Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ana İranca, Ön İranca ya da Proto-İranca, Hint-Avrupa dil ailesinin İran dilleri kolunun ana-dilidir. Farsça, Peştuca, Soğdça, Zazaca, Osetçe, Mazandaranca, Kürtçe, Talışça gibi İran dillerinin atasıdır. Bu dili konuşanların, yani varsayımsal yaşadıkları varsayılır ve genellikle Andronovo arkeolojik ufku ile bağlantılıdır (bkz. Hint-İranlılar).
| Ana İranca | |
|---|---|
| Dil ailesi | Hint-Avrupa
|
| Dil kodları | |
| ISO 639-3 | – |
Proto-İran dili, türeyen bir satem diliydi ve bu dil de Proto-Hint-Avrupa dilinden geliyordu. Muhtemelen Avestaca dilinden bin yıldan daha az bir süre önce ve Proto-Hint-Avrupa dilinden iki bin yıldan daha az bir süre önce kaybolmuştur.
Lehçeler
, Proto-İran dilinden gelişen en az dört lehçenin olduğunu ve bunlardan ikisinin metinlerle doğrulandığını öne sürüyordu:
- Eski Kuzeybatı İranca (kanıtlanmamış, Osetçe'nın atası)
- Eski Kuzeydoğu İranlı (kanıtlanmamış, Orta İran Sakacası'nın ve modern Vahanca'nın atası)
- Eski Orta İran (kanıtlanmıştır; çoğu modern İran dilinin atası olan Avestaca ve Medce dillerini içerir)
- Eski Güneybatı İran (onaylanmıştır, modern Farsçanın atası olan Eski Farsçayı içerir)
Modern diller için farklı terminolojinin kullanıldığına dikkat edin: Osetçe sıklıkla "Kuzeydoğu İran" dili olarak sınıflandırılırken, "Kuzeybatı İran" genellikle Zaza veya Hazar dilleri gibi Farsçanın kuzeybatısındaki dilleri ifade eder.
Söz varlığı
| PIE | Av | PIE | Av | |
|---|---|---|---|---|
| *p | → | p | *ph₂tḗr "baba" | pitar- "baba" |
| *bʰ | → | b | *bʰréh₂tēr "erkek kardeş" | bratar- "erkek kardeş" |
| *t | → | t | *túh₂ "sen" | tū- "sen" |
| *d | → | d | *dóru "odun" | dāuru "odun" |
| *dʰ | → | d | *dʰoHneh₂- "tahıl" | dana- "tahıl" |
| *ḱ | → | s | *déḱm̥t "on" | dasa "on" |
| *ǵ | → | z | *ǵónu "diz" | zānu "diz" |
| *ǵʰ | → | z | *ǵʰimós "soğuk" | ziiā̊ "kış fırtınası" |
| *k | → | x ~ c | *kruh₂rós "kanlı" | xrūda "kanlı" |
| *g | → | g ~ z | *h₂éuges- "kuvvet" | aojah "kuvvet" |
| *gʰ | → | g ~ z | *dl̥h₁gʰós "uzun" | darəga- "uzun" |
| *kʷ | → | k ~ c | *kʷós "kim" | kō "kim" |
| *gʷ | → | g ~ j | *gʷou- "öküz" | gao- "öküz" |
| Ana İranca | Avesta | Eski Farsça | Farsça | Zazaca | Vedic Sanskrit |
|---|---|---|---|---|---|
| *ph₂tḗr "baba" | pitār | pidar | پدر pedār | pi/pêr | pitaraa |
| *méh₂tēr "anne" | mātar | mādar | مادر mādar | mae/mare | maataraa |
| *Hácwah 'at' | aspa | asa | اسب esb (< Medce) | estor | áśva |
| *bagáh 'parça, bölüm' | baγa | baga (god) | باج bâc (tax) | bhága | |
| *bráHtā 'erkek kardeş' | brātar | brātā | برادر berâder | bırar | bhrā́tr̥ |
| *búHmiš 'yer, yeryüzü' | būmi | būmiš | بوم bum | bûm | bhū́mi |
| *mártyah 'ölümlü, insan' | maṣ̌iia | martiya | مرد merd | merde, merdım | mártya |
| *mā́Hah 'ay' | mā̊ | māha | ماه mâh | aşme | mā́sa |
| *wáhr̥ 'ilk bahar' | vaŋri | vahara | بهار behâr | wesar | vāsara 'sabah' |
| *Hr̥táh 'doğru' | aša | arta | راست râst | raşt | r̥tá |
| *drúkš 'yalan' | druj | drauga | دروغ doruğ | zur | druh- |
Not listesi
- ^ Reflexes of the stem in daughter languages also refer to deified beings and deities within their respective mythologies/religions: Old English ('Night of the Mothers'); and (Latin for 'Mothers and Matrons'); ('Mother'); ('Divine Mother Goddess'); Sanskrit ('Divine Mothers').
Kaynakça
- ^ Mallory, James P.; Adams, Douglas Q. (2006). The Oxford introduction to Proto-Indo-European and the Proto-Indo-European world. Oxford linguistics. New York: Oxford university press. ISBN .
- ^ Skjærvø, Prods Oktor (2009). "Old Iranian". In Windfuhr, Gernot (ed.). The Iranian Languages. Routledge. pp. 50–51.
- ^ Encyclopedia of Indo-European culture. Mallory, J. P., Adams, Douglas Q. Londra: Fitzroy Dearborn. 1997. ISBN . OCLC 37931209.
