Bu madde, uygun değildir.Aralık 2017) ( |
Audrey Geraldine Lorde ya da bilinen ismiyle Audre Lorde, (d. 18 Şubat 1934 - ö. 17 Kasım 1992), Amerikalı bir yazar, feminist, kadıncı, kütüphaneci ve sivil hakları korumak için uğraşan eylemci.
Audre Lorde | |
---|---|
Doğum | Audrey Geraldine Lorde 18 Şubat 1934 New York, ABD |
Ölüm | 17 Kasım 1992 (58 yaşında) , Amerika Birleşik Devletleri Virjin Adaları, ABD |
Eğitim | National Autonomous University of Mexico (BA) Columbia University () |
Tür | Şair Kurgusal olmayan |
Önemli eserler | The First Cities |
Evlilik | Edwin Rollins (e. 1962; b. 1970) |
Partner | |
Çocuklar | 2 |
Hayatı
Yazar olarak en çok tekniğindeki ustalık ve duyguları dışa vurumu ile ünlüdür. Hayatı boyunca gözlemlediği sivil ve sosyal hayattaki adaletsizliğe karşı gösterdiği kini ve kızgınlığıyla tanınır. Şiirleri ve düzyazıları çoğunlukla sivil haklar, feminizm ve siyahi kadınların kimliklerini aramalarıyla ilgilenir.
Birleşmiş Milletlerdeki kesişimsel olmayan feminizm ile ilgili olarak Lorde, şöyle demiştir: "Toplum tarafından kabul edilen kadın sıfatı camiasının dışında duran bizler; farklılığın ocağında dövülmüş olan bizler, fakir olan bizler, lezbiyenler, siyahiler, yaşlılar; bilin ki hayatta kalmak okullarda öğrenilen bir şey değildir. Bu, farklılıklarımızı nasıl ele alıp onları güce dönüştürebileceğimizdir. Bir ustanın alet ve edevatları asla kendi ustalarının evini sökmeyeceklerdir. Bizi belki ustayı geçici olarak kendi oyununda yenmemize izin verebilirler, ancak asla bizlere özgün bir değişimi gerçekleştirmemiz için izin vermeyecekler; ve bu gerçek sadece ve sadece ustanın evini bir yardım kaynağı olarak tanımlayan kadınlara bir tehdittir."
İlk yılları
Barbados ve 'dan (Grenada'da bir ada) Karaip göçmeni olarak gelip Harlem'e yerleşen babası Frederick Byron Lorde (Byron olarak da bilinir) ve Linda Gertrude Belmar Lorde' nin kızı olan Audre, New York şehrinde doğdu. Lorde' nin annesi beyaz olarak kabul edilirdi ve ailesi için gurur kaynağı olan karışık bir soydan gelirdi. Lorde' nin babası Belmar ailesine benzer bir şekilde daha siyah tenliydi, çiftin evlenmesine Byron Lorde' nin cazibesi, hırsı ve kararlılığı sayesinde izin verdiler. Audre doğuştan miyoptu ve üç kız kardeşten en küçüğüydü (ablalarının adları Phyllis ve Helen). Lorde annesinin Afrika kökenli Karayipliler hakkındaki hikâyelerini dinleyerek büyüdü. Dört yaşında, konuşmayı öğrendiği gibi okumayı da öğrendi, aynı anda annesi ona yazmayı da öğretti. İlk şiirini sekizinci sınıftayken yazdı.
Doğum adı Audrey Geraldine olan Lorde, daha çocukken adındaki "y" harfini bırakmayı tercih etti; bu tercih, Zami: Adımın Yeni Hecelenişi isimli eserde şöyle açıklanmıştır: Ebeveynlerinin ona koyduğu isim yerine "Audre Lorde" gibi yan yana isimlerin sonundaki "e" harflerinin artistik simetrisi ile daha çok ilgilenmiştir.
Lorde'nin küçük yaşlarda ailesi ile ilişkisi zorluydu. Annesi ve babası ile çok az vakit geçirirdi çünkü ailesi Büyük Buhran sonrasında ekonomik karmaşa içindeyken sahip oldukları emlak işini ellerinde tutmak için çabalıyorlardı. Ebeveynlerini görse bile genelde onlar küçük kızlarına soğuk davranıyorlardı. Lorde' nin annesi, kendinden daha siyah tenlilere karşı (ki kendi kızı öyleydi) ve dış dünyaya karşı çok şüpheci yaklaşıyordu. Lorde annesi ile olan zorlu ilişkisini, daha sonralarda yazdığı "Coal's Story Books on a Kitchen Table" gibi şiirlerinde dışa vurmuştur.
Daha çocukken Lorde, iletişimde sıkıntılar çekmiş ve kendini belli etmek için şiirin gücüne başvurmuştu. Şiirin önemini benimsemiş ve iletişim kurmak için şiiri kullanmaya başlamıştı. Nasıl olduğu sorulduğunda, Audre bir şiir okuyarak cevap verirdi. On iki yaşlarında, kendi şiirlerini yazmaya ve okuldaki "serseri" damgası vurulan arkadaşlarıyla bağ kurmaya başlamıştı. Kendi de onlardan biri gibi hissetmişti.
Lorde bir süre sonra entelektüel zekâlı öğrenciler için olan Hunter Collage Yüksekokulunda eğitim aldı ve 1951 yılında mezun oldu. Hunter Yüksekokuluna giderken yazdığı bir şiiri, okul uygun olarak görmediği için Seventeen isimli bir dergide yayımladı. Ayrıca Lorde okulunda "Harlem Writers Guild" isimli bir derneğin sponsor olduğu şiir atölyelerine katıldı ama orada kendini sanki bir serseriymiş gibi hissetti. Lorde aralarına kabul edilmediğini hissetti çünkü kendi deyimiyle: "Tuhaf ve çılgındım. Onlara göre bunların vasıtasıyla gelişecektim."
Kariyeri
1954'te Lorde, Meksika Ulusal Üniversitesindeki öğrenciliğini odak noktası hâline getirmişti ve kendi deyimiyle bu zaman dilimi, kendisini bulma ve yenilenme dönemiydi. Bu dönem boyunca, hem kişisel hem de sanatsal açıdan hem lezbiyen hem de şair olarak kişiliğini doğrulamıştı. New York'a döndüğünde, Hunter College'a katıldı ve 1959 yılında mezun oldu. Burada bulunduğu dönem boyunca, kütüphaneci olarak çalışmaya ve yazmaya devam etti; ayrıca Greenwich kasabasındaki eşcinsel kültürü çalışmalarında aktif olarak hizmet etti. Öğrencilik hayatına Columbia Üniversitesinde devam etti ve 1961'de Kütüphane Bilimi dalında Yüksek Lisans derecesini kazandı. Bu dönem boyunca New York'taki Mount Vernon yakınında umumi bir kütüphanede çalışmaya devam etti.
1968'de Lorde, Tougaloo Kolejinde geçici olarak yazarlık yapmaya devam etti. Buradaki geçirdiği zaman, tıpkı Meksika Ulusal Üniversitesindeki yıllarında olduğu gibi onun bir artist olarak deneyim kazanmasını sağladı. Burada, kendinden daha genç ve o yıllardaki sivil haklardaki sorunları tartışmak isteyen siyahi öğrenciler ile bir atölye yürüttü. Öğrencileriyle olan etkileşimlerin sayesinde, yapmak istediği şeylerin eserlerinde hem kendi "tuhaf ve çılgın" yönünü yaşatmak, hem de bir şair olarak yarattığı eserlerin biçimsel görünüşüne dikkat etmek olduğunun farkına vardı. "" adlı şiir kitabı, Lorde'nin bu dönemlerde yazdığı bir eserdir.
1977'de Lorde, (Basın Özgürlüğü için Kadın Enstitüsü - WIFP)'in bir üyesi oldu. WIFP Amerika'da kâr amacı gütmeyen bir kuruluştu. Kuruluş kadınların kendi aralarındaki iletişimini güçlendirmek ve kamuyu kadın merkezli bir medyaya bağlamak amacı güdüyordu.
Lorde 1969'dan 1970 yılına kadar Lehman Koleji Öğretim Bölümü'nde ders verdi, sonra ise 1970 yılından 1981 yılına kadar John Jay Adli Yargı Kolejinde İngilizce profesörü olarak ders verdi. Burada, "siyahi çalışmalar bölümü" nün kuruluşu için çabaladı. 1981'de, eskiden öğretim gördüğü Hunter Collage'e döndü, Görevini bırakan Thomas Hunter'ın yerine geçti.
1981'de, Lorde St. Croix Kadın Koalisyon'u kurucuları arasındaydı. Bu kurum cinsel taciz ve evlilik içi şiddetden kurtulan kadınları desteklemeyi amaç ediyordu. 1980'lerin sonuna doğru, Güney Afrika'da "Yardım Kardeşliği" adlı bir kurumun kurulmasına yardım etti. Bu kurum siyahi kadınlara karşı yapılan ırk ayrımı ve diğer adaletsizliklere karşı savaş veriyordu.
