Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Rodoslu Geminus (Yunanca: Γεμῖνος ὁ Ῥόδιος, MÖ 10 - MS 60 dolayları), MÖ 1. yüzyılda yıldızı parlayan bir Yunan astronom ve matematikçi. Onun bir astronomi çalışması olan ve öğrenciler için astronomi kitabı olarak tasarlanan Olaylara Giriş (İngilizce: Introduction to the Phenomena) hala hayattadır. Ayrıca matematik üzerine bir çalışması da yazdı ama bu eserin sadece sonraki yazarlar tarafından alıntılanan kısımları hayatta kaldı ve günümüze ulaştı.
Geminus | |
|---|---|
| Doğum | Γεμῖνος ὁ Ῥόδιος MÖ 10 dolayları Rodos?, Yunanistan |
| Ölüm | MS 60 dolayları ? |
| Vatandaşlık | Antik Yunanistan |
| Tanınma nedeni | Isagoge (Introduction to Astronomy) |
| Memleket | Rodos |
| Kariyeri | |
| Dalı | Astronomi, Matematik |
| Akademik danışmanları | Posidonius |
Hayatı
Geminus'un hayatı hakkında hiçbir şey bilinmiyor. Rodos'ta doğduğu bile kesin değildir, ancak astronomik çalışmalarında Rodos'taki dağlara atıfta bulunulduğunda orada çalıştığı anlaşılıyor. Doğum ve ölüm tarihleri de kesin olarak bilinmiyor. Eserlerinde, kendi zamanından 120 yıl önceki Mısır takviminin Annus Vagus'una (Gezici Yıl, Wandering Year) atıfta bulunan bir pasaj, yazarken yaklaşık MÖ 70 tarihini ima etmek için kullanılmıştır, ki bu Posidonius'un öğrencisi olabileceği fikriyle tutarlı olacaktır ama MS 50 kadar geç bir tarih de önerilmiştir.
Aydaki Geminus krateri onun adını almıştır.
Çalışmaları
Astronomi
Geminus'un hayatta kalan tek eseri Fenomenlere Giriş (Yunanca: Εἰσαγωγὴ εἰς τὰ Φαινόμενα, İngilizce: Introduction to the Phenomena) adlı eseridir, genellikle sadece Isagoge olarak adlandırılır. Hipparchus gibi daha önceki gök bilimcilerin çalışmalarına dayanan bu giriş niteliğindeki astronomi kitabı, konuya yeni başlayan öğrencilere astronomi öğretmeyi amaçlıyordu. Geminus, bu eserde; Zodyak ve Güneş'in hareketini, takımyıldızları, göksel küreyi, günleri ve geceleri, zodyak burçlarının yükselmelerini ve ayarları, Ay-Güneş dönemleri ve bunların takvimlere uygulanmasını, Ay'ın safhalarını, tutulmaları, yıldız evrelerini, karasal bölgeleri ve coğrafi yerleri ve yıldızlara dayanarak hava durumu tahminlerinde bulunmanın aptallığını anlatır.
Ayrıca Posidonius'un Meteoroloji Üzerine (İngilizce: On Meteorology) adlı çalışması üzerine bir yorum yazdı. Bu yorumun parçaları, Aristoteles'in Fizik (İngilizce: Physics) adlı eseri üzerine yaptığı yorumda Simplicius tarafından korunmuştur.
Matematik
Geminus ayrıca matematik üzerine kapsamlı bir Matematik Doktrini (veya Teorisi) de dahil olmak üzere kapsamlı bir şekilde yazdı. Bu çalışma hayatta kalmamış olsa da, Proclus, Eutocius ve diğerleri tarafından yapılmış birçok alıntı korunmaktadır. Matematiği iki kısma ayırdı: Zihinsel (Yunanca: νοητά, İngilizce: Mental) ve Gözlemlenebilir (Yunanca: αἰσθητά, İngilizce: Observable) veya başka bir deyişle, Saf (İngilizce: Pure) ve Uygulamalı (İngilizce: Applied). Birinci kategoriye geometri ve aritmetiği (sayı teorisi dahil), ikinci kategoriye ise mekanik, astronomi, optik, jeodezi, kanonik (müzikal uyum) ve lojistiği yerleştirdi. Eserlerinden yapılmış uzun alıntılar Al-Nayrizi tarafından Öklid'in Elemanları (İngilizce: Euclid's Elements) üzerine yaptığı yorumda korunmuştur.
