Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
François-André Danican Philidor (d. 7 Eylül 1726 Dreux, Fransa - ö. 31 Ağustos 1795 Londra) Fransız satranççı ve opera bestecisi. Bu iki meslekte de üstün başarı kazanmış ve hayatı boyunca bir arada yürütmüştür.
François-André Danican Philidor | |
|---|---|
 rançois-André Danican Philidor yak.1777 | |
| Doğum | 7 Eylül 1726 Dreux, Fransa |
| Ölüm | 31 Ağustos 1795 Londra |
| Diğer ad(lar)ı | André Philidor |
| Meslek | Müzisyen, Opera bestecisi, satranççı |
Ailesi
François-André Danıcan Philidor Fransa'da çok iyi bilinen bir müzisyen aileye doğmuştur. Büyük babası ve babası Paris'te "Grande Écurie (Büyük Ahir)" adı verilen kraliyet bandosunun üyeleri idi. Ailenin asıl adı Danıcan idi ama oboacı olan büyük-babası oboa çaldığında Fransa Kralı XIII. Louis'yi Siena'lı Filidori adlı bir virtüöz oboacıyı hatırlattığı için kral tarafından "Philidor" adı verilmiştir. François-André'nin büyük amcası da oboaist olup bu çalgıyı "Jean Hotteterre" ile ilk defa icat edendir. Philidor l'ainé (Yaşlı Philidor) olarak anılan André Danıcan Philidor (1647-1730) adlı babasının ikinci karısı Elizabeth Le Roy'nın oğludur ve doğduğunda babası 79 yaşında ve annesi 26 yaşında idi. Babası François-André 4 yaşındayken öldü.
Besteciliği
Philidor 1732de 6 yaşında iken Fransa Kralı XV. Louis'in sarayındaki Kraliyet Korosu'na alındı. İlk şarkı kompozisyonunu bu koroda iken 11 yaşında yaptığı bildirilir. XV. Louis'in her gün Kraliyet korosunu dinlemek istediği; kralın gelmesini beklerlerken koro üyelerinin vakitlerini satranç oynamakla geçirdikleri ve genç Philodor'un bu oyuna bu nedenle merak saldığı ifade edilmiştir.
Phildor 1740'dan itibaren Paris'te müzisyen olarak hayatını kazanmaya başlamış; şarkıcılık, müzik hocalığı ve nota kopyacılığı yapmıştır. Hollanda'ya yaptığı bir konser seyahati başarısız olunca Londra'ya geçti ve 1745-1754 döneminde Londra'da müzisyen olarak yaşadı.
1754'te Paris'e döndü ama hazırladığı opera eserlerinin müziği fazla İtalyan ve kozmopoliten olduğu için fazla tutunmadı. 1759'da "Blaise le savetier" adlı opera eseriyle başlayarak hazırladığı opera eserleri daha çok Paris ve taşra panayır tiyatrolarından sahnelendi. Bunlar arasında en başarılıları "Le sorcier" (1764), "Tom Jones" (1765) ve "Ernelinde" (1767) oldu. Bu dönemde Philidor Fransa içinde en önemli opera bestecisi idi ve 20'den fazla opera-comique ve 2 trajedi-lirik janrında operası sahnelendi. Bu arada dinsel olmayan kantatalar ve motetler de hazırladı. Fakat sonra yeni besteci nesilden ve Pierre-Alexandre Monsigny yetişince opera besteciğini bir tarafa bırakarak satranççılığa önem vermeye başladı.
Satranççı
Yaşadığı çağda henüz "" unvanı bulunmamakla birlikte, o devrin en büyük satranççısı olarak kabul edilir.
Philidor'un yazdığı Analyse du jeu des Échecs (Satranç Oyununun Tahlili) yüz yıl kadar standart satranç kitabı olarak kabul edildi.
Kendi adıyla anılan Philidor Savunması'nı geliştirmiştir.