- ^ Skjærvø, Prods Oktor (2003). "Glossary". An Introduction to Young Avestan.
- ^ Dnghu, p. 2394.
- ^ Pokorny, p. 829.
- ^ Mallory & Adams (2006), p. 210.
- ^ Dnghu, pp. 1993-1994.
- ^ Pokorny, pp. 700-701.
- ^ Fortson, Benjamin (2004). Indo-European language and Culture: An Introduction. Wiley-Blackwell. s. 238. ISBN .
Konuyla ilgili yayınlar
- Kontovas, Nicholas. "Reflexes of Proto-Iranic* w-as evidence for language contact."
- Kümmel, Martin Joachim. "“Prothetic h-” in Khotanese and the reconstruction of Proto-Iranic." Script and Reconstruction in Linguistic History.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ana Iranca On Iranca ya da Proto Iranca Hint Avrupa dil ailesinin Iran dilleri kolunun ana dilidir Farsca Pestuca Sogdca Zazaca Osetce Mazandaranca Kurtce Talisca gibi Iran dillerinin atasidir Bu dili konusanlarin yani varsayimsal yasadiklari varsayilir ve genellikle Andronovo arkeolojik ufku ile baglantilidir bkz Hint Iranlilar Ana IrancaDil ailesiHint Avrupa Proto Hint Avrupa diliAna IrancaDil kodlariISO 639 3 Proto Iran dili tureyen bir satem diliydi ve bu dil de Proto Hint Avrupa dilinden geliyordu Muhtemelen Avestaca dilinden bin yildan daha az bir sure once ve Proto Hint Avrupa dilinden iki bin yildan daha az bir sure once kaybolmustur Lehceler Proto Iran dilinden gelisen en az dort lehcenin oldugunu ve bunlardan ikisinin metinlerle dogrulandigini one suruyordu Eski Kuzeybati Iranca kanitlanmamis Osetce nin atasi Eski Kuzeydogu Iranli kanitlanmamis Orta Iran Sakacasi nin ve modern Vahanca nin atasi Eski Orta Iran kanitlanmistir cogu modern Iran dilinin atasi olan Avestaca ve Medce dillerini icerir Eski Guneybati Iran onaylanmistir modern Farscanin atasi olan Eski Farscayi icerir Modern diller icin farkli terminolojinin kullanildigina dikkat edin Osetce siklikla Kuzeydogu Iran dili olarak siniflandirilirken Kuzeybati Iran genellikle Zaza veya Hazar dilleri gibi Farscanin kuzeybatisindaki dilleri ifade eder Soz varligiPIE Av PIE Av p p ph tḗr baba pitar baba bʰ b bʰreh ter erkek kardes bratar erkek kardes t t tuh sen tu sen d d doru odun dauru odun dʰ d dʰoHneh tahil dana tahil ḱ s deḱm t on dasa on ǵ z ǵonu diz zanu diz ǵʰ z ǵʰimos soguk ziia kis firtinasi k x c kruh ros kanli xruda kanli g g z h euges kuvvet aojah kuvvet gʰ g z dl h gʰos uzun darega uzun kʷ k c kʷos kim kō kim gʷ g j gʷou okuz gao okuz Ana Iranca Avesta Eski Farsca Farsca Zazaca Vedic Sanskrit ph tḗr baba pitar pidar پدر pedar pi per pitaraa meh ter anne matar madar مادر madar mae mare maataraa Hacwah at aspa asa اسب esb lt Medce estor asva bagah parca bolum baga baga god باج bac tax bhaga braHta erkek kardes bratar brata برادر berader birar bhra tr buHmis yer yeryuzu bumi bumis بوم bum bum bhu mi martyah olumlu insan maṣ iia martiya مرد merd merde merdim martya ma Hah ay ma maha ماه mah asme ma sa wahr ilk bahar vaŋri vahara بهار behar wesar vasara sabah Hr tah dogru asa arta راست rast rast r ta druks yalan druj drauga دروغ dorug zur druh Not listesi Reflexes of the stem in daughter languages also refer to deified beings and deities within their respective mythologies religions Old English Night of the Mothers and Latin for Mothers and Matrons Mother Divine Mother Goddess Sanskrit Divine Mothers Kaynakca Mallory James P Adams Douglas Q 2006 The Oxford introduction to Proto Indo European and the Proto Indo European world Oxford linguistics New York Oxford university press ISBN 978 0 19 928791 8 Skjaervo Prods Oktor 2009 Old Iranian In Windfuhr Gernot ed The Iranian Languages Routledge pp 50 51 Encyclopedia of Indo European culture Mallory J P Adams Douglas Q Londra Fitzroy Dearborn 1997 ISBN 1884964982 OCLC 37931209 Skjaervo Prods Oktor 2003 Glossary An Introduction to Young Avestan Dnghu p 2394 Pokorny p 829 Mallory amp Adams 2006 p 210 Dnghu pp 1993 1994 Pokorny pp 700 701 Fortson Benjamin 2004 Indo European language and Culture An Introduction Wiley Blackwell s 238 ISBN 978 1 4051 0316 9 Konuyla ilgili yayinlarKontovas Nicholas Reflexes of Proto Iranic w as evidence for language contact Kummel Martin Joachim Prothetic h in Khotanese and the reconstruction of Proto Iranic Script and Reconstruction in Linguistic History