Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Risk hafifletici önlemler, kabul edilen riskin etkilerini, yapılan kontrol/değerlendirme işlemleri neticesinde azaltma anlamına gelir. Riskin belirlenmesiyle, riskten kaçınılması, etkilerinin önlenmesi veya en aza indirilmesi, kaçınılmaz kayıpların tazmini için tedbir alınması faaliyetlerini ifade eder. İngilizcedeki Risk Mitigation kavramının karşılığıdır.
Kontrol, Conrow’un risk yönetimi şemasında, riskin ele alınması esnasında seçilmesi gereken 4 temel seçenekten biridir. Conrow’a göre Kontrol seçeneği, uzay ve ileri teknoloji programlarında risk hafifletici önlemler olarak anılmaktadır.
Risk hafifletici önlem türleri
- Önleyici kontroller: İstenilmeyen sonuçların gerçekleşme ihtimalini ortadan kaldırmak veya azaltmak için geliştirilen önlemlerdir.
- Düzeltici kontroller: İstenilmeyen sonuçların düzeltilmesini sağlamak için geliştirilen önlemlerdir. Acil eylem planları düzenleyici önlemlerin önemli bir unsurudur.
- Yönlendirici kontrol: Belirli bir sonuca ulaşmayı garantilemek için geliştirilen önlemlerdir.
- Denetleyici kontrol: İstenilmeyen sonuçların sebeplerini belirlemek için geliştirilen önlemlerdir.
Risk hafifletme seçenekleri
Risk azaltma (Riskle mücadele etme); Risk yönetiminde en yaygın olarak izlenen yöntemdir. Bu yöntemde, her risk için belirlenmiş ve risk kütüğünde yer verilmiş olan kontrol faaliyetlerinin uygulanması suretiyle risklerin kabul edilebilir seviyelerde tutulması amaçlanır.
Riskten kaçınma (Faaliyetten vazgeçme); Bazı risklerin olumsuz etkilerinden, o risklerin ilgili olduğu faaliyet alanlarından vazgeçmek suretiyle korunmuş olunur. Bunun için, "Riski azaltmak için görevde değişiklik yapma imkanı var mı?", "Görevi çeşitli sahalara ayırmak mümkün mü?", "Yüksek risk oluşturan bölümler iptal edilebiliyor mu?" sorularına cevap aranır.
Riski transfer etme (Paylaşma); Bir kısım riskler, tamamen veya kısmen başka kurum veya kuruluşlara transfer edilebilir. Kurum tesislerinin sigorta ettirilmesi veya özel şirketler aracılığıyla sağlanması gibi.
Riskin yayılmasının engellenmesi; Risk oluşturan ve birbirini etkileyerek riski büyüten süreç/yapının kontrol edilmesidir. İlişkilerin karmaşıklığı özellikle ağ yapıları ve kritik altyapıların birbirine bağlılığı göz önüne alınmalıdır.
"Risk Yönetimi Kuralları ve Rehberi", Kurumsal Risk Yönetimi (KRY) uygulamasına yapısal bir bakış açısı getiren risk yönetimi standartlarıdır. Bu rehbere göre risk yönetimi süreci koordine edilmiş bir dizi aktivite halinde sunulabilir. Sürecin alternatif tanımları da mevcuttur fakat genellikle 7R adımları içerir. Bu 7R’den Responding (Belirgin risklere cevap verme) burada işlenen risk hafifletme seçeneklerine kaşılık gelir ve 4T ile açıklanır. ("7R" ve "4T" İngilizce kelimelerin baş harflerinden oluşturulmuştur; "Tolerate": tolere etme. "Treat": müdahale etme (aksiyon). "Transfer": transfer etme. "Terminate": sonlandırma)
Risk hafifletici önlemler uygulanırken dikkat edilmesi geren hususlar
- Önlemlerden etkilenecek personel sürece dahil edilmelidir.
- Başka kurumlardan (birimlerden) başarılı örnekleri almaktan ve uygulamaktan çekinilmemelidir. Böylece zamandan ve maliyetten tasarruf etmiş olunur.
- Önlemler belirli bir program dahilinde uygulanmalı ve muhakkak kayıt altına alınmalıdır.
- Gerçekten ve sadece riskle ilgili olan faaliyetler üzerine odaklanmalıdır.
