Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Enürezis, çocukluk çağının en önemli ve en sık görülen işeme bozukluğudur. Uyku sırasında mesanenin fonksiyonel kapasitesi dolduğunda ortaya çıkan kendini boşaltma ihtiyacı çocuk uyanır ve gece tuvalete işerse “nokturi”, uyanamaz ve yatağına işerse “enürezis” olarak adlandırılır. Enürezis ve inkontinans (idrar kaçırma) deyimleri sıklıkla birbirinin yerine ve yanlış olarak kullanılmaktadır. Enürezis uygunsuz yer ve zamanda gerçekleşen fizyolojik (normal) bir işemedir. İnkontinansta ise, normal bir işeme yoktur. Çocuk bilinçli olarak engellemeye çalıştığı halde idrar kaçırmayı önleyemez.
Tanım
Enürezis idrar kontrolünün beklendiği yaştan sonra (4-5 yaş) gece ya da gündüz, yatağına ya da giysilerine istemli ya da iradedışı olarak yenileyen (haftada en az 2 kez) idrar kaçırması olarak tanımlanır. Enürezis başlangıcı ve seyrine göre primer veya sekonder olabilir. Uykuda işeme bazı çocuklarda doğuştan beri arada hiç kuru kalma dönemi olmadan sürer gider buna birincil tip (primer enürezis) denir; bazılarında ise bir süre (en az 6 ay) tuvalet eğitimi sağlanmış sonra herhangi bir yaşta birdenbire uykuda işeme başlamıştır. Buna da ikincil tip (sekonder enürezis) adı verilir. Enürezis nokturnal veya diurnal olabilir. Gece uykuda işeme durumuna nokturnal enurezis, gündüz uyanıkken işeme ise diurnal enürezis olarak isimlendirilmektedir. Gece veya gündüz yalnızca uykuda işeyen çocuklarda bundan başka bir yakınma yoksa buna tek semptomlu uykuda işeme (monosemptomatik enürezis nokturna) denilmektedir. Nokturnal enürezis için yatak ıslatma veya uykuda altını ıslatma şeklindeki ifadeler suçlayıcı bir tanımlamlar olduğu için kullanılmamalı, bunların yerine “uykuda işeme” terimi tercih edilmelidir.
Nedenleri
Öncelikle bir doktora başvurarak doğuştan bozukluklar ya da idrar yollarında iltihap gibi bir hastalık olup olmadığı araştırılmalıdır. Eğer araştırma sonucu herhangi bir hastalık bulunamazsa, şunlar çocuğun altını ıslatma nedeni olabilir:
- Zamanından önce veya çok baskılı tuvalet eğitimi verilmesi, Enürezis oluşumunun en sık rastlanan nedenidir.
- Aşırı temiz, titiz, düzenli annenin baskılı tuvalet eğitimine karşı çocuğun tepkisini gösterir.
- Hiç tuvalet eğitimi verilmemesi de enürezise yol açabilir. Annenin aşırı koruyuculuğu, çocuğu uzun süre kendisine bağımlı tutumu, bilinçaltı isteği de çocuğu bebeksi kılar.
Çocuklarda enürezis nedenlerinden birisi de regresyon savunma mekanizmasının devreye girmesidir. Çocuk bu durumda tuvalet eğitimi almış olsa dahi ilgiyi tekrar üzerine çekebilmek adına bu davranışı sergileyebilir. Örneğin yeni bir kardeşin doğması, çocuğun ilgiyi tekrar üzerinde toplayabilmek için kardeşine özenerek altını ıslatmasına neden olabilir.
Yarattığı psikolojik sorunlar
Bu durumdan en fazla çocuk rahatsızdır ve kurtulmak istemektedir. Her sabah yatağından ıslak olarak kalkan bir çocuğun duyduğu sıkıntıyı anlamak çok zor değildir. Bu durum aileler tarafından hastalık olarak kabul edilmediği için çocuk devamlı suçlanmakta ve zaman zaman cezaya çarptırılmaktadır. Özellikle yabancı bir evde yatması gerektiği ya da kamp, tatil gibi nedenlerle evden uzak kaldığı durumlarda çocuk çok yoğun utanma duygusu yaşar. Bu nedenle birçok faaliyete katılmak istemeyebilir.
Sıklığı
Beş yaşındaki çocukların yaklaşık %15’inde enürezis noktürna görülmektedir. Çeşitli ülkelerden %5-15 gibi oranlar bildirilmektedir. Erkek çocuklarda daha sıktır. Kendi kendine de düzelebilen enürezis noktürnanın sıklığı yaş ilerledikçe azalmakta, erişkin yaşlarda %1 oranında devam etmektedir.