Son yılları
Fransız Devrimi başladığı zaman Philidor İngiltere'de idi. Fransız Kraliyet ailesi ve soylularla yakın bağlantıları bulunduğu için Devrim hükûmeti Philidor'u ülkeye girmesi yasaklanmış kişiler listesine koyduğu için Philodor Fransa'ya dönemedi. 31 Ağustos 1795'te Londra hayata gözlerini yumdu ve St James kilisesi mezarlığına gömüldü. Ölümünden birkaç gün sonra Philidor'un Fransa'da bulunan yakınları onun ismini yasaklanmış kişiler listesinden çıkartmaya muvaffak oldular.
Seçilmiş müzik eserleri
Opera
- Blaise le savetier (1759)
- Le Quiproquo ou le volage fixé (1759)
- Le Jardinier et son seigneur (1761)
- Le Maréchal-Ferrant (1761)
- Sancho Pança dans son île (1762)
- Le Bûcheron ou les trois souhaits (1763)
- Le Sorcier (1764)
- Tom Jones (1765), 'in ayni adli romanindan uyarlama
- Ernelinde, princesse de Norvège (1767), 1769 revizyonunda adi 'Sandomar, prince de Danemark
- Le Jardinier de Sidon (1768)
- L'Amant déguisé ou le jardinier supposé (1769)
- La Nouvelle École des femmes (1770)
- Le Puits d'amour (1779)
- L'Amitié au village (1785)
- Thémistocle (1786)
- La Belle Esclave (1788)
- Bélisaire (1796, olumunden sonra)
Diğer önemli müziksel eserleri
- 1754 : Lauda Jerusalem 1754'te hazırlanan motet
- 1769 : L'Amant déguisé, ou le Jardinier supposé, 2 Eylul 1769'da Kral huzurunda ilk defa sahnelenen 1 perdelik aryetler bileşimi
- Carmen saeculare Horace'ın şiirlerinden ilhamla
Dipnotlar
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta François-André Danican Philidor ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Analyse du jeu des échecs (1777 ed, Londra) 25 Temmuz 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Google Books. (Fransızca) (Erişme:25.10.2010)
- Analysis of the game of chess (1790 English edition, London) 25 Temmuz 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Google Books. (İngilizce) (Erişme:25.10.2010)
- IMSLP websitesinde "Philidor,_François_Danican" maddesi 8 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce) (Erişme:25.10.2010)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Francois Andre Danican Philidor d 7 Eylul 1726 Dreux Fransa o 31 Agustos 1795 Londra Fransiz satrancci ve opera bestecisi Bu iki meslekte de ustun basari kazanmis ve hayati boyunca bir arada yurutmustur Francois Andre Danican Philidorrancois Andre Danican Philidor yak 1777Dogum7 Eylul 1726 Dreux FransaOlum31 Agustos 1795 LondraDiger ad lar iAndre PhilidorMeslekMuzisyen Opera bestecisi satrancciAilesiFrancois Andre Danican Philidor Fransa da cok iyi bilinen bir muzisyen aileye dogmustur Buyuk babasi ve babasi Paris te Grande Ecurie Buyuk Ahir adi verilen kraliyet bandosunun uyeleri idi Ailenin asil adi Danican idi ama oboaci olan buyuk babasi oboa caldiginda Fransa Krali XIII Louis yi Siena li Filidori adli bir virtuoz oboaciyi hatirlattigi icin kral tarafindan Philidor adi verilmistir Francois Andre nin buyuk amcasi da oboaist olup bu calgiyi Jean Hotteterre ile ilk defa icat edendir Philidor l aine Yasli Philidor olarak anilan Andre Danican Philidor 1647 1730 adli babasinin ikinci karisi Elizabeth Le Roy nin ogludur ve dogdugunda babasi 79 yasinda ve annesi 26 yasinda idi Babasi Francois Andre 4 yasindayken oldu BesteciligiPhilodor un Paris Opera Garnier binasi cephesinde bulunan bustu Philidor 1732de 6 yasinda iken Fransa Krali XV Louis in sarayindaki Kraliyet Korosu na alindi Ilk sarki kompozisyonunu bu koroda iken 11 yasinda yaptigi bildirilir XV Louis in her gun