Bögü Kağan

Bögü Kağan veya Buğu Kağan (Çince: 牟羽可汗, Pinyin: móuyǔ kěhàn, Wade-Giles: mou-yü ko'han, Orta Çağ Çincesi: Guangyun: mĭəu˩-ĭu˥ kʰɑ˥-ɣɑn˩˥) veya Tengri Kağan (登里可汗, dēnglǐ kěhàn, teng-li ko'han) ve daha sonra Alp Külüg Bilge Kağan (英義建功毘伽可汗, Eski Türkçe tam unvan: Täŋri'dä qut bolmiš il tutmiš Alp Külüg Bilgä Kaγan, Türkiye Türkçesi: Tanrı'da kut bulmuş, il tutmuş Alp Külüg Bilge Kağan), 759–779 yılları arasında Uygur Kağanlığı'nın kağanı olmuştur.

Tarkan Bögü 761 yılında Soğdlardan aldığı Mani Dini'ni devletin resmî dini olarak ilan etmiş, böylece Mani Dini'nin en parlak dönemini başlatmıştır.

Eski töresini bırakıp yağmacılık yapan Böğü Kağan, Uygur devlet adamlarınca öldürülmüştür.

Uygur boyları Çin'e karşı akınlar yapıp yağmada bulunmak istiyorlardı. Şahsiyeti biraz zayıf olan Böğü Kağan boyların bu isteklerine uymuştu. Fakat Kağan'ın bu isteğine veziri "Tun Bağa Tarkan" karşı çıkmıştı. Çünkü Böğü Kağan daha önceki Çin akınlarında Türk töresine uygun olmayacak şekilde yağmalar yaptırmış sivil halkı katletmiş, şehirler tahrip etmiş ve dini mabetleri yıktırmıştı. Türk töresine uygun olmayan bu barbarca davranışlar Böğü Kağan'ın tecrübeli kayınpederi tarafından engellenmiş, tekrar bir düzen sağlanmışsa da bir süre sonra kayınpeder ölmüştür. Bunun üzerine Böğü Kağan, yağmacılık faaliyetlerini yeniden başlatmak istemiştir. Bütün bunların tekrar yaşanmasını istemeyen "Tun Bağa Tarkan" ile Böğü Kağan arasında bir münakaşa başlar. Münakaşa büyür ve en sonunda Tun Bağa Tarkan, Böğü Kağan'ı öldürür ve onun yerine kendisini kağan olarak ilan eder.^[]

Türk töresince savaşla kazanılan şehirler yağmalanabilir idi ama bu yağma sırasında direniş tehlikesi göstermeyen sivillerin katledilmesi şehir yapılarının tahrip edilmesi (surlar ve saraylar tahrip edilebilirdi) ve hangi dine ait olursa olsun tahrip edilmesi yasaktır.^[]

Kaynakça

1. ^ Ahmet Taşağıl, "Uygurlar", Türkler, Cilt 2, Yeni Türkiye, Ankara, 2002, , s. 218.