- Kararlar alınırken sorumlular ve sorumluluk sahaları belirlenmelidir.
- Olası risk hafifletme seçenekleri değerlendirildikten sonra geride kalan ve operasyonun beraberinde getirdiği artık riskin kabul ve reddedilmesine yönelik karar verilmelidir.
- Her zaman bir denge analizi yapılmalı, fayda maliyetten üstün olduğu durumlarda devam edilmelidir. Eğer önlemlerin maliyetleri riski azaltmadan beklenen faydadan daha az ise;
- Önlem almanın mümkün olup olmadığı araştırılmalıdır.
- Önlemler gözden geçirilmeli, yöneticiler bilgilendirilmelidir.
- Fayda-maliyet denge analizi gözden geçirilmelidir.
- Uygulayıcılara riski kabul etme kararının hangi temellere dayanarak verildiği anlatılmalıdır.
- Uygulayıcılar riskler konusunda bilgilendirilmelidir.
Risk hafifletici önlemlerin uygulanmasında karşılaşılan problemler
- Önlem problem için uygun olmayabilir.
- Personel önlemlerden rahatsız olabilir.
- Lider kontrolden rahatsız olabilir.
- Gelişmeler ölçülmüyor olabilir.
- Yeterli eğitim alınmamış olabilir.
- Yöneticiler ve liderler yönetici görevini yerine getirmiyor olabilir.
- Risk yönetimi aceleye getirilmiş ve plansız olabilir.
- Sürekli personel değişmesi sorun yaratıyor olabilir.
Risk hafifletici önlemlerin uygulanması
- Risk kontrolleri organizasyon kültürü ile uyumlu olmalıdır.
- Risk kontrollerinin uygulamaya konmasında kontrollerden etkilenene mümkün olduğu ölçüde risk yönetim faaliyetlerine dahil edilmelidir.
- Kontrol ve dokümantasyon konusunda en iyi altyapı kontrolcü personele sağlanmalıdır.
- Risk kontrolleri belirli bir program dahilinde yapılmalıdır.
- En üst seviye yöneticisinin destek sağlaması ve faaliyetlerle ilgilenmesi başarı için olmazsa olmaz şartlardandır.
- Risk kontrolleri süreklilik kazanmalı, risk yönetiminin döngüsel bir faaliyet olduğu unutulmamalıdır.
Risk hafifletici önlemlerin ele alınmasında temel formülün belirlenmesi
Genel anlamda risk, herhangi bir tehlikenin meydana gelme olasılığı ile bu tehlikenin neden olacağı sonuçların bileşkesidir. Başka bir deyişle, risk düzeyi tehlikenin büyüklüğü ve etkilenen elemanların savunmasızlığıyla orantılıdır. Riskin fonksiyonu şu şekildedir;
- Risk = f (tehditler; tehditlere açıklık derecesi; sonucun/yıkımın derecesi/şiddeti)
Daha basit ifadesiyle Risk=Olasılık (tehditler, tehditlere açıklık derecesi) "x" şiddet şeklinde ifade etmek mümkündür. Dolayısıyla risk hafifletici önlemleri belirlerken hedef hem olasılığı hem de şiddeti azaltmak olmalıdır. Bunun mümkün olmadığı zamanlarda çarpanlardan birini azaltmak da riskin azaltılmasını sağlayacaktır.
Olasılığın azaltılarak riskin hafifletilmesi; Önleyici tedbirler (ihtimali azaltıcı tedbirler)
- Tehdide açıklığı azaltarak veya ortadan kaldırarak,
- Tehdidin kendisini azaltarak veya ortadan kaldırarak,
olasılığı dolayısıyla da riski azaltmak mümkündür.
Şiddetin azaltılarak riskin hafifletilmesi; Koruyucu Tedbirler (Şiddeti azaltıcı tedbirler)
Şiddeti ortadan kaldırmak ya da azaltmak, risk hafifletici önlemlerin temel amacıdır. Fakat bu çoğu zaman mümkün olmaz. Bu durumda risk hafifletici önlemleri belirlerken kullanacağımız temel formülü şu şekilde düzenlemek mümkündür; Risk= tehditlerin olasılığı "x" tehditlere açıklık derecesi "x" şiddet
Risk hafifletici önlemlerin ele alınmasında temel formülün uygulanması
Örnek değerlendirme: Deprem riski
Tehditlerin olasılığı: Yıkıcı bir depremin olma olasılığı
Şiddet: Can ve mal kaybının olması
Tehditlere açıklık derecesi: Binaların depreme dayanıklı olmaması, eşyaların sabitlenmemiş olması, eğitim eksikliği, devletin hazırlıksız olması, aile halkının hazırlıksız olması, vb.