Kraliyet korosunu dinlemek istedigi kralin gelmesini beklerlerken koro uyelerinin vakitlerini satranc oynamakla gecirdikleri ve genc Philodor un bu oyuna bu nedenle merak saldigi ifade edilmistir Phildor 1740 dan itibaren Paris te muzisyen olarak hayatini kazanmaya baslamis sarkicilik muzik hocaligi ve nota kopyaciligi yapmistir Hollanda ya yaptigi bir konser seyahati basarisiz olunca Londra ya gecti ve 1745 1754 doneminde Londra da muzisyen olarak yasadi 1754 te Paris e dondu ama hazirladigi opera eserlerinin muzigi fazla Italyan ve kozmopoliten oldugu icin fazla tutunmadi 1759 da Blaise le savetier adli opera eseriyle baslayarak hazirladigi opera eserleri daha cok Paris ve tasra panayir tiyatrolarindan sahnelendi Bunlar arasinda en basarililari Le sorcier 1764 Tom Jones 1765 ve Ernelinde 1767 oldu Bu donemde Philidor Fransa icinde en onemli opera bestecisi idi ve 20 den fazla opera comique ve 2 trajedi lirik janrinda operasi sahnelendi Bu arada dinsel olmayan kantatalar ve motetler de hazirladi Fakat sonra yeni besteci nesilden ve Pierre Alexandre Monsigny yetisince opera bestecigini bir tarafa birakarak satrancciliga onem vermeye basladi SatrancciPhilidor un Satranc Oyununun Tahlili kitabinin bas sayfasi Yasadigi cagda henuz unvani bulunmamakla birlikte o devrin en buyuk satranccisi olarak kabul edilir Philidor un yazdigi Analyse du jeu des Echecs Satranc Oyununun Tahlili yuz yil kadar standart satranc kitabi olarak kabul edildi Kendi adiyla anilan Philidor Savunmasi ni gelistirmistir Son yillariFransiz Devrimi basladigi zaman Philidor Ingiltere de idi Fransiz Kraliyet ailesi ve soylularla yakin baglantilari bulundugu icin Devrim hukumeti Philidor u ulkeye girmesi yasaklanmis kisiler listesine koydugu icin Philodor Fransa ya donemedi 31 Agustos 1795 te Londra hayata gozlerini yumdu ve St James kilisesi mezarligina gomuldu Olumunden birkac gun sonra Philidor un Fransa da bulunan yakinlari onun ismini yasaklanmis kisiler listesinden cikartmaya muvaffak oldular Secilmis muzik eserleriOpera Blaise le savetier 1759 Le Quiproquo ou le volage fixe 1759 Le Jardinier et son seigneur 1761 Le Marechal Ferrant 1761 Sancho Panca dans son ile 1762 Le Bucheron ou les trois souhaits 1763 Le Sorcier 1764 Tom Jones 1765 in ayni adli romanindan uyarlama Ernelinde princesse de Norvege 1767 1769 revizyonunda adi Sandomar prince de Danemark Le Jardinier de Sidon 1768 L Amant deguise ou le jardinier suppose 1769 La Nouvelle Ecole des femmes 1770 Le Puits d amour 1779 L Amitie au village 1785 Themistocle 1786 La Belle Esclave 1788 Belisaire 1796 olumunden sonra Diger onemli muziksel eserleri 1754 Lauda Jerusalem 1754 te hazirlanan motet 1769 L Amant deguise ou le Jardinier suppose 2 Eylul 1769 da Kral huzurunda ilk defa sahnelenen 1 perdelik aryetler bilesimi Carmen saeculare Horace in siirlerinden ilhamlaDipnotlarAyrica bakinizUnlu operalar listesi Opera bestecileri listesiDis baglantilarWikimedia Commons ta Francois Andre Danican Philidor ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Analyse du jeu des echecs 1777 ed Londra 25 Temmuz 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde Google Books Fransizca Erisme 25 10 2010 Analysis of the game of chess 1790 English edition London 25 Temmuz 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde Google Books Ingilizce Erisme 25 10 2010 IMSLP websitesinde Philidor Francois Danican maddesi 8 Aralik 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Erisme 25 10 2010