Berlin Yılları
1984'te, Lorde Berlin Üniversitesin'de geçici profesörlük yapmaya başladı. Bu sırada 1980'de Copenhagen'da yapılan Birleşmiş Milletler Dünya Kadın Konferansı'nda tanıştığı Dagmar Schultz'dan davet aldı. Lorde Almanya'da iken buradaki kadınların üzerinde büyük bir etki bıraktı ve Afro-Alman hareketinin başlamasında büyük rol aldı. Afro-Alman terimi Lorde ve bazı siyahi alman kadınlar tarafından yaratıldı. Almanya'ya olan yolculukları sırasında, içinde May Ayim, Ika Hügel-Marshall ve Helga Emde gibi kadınların bulunduğu birçok insanın hayatlarına dokundu. Bütün bu kadınlar Lorde ile tanıştıktan sonra yazmaya karar verdiler. Sistemin hataları ile kanlı bir şekilde savaşmak yerine, Lorde onlara dilin çok güçlü bir karşı koyma aleti olduğunu öğretti ve Alman kadınlarını şiddet ile savaşmak yerine kelimeleri ile savaşmaya teşvik etti. Almanya'daki çalışmaları sadece Afro-Alman kadınlara bir ilham kaynağı olmadı, aynı zamanda birçok beyaz erkek ve kadın Lorde'nin yarattığı işlerden kendi hayatlarına pay çıkardı. Onlar da zamanla önceliklerini ve güçlerini kesişimsel hayatları daha çok sorgulamaya ve daha çok bilgilenmeye adadılar.
Lorde'nin Afro-Alman hareketi üzerindeki etkisi sayesinde, Dagmar Schultz Lorde'nin hayatının bazı bölümlerini vurgulamak adına "Audre Lorde: Berlin yılları 1984-1992" adlı bir belgesel hazırladı ve bu belgesel, Berlin Film Festivali, Berlinale tarafından kabul edildi. 2012'de tüm dünyaya gösterimi 62. Uluslararası Yıllık Festival'inde gerçekleştirilen film, dünya üzerindeki diğer film festivallerine yayıldı ve 2016'da bile hala festivallerde gösterilmektedir. Belgesel "15. Reelout Queer Film ve Vidyo Festivalin'de" En iyi Belgesel Seyirci Kitlesi 2014 ödülü, "Kadınlar, Sosyal Sorunlar ve Sıfır Ayrımcılık için Uluslararası Film Festivali'nde" En İyi Belgesel Altın Ödülü, "Barselona Uluslararası LGBT Film Festivali'nde" En İyi Belgesel İzleyici Ödülü dahil olmak üzere yedi adet ödül kazandı.
Çalışmaları
Şiir
Lorde münazaralarını sadece kadın grupları arasındaki farklılıklar üzerine yoğunlaştırmamış, ayrıca bireyler arasındaki farklılıkların görüş ayrılıkları konusunda da yoğunlaştırmıştır. "İçinde bulunduğum her grupta, farklı olarak tanımlanıyorum." diye ifade etmiştir. "Dışarıda kalan, hem güçlü hem de zayıftır. Lakin topluluk olmadan bir özgürlük, bir gelecek olamaz. Benim ve çektiğim çile arasında sadece güçsüz ve geçici bir ateşkes olur." Lorde kendini "kadınların sesi" ve "seslerin konseri" olarak tanımlamıştır.
Carmen Birkle şöyle yazmıştır: "Lorde'nin kültürlü benliği kendi kültürlü yazılarında ve çoklu tarzlı eserlerinde görülmekte. Bireysel kültürler artık birbirinden ayrı değil ve özerk bir varlıklar ancak kendi kişisel önemlerini kaybetmeden daha büyük bir bütünü oluşturmak adına eritilmişlerdir." Lorde'nin düzeni kabul etmeyişi sosyal ya da edebi farketmeksizin kendine özgü bir kategoridedir ve klişe olmaktansa bir bireysel olarak izlenim bırakmak onun karakteristik özelliğidir. Lorde kendini bir lezbiyen, bir kadın, bir savaşçı ve bir şair olarak tanımlamış, bu mesajı şiirleriyle yaymıştır.
Lorde'nin şiirleri 1960'larda Langston Hughes'in "1962 New Negro Poets" isimli dergisinde, birçok yabancı seçme şiir kitaplarında ve siyahi edebi dergilerde sıkça yayınlanmıştır. Aynı zamanda sivil hakları, savaş karşıtı ve feminist hareketlenmelerde politik olarak aktif rol almıştır.
1968'de Lorde "The First Cities" adlı şiirlerinin ilk bölümünü yayınladı. Diane di Prima tarafından düzenlendi. The First Cities daha çok sakin ve içgözlemci bir kitaptı ve Dudley Randall, bu kitap hakkında ve Lorde ile ilgili "siyah bayrağı kaldırmamış fakat kendi siyahiliği kemiklerine kadar görülmekte." demiştir.
İkinci bölüm "Cables to Rage (1970)", Tougaloo Kolejindeki geçici yazarlık süresi boyunca yazıldı ve aşk, ihanet, çocuk doğumu ve çocuk geliştirmedeki zorluklar gibi temaların üzerinde duruyordu. "Martha" isimli eseri önemlidir çünkü ilk defa eşcinsel olduğunu bu kitabında açıklamıştır. Kitapta şöyle bir cümle bulunmaktadır: "Birbirimizi şimdi burada ve eğer olursa sonsuza kadar seveceğiz."
"From a Land Where Other People Live" Lorde'yi 1973 yılında Şiir dalında Ulusal Kitap Ödülü'ne aday göstermiş ve Lorde'nin sosyal adaletsizliğe olan kızgınlığını ve kişisel zorluklarını göstermiştir. Bölüm daha çok kızgınlık, yalnızlık, adaletsizlik ve bir Afrikan-Amerikan kadın olmanın ayrıca bir anne, arkadaş ve bir sevgili olmanın ne kadar zor olduğunu gözler önüne sermiştir.
Bu bölümlerdeki başarılarına rağmen, "Coal" 1976'da yayınlandı ve Lorde ve arkasındaki basım evi Siyahi Sanatlar Hareketinde önemli bir isim olarak görüldü. Bölüm hem "The First Cities" hem "Cables To Rage" den şiirler barındırıyordu ve Lorde'nin kariyeri boyunca tanındığı birçok temayı gözler önüne serdi: ırksal adaletsizlik, kendi siyahi kimliği ve kadınların deneyimlerinin kesişimsel düşünceleri gibi. Coal'ın peşini Between Our Selves (1976) ve Hanging Fire (1978) takip etti.
"The Black Unicorn (1978)" eserinde, Lorde kimliğini Afrika mitindeki yaratılış, bereket ve savaşçı gücü tanrıçaları'nın arasında tanımlamıştır. Bu Afrikan kadın kimliğini yeniden kazanma, var olan Siyahi Sanatlar fikirlerini Pan-Afrikanizm hakkında yeniden yaratıyor ve meydan okuyordu.
Lorde'nin şiirleri, yaşlandıkça daha çok açık ve kişisel hale geldi ve cinselliği hakkında daha da kendine güvenir haline geldi. In Sister Outsider isimli eserinde Lorde denemeleri ve konuşmaları hakkında şöyle demiştir: "Şiir bizim isimsizlere bir isim verme biçimimiz, yani böyle düşünülebilir. İsimsizler bilinmeye ve bizm tarafımızdan kabul edilmeye başladıklarında, hislerimiz ve onlar hakkındaki dürüst keşiflerimiz, en radikal ve cüretkar fikirler için bir tapınak haline geldi." Sister Outsider ayrıca Lorde'nin Avrupalı-Amerikalı geleneklerine nasıl meydan okuduğunu gözler önüne serer.
Düzyazı
The Cancer Journals (1980), yetmişli yaşlarının sonunda kendi günlüklerinden türedi ve “A Burst of Light” Lorde’nin tanısı, tedavisi ve kanserden iyileşmesinin adına düz yazıyı kullandı. İki eserinde de, Lorde ölüm konuları, ölüm korkusu, mağduriyete karşı hayatta kalma ve manevi gücün yanı sıra Batının hastalıklara, tedavi ve fiziksel güzellik ve protez hakkında görüşlerini işledi.
Lorde’nin derinlemesine kişisel romanı Zami: A New Spelling of My Name (1982) biomitografi olarak tanımlanan, onun çocukluğu ve yetişkinliğini anlatan bir eserdir. Hikâye Lorde’nin cinselliğini ve kendi farkına varışını işlemiştir.
“Sister Outsider: Essays and Speeches (1984)”de, Lorde önemsizleştirilmiş grupların çabalarını baskıcı toplumda göstermek için onların deneyimleri hakkında iletişimin önemini vurgulamıştır.
