Félix Marie Charles Texier (d. 29 Ağustos 1802, Versay - ö. 1 Temmuz 1871, Paris), Fransız mimar, arkeolog ve gezgin.
Charles Texier | |
---|---|
Doğum | Félix Marie Charles Texier 29 Ağustos 1802 Varşova, Polonya |
Ölüm | 1 Temmuz 1871 (68 yaşında) Paris, Fransa |
Milliyet | Fransız |
Eğitim | Paris Güzel Sanatlar Yüksek Okulu |
Meslek | Mimar, kaşif, tarihçi, arkeolog, yazar |
İşveren | Collège de France |
Ödüller | Médaille d'or royale pour l'architecture (1867) |
Kariyeri
Paris Güzel Sanatlar Yüksek Okulu'nu bitirmiş; Fransız Bilimler Akademisi ve Paris Arkeoloji Enstitüsü üyelikleri yapmıştır. Bayındırlık İşleri Müfettişliği görevi esnasında Fransız Hükûmeti tarafından Anadolu'ya gönderilmiştir. İlki 1833 ve ikincisi 1843 yılında olmak üzere Anadolu'da yıllarca süren seyahat ve incelemeleri sırasında Türkiye'nin çok büyük bir kısmını baştan başa gezip dolaşmış, kazılar yapmış, araştırmalarda bulunmuş ve bütün bu çalışmalarının sonuçlarını yayınlamıştır. Bu eserin, Türkiye Arkeolojisi için belki de en orijinal kısmı, topografik haritasını çıkartıp birçok yerini resimlediği Hititler'in başşehri Hattuşaş (Boğazköy) ile buranın açık hava tapınağı olan Yazılıkaya'yı bulmuş ve dünyaya tanıtmış olmasıdır. Gezip dolaştığı yerlerde sadece antik devirlere ait değil, daha sonraki devirlere ait (Selçuklu, Beylikler, Osmanlı vb.) de önemli şehirlerin, yapı ve anıtların çizimlerini yapmış, uzmanlar tarafından gravürlerle durumlarını tespit etmiştir. Bunlarla da yetinmemiş, Anadolu'nun jeolojik yapısı, coğrafi özellikleri, yer altı ve yer üstü kaynakları ve kültür merkezlerinin tarihi ve o günkü halkın etnik, demografik, kültürel, ekonomik vb. durumu hakkında bilgi vermiş, gözlemlerini aktarmıştır. Texier ilmi merak ve özel ilgileri ile Osmanlı Devletinin hakim olduğu topraklarda seyahat ve araştırma yapmak isteyenleri caydırıcı, kasıtlı ve yanlış propaganda ve görüşleri, kendi çalışmalarına ve görüp yaşadıklarına dayanarak, gerek basın-yayın yoluyla, gerekse aydınlatıcı konferanslarıyla, etkisiz kılmak için de gayret sarf etmiştir.
Yazarın Türkiye'ye ilk seyahatinin (1833-1837) sonuçlarını ihtiva eden Fransızca orijinali, büyük boyda 862 sayfa metin, 239 gravür ve plan ile 5 haritadan oluşmaktadır. Texier ilk seyahatinden on yıl sonra (1843 yılında) Türkiye'ye yaptığı ikinci seyahatini takiben bu eserini, yeni bilgi ve belgeler eklemek suretiyle, daha da olgunlaştırarak yeni bir versiyonunu, yine Paris'te önce 1862, sonra 1882 yıllarında olmak üzere iki kez daha bastırmıştır. Bu defa tek cilt halinde ve 757 sayfa (fakat küçük punto ile çift sütun/1514 sayfa) olarak yayınlanan bu yeni baskı, yukarıda anılan üç ciltlik ilk baskıdan daha az hacimli değildir. Ancak gravürler ve çizimler bakımından ilk baskı daha zengindir.
'in son baskıdan yaptığı tercümeyi esas almakla birlikte, ilk baskıdaki gravür ve çizimlerle bu eseri zenginleştirildi. Ali Suat Bey'in Arap harfli Türkçe tercümesinde 63 gravür, çizim ve resim varken son bu neşride 300 dolayında fazla gravür, çizim ve resim vardır.
