Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ferhad Paşa ya da Damad Ferhad Paşa (1485 - Ekim / Kasım 1525), Osmanlı devlet adamı.
| Ferhad Paşa | |
|---|---|
| Kubbealtı veziri | |
| Hükümdar | I. Süleyman |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 1485 |
| Ölüm | 1525 İstanbul |
Memlük Beyi Canberdi Gazâlî'nin ayaklanmasının bastırılması sırasında, Suriye'ye düzenlenen seferin serdarı olarak atandı. I. Selim'in İran'a ve I. Süleyman'ın Rodos'a düzenlediği seferlerde yer aldı. I. Süleyman'ın kız kardeşi Beyhan Sultan ile evlenerek Damad unvanını aldı. Sadrazam Pîrî Mehmed Paşa ve Pargalı İbrahim Paşa'ya karşıydı. 1525 yılında I. Süleyman'ın emriyle idam edildi.
Kökeni ve ilk yılları
Ferhad Paşa, Arnavut ya da Hırvat kökenlidir. I. Selim'in ilerlemesine katkıda bulunan kişisel hizmetkarlarından biriydi.Enderûn'da eğitim gördü. Kariyerine yeniçeri olarak başladı ve 1516'da Rumeli Beylerbeyi oldu. 1518'de İran'a karşı düzenlenen sefere katıldı. Bazı tarihçiler tarafından "ordudaki en gösterişli asker" olduğu iddia edildi.
Selim'in 1520'de ölümünden sonra, Şam Osmanlı Valisi Canberdi Gazâlî, Osmanlı İmparatorluğu'na isyan etti. Gazâlî, Cuma namazlarında verilen vaazlarda, Osmanlı sultanının adından bahsedilmesini yasakladı, Osmanlı yetkililerini ve askerlerini Suriye'den kovdu ve Osmanlı kıyafetini yasakladı. Kendisini sultan ilan ettikten sonra Trablusgarp, Hama ve Humus kentleri isyanına ortak oldu.Safevî İmparatoru Şah İsmail ve Osmanlı'nın Mısır Valisi Hayır Bey'in desteğini aldıktan sonra yine de bir ordu kurdu ve Halep'i fethetmeye başladı. Ancak Halep halkı Osmanlı saltanatını destekledi ve Gazali'nin isyanına karşı direndi. Ordusu şehri 15 gün kuşattı ve bu süre zarfında 200'den fazla sivil ve Osmanlı askeri öldürüldü. Daha sonra Şam'a gitmek zorunda kaldı. Şubat 1521'de Ferhad Paşa komutasındaki Osmanlı ordusu Şam eteklerine vardı ve Canberdi'nin askerleri ile karşılaştı. Canberdi'nin ordusu Osmanlı askerlerine yenik düştü ve 6 Şubat'ta idam edildi. Canberdi'nin kesilen başı Ferhad Paşa tarafından Süleyman'a gönderildi.Canberdi Gazali İsyanının bastırılmasıyla birlikte Suriye'deki Memlûklerin etkisi nihayet sona erdi. Ferhad Paşa geçici olarak Şam Beylerbeyliğine atandı.
Süleyman, Ferhad Paşa'yı övdü ve kız kardeşini ona eş olarak verdi. 1524'te Piri Mehmed Paşa'nın bu pozisyon için bir başkasını tavsiye etmesine rağmen üçüncü vezir yaparak onu destekledi.
Düşüşü
İlk başta Ferhad Paşa Süleyman'ın takdirini kazanmış olsa da, 1523 yazında Pargalı İbrahim Paşa'nın sadrazamlık görevine yükselmesi ile Ferhad Paşa'nın düşüşü birbirine bağlanmıştır.
Ferhad Paşa, kişisel düşmanlarını, yasalara aykırı olarak Osmanlı Devleti'nin düşmanı olarak idam etti ve rüşvet aldı. Süleyman, İbrahim Paşa'nın önerisiyle Ferhad Paşa'yı görevinden aldı ve geri çağırdı. Ancak Süleyman'ın annesi ve kız kardeşi (Ferhat Paşa'nın karısı) Süleyman'ı Ferhad Paşa'yı affetmesi için ikna etti. Süleyman, daha sonra Ferhad Paşa'yı deneme amacıyla Semendire'ye sancakbeyi olarak gönderdi. Ancak Ferhat Paşa geçmişteki hatalardan sonuç çıkarmadı ve kendisine emanet edilen topraklarda rüşvet almaya devam etti. Sonuç olarak, yine görevden uzaklaştırıldı.
Bragadino'nun açıklamasına göre, Ferhad Paşa kendisinin yargılanması esnasında İbrahim Paşa'ya küfür etti ve ona bardassa (alçak; kaba haliyle homoseksüel; pasif yozlaşmış sodomite) dedi. Süleyman Ferhad Paşa'yı dışarı çıkarmalarını emretti. Ferhad Paşa dışarı çıkarmaya çalıştıklarında küfür etti, direndi ve zorla sürüklenmek zorunda kaldı. Diğer rivayetler farklıdır. Bragadino'nun raporuna göre, Ferhat Paşa bir bıçak çıkardı ve kavga etti, onu bağladılar ve başını kestiler. Kesik başlı vücudu üç gün boyunca yerde kaldı. Lamb'a göre Ferhad Paşa boğuldu. "Hükümdarın annesi bu ölüm yüzünden büyük üzüntüye düştü ve hükümdar sadece onu hapsetme emri verdiğini, ancak direndiğini ve yanlışlıkla öldürüldüğünü bahane etti." Bu olay 19 Ekim'de (veya 1 Kasım) 1525'te Edirne'de oldu.
Kişiliği
“Vahşilik, onun doğasının bir parçasıydı.” Savaşta yararlıydı, ancak bir eyaleti yönetirken onun yöntemleri sürekli şikayetlere yol açtı.Peçevî onun hakkında şöyle yazdı: "Arnavut kökenli gururlu ve açgözlü bir adamdı." Vezirlikten alındıktan sonra Semendire'ye sancak beyi olarak geri gönderilmesine rağmen, hırsını durduramadı ve dilini tutamadı. Kendisine yönelik sürekli şikayetler sonucunda, padişah koltuğunda Edirne'de başını kaybetti. Bu olay 931 yılında (1524/25) gerçekleşti.
Ailesi
I. Selim'in kızı, Süleyman'ın kız kardeşi Beyhan Sultan ile evliydi. Görünüşe göre çiftin ilişkisi yakındı çünkü kocasını savunurken o da tüm görevlerden uzaklaştırıldı. Onun sayesinde Ferhad Paşa'ya kariyerine yeniden başlama şansı verildi. Ferhad Paşa'nın infaz edilmesinden sonra Beyhan Sultan, kardeşi Süleyman ile ilişkisini kesti. Onunla annesinin evinde buluştuğunda şöyle demeye cüret etti: "Umarım yakında kardeşim için yine yas tutarım."
Bu evlilikten çocuk olup olmadığı bilinmemektedir.
Popüler kültürde
Ferhat Paşa, Türk yapımı tarih-kurgu televizyon dizisi Muhteşem Yüzyıl'ın karakterlerinden biridir; rol Kıvanç Kılınç tarafından canlandırıldı. Ayrıca 2003 yapımı Hürrem Sultan adlı Türk televizyon dizisinde ise Ferhat Paşa rolü tarafından canlandırıldı.
Notlar
- ^ 'a atıf yapan Jorga, savaştan sonra adamlarından biri tarafından öldürüldüğünü yazmıştır.
Kaynakça
- ^ a b c d Öztuna 2006, s. 233.
- ^ a b c d e f Süreyya, 2. cild 1996, s. 517.
- ^ a b c d Turan 2009, s. 24.
- ^ Uzunçarşılı 1988, 2 cild, s. 283.
- ^ a b c d e f g h Lamb 1951, s. 78.
- ^ a b c Rogan 2009, s. 24.
- ^ a b Peirce 1993, s. 57.
- ^ Iorga 2008, s. 17.
- ^ Uzunçarşılı 1988, 2 cild, s. 295.
- ^ a b c d Relationi 1855, s. 107.
- ^ a b Iorga 2008, s. 18.
- ^ Süreyya, 2 cild 1996, s. 517.
Bibliyografya
- Alberi E. (1855). Relazioni degli ambasciatori veneti al Senato.Ser. 3, Vol. 3. Firenze Clio.(İtalyanca)
- Iorga N. (2008). Kanuni ve Dönemi: Yenilmez Türk. İstanbul: Yeditepe Yayınevi. ISBN .
- Lamb H. (1951). Suleiman The Magnificent Sultan Of The East. N.Y.: Doubleday & Company, Inc. ss. 78—79.(İngilizce)
- Öztuna Y. (2006). Yavuz Sultan Selim. İstanbul: Babıali Kültür Yayıncılığı. s. 233. 30 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Temmuz 2020.
- Peirce Leslie P. (1993). The Imperial Harem: Women and Sovereignty in the Ottoman Empire (İngilizce). Oxford: Oxford University Press. ISBN . 10 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Temmuz 2020.(İngilizce)
- Rogan E. (2009). The Arabs: A History. Basic Books. s. 553. ISBN . 26 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Temmuz 2020.(İngilizce)
- Süreyya Mehmet Bey (1996). Sicill-i Osmani (PDF). 2. İstanbul: Tarih Vakfi Yurt Yayınlar. ed. Nuri Akbayar. s. 518.
- Turan E. (2009). The Marriage of Ibrahim Pasha (ca. 1495—1536). 41 (Turcica bas.). ss. 3—36. ISSN 0082-6847. 7 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Temmuz 2020.(İngilizce)
- Uzunçarşılı, İsmail Hakkı (1988). (PDF). Ankara: Türk Tarih Kurumu. 7 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2020.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ferhad Pasa ya da Damad Ferhad Pasa 1485 Ekim Kasim 1525 Osmanli devlet adami Ferhad PasaKubbealti veziriHukumdar I SuleymanKisisel bilgilerDogum 1485Olum 1525 Istanbul Memluk Beyi Canberdi Gazali nin ayaklanmasinin bastirilmasi sirasinda Suriye ye duzenlenen seferin serdari olarak atandi I Selim in Iran a ve I Suleyman in Rodos a duzenledigi seferlerde yer aldi I Suleyman in kiz kardesi Beyhan Sultan ile evlenerek Damad unvanini aldi Sadrazam Piri Mehmed Pasa ve Pargali Ibrahim Pasa ya karsiydi 1525 yilinda I Suleyman in emriyle idam edildi Kokeni ve ilk yillariFerhad Pasa Arnavut ya da Hirvat kokenlidir I Selim in ilerlemesine katkida bulunan kisisel hizmetkarlarindan biriydi Enderun da egitim gordu Kariyerine yeniceri olarak basladi ve 1516 da Rumeli Beylerbeyi oldu 1518 de Iran a karsi duzenlenen sefere katildi Bazi tarihciler tarafindan ordudaki en gosterisli asker oldugu iddia edildi 1521 de Osmanli kuvvetleri tarafindan gerceklestirilen Sam kusatmasi Selim in 1520 de olumunden sonra Sam Osmanli Valisi Canberdi Gazali Osmanli Imparatorlugu na isyan etti Gazali Cuma namazlarinda verilen vaazlarda Osmanli sultaninin adindan bahsedilmesini yasakladi Osmanli yetkililerini ve askerlerini Suriye den kovdu ve Osmanli kiyafetini yasakladi Kendisini sultan ilan ettikten sonra Trablusgarp Hama ve Humus kentleri isyanina ortak oldu Safevi Imparatoru Sah Ismail ve Osmanli nin Misir Valisi Hayir Bey in destegini aldiktan sonra yine de bir ordu kurdu ve Halep i fethetmeye basladi Ancak Halep halki Osmanli saltanatini destekledi ve Gazali nin isyanina karsi direndi Ordusu sehri 15 gun kusatti ve bu sure zarfinda 200 den fazla sivil ve Osmanli askeri olduruldu Daha sonra Sam a gitmek zorunda kaldi Subat 1521 de Ferhad Pasa komutasindaki Osmanli ordusu Sam eteklerine vardi ve Canberdi nin askerleri ile karsilasti Canberdi nin ordusu Osmanli askerlerine yenik dustu ve 6 Subat ta idam edildi Canberdi nin kesilen basi Ferhad Pasa tarafindan Suleyman a gonderildi Canberdi Gazali Isyaninin bastirilmasiyla birlikte Suriye deki Memluklerin etkisi nihayet sona erdi Ferhad Pasa gecici olarak Sam Beylerbeyligine atandi Suleyman Ferhad Pasa yi ovdu ve kiz kardesini ona es olarak verdi 1524 te Piri Mehmed Pasa nin bu pozisyon icin bir baskasini tavsiye etmesine ragmen ucuncu vezir yaparak onu destekledi DususuIlk basta Ferhad Pasa Suleyman in takdirini kazanmis olsa da 1523 yazinda Pargali Ibrahim Pasa nin sadrazamlik gorevine yukselmesi ile Ferhad Pasa nin dususu birbirine baglanmistir Ferhad Pasa kisisel dusmanlarini yasalara aykiri olarak Osmanli Devleti nin dusmani olarak idam etti ve rusvet aldi Suleyman Ibrahim Pasa nin onerisiyle Ferhad Pasa yi gorevinden aldi ve geri cagirdi Ancak Suleyman in annesi ve kiz kardesi Ferhat Pasa nin karisi Suleyman i Ferhad Pasa yi affetmesi icin ikna etti Suleyman daha sonra Ferhad Pasa yi deneme amaciyla Semendire ye sancakbeyi olarak gonderdi Ancak Ferhat Pasa gecmisteki hatalardan sonuc cikarmadi ve kendisine emanet edilen topraklarda rusvet almaya devam etti Sonuc olarak yine gorevden uzaklastirildi Bragadino nun aciklamasina gore Ferhad Pasa kendisinin yargilanmasi esnasinda Ibrahim Pasa ya kufur etti ve ona