“The Master’s Tools Will Never Dismantle The Master’s House”, Sister Outsider’deki onun eserlerinden biri. Lorde, sorunlar ırkçı ve ata erkil bir görüşle incelendiğinde kapsam ve teşvik edilebilmeyi sorgulamıştır.Lorde, kadınların diğer kadınlar arasındaki farklılıkları gördüğünü ve bunun sadece hoş görülecek bir şey olarak değil, enerji üretmek ve dünya da aktif olmak için gereken önemli bir şey olduğunun üzerinde durmuştur. Bu farklılıkların kucaklaşacağı bir toplum kuracak ve sonsuz bir özgürlüğe neden olacak. Lorde, “Bölme ve Fethetme, bizim dünyamızda, tanımlanmalı ve izin verilen bir şey haline gelmelidir.”tanımını açığa kavuşturmuştur. Halbuki bir kişi diğerlerini diğerlerinin baskısı hakkında eğitmelidir çünkü önemsiz grupların baskıcı bireyleri eğitme beklentisi ırkçılığın devamı ve ata erkil düşencesidir. Lorde bunu efendinin kaygılarıyla birlikte ezilenin işgalini devam ettirmek için başlıca baskıcı kişiler tarafından faydalanılan bir malzeme olarak açıklamıştır. Lorde gerçek bir değişime sebep olmak için, ırkçılarla, ata erkil görüşü olanlarla çalışamayacağımızı, çünkü bu şekilde gelen değişimin sürmeyeceğini belirtmiştir.
"The Transformation of Silence into Language and Action" da, Lorde korktuğunda bile konuşmanın önemini ele almıştır çünkü birinin sessizliği onları ezilmişlikten ve baskı altına alınmışlıktan koruyamaz. Birçok insan bir acıya neden olacağından dolayı konuşmaktan korkar halbuki biri konuşup konuşmayacağına karar verdiğinde o korkuyu bakış açısının içine koymalıdır. Lorde: “Sessizliğin dil ve eylem içinde değişimi, kendini keşfetmedir ve bu daima endişe verici ve tehlike dolu.” olduğunu vurgular. Insanlar başkalarının konuşamaya olan tepkilerinden korkar ama çoğunlukla, yaşamak için görünürlük isteği önemlidir. Lorde: ”Bizler ve kız kardeşlerimiz tükenirken, çocuklarımız saptırılırken ve yok edilirken, dünyamız zehirlenirken biz kendi köşemizde sesimizi kısıp oturabiliriz; kendi rahat köşelerimizde bir şişe kadar sessiz durabiliriz ve korkularımız azalmayacak. Insanlara konuşmadan çok sessizliğin korkusuna saygı duymak öğretildi, ama sonuçta, sessizlik bizi her nasılsa boğacak, yani doğruları konuşmalıyız.
1980 de, Barbara Smith ve Cherrie Moraga ile birlikte “Kitchen Table: Women of Color Press”i kurdu, renkli tenli kadınlar için ilk Amerika yayınevi. Lorde 1991 den 1992 ye kadar New York’un baş yazarı oldu.
Teorileri
Lorde'nin yazıları "farklılık teorisi" üzerine kurulmuş, bu fikir kadın ve erkek arasındaki oldukça basit bir zıtlığı ele almıştır. Feministler bu teoriyi birleşmiş bir bütün ve katılığın bir yanılgısı olarak ve "kadın" kategorisinin ta kendisi kendi içinde bölünmüş olduğunu göstermek için gerekli görmüştür.
Lorde sınıf, ırk, yaş, cinsiyet ve hatta sağlığı (kanser ile savaştığı zamanlarda eklemiştir) kadın deneyimi için kaçınılmaz olduğunu tanımlamıştır. Lorde'a göre; cinsiyet arasındaki farklılıkların tüm dikkati üzerine çekmesine rağmen, diğer farklılıkların da ele alınması çok önemli bir yere sahiptir. Carmen Birkle şöyle yazmıştır: "Lorde, deneyimin gerçekliğinin ve doğruluğunun önemini vurguladı. O, farklılığının bilinmesini ancak yargılanmamasını istiyor, genel ve sabit bir "kadın" kategorisinine koyulmak istemiyor." Bu teori bugün "kesişimsellik" olarak biliniyor.
Kişilikleri çeşitli olan kadınların aralarındaki farklardan ziyade, Lorde'nin eserleri daha çok ırk ve cinselliği ile ilgilenmiştir. Ada Gay Griffin ve Michelle Parkerson'un dokümanı "A Litany for Survival:The Life and Work of Audre Lorde"de Lorde şöyle demiştir: "Size 60'larda siyahi bir kadın yazar olmanın ne demek olduğunu söyleyeyim. Görünmez olmak demekti. Gerçekten görünmez olmak demekti. Siyahi feminist bir kadın olmak iki katı görünmez olmak demekti, Siyahi lezbiyen ve feminist bir kadın olmak üç katı görünmez olmak demekti."
"The Erotic as Power" isimli "Sister Outsider"da toplanan 1978 eserinde, Lorde the Erotic için kadınların bastırdıkmaktan vazgeçtikleri, kabul ettiklerini öğrendiklerinde ortaya çıkan güçtür demiştir. Lorde Erotic'in keşfedilmesi gereken ve tüm kalbiniz ile deneyimlemeniz gereken bir şey olduğunu öne sürmüştür, çünkü bu sırf cinsellik ve cinsel şeylere referans olan bir şey değil, ayrıca zevk alma hissi, aşk ve kadınları memnun eden herhangi bir deneyim ve fiil'in yarattığı heyecandır, sanki bir kitap okumak gibi. "Sadece ve sadece yaşamlarımızdaki ve zihnimizdeki erotikliği bastırarak kadınlar güçlü olabilir düşüncesi yanlıştır." diye belirtmiştir Lorde. "Fakat bu güç bir yanılgıdır, çünkü bu güç tanımı, erkeklerin zihninde oluşmuş bir biçimlendirmedir." Lorde, bunu erkekcil topluluğun nasıl yanlış yorumladığını ve kadınlara karşı nasıl kullandığını, kadınların bundan nasıl korktuğunu anlatır. Kadınlar ayrıca erotizm güçlü ve derin bir his olduğundan korkar. Kadınlar bunu razı olmadan kullanmaktansa - ki, bu bir tacize girer, birbirleri ile güçlerini paylaşmalılar. Bunu, benzerliği ve farklılığı olan herkes ile bağlanmak için kullanmalılar. Kullanıldığında, erotizmin gücü, kadınların bilgilerini ve güçlerini ırkçılık, ataerkillik ve bizim anti-erotik topluluğumuzla yüzleşmeye yarar.
Lorde'nin feminizm hakkındaki düşünceleri
Lorde'nin elinde tuttuğu feminizm ilkelerinin anahtarı, zulmün bütün çeşitleri birbiriyle ilişkiliydi; bir değişim yaratmak halkın içinde dik durmayı gerektirdi; farklılıklar bölmek için kullanılmamalı; devrim bir süreçtir; hisler bizim eylemimizi büyüten ve bildiren bir çeşit iç bilimdir; ve acılarımızı kendimize itiraf etmek ve deneyimlemek aşmamıza yardımcı olur.
Lorde "Yaş, Irk, Sınıf ve Cinsiyet:Kadınlar Farklılığı Yeniden Tanımlıyor" isimli eserinde şöyle yazmıştır: "Kesinlikle aramızda ırk, yaş ve cinsiyet gibi çok büyük farklılıklar var. Fakat bizi ayıran bu farklılıklar değil. Bu, bizim aramızdaki farkları tanımamızı reddetmemiz ve bizim bunu yanlış tanımlamamızdan ve bunların insan üzerindeki beklentilerinin ve davranlışlarının etkilerinin bozukluklarını sorgulamamız." Daha detaylı olarak: "Beyaz kadınlar onlara doğuştan gelen ayrıcalıklarını görmezden gelip kadın algısını kendi deneyimlerinden tanımlayınca, renkli tenli kadınlar 'diğer'leşiyor." Kendisi de "Kırk dokuz yaşında siyahi lezbiyen feminist sosyalist ve iki çocuk annesi" tanımına uyunca, Lorde de bir "diğer, sapkın, net bir şekilde yanlış" diye tanımlanıyor. Ve bu tanımlama tabii ki "beyaz erkek heteroseksüel kapitalist" sosyal hiyerarşisine göre. "Biz, insan arasındaki farkları konuşmuyoruz, insan sapkınlığını konuşuyoruz." yazıyor Lorde. Buna nazaran, Lorde'nin fikirleri 'kadıncılık' teması ile tutarlılık gösteriyor, ki bu da "feminizme nazaran siyahi kadınların renklerini ve kültürlerini kabul etmesini ve kutlamasını sağlıyor."
Lorde'nin "Age, Race, Class and Sex: Women Redefining Difference" isimli eserinde, Batı Avrupa Tarihi şartları insanlara insanların farklılıklarını gösteriyor. İnsan farkları "basit muhalefet"de görünüyor ve genelde kültür tarafından tanınmış bir farklılık yok. Batı Avrupa kültürünün insanların farklılığına cevap verdiği üç yol var. İlk olarak, farklılıklarımızı görmezden gelerek başlıyoruz. Sonrasında, birbirimizin farklılıklarını kopyalıyoruz ve en sonunda 'daha az' diye algılanan farklılıklarımızı yok ediyoruz.
Lorde ırklıçığı, cinsiyetçiliği, yaş ayrımcılığını, heteroseksikstliği, seçkin insan ayrımcılığını ve sınıfçılığını hep birlikte tanımlıyor ve "-lık" ı, ayrıcalıklı olmanın bir üstünlük ve geri kalan her şeyi ve herkese hükmetmek fikri olduğunu açıklıyor. İnanışın, mitsel bir normun tek taraflığının üstünlüğü olduğunu vurguluyor. Lorde, mitsel normun nasıl bütün vücutların aynı görünmesi gerektiğini savunduğunu anlatıyor. Amerika kültürünün mitsel normu ise beyaz, zayıf, erkek, genç, hetero, hristiyan ve maddi olarak güvence altına alınmış insan.