Risk hafifletici önlemlerin belirlenmesi: Deprem riski ele alınırken Türkiye için yıkıcı bir deprem olma olasılığının çok yüksek olduğunu biliniyor fakat bu olasılığı düşürmek elde değildir. Can ve mal kaybının azaltılması da tehditlere açıklık durumunun azaltılması ile mümkündür. Bu örnekte müdahale edebilebilecek tek değişken tehditlere açıklık durumudur. Sağlam binalar yaparak yapısal riskleri azaltmak, evdeki ağır eşyaları sabitleyerek yapısal olmayan riskleri azaltmak, deprem anında ve sonrasında yapılacaklarla ilgili eğitimler düzenlemek, devletin ve ailelerin deprem hazırlıklarını tamamlaması (sahra çadırları, dolapları, hastaneleri, deprem çantaları vb.) gibi faaliyetler risk hafifletici önlemlerdir.
Kaynakça
- ^ Çakır V. (2015) “Risk Yönetimi Çerçeve Planı” Yüksek Lisans Ders Notu, Arel Üniversitesi, İstanbul
- ^ Conrow E. H. “Efective Risk Management; Some Keys to success, second edition” (2015) Academic Book, USA.
- ^ IRM&AIRMIC (2009). . Londra: Sektörel Yayın. 9 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Okuyama ve Chang, 2004; Coburn ve Spence, 1992; Uitto, 1995; Reiter, 1990.
- ^ Kundak S, Türkoğlu H. (2007) “İstanbul’da deprem riski analizi” İTÜ Dergisi Yayını, İTÜ, İstanbul
- ^ Prochazkova, D. “PRINCIPLES OF MITIGATING AND MANAGING HUMAN SYSTEM RISKS.” Information & Security. 40909, Vol. 28 Issue 1, p21-36. 16p., Veritabanı: International Security & Counter Terrorism Reference Center
- ^ Tüzün, C., Vuran, E. (2011) “Depreme Karşı Yapısal Risklerin Azaltılması ve Yapısal Güçlendirme” AFAD Yayınları, İstanbul
- ^ Çalışkan, Ö. (2011) “Depreme Karşı Yapısal Olmayan Risklerin Azaltılması” AFAD Yayınları, İstanbul
Ayrıca bakınız
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Risk hafifletici onlemler kabul edilen riskin etkilerini yapilan kontrol degerlendirme islemleri neticesinde azaltma anlamina gelir Riskin belirlenmesiyle riskten kacinilmasi etkilerinin onlenmesi veya en aza indirilmesi kacinilmaz kayiplarin tazmini icin tedbir alinmasi faaliyetlerini ifade eder Ingilizcedeki Risk Mitigation kavraminin karsiligidir Kontrol Conrow un risk yonetimi semasinda riskin ele alinmasi esnasinda secilmesi gereken 4 temel secenekten biridir Conrow a gore Kontrol secenegi uzay ve ileri teknoloji programlarinda risk hafifletici onlemler olarak anilmaktadir Risk hafifletici onlem turleriOnleyici kontroller Istenilmeyen sonuclarin gerceklesme ihtimalini ortadan kaldirmak veya azaltmak icin gelistirilen onlemlerdir Duzeltici kontroller Istenilmeyen sonuclarin duzeltilmesini saglamak icin gelistirilen onlemlerdir Acil eylem planlari duzenleyici onlemlerin onemli bir unsurudur Yonlendirici kontrol Belirli bir sonuca ulasmayi garantilemek icin gelistirilen onlemlerdir Denetleyici kontrol Istenilmeyen sonuclarin sebeplerini belirlemek icin gelistirilen onlemlerdir Risk hafifletme secenekleriRisk azaltma Riskle mucadele etme Risk yonetiminde en yaygin olarak izlenen yontemdir Bu yontemde her risk icin belirlenmis ve risk kutugunde yer verilmis olan kontrol faaliyetlerinin uygulanmasi suretiyle risklerin kabul edilebilir seviyelerde tutulmasi amaclanir Riskten kacinma Faaliyetten vazgecme Bazi risklerin olumsuz etkilerinden o risklerin ilgili oldugu faaliyet alanlarindan vazgecmek suretiyle korunmus olunur Bunun icin Riski azaltmak icin gorevde degisiklik