Öklid'in paralellik postülatını diğer aksiyomlardan yararlanarak ispatlamaya çalıştı. Geminus'un paralellik postülatı için verdiği 'kanıt' ustaca ama yanlıştı. Tartışmasının başında, düz bir çizgiden sabit bir mesafedeki noktaların yerinin kendisinin bir düz çizgi olduğunu ve bunun başka bir varsayım olmadan kanıtlanamayacağını varsaydığından, bir hata yaptı. Bununla birlikte, Geminus'un paralellik postülatını kanıtlamaya çalışması ilginçtir ve bu türden ilk girişim olma ihtimali düşük olsa da, en azından bu, ayrıntıların hayatta kaldığı en eski girişimdir.
Helix (Helezon), yani bir dik dairesel silindirin üreteçlerini sabit bir açıyla kesen eğri, Geminus'un çalışmasında görülmektedir. Ancak Proclus, eğrinin Geminus'tan 150 yıl önce Apollonius'a kadar gittiğini öne sürer. Ancak Geminus ilginç bir sınıflandırma teoremini kanıtlamıştır; helezon, daire ve düz çizgi, eğrinin herhangi bir kısmının aynı uzunluktaki diğer herhangi bir parçasıyla çakışma özelliğine sahip tek eğrilerdir.
Notlar
- ^ Dicks, D. R. (PDF). Dictionary of Scientific Biography (New York 1970-1990). 7 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ Neugebauer, O., A History of Ancient Mathematical Astronomy. New York. (1975).
- ^ Geminus krateri
- ^ Evans, J., The History and Practice of Ancient Astronomy, s.91. Oxford University Press. (1998).
- ^ Heath, T., A Manual of Greek Mathematics, Dover Publications. (2003).
Kaynakça
- O'Connor, John J.; Robertson, Edmund F., "Geminus", MacTutor Matematik Tarihi arşivi
- Evans, J. & Berggren, J.L. (2006), , Princeton University Press, 25 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi,
Bu, kitabın ilk tam İngilizce çevirisidir.
- [Introduction to Phaenomena]. 13 Nisan 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi.
orijinal çevrimiçi metin
- "Technology Museum of Thessaloniki Entry". 23 Haziran 2002 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- . 19 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi.
Klasik Yunanca ile Almanca çevirisi
İlave okumalar
- Durham I. T. (2014), "Geminus", Thomas Hockey, Virginia Trimble, Thomas R. Williams, Katherine Bracher, Richard A. Jarrell, Jordan D. MarchéII, JoAnn Palmeri & Daniel W. E. Green (eds.) (Ed.), Biographical Encyclopedia of Astronomers, New York, NY: Springer, doi:10.1007/978-1-4419-9917-7_507, ISBN
- Bowen, A. C. (2006), "Geminus and the Length of the Month: The Authenticity of Intro. ast. 8.43-45", Journal for the History of Astronomy, 37, Part 2 (127), ss. 193-202, Bibcode:2006JHA....37..193B, ISSN 0021-8286
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Rodoslu Geminus Yunanca Gemῖnos ὁ Ῥodios MO 10 MS 60 dolaylari MO 1 yuzyilda yildizi parlayan bir Yunan astronom ve matematikci Onun bir astronomi calismasi olan ve ogrenciler icin astronomi kitabi olarak tasarlanan Olaylara Giris Ingilizce Introduction to the Phenomena hala hayattadir Ayrica matematik uzerine bir calismasi da yazdi ama bu eserin sadece sonraki yazarlar tarafindan alintilanan kisimlari hayatta kaldi ve gunumuze ulasti GeminusDogumGemῖnos ὁ Ῥodios MO 10 dolaylari Rodos YunanistanOlumMS 60 dolaylari VatandaslikAntik YunanistanTaninma nedeniIsagoge Introduction to Astronomy MemleketRodosKariyeriDaliAstronomi MatematikAkademik danismanlariPosidoniusHayatiGeminus un hayati hakkinda hicbir sey bilinmiyor Rodos ta dogdugu bile kesin degildir ancak astronomik calismalarinda Rodos taki daglara atifta bulunuldugunda orada calistigi anlasiliyor Dogum ve olum tarihleri de kesin olarak bilinmiyor Eserlerinde kendi zamanindan 120 yil onceki Misir takviminin Annus Vagus una Gezici Yil Wandering Year atifta bulunan bir pasaj yazarken yaklasik MO 70 tarihini ima etmek icin kullanilmistir ki bu Posidonius un ogrencisi olabilecegi fikriyle tutarli olacaktir ama MS 50 kadar gec bir tarih de onerilmistir Aydaki Geminus krateri onun adini almistir CalismalariGeminus Geminu Eisagoge eis ta phainomena Graece et Latine Altorphii 1590Astronomi Geminus un hayatta kalan tek eseri Fenomenlere Giris Yunanca Eἰsagwgὴ eἰs tὰ Fainomena Ingilizce Introduction to the Phenomena adli eseridir genellikle sadece Isagoge olarak adlandirilir Hipparchus gibi daha onceki gok bilimcilerin calismalarina dayanan bu giris niteligindeki astronomi kitabi konuya yeni baslayan ogrencilere astronomi ogretmeyi amacliyordu Geminus bu eserde Zodyak ve Gunes in hareketini takimyildizlari goksel kureyi gunleri ve geceleri zodyak burclarinin yukselmelerini ve ayarlari Ay Gunes donemleri ve bunlarin takvimlere uygulanmasini Ay in safhalarini tutulmalari yildiz evrelerini karasal bolgeleri ve cografi yerleri ve yildizlara dayanarak hava durumu tahminlerinde bulunmanin aptalligini anlatir Ayrica Posidonius un Meteoroloji Uzerine Ingilizce On Meteorology adli calismasi uzerine bir yorum yazdi Bu yorumun parcalari Aristoteles in Fizik Ingilizce Physics adli eseri uzerine yaptigi yorumda Simplicius tarafindan korunmustur Matematik Geminus ayrica matematik uzerine kapsamli bir Matematik Doktrini veya Teorisi de dahil olmak uzere kapsamli bir sekilde yazdi Bu calisma hayatta kalmamis olsa da Proclus Eutocius ve digerleri tarafindan yapilmis bircok alinti korunmaktadir Matematigi iki kisma ayirdi Zihinsel Yunanca nohta Ingilizce Mental ve Gozlemlenebilir Yunanca aἰs8hta Ingilizce Observable veya baska bir deyisle Saf Ingilizce Pure ve Uygulamali Ingilizce Applied Birinci kategoriye geometri ve aritmetigi sayi teorisi dahil ikinci kategoriye ise mekanik astronomi optik jeodezi kanonik muzikal uyum ve lojistigi yerlestirdi Eserlerinden yapilmis uzun alintilar Al Nayrizi tarafindan Oklid in Elemanlari Ingilizce Euclid s Elements uzerine yaptigi yorumda korunmustur Oklid in paralellik postulatini diger aksiyomlardan yararlanarak ispatlamaya calisti Geminus un paralellik postulati icin verdigi kanit ustaca ama yanlisti Tartismasinin basinda duz bir cizgiden sabit bir mesafedeki noktalarin yerinin kendisinin bir duz cizgi oldugunu ve bunun baska bir varsayim olmadan kanitlanamayacagini varsaydigindan bir hata yapti Bununla birlikte Geminus un paralellik postulatini kanitlamaya calismasi ilginctir ve bu turden ilk girisim olma ihtimali dusuk olsa da en azindan bu ayrintilarin hayatta kaldigi en eski girisimdir Helix Helezon yani bir dik dairesel silindirin ureteclerini sabit bir aciyla kesen egri Geminus un calismasinda gorulmektedir Ancak Proclus egrinin Geminus tan 150 yil once Apollonius a kadar gittigini one surer Ancak Geminus ilginc bir siniflandirma teoremini kanitlamistir helezon daire ve duz cizgi egrinin herhangi bir kisminin ayni uzunluktaki diger herhangi bir parcasiyla cakisma ozelligine sahip tek egrilerdir Notlar Dicks D R PDF Dictionary of Scientific Biography New York 1970 1990 7 Subat 2020 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Neugebauer O A History of Ancient Mathematical Astronomy New York 1975 Geminus krateri Evans J The History and Practice of Ancient Astronomy s 91 Oxford University Press 1998 Heath T A Manual of Greek Mathematics Dover Publications 2003 KaynakcaO Connor John J Robertson Edmund F Geminus MacTutor Matematik Tarihi arsivi Evans J amp Berggren J L 2006 Princeton University Press 25 Eylul 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Bu kitabin ilk tam Ingilizce cevirisidir Introduction to Phaenomena 13 Nisan 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi orijinal cevrimici metin Technology Museum of Thessaloniki Entry 23 Haziran 2002 tarihinde kaynagindan arsivlendi 19 Mart 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Klasik Yunanca ile Almanca cevirisi Ilave okumalarDurham I T 2014 Geminus Thomas Hockey Virginia Trimble Thomas R Williams Katherine Bracher Richard A Jarrell Jordan D MarcheII JoAnn Palmeri amp Daniel W E Green eds Ed Biographical Encyclopedia of Astronomers New York NY Springer doi 10 1007 978 1 4419 9917 7 507 ISBN 978 1 4419 9917 7 KB1 bakim Editorler parametresini kullanan link Bowen A C 2006 Geminus and the Length of the Month The Authenticity of Intro ast 8 43 45 Journal for the History of Astronomy 37 Part 2 127 ss 193 202 Bibcode 2006JHA 37 193B ISSN 0021 8286