Siyahi feminizm üzerindeki etkileri
Lorde'nin siyahi feminizm üstündeki çalışmaları bugün bile hala akademisyenler tarafından incelenmektedir. Jennifer C. Nash siyahi feministler nasıl kendi kimliklerini tanımlıyor ve farklılıkları sayesinde aşklarını nasıl buluyorlar gibi konuları incelemekte. Nash, Lorde'nin yazdığı bir şeye değinmiştir: " Ben buradaki bütün kadınları içlerindeki o derin bilgi kazanına ulaşmalarına, bizi o hep korkutan şeye dokunmalarına ve oradaki yaşayan herhangi bir farklılıktan nefret etmelerine teşvik ediyorum. Hani sureti takındığını görmelerini istiyorum. Ondan sonra politik olduğu kadar kişisel olanlar bizim seçimlerimize ışık tutabilir." Nash, Lorde'nin siyahi kadınları nasıl politikayı korkmaktan ziyade benimsemelerine teşvik ettiğini anlatıyor, ki bunun siyahi kadınlar için toplulukta ilerlemelerine nasıl fayda sağlayacağını anlatıyor. Lorde ekliyor: "Birbirleriyle yakın bir bağ paylaşan siyahi kadınlar, ne politik ne de duygusal olarak siyasi erkeklerin düşmanı değillerdir. Sık sık da olsa, bazı siyahi erkekler kendilerine düşmandan çok bir müttefik gibi davranan siyahi kadınlara hükmetmeye girişiyorlar." Lorde'nin 1979 "Sexism: An American Disease in Blackface" isimli denemesi, bir çeşit cinsiyetçilikle yüzleşmek için yapılan toplanma çağrısıdır ve bu çağrı, siyahi toplulukların şiddetin kökünü kurutması için yapılmıştır. Lorde'ye göre ırkçı politikayı bitirmek için siyahi erkek ve kadınların arasındaki kavganın bitmesi gerekiyor.
Kişisel kimliği
Lorde kariyeri boyunca kitaplarında ve şiirlerinde müşterek kimlik fikrini de vurgulamıştır. Lorde sadece kendini sadece bir kategori ile tanımlamamış, ayrıca kendi bütün parçalarını eşit bir şekilde övmek istemiştir. Kendini Afro-Amerikan, siyahi, lezbiyen, feminist, şair, anne ve benzeri gibi sıfatlarla tanımlamıştır. Zami: A New Spelling of My Name isimli romanında Lorde,nasıl birden fazla olan kimlikleri onun hayatını şekillendirdiğini ve onların sayesinde nasıl farklı deneyimleri kazandığını anlatır. Bize gösterir ki kişisel kimliğimiz farklı görünen hayatımızın parçalarının birbirleriyle olan bağlantılarında bulunmaktadır. Kişisel kimlik çoğunlukla dış görünüşümüz ile ilişkilendirilir fakat Lies Xhonneux, kimlik ne zaman karşındaki insanı sadece onu gördüğün şekle indirgersen, hatta azınlık gruplarda, görünmeze dönüşebilir teorisini ortaya atmıştır. Lorde, sonralara doğru yazdığı "The Cancer Journals" isimli kitabında şöyle demiştir: "Eğer kendimi kendim için tanımlamasaydım, başka insanların fantezilerinin altında ezilir kalır ve canlı canlı yenmeye mahkûm kalırdım." Bu söz önemlidir çünkü kimlik diğer insanların bir birey hakkında ne düşündüğü ya da ne gördüğü değildir, kişinin kendi tarafından tanımlanmalıdır. "The House of Difference" ise Lorde'nin kimlik teorilerinden etkilenen bir terimdir. Onun fikri, herkes birbirinden farklıdır ve bu toplu farklılıklar bizi biz yapan şeylerdir, küçük bir farklılık yerine. Tek bir kimliği tercih etmek yerine kimliğin her bir cephesine odaklanmak, insanları birbiriyle kaynaştırır.
Lorde'nin ırka, cinsiyete, sosyal ve ekonomik durumuna vesaire yoğunlaşan kesişimsel noktalarına değinirken, onun göze çarpan bir diğer özelliğini de kabul etmeliyiz, lezbiyenliğini. Lorde birçok kimliği eserlerinde kullanmış ve bunlar lezbiyenliğini bir dizi parça yaratmasına yol göstermiş, toplumdaki siyah lezbiyen kadın sureti sorununu birçok kimlik ve eğitimli insanların ışığında somutlaştırmıştır.
Lorde ve kadıncılık
Lorde'nin 1960'lardaki feminizm hakkındaki eleştirileri, ırk, sınıf, yaş, cinsiyet ve cinsellik gibi sorunları tanımlamıştır. Yazar ve şair Alice Walker "kadıncı" terimini siyah kadın ve azınlık kadın deneyimini feminizmden ayrıştırmak için icat etmiştir.
Katkıları
"Callen-Lorde Toplum Sağlık Merkezi" New York şehrinde Michael Callen ve Lorde'nin adına bir oluşumdur ve ödemekten aciz olan LGBT üyelerinin sağlıklarına kendilerini adar. Callen-Lorde New York'taki LGBT topluluğuna hizmet eden tek sağlık merkezidir.
"Audre Lorde Projesi" 1994'te Brooklyn merkezli bir LGBT ve renkli insanlar için yapılmış topluluktur. New York şehrindeki radikal şiddet içermeyen eylemleri organize eden topluluk, özellikle LGBT topluluğuna, AIDS, HIV, göçmen yanlısı, hapishane düzenlemesi ve buna benzer konulara hizmet eder.
"Audre Lorde Ödülü" "Publishing Triangle" tarafından ilk olarak 2001 yılında lezbiyen şiirini onurlandırmak adına sunulmuştur.
2014 yılında Lorde müzesi, Legacy Walk isimli LGBT tarihi ve insanlarını kutlayan Chicago, Illinois'te gerçekleşen bir kamu gösterisidir.
Son yılları
Lorde göğüs kanserine 1978 yılında yakalandı ve meme ameliyatına girdi. Altı yıl sonra, karaciğer kanserine yakalandı. Hastalığı tanımlandıktan sonra Amerikan Kütüphane Derneği ödülünü kazanan "The Cancer Journals" isimli kitabını yazdı. "A Litany for Survival: The Life and Work of Audre Lorde" isimli belgeselin konusu oldu, bu belgesel onu bir yazar, şair, insan hakları eylemcisi, feminist, lezbiyen, öğretmen, hayatta kalan ve yobazlığa karşı mücadele eden biri olarak tanıttı. "Arkamda bıraktığım şeylerin kendi hayatları var. Bunu şiir için söyledim, çocuklar için söyledim. Her neyse, bir nevi bunları söyleyişim benim kim olduğum hakkındaki eserlerim."
1991'den ölümüne kadar, New York şehri "Saray Şairi" idi. 1992'de, Publishing Triange tarafından yaşamı boyunca gerçekleştirdiği işler için "Bill Whitehead Ödülü"nü kazandı.
Lorde died of liver cancer at age 58 on 17 Kasım 1992, in St. Croix, where she had been living with Gloria I. Joseph.[63] In an African naming ceremony before her death, she took the name Gamba Adisa, which means "Warrior: She Who Makes Her Meaning Known".[64]
Lorde St. Croix'de 17 Kasım 1992 yılında 58 yaşında karaciğer kanserinden dolayı öldü. Ölümünden önce Afrikan isim töreninde ona "Savaşçı:Amaçlarını Gösteren" anlamındaki Gamba Adisa ismi verildi.
Kişisel yaşamı
Lorde avukat Edwin Rollins ile evliydi. Rollins ile evliliklerinden Elizabeth ve Jonahtan isimli iki çocukları olduktan sonra 1970'te boşandılar. Mississippi'de kaldığı zamanlarda beyaz bir psikoloji profesörü olan Frances Clayton ile tanıştılar ve 1989'a kadar çift olarak kaldılar.
1977'den 1978'e kadar, Lorde heykeltıraş ve ressam Mildred Thompson ile kısa bir birliktelik yaşadılar. İkili 1977'de Nijerya'da tanıştı.
Eserleri
Kitapları
- The First Cities. New York City: Poets Press. 1968.
- Cables to Rage. London: Paul Breman. 1970.
- From a Land Where Other People Live. Detroit: Broadside Press. 1973.
- New York Head Shop and Museum. Detroit: Broadside Press. 1974.
- Coal. New York: W. W. Norton Publishing. 1976.
- Between Our Selves. Point Reyes, California: Eidolon Editions. 1976.
- Hanging Fire. 1978.
- The Black Unicorn. New York: W. W. Norton Publishing. 1978.
- The Cancer Journals. San Francisco: Aunt Lute Books. 1980.
- Uses of the Erotic: the erotic as power. Tucson, Arizona: Kore Press. 1981.
- Chosen Poems: Old and New. New York: W. W. Norton Publishing. 1982. .