yapma imkani var mi Gorevi cesitli sahalara ayirmak mumkun mu Yuksek risk olusturan bolumler iptal edilebiliyor mu sorularina cevap aranir Riski transfer etme Paylasma Bir kisim riskler tamamen veya kismen baska kurum veya kuruluslara transfer edilebilir Kurum tesislerinin sigorta ettirilmesi veya ozel sirketler araciligiyla saglanmasi gibi Riskin yayilmasinin engellenmesi Risk olusturan ve birbirini etkileyerek riski buyuten surec yapinin kontrol edilmesidir Iliskilerin karmasikligi ozellikle ag yapilari ve kritik altyapilarin birbirine bagliligi goz onune alinmalidir Risk Yonetimi Kurallari ve Rehberi Kurumsal Risk Yonetimi KRY uygulamasina yapisal bir bakis acisi getiren risk yonetimi standartlaridir Bu rehbere gore risk yonetimi sureci koordine edilmis bir dizi aktivite halinde sunulabilir Surecin alternatif tanimlari da mevcuttur fakat genellikle 7R adimlari icerir Bu 7R den Responding Belirgin risklere cevap verme burada islenen risk hafifletme seceneklerine kasilik gelir ve 4T ile aciklanir 7R ve 4T Ingilizce kelimelerin bas harflerinden olusturulmustur Tolerate tolere etme Treat mudahale etme aksiyon Transfer transfer etme Terminate sonlandirma Risk hafifletici onlemler uygulanirken dikkat edilmesi geren hususlarOnlemlerden etkilenecek personel surece dahil edilmelidir Baska kurumlardan birimlerden basarili ornekleri almaktan ve uygulamaktan cekinilmemelidir Boylece zamandan ve maliyetten tasarruf etmis olunur Onlemler belirli bir program dahilinde uygulanmali ve muhakkak kayit altina alinmalidir Gercekten ve sadece riskle ilgili olan faaliyetler uzerine odaklanmalidir Kararlar alinirken sorumlular ve sorumluluk sahalari belirlenmelidir Olasi risk hafifletme secenekleri degerlendirildikten sonra geride kalan ve operasyonun beraberinde getirdigi artik riskin kabul ve reddedilmesine yonelik karar verilmelidir Her zaman bir denge analizi yapilmali fayda maliyetten ustun oldugu durumlarda devam edilmelidir Eger onlemlerin maliyetleri riski azaltmadan beklenen faydadan daha az ise Onlem almanin mumkun olup olmadigi arastirilmalidir Onlemler gozden gecirilmeli yoneticiler bilgilendirilmelidir Fayda maliyet denge analizi gozden gecirilmelidir Uygulayicilara riski kabul etme kararinin hangi temellere dayanarak verildigi anlatilmalidir Uygulayicilar riskler konusunda bilgilendirilmelidir Risk hafifletici onlemlerin uygulanmasinda karsilasilan problemlerOnlem problem icin uygun olmayabilir Personel onlemlerden rahatsiz olabilir Lider kontrolden rahatsiz olabilir Gelismeler olculmuyor olabilir Yeterli egitim alinmamis olabilir Yoneticiler ve liderler yonetici gorevini yerine getirmiyor olabilir Risk yonetimi aceleye getirilmis ve plansiz olabilir Surekli personel degismesi sorun yaratiyor olabilir Risk hafifletici onlemlerin uygulanmasiRisk kontrolleri organizasyon kulturu ile uyumlu olmalidir Risk kontrollerinin uygulamaya konmasinda kontrollerden etkilenene mumkun oldugu olcude risk yonetim faaliyetlerine dahil edilmelidir Kontrol ve dokumantasyon konusunda en iyi altyapi kontrolcu personele saglanmalidir Risk kontrolleri belirli bir program dahilinde yapilmalidir En ust seviye yoneticisinin destek saglamasi ve faaliyetlerle ilgilenmesi basari icin olmazsa olmaz sartlardandir Risk kontrolleri sureklilik kazanmali risk yonetiminin dongusel bir faaliyet oldugu unutulmamalidir