Texier'in bu dev eseri, yayınlanır yayınlanmaz ilim dünyasında büyük yankı uyandırmıştır. İçeriği bakımından özellikle Anadolu'yu ilgilendirmesi sebebiyle Türk aydınlarının da dikkatini çekmiş ve daha Milli Mücadele devam ederken, (1869-1932) tarafından Türkçeye tercüme edildi.
Eserleri
- Asie Mineure - Küçük Asya
- Description Géographique - Coğrafyası
- Historique et Archéologique des Provinces et des Villes de la Chersonnése d'Asie (Paris, Typoqraphie de Firmin Didot Frères, Fils et C., Editeurs de L'Institut de France, 1862, 1882)
- Description de l'Arménie et de la Perse, de la Mesapotamie (Paris, 1842-1845) - Armeniya, şran ve Mezopotamya'nın Tasviri
- Edesse et ses Monuments (Paris, 1859) - Urfa ve Anıtları
- L'Architecture Bizantine ou Recueil de Monuments, des Premiers Temps du Christianisme ou Orient (Londra, 1864, R.P Pullar ile birlikte) - Bizans Mimarlığı
- The Principal Ruins of Asia Minor (Londra, 1865, R.P Pullar ile birlikte) - Küçük Asya'nın En Önemli Harabeleri
Kaynakça
- ^ a b 1833 - Quondam (biographical & bibliographical information)
- ^ Texier, Charles (1835). "Rapport lu, le 15 mai 1835, à l'Académie royale des Inscriptions et Belles-lettres de l'Institut, sur un envoi fait par M. Texier, et contenant les dessins de bas-reliefs découverts par lui près du village de Bogaz-Keui, dans l'Asie mineure" [Report read on 15 May 1835 to the Royal Academy of Inscriptions and Belle-lettres of the Institute, on a dispatch made by Mr. Texier and containing drawings of bas-reliefs discovered by him near the village of Bogaz-Keui [now: Boğazkale] in Asia Minor]. Journal des Savants (French): 368–376.
- ^ Texier, Charles (1839). Description de l'Asie Mineure: faite par ordre du gouvernement français en 1833–1837 … [Description of Asia Minor: done by order of the French government in 1833–1837 …] (French). 1. Paris, France: Didot Frères. ss. 209ff. Available at: University of Heidelberg, Germany
Dış bağlantılar
- KÜÇÜK ASYA: Coğrafyası, Tarihi ve Arkeolojisi, Charles Texier,
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Felix Marie Charles Texier d 29 Agustos 1802 Versay o 1 Temmuz 1871 Paris Fransiz mimar arkeolog ve gezgin Charles TexierDogumFelix Marie Charles Texier 29 Agustos 1802 1802 08 29 Varsova PolonyaOlum1 Temmuz 1871 68 yasinda Paris FransaMilliyetFransizEgitimParis Guzel Sanatlar Yuksek OkuluMeslekMimar kasif tarihci arkeolog yazarIsverenCollege de FranceOdullerMedaille d or royale pour l architecture 1867 KariyeriParis Guzel Sanatlar Yuksek Okulu nu bitirmis Fransiz Bilimler Akademisi ve Paris Arkeoloji Enstitusu uyelikleri yapmistir Bayindirlik Isleri Mufettisligi gorevi esnasinda Fransiz Hukumeti tarafindan Anadolu ya gonderilmistir Ilki 1833 ve ikincisi 1843 yilinda olmak uzere Anadolu da yillarca suren seyahat ve incelemeleri sirasinda Turkiye nin cok buyuk bir kismini bastan basa gezip dolasmis kazilar yapmis arastirmalarda bulunmus ve butun bu calismalarinin sonuclarini yayinlamistir Bu eserin Turkiye Arkeolojisi icin belki de en orijinal kismi topografik haritasini cikartip bircok yerini resimledigi Hititler in bassehri Hattusas Bogazkoy ile buranin acik hava tapinagi olan Yazilikaya yi bulmus ve dunyaya tanitmis olmasidir Gezip dolastigi yerlerde sadece antik devirlere ait degil daha sonraki devirlere ait Selcuklu Beylikler Osmanli vb de onemli sehirlerin yapi ve anitlarin cizimlerini yapmis uzmanlar tarafindan gravurlerle durumlarini tespit etmistir Bunlarla da