- Zami: A New Spelling of My Name. Trumansburg, New York: The Crossing Press. 1983. .
- Sister Outsider: Essays and Speeches. Trumansburg, New York: The Crossing Press. 1984 (reissued 2007)
- Our Dead Behind Us. New York: W. W. Norton Publishing. 1986.
- A Burst of Light. Ithaca, New York: Firebrand Books. 1988.
- The Marvelous Arithmetics of Distance. New York: W. W. Norton Publishing. 1993.
- I Am Your Sister: Collected and Unpublished Writings of Audre Lorde. Oxford New York: Oxford University Press. 2009.
- Your Silence Will Not Protect You : Essays and Poems. Silver Press. 2017.
Kitap bölümleri
- McClintock, Anne; Mufti, Aamir; Shohat, Ella, eds. (1997), "Age, race, class, and sex: women redefining difference", Dangerous liaisons: gender, nation, and postcolonial perspectives, Minnesota, Minneapolis: University of Minnesota Press
Röportajları
- "Interview with Audre Lorde," in Against Sadomasochism: A Radical Feminist Analysis, ed. Robin Ruth Linden (East Palo Alto, Calif. : Frog in the Well, 1982.)
Biyografik filmler
- A Litany for Survival: The Life and Work of Audre Lorde (1995) - Michelle Parkeson.
- The Edge of Each Other's Battles: The Vision of Audre Lorde (2002) -Jennifer Abod.
- Audre Lorde – The Berlin Years 1984 to 1992 (2012) - Dagmar Schultz.
Kaynakça
- ^ "Audre Lorde Biography". eNotes.com. 18 Aralık 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Şubat 2021.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu madde Vikipedi bicem el kitabina uygun degildir Maddeyi Vikipedi standartlarina uygun bicimde duzenleyerek Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Gerekli duzenleme yapilmadan bu sablon kaldirilmamalidir Aralik 2017 Audrey Geraldine Lorde ya da bilinen ismiyle Audre Lorde d 18 Subat 1934 o 17 Kasim 1992 Amerikali bir yazar feminist kadinci kutuphaneci ve sivil haklari korumak icin ugrasan eylemci Audre LordeDogumAudrey Geraldine Lorde 18 Subat 1934 1934 02 18 New York ABDOlum17 Kasim 1992 58 yasinda Amerika Birlesik Devletleri Virjin Adalari ABDEgitimNational Autonomous University of Mexico BA Columbia University TurSair Kurgusal olmayanOnemli eserlerThe First CitiesEvlilikEdwin Rollins e 1962 b 1970 PartnerCocuklar2HayatiYazar olarak en cok teknigindeki ustalik ve duygulari disa vurumu ile unludur Hayati boyunca gozlemledigi sivil ve sosyal hayattaki adaletsizlige karsi gosterdigi kini ve kizginligiyla taninir Siirleri ve duzyazilari cogunlukla sivil haklar feminizm ve siyahi kadinlarin kimliklerini aramalariyla ilgilenir Birlesmis Milletlerdeki kesisimsel olmayan feminizm ile ilgili olarak Lorde soyle demistir Toplum tarafindan kabul edilen kadin sifati camiasinin disinda duran bizler farkliligin ocaginda dovulmus olan bizler fakir olan bizler lezbiyenler siyahiler yaslilar bilin ki hayatta kalmak okullarda ogrenilen bir sey degildir Bu farkliliklarimizi nasil ele alip onlari guce donusturebilecegimizdir Bir ustanin alet ve edevatlari asla kendi ustalarinin evini sokmeyeceklerdir Bizi belki ustayi gecici olarak kendi oyununda yenmemize izin verebilirler ancak asla bizlere ozgun bir degisimi gerceklestirmemiz icin izin vermeyecekler ve bu gercek sadece ve sadece ustanin evini bir yardim kaynagi olarak tanimlayan kadinlara bir tehdittir Ilk yillariBarbados ve dan Grenada da bir ada Karaip gocmeni olarak gelip Harlem e yerlesen babasi Frederick Byron Lorde Byron olarak da bilinir ve Linda Gertrude Belmar Lorde nin kizi olan Audre New York sehrinde dogdu Lorde nin annesi beyaz olarak kabul edilirdi ve ailesi icin gurur kaynagi olan karisik bir soydan gelirdi Lorde nin babasi Belmar ailesine benzer bir sekilde daha siyah tenliydi ciftin evlenmesine Byron Lorde nin cazibesi hirsi ve kararliligi sayesinde izin verdiler Audre dogustan miyoptu ve uc kiz kardesten en kucuguydu ablalarinin adlari Phyllis ve Helen Lorde annesinin Afrika kokenli Karayipliler hakkindaki hikayelerini dinleyerek buyudu Dort yasinda konusmayi ogrendigi gibi okumayi da ogrendi ayni anda annesi ona yazmayi da ogretti Ilk siirini sekizinci siniftayken yazdi Dogum adi Audrey Geraldine olan Lorde daha cocukken adindaki y harfini birakmayi tercih etti bu tercih Zami Adimin Yeni Hecelenisi isimli eserde soyle aciklanmistir Ebeveynlerinin ona koydugu isim yerine Audre Lorde gibi yan yana isimlerin sonundaki e harflerinin artistik simetrisi ile daha cok ilgilenmistir Lorde nin kucuk yaslarda ailesi ile iliskisi zorluydu Annesi ve babasi ile cok az vakit gecirirdi cunku ailesi Buyuk Buhran sonrasinda ekonomik karmasa icindeyken sahip olduklari emlak isini ellerinde tutmak icin cabaliyorlardi Ebeveynlerini gorse bile genelde onlar kucuk kizlarina soguk davraniyorlardi Lorde nin annesi kendinden daha siyah tenlilere karsi ki kendi kizi oyleydi ve dis dunyaya karsi cok supheci yaklasiyordu Lorde annesi ile olan zorlu iliskisini daha sonralarda yazdigi Coal s Story Books on a Kitchen Table gibi siirlerinde disa vurmustur Daha cocukken Lorde iletisimde sikintilar cekmis ve kendini belli etmek icin siirin gucune basvurmustu Siirin onemini benimsemis ve iletisim kurmak icin siiri kullanmaya baslamisti Nasil oldugu soruldugunda Audre bir siir okuyarak cevap verirdi On iki yaslarinda kendi siirlerini yazmaya ve okuldaki serseri damgasi vurulan arkadaslariyla bag kurmaya baslamisti Kendi de onlardan biri gibi hissetmisti Lorde bir sure sonra entelektuel zekali ogrenciler icin olan Hunter Collage Yuksekokulunda egitim aldi ve 1951 yilinda mezun oldu Hunter Yuksekokuluna giderken yazdigi bir siiri okul uygun olarak gormedigi icin Seventeen isimli bir dergide yayimladi Ayrica Lorde okulunda Harlem Writers Guild isimli bir dernegin sponsor oldugu siir atolyelerine katildi ama orada kendini sanki bir serseriymis gibi hissetti Lorde aralarina kabul edilmedigini hissetti cunku kendi deyimiyle Tuhaf ve cilgindim Onlara gore bunlarin vasitasiyla gelisecektim Kariyeri1954 te Lorde Meksika Ulusal Universitesindeki ogrenciligini odak noktasi haline getirmisti ve kendi deyimiyle bu zaman dilimi kendisini bulma ve yenilenme donemiydi Bu donem boyunca hem kisisel hem de sanatsal acidan hem lezbiyen hem de sair olarak kisiligini dogrulamisti New York a dondugunde Hunter College a katildi ve 1959 yilinda mezun oldu Burada bulundugu donem boyunca kutuphaneci olarak calismaya ve yazmaya devam etti ayrica Greenwich kasabasindaki escinsel kulturu calismalarinda aktif olarak hizmet etti Ogrencilik hayatina Columbia Universitesinde devam etti ve 1961 de Kutuphane Bilimi dalinda Yuksek Lisans derecesini kazandi Bu donem boyunca New York taki Mount Vernon yakininda umumi bir kutuphanede calismaya devam etti 1968 de Lorde Tougaloo Kolejinde gecici olarak yazarlik yapmaya devam etti Buradaki gecirdigi zaman tipki Meksika Ulusal Universitesindeki yillarinda oldugu gibi onun bir artist olarak deneyim kazanmasini sagladi Burada kendinden daha genc ve o yillardaki sivil haklardaki sorunlari tartismak isteyen siyahi ogrenciler ile bir atolye yuruttu Ogrencileriyle olan etkilesimlerin sayesinde yapmak istedigi seylerin eserlerinde hem kendi tuhaf ve cilgin yonunu yasatmak hem de bir sair olarak yarattigi eserlerin bicimsel gorunusune dikkat etmek oldugunun farkina vardi adli siir kitabi Lorde nin bu donemlerde yazdigi bir eserdir 1977 de Lorde Basin Ozgurlugu icin Kadin Enstitusu WIFP in bir uyesi oldu WIFP Amerika da kar amaci gutmeyen bir kurulustu Kurulus kadinlarin kendi aralarindaki iletisimini guclendirmek ve kamuyu kadin merkezli bir medyaya baglamak amaci guduyordu Lorde 1969 dan 1970 yilina kadar Lehman Koleji Ogretim Bolumu nde ders verdi sonra ise 1970 yilindan 1981 yilina kadar John Jay Adli Yargi Kolejinde Ingilizce profesoru olarak ders verdi Burada siyahi calismalar bolumu nun kurulusu icin cabaladi 1981 de eskiden ogretim gordugu Hunter Collage e dondu Gorevini birakan Thomas Hunter in yerine gecti 1981 de Lorde St Croix Kadin Koalisyon u kuruculari arasindaydi Bu kurum cinsel taciz ve evlilik ici siddetden kurtulan kadinlari desteklemeyi amac ediyordu 1980 lerin sonuna dogru Guney Afrika da Yardim Kardesligi adli bir kurumun kurulmasina yardim etti Bu kurum siyahi kadinlara karsi yapilan irk ayrimi ve diger adaletsizliklere karsi savas veriyordu Berlin Yillari1984 te Lorde Berlin Universitesin de gecici profesorluk yapmaya basladi Bu sirada 1980 de Copenhagen da yapilan Birlesmis Milletler Dunya Kadin Konferansi nda tanistigi Dagmar Schultz dan davet aldi Lorde Almanya da iken buradaki kadinlarin uzerinde buyuk bir etki birakti ve Afro Alman hareketinin baslamasinda buyuk rol aldi Afro Alman terimi Lorde ve bazi siyahi alman kadinlar tarafindan yaratildi Almanya ya olan yolculuklari sirasinda icinde May Ayim Ika Hugel Marshall ve Helga Emde gibi kadinlarin bulundugu bircok insanin hayatlarina dokundu Butun bu kadinlar Lorde ile tanistiktan sonra yazmaya karar verdiler Sistemin hatalari ile kanli bir sekilde savasmak yerine Lorde onlara dilin cok guclu bir karsi koyma aleti oldugunu ogretti ve Alman kadinlarini siddet ile savasmak yerine kelimeleri ile savasmaya tesvik etti Almanya daki calismalari sadece Afro Alman kadinlara bir ilham kaynagi olmadi ayni zamanda bircok beyaz erkek ve kadin Lorde nin yarattigi islerden kendi hayatlarina pay cikardi Onlar da zamanla onceliklerini ve guclerini kesisimsel hayatlari daha cok sorgulamaya ve daha cok bilgilenmeye adadilar Lorde nin Afro Alman hareketi uzerindeki etkisi sayesinde Dagmar Schultz Lorde nin hayatinin bazi bolumlerini vurgulamak adina Audre Lorde Berlin yillari 1984 1992 adli bir belgesel hazirladi ve bu belgesel Berlin Film Festivali Berlinale tarafindan kabul edildi 2012 de tum dunyaya gosterimi 62 Uluslararasi Yillik Festival inde gerceklestirilen film dunya uzerindeki diger film festivallerine yayildi ve 2016 da bile hala festivallerde gosterilmektedir Belgesel 15 Reelout Queer Film ve Vidyo Festivalin de En iyi Belgesel Seyirci Kitlesi 2014 odulu Kadinlar Sosyal Sorunlar ve Sifir Ayrimcilik icin Uluslararasi Film Festivali nde En Iyi Belgesel Altin Odulu Barselona Uluslararasi LGBT Film Festivali nde En Iyi Belgesel Izleyici Odulu dahil olmak uzere yedi adet odul kazandi CalismalariSiir Lorde munazaralarini sadece kadin gruplari arasindaki farkliliklar uzerine yogunlastirmamis ayrica bireyler arasindaki farkliliklarin gorus ayriliklari konusunda da yogunlastirmistir Icinde bulundugum her grupta farkli olarak tanimlaniyorum diye ifade etmistir Disarida kalan hem guclu hem de zayiftir Lakin topluluk olmadan bir ozgurluk bir gelecek olamaz Benim ve cektigim cile arasinda sadece gucsuz ve gecici bir ateskes olur Lorde kendini kadinlarin sesi ve seslerin konseri olarak tanimlamistir Carmen Birkle soyle yazmistir Lorde nin kulturlu benligi kendi kulturlu yazilarinda ve coklu tarzli eserlerinde gorulmekte Bireysel kulturler artik birbirinden ayri degil ve ozerk bir varliklar ancak kendi kisisel onemlerini kaybetmeden daha buyuk bir butunu olusturmak adina eritilmislerdir Lorde nin duzeni kabul etmeyisi sosyal ya da edebi farketmeksizin kendine ozgu bir kategoridedir ve klise olmaktansa bir bireysel olarak izlenim birakmak onun karakteristik ozelligidir Lorde kendini bir lezbiyen bir kadin bir savasci ve bir sair olarak tanimlamis bu mesaji siirleriyle yaymistir Lorde nin siirleri 1960 larda Langston Hughes in 1962 New Negro Poets isimli dergisinde bircok yabanci secme siir kitaplarinda ve siyahi edebi dergilerde sikca yayinlanmistir Ayni zamanda sivil haklari savas karsiti ve feminist hareketlenmelerde politik olarak aktif rol almistir 1968 de Lorde The First Cities adli siirlerinin ilk bolumunu yayinladi Diane di Prima tarafindan duzenlendi The First Cities daha cok sakin ve icgozlemci bir kitapti ve Dudley Randall bu kitap hakkinda ve Lorde ile ilgili siyah bayragi kaldirmamis fakat kendi siyahiligi kemiklerine kadar gorulmekte demistir Ikinci bolum Cables to Rage 1970 Tougaloo Kolejindeki gecici yazarlik suresi boyunca yazildi ve ask ihanet cocuk dogumu ve cocuk gelistirmedeki zorluklar gibi temalarin uzerinde duruyordu Martha isimli eseri onemlidir cunku ilk defa escinsel oldugunu bu kitabinda aciklamistir Kitapta soyle bir cumle bulunmaktadir Birbirimizi simdi burada ve eger olursa sonsuza kadar sevecegiz From a Land Where Other People Live Lorde yi 1973 yilinda Siir dalinda Ulusal Kitap Odulu ne aday gostermis ve Lorde nin sosyal adaletsizlige olan kizginligini ve kisisel zorluklarini gostermistir Bolum daha cok kizginlik yalnizlik adaletsizlik ve bir Afrikan Amerikan kadin olmanin ayrica bir anne arkadas ve bir sevgili olmanin ne kadar zor oldugunu gozler onune sermistir Bu bolumlerdeki basarilarina ragmen Coal 1976 da yayinlandi ve Lorde ve arkasindaki basim evi Siyahi Sanatlar Hareketinde onemli bir isim olarak goruldu Bolum hem The First Cities hem Cables To Rage den siirler barindiriyordu ve Lorde nin kariyeri boyunca tanindigi bircok temayi gozler onune serdi irksal adaletsizlik kendi siyahi kimligi ve kadinlarin deneyimlerinin kesisimsel dusunceleri gibi Coal in pesini Between Our Selves 1976 ve Hanging Fire 1978 takip etti The Black Unicorn 1978 eserinde Lorde kimligini Afrika mitindeki yaratilis bereket ve savasci gucu tanricalari nin arasinda tanimlamistir Bu Afrikan kadin kimligini yeniden kazanma var olan Siyahi Sanatlar fikirlerini Pan Afrikanizm hakkinda yeniden yaratiyor ve meydan okuyordu Lorde nin siirleri yaslandikca daha cok acik ve kisisel hale geldi ve cinselligi hakkinda daha da kendine guvenir haline geldi In Sister Outsider isimli eserinde Lorde denemeleri ve konusmalari hakkinda soyle demistir Siir bizim isimsizlere bir isim verme bicimimiz yani boyle dusunulebilir Isimsizler bilinmeye ve bizm tarafimizdan kabul edilmeye basladiklarinda hislerimiz ve onlar hakkindaki durust kesiflerimiz en radikal ve curetkar fikirler icin bir tapinak haline geldi Sister Outsider ayrica Lorde nin Avrupali Amerikali geleneklerine nasil meydan okudugunu gozler onune serer Duzyazi The Cancer Journals 1980 yetmisli yaslarinin sonunda kendi gunluklerinden turedi ve A Burst of Light Lorde nin tanisi tedavisi ve kanserden iyilesmesinin adina duz yaziyi kullandi Iki eserinde de Lorde olum konulari olum korkusu magduriyete karsi hayatta kalma ve manevi gucun yani sira Batinin hastaliklara tedavi ve fiziksel guzellik ve protez hakkinda goruslerini isledi Lorde nin derinlemesine kisisel romani Zami A New Spelling of My Name 1982 biomitografi olarak tanimlanan onun cocuklugu ve yetiskinligini anlatan bir eserdir Hikaye Lorde nin cinselligini ve kendi farkina varisini islemistir Sister Outsider Essays and Speeches 1984 de Lorde onemsizlestirilmis gruplarin cabalarini baskici toplumda gostermek icin onlarin deneyimleri hakkinda iletisimin onemini vurgulamistir The Master s Tools Will Never Dismantle The Master s House Sister Outsider deki onun eserlerinden biri Lorde sorunlar irkci ve ata erkil bir gorusle incelendiginde kapsam ve tesvik edilebilmeyi sorgulamistir Lorde kadinlarin diger kadinlar arasindaki farkliliklari gordugunu ve bunun sadece hos gorulecek bir sey olarak degil enerji uretmek ve dunya da aktif olmak icin gereken onemli bir sey oldugunun uzerinde durmustur Bu farkliliklarin