Risk hafifletici onlemlerin ele alinmasinda temel formulun belirlenmesiGenel anlamda risk herhangi bir tehlikenin meydana gelme olasiligi ile bu tehlikenin neden olacagi sonuclarin bileskesidir Baska bir deyisle risk duzeyi tehlikenin buyuklugu ve etkilenen elemanlarin savunmasizligiyla orantilidir Riskin fonksiyonu su sekildedir Risk f tehditler tehditlere aciklik derecesi sonucun yikimin derecesi siddeti Daha basit ifadesiyle Risk Olasilik tehditler tehditlere aciklik derecesi x siddet seklinde ifade etmek mumkundur Dolayisiyla risk hafifletici onlemleri belirlerken hedef hem olasiligi hem de siddeti azaltmak olmalidir Bunun mumkun olmadigi zamanlarda carpanlardan birini azaltmak da riskin azaltilmasini saglayacaktir Olasiligin azaltilarak riskin hafifletilmesi Onleyici tedbirler ihtimali azaltici tedbirler Tehdide acikligi azaltarak veya ortadan kaldirarak Tehdidin kendisini azaltarak veya ortadan kaldirarak olasiligi dolayisiyla da riski azaltmak mumkundur Siddetin azaltilarak riskin hafifletilmesi Koruyucu Tedbirler Siddeti azaltici tedbirler Siddeti ortadan kaldirmak ya da azaltmak risk hafifletici onlemlerin temel amacidir Fakat bu cogu zaman mumkun olmaz Bu durumda risk hafifletici onlemleri belirlerken kullanacagimiz temel formulu su sekilde duzenlemek mumkundur Risk tehditlerin olasiligi x tehditlere aciklik derecesi x siddetRisk hafifletici onlemlerin ele alinmasinda temel formulun uygulanmasiOrnek degerlendirme Deprem riski Tehditlerin olasiligi Yikici bir depremin olma olasiligi Siddet Can ve mal kaybinin olmasi Tehditlere aciklik derecesi Binalarin depreme dayanikli olmamasi esyalarin sabitlenmemis olmasi egitim eksikligi devletin hazirliksiz olmasi aile halkinin hazirliksiz olmasi vb Risk hafifletici onlemlerin belirlenmesi Deprem riski ele alinirken Turkiye icin yikici bir deprem olma olasiliginin cok yuksek oldugunu biliniyor fakat bu olasiligi dusurmek elde degildir Can ve mal kaybinin azaltilmasi da tehditlere aciklik durumunun azaltilmasi ile mumkundur Bu ornekte mudahale edebilebilecek tek degisken tehditlere aciklik durumudur Saglam binalar yaparak yapisal riskleri azaltmak evdeki agir esyalari sabitleyerek yapisal olmayan riskleri azaltmak deprem aninda ve sonrasinda yapilacaklarla ilgili egitimler duzenlemek devletin ve ailelerin deprem hazirliklarini tamamlamasi sahra cadirlari dolaplari hastaneleri deprem cantalari vb gibi faaliyetler risk hafifletici onlemlerdir Kaynakca Cakir V 2015 Risk Yonetimi Cerceve Plani Yuksek Lisans Ders Notu Arel Universitesi Istanbul Conrow E H Efective Risk Management Some Keys to success second edition 2015 Academic Book USA IRM amp AIRMIC 2009 Londra Sektorel Yayin 9 Subat 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Okuyama ve Chang 2004 Coburn ve Spence 1992 Uitto 1995 Reiter 1990 Kundak S Turkoglu H 2007 Istanbul da deprem riski analizi ITU Dergisi Yayini ITU Istanbul Prochazkova D PRINCIPLES OF MITIGATING AND MANAGING HUMAN SYSTEM RISKS Information amp Security 40909 Vol 28 Issue 1 p21 36 16p Veritabani International Security amp Counter Terrorism Reference Center Tuzun C Vuran E 2011 Depreme Karsi Yapisal Risklerin Azaltilmasi ve Yapisal Guclendirme AFAD Yayinlari Istanbul Caliskan O 2011 Depreme Karsi Yapisal Olmayan Risklerin Azaltilmasi AFAD Yayinlari IstanbulAyrica bakinizRisk yonetimi