yetinmemis Anadolu nun jeolojik yapisi cografi ozellikleri yer alti ve yer ustu kaynaklari ve kultur merkezlerinin tarihi ve o gunku halkin etnik demografik kulturel ekonomik vb durumu hakkinda bilgi vermis gozlemlerini aktarmistir Texier ilmi merak ve ozel ilgileri ile Osmanli Devletinin hakim oldugu topraklarda seyahat ve arastirma yapmak isteyenleri caydirici kasitli ve yanlis propaganda ve gorusleri kendi calismalarina ve gorup yasadiklarina dayanarak gerek basin yayin yoluyla gerekse aydinlatici konferanslariyla etkisiz kilmak icin de gayret sarf etmistir Yazarin Turkiye ye ilk seyahatinin 1833 1837 sonuclarini ihtiva eden Fransizca orijinali buyuk boyda 862 sayfa metin 239 gravur ve plan ile 5 haritadan olusmaktadir Texier ilk seyahatinden on yil sonra 1843 yilinda Turkiye ye yaptigi ikinci seyahatini takiben bu eserini yeni bilgi ve belgeler eklemek suretiyle daha da olgunlastirarak yeni bir versiyonunu yine Paris te once 1862 sonra 1882 yillarinda olmak uzere iki kez daha bastirmistir Bu defa tek cilt halinde ve 757 sayfa fakat kucuk punto ile cift sutun 1514 sayfa olarak yayinlanan bu yeni baski yukarida anilan uc ciltlik ilk baskidan daha az hacimli degildir Ancak gravurler ve cizimler bakimindan ilk baski daha zengindir in son baskidan yaptigi tercumeyi esas almakla birlikte ilk baskidaki gravur ve cizimlerle bu eseri zenginlestirildi Ali Suat Bey in Arap harfli Turkce tercumesinde 63 gravur cizim ve resim varken son bu nesride 300 dolayinda fazla gravur cizim ve resim vardir Texier in bu dev eseri yayinlanir yayinlanmaz ilim dunyasinda buyuk yanki uyandirmistir Icerigi bakimindan ozellikle Anadolu yu ilgilendirmesi sebebiyle Turk aydinlarinin da dikkatini cekmis ve daha Milli Mucadele devam ederken 1869 1932 tarafindan Turkceye tercume edildi EserleriAsie Mineure Kucuk Asya Description Geographique Cografyasi Historique et Archeologique des Provinces et des Villes de la Chersonnese d Asie Paris Typoqraphie de Firmin Didot Freres Fils et C Editeurs de L Institut de France 1862 1882 Description de l Armenie et de la Perse de la Mesapotamie Paris 1842 1845 Armeniya sran ve Mezopotamya nin Tasviri Edesse et ses Monuments Paris 1859 Urfa ve Anitlari L Architecture Bizantine ou Recueil de Monuments des Premiers Temps du Christianisme ou Orient Londra 1864 R P Pullar ile birlikte Bizans Mimarligi The Principal Ruins of Asia Minor Londra 1865 R P Pullar ile birlikte Kucuk Asya nin En Onemli HarabeleriKaynakca a b 1833 Quondam biographical amp bibliographical information Texier Charles 1835 Rapport lu le 15 mai 1835 a l Academie royale des Inscriptions et Belles lettres de l Institut sur un envoi fait par M Texier et contenant les dessins de bas reliefs decouverts par lui pres du village de Bogaz Keui dans l Asie mineure Report read on 15 May 1835 to the Royal Academy of Inscriptions and Belle lettres of the Institute on a dispatch made by Mr Texier and containing drawings of bas reliefs discovered by him near the village of Bogaz Keui now Bogazkale in Asia Minor Journal des Savants French 368 376 KB1 bakim Tanimlanamayan dil link Texier Charles 1839 Description de l Asie Mineure faite par ordre du gouvernement francais en 1833 1837 Description of Asia Minor done by order of the French government in 1833 1837 French 1 Paris France Didot Freres ss 209ff KB1 bakim Tanimlanamayan dil link Available at University of Heidelberg GermanyDis baglantilarKUCUK ASYA Cografyasi Tarihi ve Arkeolojisi Charles Texier