kucaklasacagi bir toplum kuracak ve sonsuz bir ozgurluge neden olacak Lorde Bolme ve Fethetme bizim dunyamizda tanimlanmali ve izin verilen bir sey haline gelmelidir tanimini aciga kavusturmustur Halbuki bir kisi digerlerini digerlerinin baskisi hakkinda egitmelidir cunku onemsiz gruplarin baskici bireyleri egitme beklentisi irkciligin devami ve ata erkil dusencesidir Lorde bunu efendinin kaygilariyla birlikte ezilenin isgalini devam ettirmek icin baslica baskici kisiler tarafindan faydalanilan bir malzeme olarak aciklamistir Lorde gercek bir degisime sebep olmak icin irkcilarla ata erkil gorusu olanlarla calisamayacagimizi cunku bu sekilde gelen degisimin surmeyecegini belirtmistir The Transformation of Silence into Language and Action da Lorde korktugunda bile konusmanin onemini ele almistir cunku birinin sessizligi onlari ezilmislikten ve baski altina alinmisliktan koruyamaz Bircok insan bir aciya neden olacagindan dolayi konusmaktan korkar halbuki biri konusup konusmayacagina karar verdiginde o korkuyu bakis acisinin icine koymalidir Lorde Sessizligin dil ve eylem icinde degisimi kendini kesfetmedir ve bu daima endise verici ve tehlike dolu oldugunu vurgular Insanlar baskalarinin konusamaya olan tepkilerinden korkar ama cogunlukla yasamak icin gorunurluk istegi onemlidir Lorde Bizler ve kiz kardeslerimiz tukenirken cocuklarimiz saptirilirken ve yok edilirken dunyamiz zehirlenirken biz kendi kosemizde sesimizi kisip oturabiliriz kendi rahat koselerimizde bir sise kadar sessiz durabiliriz ve korkularimiz azalmayacak Insanlara konusmadan cok sessizligin korkusuna saygi duymak ogretildi ama sonucta sessizlik bizi her nasilsa bogacak yani dogrulari konusmaliyiz 1980 de Barbara Smith ve Cherrie Moraga ile birlikte Kitchen Table Women of Color Press i kurdu renkli tenli kadinlar icin ilk Amerika yayinevi Lorde 1991 den 1992 ye kadar New York un bas yazari oldu TeorileriLorde nin yazilari farklilik teorisi uzerine kurulmus bu fikir kadin ve erkek arasindaki oldukca basit bir zitligi ele almistir Feministler bu teoriyi birlesmis bir butun ve katiligin bir yanilgisi olarak ve kadin kategorisinin ta kendisi kendi icinde bolunmus oldugunu gostermek icin gerekli gormustur Lorde sinif irk yas cinsiyet ve hatta sagligi kanser ile savastigi zamanlarda eklemistir kadin deneyimi icin kacinilmaz oldugunu tanimlamistir Lorde a gore cinsiyet arasindaki farkliliklarin tum dikkati uzerine cekmesine ragmen diger farkliliklarin da ele alinmasi cok onemli bir yere sahiptir Carmen Birkle soyle yazmistir Lorde deneyimin gercekliginin ve dogrulugunun onemini vurguladi O farkliliginin bilinmesini ancak yargilanmamasini istiyor genel ve sabit bir kadin kategorisinine koyulmak istemiyor Bu teori bugun kesisimsellik olarak biliniyor Kisilikleri cesitli olan kadinlarin aralarindaki farklardan ziyade Lorde nin eserleri daha cok irk ve cinselligi ile ilgilenmistir Ada Gay Griffin ve Michelle Parkerson un dokumani A Litany for Survival The Life and Work of Audre Lorde de Lorde soyle demistir Size 60 larda siyahi bir kadin yazar olmanin ne demek oldugunu soyleyeyim Gorunmez olmak demekti Gercekten gorunmez olmak demekti Siyahi feminist bir kadin olmak iki kati gorunmez olmak demekti Siyahi lezbiyen ve feminist bir kadin olmak uc kati gorunmez olmak demekti The Erotic as Power isimli Sister Outsider da toplanan 1978 eserinde Lorde the Erotic icin kadinlarin bastirdikmaktan vazgectikleri kabul ettiklerini ogrendiklerinde ortaya cikan guctur demistir Lorde Erotic in kesfedilmesi gereken ve tum kalbiniz ile deneyimlemeniz gereken bir sey oldugunu one surmustur cunku bu sirf cinsellik ve cinsel seylere referans olan bir sey degil ayrica zevk alma hissi ask ve kadinlari memnun eden herhangi bir deneyim ve fiil in yarattigi heyecandir sanki bir kitap okumak gibi Sadece ve sadece yasamlarimizdaki ve zihnimizdeki erotikligi bastirarak kadinlar guclu olabilir dusuncesi yanlistir diye belirtmistir Lorde Fakat bu guc bir yanilgidir cunku bu guc tanimi erkeklerin zihninde olusmus bir bicimlendirmedir Lorde bunu erkekcil toplulugun nasil yanlis yorumladigini ve kadinlara karsi nasil kullandigini kadinlarin bundan nasil korktugunu anlatir Kadinlar ayrica erotizm guclu ve derin bir his oldugundan korkar Kadinlar bunu razi olmadan kullanmaktansa ki bu bir tacize girer birbirleri ile guclerini paylasmalilar Bunu benzerligi ve farkliligi olan herkes ile baglanmak icin kullanmalilar Kullanildiginda erotizmin gucu kadinlarin bilgilerini ve guclerini irkcilik ataerkillik ve bizim anti erotik toplulugumuzla yuzlesmeye yarar Lorde nin feminizm hakkindaki dusunceleriLorde nin elinde tuttugu feminizm ilkelerinin anahtari zulmun butun cesitleri birbiriyle iliskiliydi bir degisim yaratmak halkin icinde dik durmayi gerektirdi farkliliklar bolmek icin kullanilmamali devrim bir surectir hisler bizim eylemimizi buyuten ve bildiren bir cesit ic bilimdir ve acilarimizi kendimize itiraf etmek ve deneyimlemek asmamiza yardimci olur Lorde Yas Irk Sinif ve Cinsiyet Kadinlar Farkliligi Yeniden Tanimliyor isimli eserinde soyle yazmistir Kesinlikle aramizda irk yas ve cinsiyet gibi cok buyuk farkliliklar var Fakat bizi ayiran bu farkliliklar degil Bu bizim aramizdaki farklari tanimamizi reddetmemiz ve bizim bunu yanlis tanimlamamizdan ve bunlarin insan uzerindeki beklentilerinin ve davranlislarinin etkilerinin bozukluklarini sorgulamamiz Daha detayli olarak Beyaz kadinlar onlara dogustan gelen ayricaliklarini gormezden gelip kadin algisini kendi deneyimlerinden tanimlayinca renkli tenli kadinlar diger lesiyor Kendisi de Kirk dokuz yasinda siyahi lezbiyen feminist sosyalist ve iki cocuk annesi tanimina uyunca Lorde de bir diger sapkin net bir sekilde yanlis diye tanimlaniyor Ve bu tanimlama tabii ki beyaz erkek heteroseksuel kapitalist sosyal hiyerarsisine gore Biz insan arasindaki farklari konusmuyoruz insan sapkinligini konusuyoruz yaziyor Lorde Buna nazaran Lorde nin fikirleri kadincilik temasi ile tutarlilik gosteriyor ki bu da feminizme nazaran siyahi kadinlarin renklerini ve kulturlerini kabul etmesini ve kutlamasini sagliyor Lorde nin Age Race Class and Sex Women Redefining Difference isimli eserinde Bati Avrupa Tarihi sartlari insanlara insanlarin farkliliklarini gosteriyor Insan farklari basit muhalefet de gorunuyor ve genelde kultur tarafindan taninmis bir farklilik yok Bati Avrupa kulturunun insanlarin farkliligina cevap verdigi uc yol var Ilk olarak farkliliklarimizi gormezden gelerek basliyoruz Sonrasinda birbirimizin farkliliklarini kopyaliyoruz ve en sonunda daha az diye algilanan farkliliklarimizi yok ediyoruz Lorde irklicigi cinsiyetciligi yas ayrimciligini heteroseksikstligi seckin insan ayrimciligini ve sinifciligini hep birlikte tanimliyor ve lik i ayricalikli olmanin bir ustunluk ve geri kalan her seyi ve herkese hukmetmek fikri oldugunu acikliyor Inanisin mitsel bir normun tek tarafliginin ustunlugu oldugunu vurguluyor Lorde mitsel normun nasil butun vucutlarin ayni gorunmesi gerektigini savundugunu anlatiyor Amerika kulturunun mitsel normu ise beyaz zayif erkek genc hetero hristiyan ve maddi olarak guvence altina alinmis insan Siyahi feminizm uzerindeki etkileriLorde nin siyahi feminizm ustundeki calismalari bugun bile hala akademisyenler tarafindan incelenmektedir Jennifer C Nash siyahi feministler nasil kendi kimliklerini tanimliyor ve farkliliklari sayesinde asklarini nasil buluyorlar gibi konulari incelemekte Nash Lorde nin yazdigi bir seye deginmistir Ben buradaki butun kadinlari iclerindeki o derin bilgi kazanina ulasmalarina bizi o hep korkutan seye dokunmalarina ve oradaki yasayan herhangi bir farkliliktan nefret etmelerine tesvik ediyorum Hani sureti takindigini gormelerini istiyorum Ondan sonra politik oldugu kadar kisisel olanlar bizim secimlerimize isik tutabilir Nash Lorde nin siyahi kadinlari nasil politikayi korkmaktan ziyade benimsemelerine tesvik ettigini anlatiyor ki bunun siyahi kadinlar icin toplulukta ilerlemelerine nasil fayda saglayacagini anlatiyor Lorde ekliyor Birbirleriyle yakin bir bag paylasan siyahi kadinlar ne politik ne de duygusal olarak siyasi erkeklerin dusmani degillerdir Sik sik da olsa bazi siyahi erkekler kendilerine dusmandan cok bir muttefik gibi davranan siyahi kadinlara hukmetmeye girisiyorlar Lorde nin 1979 Sexism An American Disease in Blackface isimli denemesi bir cesit cinsiyetcilikle yuzlesmek icin yapilan toplanma cagrisidir ve bu cagri siyahi topluluklarin siddetin kokunu kurutmasi icin yapilmistir Lorde ye gore irkci politikayi bitirmek icin siyahi erkek ve kadinlarin arasindaki kavganin bitmesi gerekiyor Kisisel kimligiLorde kariyeri boyunca kitaplarinda ve siirlerinde musterek kimlik fikrini de vurgulamistir Lorde sadece kendini sadece bir kategori ile tanimlamamis ayrica kendi butun parcalarini esit bir sekilde ovmek istemistir Kendini Afro Amerikan siyahi lezbiyen feminist sair anne ve benzeri gibi sifatlarla tanimlamistir Zami A New Spelling of My Name isimli romaninda Lorde nasil birden fazla olan kimlikleri onun hayatini sekillendirdigini ve onlarin sayesinde nasil farkli deneyimleri kazandigini anlatir Bize gosterir ki kisisel kimligimiz farkli gorunen hayatimizin parcalarinin birbirleriyle olan baglantilarinda bulunmaktadir Kisisel kimlik cogunlukla dis gorunusumuz ile iliskilendirilir fakat Lies Xhonneux kimlik ne zaman karsindaki insani sadece onu gordugun sekle indirgersen hatta azinlik gruplarda gorunmeze donusebilir teorisini ortaya atmistir Lorde sonralara dogru yazdigi The Cancer Journals isimli kitabinda soyle demistir Eger kendimi kendim icin tanimlamasaydim baska insanlarin fantezilerinin altinda ezilir kalir ve canli canli yenmeye mahkum kalirdim Bu soz onemlidir cunku kimlik diger insanlarin bir birey hakkinda ne dusundugu ya da ne gordugu degildir kisinin kendi tarafindan tanimlanmalidir The House of Difference ise Lorde nin kimlik teorilerinden etkilenen bir terimdir Onun fikri herkes birbirinden farklidir ve bu toplu farkliliklar bizi biz yapan seylerdir kucuk bir farklilik yerine Tek bir kimligi tercih etmek yerine kimligin her bir cephesine odaklanmak insanlari birbiriyle kaynastirir Lorde nin irka cinsiyete sosyal ve ekonomik durumuna vesaire yogunlasan kesisimsel noktalarina deginirken onun goze carpan bir diger ozelligini de kabul etmeliyiz lezbiyenligini Lorde bircok kimligi eserlerinde kullanmis ve bunlar lezbiyenligini bir dizi parca yaratmasina yol gostermis toplumdaki siyah lezbiyen kadin sureti sorununu bircok kimlik ve egitimli insanlarin isiginda somutlastirmistir Lorde ve kadincilikLorde nin 1960 lardaki feminizm hakkindaki elestirileri irk sinif yas cinsiyet ve cinsellik gibi sorunlari tanimlamistir Yazar ve sair Alice Walker kadinci terimini siyah kadin ve azinlik kadin deneyimini feminizmden ayristirmak icin icat etmistir Katkilari Callen Lorde Toplum Saglik Merkezi New York sehrinde Michael Callen ve Lorde nin adina bir olusumdur ve odemekten aciz olan LGBT uyelerinin sagliklarina kendilerini adar Callen Lorde New York taki LGBT topluluguna hizmet eden tek saglik merkezidir Audre Lorde Projesi 1994 te Brooklyn merkezli bir LGBT ve renkli insanlar icin yapilmis topluluktur New York sehrindeki radikal siddet icermeyen eylemleri organize eden topluluk ozellikle LGBT topluluguna AIDS HIV gocmen yanlisi hapishane duzenlemesi ve buna benzer konulara hizmet eder Audre Lorde Odulu Publishing Triangle tarafindan ilk olarak 2001 yilinda lezbiyen siirini onurlandirmak adina sunulmustur 2014 yilinda Lorde muzesi Legacy Walk isimli LGBT tarihi ve insanlarini kutlayan Chicago Illinois te gerceklesen bir kamu gosterisidir Son yillariLorde gogus kanserine 1978 yilinda yakalandi ve meme ameliyatina girdi Alti yil sonra karaciger kanserine yakalandi Hastaligi tanimlandiktan sonra Amerikan Kutuphane Dernegi odulunu kazanan The Cancer Journals isimli kitabini yazdi A Litany for Survival The Life and Work of Audre Lorde isimli belgeselin konusu oldu bu belgesel onu bir yazar sair insan haklari eylemcisi feminist lezbiyen ogretmen hayatta kalan ve yobazliga karsi mucadele eden biri olarak tanitti Arkamda biraktigim seylerin kendi hayatlari var Bunu siir icin soyledim cocuklar icin soyledim Her neyse bir nevi bunlari soyleyisim benim kim oldugum hakkindaki eserlerim 1991 den olumune kadar New York sehri Saray Sairi idi 1992 de Publishing Triange tarafindan yasami boyunca gerceklestirdigi isler icin Bill Whitehead Odulu nu kazandi Lorde died of liver cancer at age 58 on 17 Kasim 1992 in St Croix where she had been living with Gloria I Joseph 63 In an African naming ceremony before her death she took the name Gamba Adisa which means Warrior She Who Makes Her Meaning Known 64 Lorde St Croix de 17 Kasim 1992 yilinda 58 yasinda karaciger kanserinden dolayi oldu Olumunden once Afrikan isim toreninde ona Savasci Amaclarini Gosteren anlamindaki Gamba Adisa ismi verildi Kisisel yasamiLorde avukat Edwin Rollins ile evliydi Rollins ile evliliklerinden Elizabeth ve Jonahtan isimli iki cocuklari olduktan sonra 1970 te bosandilar Mississippi de kaldigi zamanlarda beyaz bir psikoloji profesoru olan Frances Clayton ile tanistilar ve 1989 a kadar cift olarak kaldilar 1977 den 1978 e kadar Lorde heykeltiras ve ressam Mildred Thompson ile kisa bir birliktelik yasadilar Ikili 1977 de Nijerya da tanisti EserleriKitaplari The First Cities New York City Poets Press 1968 Cables to Rage London Paul Breman 1970 From a Land Where Other People Live Detroit Broadside Press 1973 New York Head Shop and Museum Detroit Broadside Press 1974 Coal New York W W Norton Publishing 1976 Between Our Selves Point Reyes California Eidolon Editions 1976 Hanging Fire 1978 The Black Unicorn New York W W Norton Publishing 1978 The Cancer Journals San Francisco Aunt Lute Books 1980 Uses of the Erotic the erotic as power Tucson Arizona Kore Press 1981 Chosen Poems Old and New New York W W Norton Publishing 1982 Zami A New Spelling of My Name Trumansburg New York The Crossing Press 1983 Sister Outsider Essays and Speeches Trumansburg New York The Crossing Press 1984 reissued 2007 Our Dead Behind Us New York W W Norton Publishing 1986 A Burst of Light Ithaca New York Firebrand Books 1988 The Marvelous Arithmetics of Distance New York W W Norton Publishing 1993 I Am Your Sister Collected and Unpublished Writings of Audre Lorde Oxford New York Oxford University Press 2009 Your Silence Will Not Protect You Essays and Poems Silver Press 2017 Kitap bolumleri McClintock Anne Mufti Aamir Shohat Ella eds 1997 Age race class and sex women redefining difference Dangerous liaisons gender nation and postcolonial perspectives Minnesota Minneapolis University of Minnesota PressRoportajlari Interview with Audre Lorde in Against Sadomasochism A Radical Feminist Analysis ed Robin Ruth Linden East Palo Alto Calif Frog in the Well 1982 Biyografik filmler A Litany for Survival The Life and Work of Audre Lorde 1995 Michelle Parkeson The Edge of Each Other s Battles The Vision of Audre Lorde 2002 Jennifer Abod Audre Lorde The Berlin Years 1984 to 1992 2012 Dagmar Schultz Kaynakca Audre Lorde Biography eNotes com 18 Aralik 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Subat 2021