Nisan 2022.
- ^ "Merkez Yağlıdere Köyü Krom kalesi". Gümüşhane İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü. 9 Nisan 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Nisan 2022.
- ^ a b c d e Erüz, Coşkun (2016). Antik Çağdan Günümüze Gümüşhane-Torul- Kurum (Gorom-Kromni) Vadisi Demografik Değişimi-Gümüşhane Tarihi (İl Oluşunun 85. Yılında Gümüşhane Tarihi ve Ekonomisi Sempozyumu Tarih Bildirileri) 25-26 Mayıs 2010 (Editörler: Bayram Nazır, Kemal Saylan. Gümüşhane: Gümüşhane Üniversitesi Yayınları. s. 186-203. ISBN .
- ^ "387 Numaralı Muhâsebe-i Vilâyet-i Karaman ve Rûm Defteri (937/1530) II" (PDF). Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı. Devlet arşivleri. 1997. ss. 160,161. 16 Ocak 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 27 Mart 2022.
- ^ Pamuk, Bilgehan (2009). "XVII. Yüzyılın Ortalarında Gümüşhane (Torul) Kazası". Belleten. LXXIII (266). DergiPark. ss. 15-146. 6 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Nisan 2022.
- ^ Saylan, Kemal (2016). "XIX. Yüzyılda Gümüşhane Sancağında Yaşanan Gayrimüslim Göçleri" (PDF). Karadeniz İncelemeleri Dergisi, 20. Kainder. ss. 278,281,289,290. 5 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 9 Nisan 2021.
- ^ a b Saylan, Kemal (2014). Gümüşhane İdari, Sosyal ve Ekonomik Tarih (1850-1918). İstanbul: Gümüşhane Üniversitesi Yayınları. s. 33,35,139,153,225. ISBN .
- ^ Başbakanlık İstatistik Genel Direktörlüğü (1937). "1935 Genel Nüfus Sayımı: Köyler Nüfusu" (PDF). mku.edu.tr. 16 Ocak 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık İstatistik Genel Müdürlüğü (1961). "1955 Genel Nüfus Sayımı: Vilâyet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 6 Mart 2019 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ "Kiliseler". Gümüşhane İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü. 23 Ekim 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Nisan 2022.
- ^ a b c d . YerelNet.org.tr. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2022.
Dış bağlantılar
- Yağlıdere, Gümüşhane için uzaydan görüntü siteleri: Google, Yahoo, Microsoft
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Yaglidere Gumushane ilinin Merkez ilcesine bagli bir koydur YaglidereKoyGumushane nin konumuYaglidereYaglidere nin Gumushane deki konumuUlkeTurkiyeIlGumushaneIlceMerkezCografi bolgeKaradeniz BolgesiRakim1788 mNufus 2021 Toplam156Zaman dilimiUTC 03 00 TSI Il alan kodu0456Il plaka kodu29Posta kodu29100TarihceYerlesim alaninda kale ve oren yerlerinin yapim tarihi ile yapilan yuzey arastirmalari sonucu antik doneme ulasan bir tarihe ulasilamamistir Koye bagli Bulutyayla mahallesinin kuzeybatisindaki kaya uzerine Orta Cag da ve karakol gorevi gormesi amaciyla insa edildigi dusunulen Krom Kalesi olarak bilinen kalenin kalintilari bulunmaktadir Bununla birlikte ulasim yolu guzergahinda olmasi ve madencilik faaliyetleri nedeniyle Osmanli donemi ve oncesi boyunca onemli bir yerlesim olmustur Gunumuz Yaglidere yerlesimi Osmanli doneminde Yaglidere ve Kurom koylerinden olusmaktadir Osmanli doneminde Kurom Vadisi boyunca bircok maden ocagi bulunmaktaydi ve bu sayede calismak icin Hristiyan ve Muslumanlar buraya gelerek yerlesmislerdir Osmanli kaynaklari ve yabanci kaynaklarda Kurum Krom Kurom Korom Kurumi ve Kromni olarak bahsedilen yerlesim gunumuzde Yaglidere ye bagli Bulutyayla Mahallesi civarlarindadir Kromni adinin Yunanca kaya kayalik anlamina gelen Kremos tan turedigi yonunde gorusler bulunmaktadir 1530 yili tahririnde Yaglidere nahiye merkezi Korum da koy olarak Torul kazasinda bagli gorulmektedir 16 yuzyildan itibaren baslamakla birlikte 17 ve 18 yuzyilda madenciligin en ust duzeye ulasmasi ve ulasim guzergahi uzerinde olmasi Yaglidere ve Kurom yerlesmelerinin onemli bir yasam merkezi konumuna