Tedavi çeşitleri
Çocuğun altını ıslatması ve anne ve babaların tutumu çok önemlidir. Aile öfke ve utanç duyabilir, çocuğu cezalandırır, kardeşleri ile kıyaslayabilir. Bazı aileler ise tam aksine çocuğa bez bağlamak, bezini değiştirirken onu öpüp sevmek gibi enürezisi bilmeden destekler tutumdadır. Her iki tutumun da zararlı olduğu, yani cezanın da, sevecen davranışla ödüllendirmenin de doğru olmayacağı bilinmelidir.
Öncelikle çocuğa destek gerekir. Azarlama, utandırma ya da cezalandırma doğru değildir. Eskiden akşamları sulu şeyler verilmesin gece altını ıslatmayı önleyeceğine inanılmaktaydı. Yapılan araştırmalar bunun bir yararı olmadığı gibi, kısıtlamaların gerilimi artırarak altını ıslatmayı kolaylaştırdığını göstermiştir.
Gece tuvalete kalkmak sorunu çözebilir. Özellikle çocuk uykudan 1,5 saat sonra uyandırılmalıdır. Çünkü altını ıslatmalar en çok uykunun bu döneminde olmaktadır. Çocuk uyandırılarak idrarı yaptırılır. Yarı uyur durumda idrar yapması ile yatağında uyurken yapması arasında eğitim bakımından pek fark yoktur.
Başlıca iki grup tedavi yöntemi vardır. Bunlar davranış modifikasyonu (motivasyon tedavisi, kondüsyon-alarm tedavisi, mesane retansiyonu eğitimi) ve ilaç tedavisi (antikolinerjikler, trisiklik antidepresanlar, vasopressin) yöntemleridir.
Kaynakça
- ^ Enuresis: prevalence, risk factors and urinary pathology among school children in Istanbul, Turkey.Gür E1, Turhan P, Can G, Akkus S, Sever L, Güzelöz S, Cifçili S, Arvas A.Pediatr Int. 2004 Feb;46(1):58-63.PMID15043666
- ^ Prevalence of nocturnal enuresis and associated factors in schoolchildren in Western Turkey. Yazici CM1, Nalbantoglu B, Topcu B, Dogan C.Can J Urol. 2012 Aug;19(4):6383-8.PMID22892263
- ^ Management of nocturnal enuresis.Caldwell PH1, Deshpande AV, Von Gontard A.BMJ. 2013 Oct 29;347:f6259. doi: 10.1136/bmj.f6259.PMID[1] 2 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Dış kaynak
- Gece Altını Islatma 28 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Enurezis cocukluk caginin en onemli ve en sik gorulen iseme bozuklugudur Uyku sirasinda mesanenin fonksiyonel kapasitesi doldugunda ortaya cikan kendini bosaltma ihtiyaci cocuk uyanir ve gece tuvalete iserse nokturi uyanamaz ve yatagina iserse enurezis olarak adlandirilir Enurezis ve inkontinans idrar kacirma deyimleri siklikla birbirinin yerine ve yanlis olarak kullanilmaktadir Enurezis uygunsuz yer ve zamanda gerceklesen fizyolojik normal bir isemedir Inkontinansta ise normal bir iseme yoktur Cocuk bilincli olarak engellemeye calistigi halde idrar kacirmayi onleyemez Daha buyuk cocuklarda altini islatmaya uygun Plastik Pantolon PVC Bez bebek bezleri giymek icin geleneksel ancak rahat koruma Tek kullanimlik yatak islatici pantolonlardan daha dusuk maliyetli cozum Artik eslesen havlu kareler ve guclendirici eklerle Birlesik Krallik ebay de mevcut Takim elbise bel olcusu 23 31 Bacak manset olcusu bacagin ust kismindaki olcu maksimum 18 TanimEnurezis idrar kontrolunun beklendigi yastan sonra 4 5 yas gece ya da gunduz yatagina ya da giysilerine istemli ya da iradedisi olarak yenileyen haftada en az 2 kez idrar kacirmasi olarak tanimlanir Enurezis baslangici ve seyrine gore primer veya sekonder olabilir Uykuda iseme bazi cocuklarda dogustan beri arada hic kuru kalma donemi olmadan surer gider buna birincil tip primer enurezis denir bazilarinda ise bir sure en az 6 ay tuvalet egitimi saglanmis sonra herhangi bir yasta birdenbire uykuda iseme baslamistir Buna da ikincil tip sekonder enurezis adi verilir Enurezis nokturnal veya diurnal olabilir Gece uykuda iseme durumuna nokturnal enurezis gunduz uyanikken iseme ise diurnal enurezis olarak isimlendirilmektedir Gece veya gunduz yalnizca uykuda iseyen cocuklarda bundan baska bir yakinma yoksa buna tek semptomlu uykuda iseme monosemptomatik enurezis nokturna denilmektedir Nokturnal enurezis icin yatak islatma veya uykuda altini islatma seklindeki ifadeler suclayici bir tanimlamlar