bardassa alcak kaba haliyle homoseksuel pasif yozlasmis sodomite dedi Suleyman Ferhad Pasa yi disari cikarmalarini emretti Ferhad Pasa disari cikarmaya calistiklarinda kufur etti direndi ve zorla suruklenmek zorunda kaldi Diger rivayetler farklidir Bragadino nun raporuna gore Ferhat Pasa bir bicak cikardi ve kavga etti onu bagladilar ve basini kestiler Kesik basli vucudu uc gun boyunca yerde kaldi Lamb a gore Ferhad Pasa boguldu Hukumdarin annesi bu olum yuzunden buyuk uzuntuye dustu ve hukumdar sadece onu hapsetme emri verdigini ancak direndigini ve yanlislikla olduruldugunu bahane etti Bu olay 19 Ekim de veya 1 Kasim 1525 te Edirne de oldu Kisiligi Vahsilik onun dogasinin bir parcasiydi Savasta yararliydi ancak bir eyaleti yonetirken onun yontemleri surekli sikayetlere yol acti Pecevi onun hakkinda soyle yazdi Arnavut kokenli gururlu ve acgozlu bir adamdi Vezirlikten alindiktan sonra Semendire ye sancak beyi olarak geri gonderilmesine ragmen hirsini durduramadi ve dilini tutamadi Kendisine yonelik surekli sikayetler sonucunda padisah koltugunda Edirne de basini kaybetti Bu olay 931 yilinda 1524 25 gerceklesti AilesiI Selim in kizi Suleyman in kiz kardesi Beyhan Sultan ile evliydi Gorunuse gore ciftin iliskisi yakindi cunku kocasini savunurken o da tum gorevlerden uzaklastirildi Onun sayesinde Ferhad Pasa ya kariyerine yeniden baslama sansi verildi Ferhad Pasa nin infaz edilmesinden sonra Beyhan Sultan kardesi Suleyman ile iliskisini kesti Onunla annesinin evinde bulustugunda soyle demeye curet etti Umarim yakinda kardesim icin yine yas tutarim Bu evlilikten cocuk olup olmadigi bilinmemektedir Populer kulturdeFerhat Pasa Turk yapimi tarih kurgu televizyon dizisi Muhtesem Yuzyil in karakterlerinden biridir rol Kivanc Kilinc tarafindan canlandirildi Ayrica 2003 yapimi Hurrem Sultan adli Turk televizyon dizisinde ise Ferhat Pasa rolu tarafindan canlandirildi Notlar a atif yapan Jorga savastan sonra adamlarindan biri tarafindan olduruldugunu yazmistir Kaynakca a b c d Oztuna 2006 s 233 a b c d e f Sureyya 2 cild 1996 s 517 a b c d Turan 2009 s 24 Uzuncarsili 1988 2 cild s 283 a b c d e f g h Lamb 1951 s 78 a b c Rogan 2009 s 24 a b Peirce 1993 s 57 Iorga 2008 s 17 Uzuncarsili 1988 2 cild s 295 a b c d Relationi 1855 s 107 a b Iorga 2008 s 18 Sureyya 2 cild 1996 s 517 BibliyografyaAlberi E 1855 Relazioni degli ambasciatori veneti al Senato Ser 3 Vol 3 Firenze Clio Italyanca Iorga N 2008 Kanuni ve Donemi Yenilmez Turk Istanbul Yeditepe Yayinevi ISBN 978 975 6480 94 6 Lamb H 1951 Suleiman The Magnificent Sultan Of The East N Y Doubleday amp Company Inc ss 78 79 Ingilizce Oztuna Y 2006 Yavuz Sultan Selim Istanbul Babiali Kultur Yayinciligi s 233 30 Temmuz 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Temmuz 2020 Peirce Leslie P 1993 The Imperial Harem Women and Sovereignty in the Ottoman Empire Ingilizce Oxford Oxford University Press ISBN 0195086775 10 Temmuz 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Temmuz 2020 Ingilizce Rogan E 2009 The Arabs A History Basic Books s 553 ISBN 0 465 07100 7 26 Temmuz 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Temmuz 2020 Ingilizce Sureyya Mehmet Bey 1996 Sicill i Osmani PDF 2 Istanbul Tarih Vakfi Yurt Yayinlar ed Nuri Akbayar s 518 Turan E 2009 The Marriage of Ibrahim Pasha ca 1495 1536 41 Turcica bas ss 3 36 ISSN 0082 6847 7 Agustos 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Temmuz 2020 Ingilizce Uzuncarsili Ismail Hakki 1988 PDF Ankara Turk Tarih Kurumu 7 Mayis 2017 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 26 Temmuz 2020