gelmesine sebep olmustur Yunan yazar Yorgo Andreadis kaynak gostermemekle birlikte 1623 1640 yillari arasinda 6000 ile 10000 arasinda kisinin calismak uzere Kurom Vadisine gelerek yerlestigini ifade etmektedir 1643 yili kaydina gore Yaglidere yerlesimde 2 yeniceri Kurum koyunde de 5 yeniceri ile 1 timarli sipahi bulunmaktadir Bu tarihlerde Kurom maden merkezi bulunmaktadir Ayni kayda gore Yaglidere nin Ursiyan Mahallesinden 18 kisinin 11 Musluman ve 7 Hristiyan Ayliye Mahallesinden 12 kisinin 6 Hristiyan ve 6 Musluman Areyne mezrasindan 10 kisinin 5 Hristiyan ve 5 Musluman ve Muhlas mezrasindan 22 kisinin 16 Musluman ve 6 Hristiyan Kurom madenlerinde calistigi belirtilmistir Kurom koyu Ile senos Ilistos mezrasindan 30 kisinin 19 Hristiyan ve 11 Musluman Hizir Ilyas mezrasindan 26 kisinin 20 Hristiyan ve 6 Musluman ve Kolovine mezrasindan da 17 kisinin 14 Hristiyan ve 3 Musluman Kurom madenlerinde calistigi belirtilmistir 19 yuzyilin basindan itibaren madenlerin ekonomik omurlerini tamamlamasi Trabzon Erzurum Iran ticaret yolunun degismesi ve arazi yetersizligine bagli kitlik nedeniyle Yaglidere Kurom yerlesimlerinden Osmanli sinirlari ici ve disarisina gocler baslamistir 1828 1829 Osmanli Rus Savasi sirasinda Ruslar bolgeye hakim olmuslar ve geri cekilirken bircok Osmanli vatandasi Rum da onlarla birlikte yeni is imkanlari icin Rus topraklarina yerlesmeye gitmistir Bu tarihlerdeki gocler Rus hakimiyetindeki Kars Gurcistan Ermenistan ve Kirim taraflarina olmustur Daha sonra Kurom Yaglidere yerlesimlerinden Anadolu iclerindeki madenlerde calismak icinde Rum ve Musluman halkin gocu gorulmektedir Ilerleyen yillarda ozellikle Rum nufusun Rus topraklarina gocu artarak devam etmistir 1839 1861 yillari arasinda Kurom mahallelerinden 104 kisinin goc ettigi kaydedilmistir Bu kayda gore Kurom koyunun Samanli Karnas Yarankandos Cakmak Elinbos Huzura Kolova Metan ve Zinrek mahallerinin oldugu gorulmektedir Osmanli hukumetince 1870 yilinda Kurom ve Yaglidere deki gocleri engellemek uzere arastirmalar yapilarak cozum bulunmaya calisilmistir 1876 yili sayiminda sadece erkek nufusa yer verilmis olup buna gore Yaglidere koyunde 154 hanede 784 erkek Kurom koyunde ise 644 hane de 1104 erkek yasamaktadir 1861 yili kaydinda sonradan mustakil koy olacak Hud u ra gunumuz Alemdar yerlesimi Kurom koyunun bir mahallesi olarak gorulmektedir Bu tarihlerde koyun mahalleleri olarak Samanlu Samanli Karnas Yarankandas Cakmak Aratibos Manastir Koloya Metah ve Zinrek yerlesimleri gorulmektedir 1877 yili salnamesine gore ise Kurom koyunde Muslumanlar 195 hanede 538 erkek Hristiyanlar 444 hanede de 556 erkek olmak uzere koyde toplam 639 hanede 1 094 erkek yasamaktadir 93 Harbi olarak bilinen 1877 78 Osmanli Rus savaslari sirasinda Ruslar tekrar bolgede hakimiyet kurmus ve Rum nufusun Rus topraklarina yerlesmesi devam etmistir I Dunya Savasi sonlarina dogru Rum ayrilikcilarin baslattigi cetecilik faaliyetleri Ruslarin cekilmesi akabinde otorite boslugunda bolgede yogun olarak gorulmekte olup Kurom koyunden Rumlar dan bazilari da isyan hareketinde bulunmustur 1923 yilinda gerceklestirilen Turkiye Yunanistan nufus mubadelesi uyarinca Yaglidere ve Kurum koylerindeki Rum nufus Yunanistan a goc etmis ve boylelikle Rum nufusun yasadigi yerlesimler bosalmistir Bosalan yerlere mubadele uyarinca Selanik ten gelen Muslumanlar yerlestirilmek istense de mubadillerin cogu baska yerlere gitmek icin kendilerine tahsis edilen ev ve arazilerini Gumushane ve Trabzon dan zengin kisilere satmislardir Rumlarin koyleri terk etmesinin yani sira Selanik mubadillerinin buralara yogun olarak yerlesmemesi nedeniyle koylerdeki nufus oldukca azalmistir Turkiye Cumhuriyeti nin kurulusuyla birlikte Yaglidere varligini surdurmekle birlikte tarihi Kurom yerlesimi koy statusunu kaybetmistir 1935 yili nufus sayiminda Torul kazasina bagli gorulen Yaglidere koyunde 185 kisi yasamaktadir Yerlesim 1955 yili sayimindan itibaren Gumushane merkez kazasina bagli koy statusunu surdurmektedir Koyde tarihi yerlesimlerde yasayan Rumlardan kalma bircok ibadethane bulunmaktadir Bunlar Karaagac Mahallesinde Kayaustu kilisesi 1894 ile isimsiz kilise Kayaustu mevkisindeki kilise Krom Vadisi Duzce Alikinos Mahallesindeki kilise Gavalak mevkisindeki kilise 1845 Krom Vadisi Mohara Mahallesindeki kilise Krom Vadisi Kopmus Mahallesindeki kilise Krom Vadisi Livana mevkisindeki kilise Krom Vadisindeki Lorya Kilisesi Krom Vadisindeki Mancandanos Kilisesi Krom Vadisi Mohara Mahallesindeki kilise Krom vadisi Evlice Nanak Mahallesindeki kilise Samanli Yaylasindaki kilise Krom Vadisindeki Zemberek Kilisesi Krom Vadisi Ziganetli Mahallesindeki kilise Sogukpinar mevkisindeki kilise Virankoy mevkisindeki harap haldeki iki adet kilisedir CografyaGumushane merkezine 31 km uzakliktadir NufusYillara gore koy nufus verileri2021 1562020 1382019 1562018 1722017 1222016 1722015 1952014 2052013 2322012 1882011 2062010 2222009 2232008 2692007 1362000 2731990 4381985 427Kaynakca Ingilizce Fallingrain com 12 Mart 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Nisan 2022 a b c d e f g h i j k l m n o p Gumushane Merkez Yaglidere Koyu Nufusu Nufusune com 4 Kasim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Nisan 2022 Cigdem Suleyman Ozkan Haldun Yurttas Huseyin 2003 2002 Yili Gumushane Ve Bayburt Illeri Yuzey Arastirmasi Kultur Varliklari ve Muzeler Genel Mudurlugu 21 Arastirma Sonuclari Toplantisi PDF Cilt 2 kulturvarliklari gov tr ss 167 178 4 Nisan 2022 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 9 Nisan 2022 Merkez Yaglidere Koyu Krom kalesi Gumushane Il Kultur ve Turizm Mudurlugu 9 Nisan 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Nisan 2022 a b c d e Eruz Coskun 2016 Antik Cagdan Gunumuze Gumushane Torul Kurum Gorom Kromni Vadisi Demografik Degisimi Gumushane Tarihi Il Olusunun 85 Yilinda Gumushane Tarihi ve Ekonomisi Sempozyumu Tarih Bildirileri 25 26 Mayis 2010 Editorler Bayram Nazir Kemal Saylan Gumushane Gumushane Universitesi Yayinlari s 186 203 ISBN 978 605 4838 02 8 387 Numarali Muhasebe i Vilayet i Karaman ve Rum Defteri 937 1530 II PDF Devlet Arsivleri Genel Mudurlugu Osmanli Arsivi Daire Baskanligi Devlet arsivleri 1997 ss 160 161 16 Ocak 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 27 Mart 2022 Pamuk Bilgehan 2009 XVII Yuzyilin Ortalarinda Gumushane Torul Kazasi Belleten LXXIII 266 DergiPark ss 15 146 6 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Nisan 2022 Saylan Kemal 2016 XIX Yuzyilda Gumushane Sancaginda Yasanan Gayrimuslim Gocleri PDF Karadeniz Incelemeleri Dergisi 20 Kainder ss 278 281 289 290 5 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 9 Nisan 2021 a b Saylan Kemal 2014 Gumushane Idari Sosyal ve Ekonomik Tarih 1850 1918 Istanbul Gumushane Universitesi Yayinlari s 33 35 139 153 225 ISBN 978 605 63476 5 8 Basbakanlik Istatistik Genel Direktorlugu 1937 1935 Genel Nufus Sayimi Koyler Nufusu PDF mku edu tr 16 Ocak 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 18 Subat 2020 Basbakanlik Istatistik Genel Mudurlugu 1961 1955 Genel Nufus Sayimi Vilayet Kaza Nahiye ve Koyler itibariyla nufus PDF sehirhafizasi sakarya edu tr 6 Mart 2019 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 18 Subat 2020 Kiliseler Gumushane Il Kultur ve Turizm Mudurlugu 23 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Nisan 2022 a b c d YerelNet org tr 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Nisan 2022 Dis baglantilarYaglidere Gumushane icin uzaydan goruntu siteleri Google Yahoo Microsoft