oldugu icin kullanilmamali bunlarin yerine uykuda iseme terimi tercih edilmelidir NedenleriOncelikle bir doktora basvurarak dogustan bozukluklar ya da idrar yollarinda iltihap gibi bir hastalik olup olmadigi arastirilmalidir Eger arastirma sonucu herhangi bir hastalik bulunamazsa sunlar cocugun altini islatma nedeni olabilir Zamanindan once veya cok baskili tuvalet egitimi verilmesi Enurezis olusumunun en sik rastlanan nedenidir Asiri temiz titiz duzenli annenin baskili tuvalet egitimine karsi cocugun tepkisini gosterir Hic tuvalet egitimi verilmemesi de enurezise yol acabilir Annenin asiri koruyuculugu cocugu uzun sure kendisine bagimli tutumu bilincalti istegi de cocugu bebeksi kilar Cocuklarda enurezis nedenlerinden birisi de regresyon savunma mekanizmasinin devreye girmesidir Cocuk bu durumda tuvalet egitimi almis olsa dahi ilgiyi tekrar uzerine cekebilmek adina bu davranisi sergileyebilir Ornegin yeni bir kardesin dogmasi cocugun ilgiyi tekrar uzerinde toplayabilmek icin kardesine ozenerek altini islatmasina neden olabilir Ailede olum ayrilik gecimsizlik hastalik okul basarisizligi gibi yasam olaylarinin yarattigi kaygilar cocuklarin davranislarina enurezis seklinde yansiyabilir Yarattigi psikolojik sorunlarBu durumdan en fazla cocuk rahatsizdir ve kurtulmak istemektedir Her sabah yatagindan islak olarak kalkan bir cocugun duydugu sikintiyi anlamak cok zor degildir Bu durum aileler tarafindan hastalik olarak kabul edilmedigi icin cocuk devamli suclanmakta ve zaman zaman cezaya carptirilmaktadir Ozellikle yabanci bir evde yatmasi gerektigi ya da kamp tatil gibi nedenlerle evden uzak kaldigi durumlarda cocuk cok yogun utanma duygusu yasar Bu nedenle bircok faaliyete katilmak istemeyebilir SikligiBes yasindaki cocuklarin yaklasik 15 inde enurezis nokturna gorulmektedir Cesitli ulkelerden 5 15 gibi oranlar bildirilmektedir Erkek cocuklarda daha siktir Kendi kendine de duzelebilen enurezis nokturnanin sikligi yas ilerledikce azalmakta eriskin yaslarda 1 oraninda devam etmektedir Tedavi cesitleriCocugun altini islatmasi ve anne ve babalarin tutumu cok onemlidir Aile ofke ve utanc duyabilir cocugu cezalandirir kardesleri ile kiyaslayabilir Bazi aileler ise tam aksine cocuga bez baglamak bezini degistirirken onu opup sevmek gibi enurezisi bilmeden destekler tutumdadir Her iki tutumun da zararli oldugu yani cezanin da sevecen davranisla odullendirmenin de dogru olmayacagi bilinmelidir Oncelikle cocuga destek gerekir Azarlama utandirma ya da cezalandirma dogru degildir Eskiden aksamlari sulu seyler verilmesin gece altini islatmayi onleyecegine inanilmaktaydi Yapilan arastirmalar bunun bir yarari olmadigi gibi kisitlamalarin gerilimi artirarak altini islatmayi kolaylastirdigini gostermistir Gece tuvalete kalkmak sorunu cozebilir Ozellikle cocuk uykudan 1 5 saat sonra uyandirilmalidir Cunku altini islatmalar en cok uykunun bu doneminde olmaktadir Cocuk uyandirilarak idrari yaptirilir Yari uyur durumda idrar yapmasi ile yataginda uyurken yapmasi arasinda egitim bakimindan pek fark yoktur Baslica iki grup tedavi yontemi vardir Bunlar davranis modifikasyonu motivasyon tedavisi kondusyon alarm tedavisi mesane retansiyonu egitimi ve ilac tedavisi antikolinerjikler trisiklik antidepresanlar vasopressin yontemleridir Kaynakca Enuresis prevalence risk factors and urinary pathology among school children in Istanbul Turkey Gur E1 Turhan P Can G Akkus S Sever L Guzeloz S Cifcili S Arvas A Pediatr Int 2004 Feb 46 1 58 63 PMID15043666 Prevalence of nocturnal enuresis and associated factors in schoolchildren in Western Turkey Yazici CM1 Nalbantoglu B Topcu B Dogan C Can J Urol 2012 Aug 19 4 6383 8 PMID22892263 Management of nocturnal enuresis Caldwell PH1 Deshpande AV Von Gontard A BMJ 2013 Oct 29 347 f6259 doi 10 1136 bmj f6259 PMID 1 2 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Dis kaynakGece Altini Islatma 28 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde