Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Siyahî ya da zenci, antropolojide insanların ayrıldığı ırklardan biri. Bu kavram yalnızca belirli milletleri değil, derileri siyah olan tüm insanları kapsar. Batılı devletlerde yaygın olarak kullanılan Afro (Afrikalı) ve Karayipli sözcükleri de zaman zaman Türkçede kullanılır.
| Vikisöz'de Zenci ile ilgili sözleri bulabilirsiniz. |
Etimoloji
Siyahî sözcüğü Türkçeye Farsçadan, zenci sözcüğü Arapçadan geçmiştir. Arapça zenc sözcüğü "siyah" anlamına, zenci sözcüğü "siyahî" anlamına gelir.
Köle ticareti ile özdeşleştiği için Anglosakson toplumlarda hakaret kabul edilerek artık kullanılmayan "Negro" sözcüğü Latince niger (siyah) sözcüğünden İspanyolca ve Portekizceye geçmiştir.
Fiziksel özellikler
Siyahi ırkın en belirgin ortak özelliği, derinin, iris ve kılların bol miktarda melanin boya maddesi (pigmenti) içermesi nedeniyle koyu renkli oluşudur. Renk sarı-kahverengi ya da kırmızıdan, abanoz siyahına dek değişir. Bu koyu renkler Güneş ışınlarını soğutarak deri altındaki dokuları korurlar. Öte yandan vücuttaki çok sayıdaki ter bezleri ısının dağılmasını sağlar. Deride çok az kıl bulunur. Saçlar genellikle kıvırcık, bazen de biber tanesi biçiminde örgülüdür. Ağız bölümleri oldukça etli, dişleri ise çok kuvvetlidir; çene kemikleri çok sağlam olup uzun ve dışarı çıkıktır. Dudakları kalın ve sarkık; kulaklar küçüktür. Burnun aşırı geniş oluşu da sıcak ve özellikle nemli-nemli sıcak ortama uyma özelliğine bağlanır.
Coğrafya
Siyahiler, ekvator ortamı ve bu ortamın orman, savan, çöl gibi çeşitli değişikliklerine uyma bakımından kendi içinde derin farklılıklar gösterir. Afrika, Asya ve Avustralya’ya yayılmış olan siyahiler birbirinden farklıdır. Beyaz ırkta ve sarı (doğu Asyalı) ırklarda olduğu gibi, siyahilerde de melezler görülür. Buna karşın siyahiler, dünyada en az karışan, büyük göçlerle ana karakterini yitirmeyen ırklardan biridir. Siyahilerin ana yurdu Afrika anakarası olmakla birlikte, tarih öncesi zamanlardaki göçlerle birçok kol, Güney Asya ve Avustralya ile Büyük Okyanus’taki adalara geçti. Siyahilerin ayrıldığı başlıca soy dalları şunlardır:
Afrika Siyahileri
Batı kıyılarında yaşayan siyahilerin derileri koyu kahverengi ile siyah arasında değişir. Bunların kafası küçük ve uzunca, yüzleri basık, boyları ve kolları uzuna yakın, bacakları kısadır. Liberya’daki Kru, Nijerya’daki İbo ve Lvaj’lar bu soyun tipik örnekleridir. Aşağı Nil bölgesindeki siyahiler, Batı Afrikalı siyahilere benzer. Bir bölümü, beyaz ırktan olan hami soyuyla karışıktır. Nile çevresinde yaşayan bu siyahilere Nilotik adı verilir. Nil boylarında beyaz ırkla karışan siyahilerin bir kolu da Mısır Halkının bir bölümünü oluşturan Fellahlardır. Kuzeydoğu Afrika’da, özellikle Kenya’da yaşayan siyahiler de Nilotikler’e benzer. Bunlardan Masai, Nandi ve Suk boyları Hami soyuna ait özellikler gösterir. Bu arada Kuzeydoğu Afrika ile, Kuzeybatı Afrika’da Sudan ve Senegal boyları, siyahi ırkının tipik örnekleridir. Bunların boyları daha uzun, vücutları biçimli, derileri koyu kahverengidir.
Asya'daki Siyahiler
Genellikle başka ırklara karışmıştır. Hindistan’daki , Tamil ve Vedalar Beyaz ırk ile Siyahi ırkın karışmasından ortaya çıkmadır. İnce çizgili, ince dudaklı ve düz saçlıdırlar. Malay Yarımadası’ndaki Semanglar ile Filipinler'deki Aetalar, kısa boylu ufak yapılıdırlar. Bunlara Asya Pigmeleri adı verilir. Bu arada Yeni Gine ile Borneo’da yaşayanlar da Siyahi ırkındandırlar.
Okyanusya'daki Siyahiler
Burada yaşayan siyahiler her iki ırkla da karışıktırlar. Yeni Gine ve Borneo’da olduğu gibi bunlar da Küçük siyahi koluna Bağlıdırlar. Negrito adı verilen bu Siyahilerden Samoa, ve Hawaii Adaları’nda yaşayanlar Sarı ırk (Çin ve benzeri) ve Beyaz ırkla karışmıştır. Renkleri açık kahverengi, boyları uzun ve düzgündür. Avustralya yerlileri de Zenci-Beyaz karışımıdır.
Amerika'daki Siyahiler
Siyahiler Güney ve Kuzey Amerika’da da önemli topluluklar oluştururlar. Bunlar anakaranın yerlisi değil, köle ticareti yoluyla Avrupalılar tarafından Yeni Dünya'ya götürülen siyahilerdir.
Kaynakça
- ^ "siyah." Güncel Türkçe Sözlük. Türk Dil Kurumu. Erişim: 23 Temmuz 2012
- ^ "zenci." Güncel Türkçe Sözlük. Türk Dil Kurumu. Erişim: 23 Temmuz 2012
- ^ a b "Negro." Oxford Dictionary of English 2e, Oxford University Press, 2003.
- ^ a b Büyük Ansiklopedi, Milliyet, 1990. Cilt 15. Sayfa 5960.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Siyahi ya da zenci antropolojide insanlarin ayrildigi irklardan biri Bu kavram yalnizca belirli milletleri degil derileri siyah olan tum insanlari kapsar Batili devletlerde yaygin olarak kullanilan Afro Afrikali ve Karayipli sozcukleri de zaman zaman Turkcede kullanilir Siyahi haklari savunucularinin oncullerinden Martin Luther KingNorvec sirasinda siyah bir kadinVikisoz de Zenci ile ilgili sozleri bulabilirsiniz EtimolojiSiyahi sozcugu Turkceye Farscadan zenci sozcugu Arapcadan gecmistir Arapca zenc sozcugu siyah anlamina zenci sozcugu siyahi anlamina gelir Kole ticareti ile ozdeslestigi icin Anglosakson toplumlarda hakaret kabul edilerek artik kullanilmayan Negro sozcugu Latince niger siyah sozcugunden Ispanyolca ve Portekizceye gecmistir Fiziksel ozelliklerSiyahi irkin en belirgin ortak ozelligi derinin iris ve killarin bol miktarda melanin boya maddesi pigmenti icermesi nedeniyle koyu renkli olusudur Renk sari kahverengi ya da kirmizidan abanoz siyahina dek degisir Bu koyu renkler Gunes isinlarini sogutarak deri altindaki dokulari korurlar Ote yandan vucuttaki cok sayidaki ter bezleri isinin dagilmasini saglar Deride cok az kil bulunur Saclar genellikle kivircik bazen de biber tanesi biciminde orguludur Agiz bolumleri oldukca etli disleri ise cok kuvvetlidir cene kemikleri cok saglam olup uzun ve disari cikiktir Dudaklari kalin ve sarkik kulaklar kucuktur Burnun asiri genis olusu da sicak ve ozellikle nemli nemli sicak ortama uyma ozelligine baglanir CografyaSiyahiler ekvator ortami ve bu ortamin orman savan col gibi cesitli degisikliklerine uyma bakimindan kendi icinde derin farkliliklar gosterir Afrika Asya ve Avustralya ya yayilmis olan siyahiler birbirinden farklidir Beyaz irkta ve sari dogu Asyali irklarda oldugu gibi siyahilerde de melezler gorulur Buna karsin siyahiler dunyada en az karisan buyuk goclerle ana karakterini yitirmeyen irklardan biridir Siyahilerin ana yurdu Afrika anakarasi olmakla birlikte tarih oncesi zamanlardaki goclerle bircok kol Guney Asya ve Avustralya ile Buyuk Okyanus taki adalara gecti Siyahilerin ayrildigi baslica soy dallari sunlardir Afrika Siyahileri Bati kiyilarinda yasayan siyahilerin derileri koyu kahverengi ile siyah arasinda degisir Bunlarin kafasi kucuk ve uzunca yuzleri basik boylari ve kollari uzuna yakin bacaklari kisadir Liberya daki Kru Nijerya daki Ibo ve Lvaj lar bu soyun tipik ornekleridir Asagi Nil bolgesindeki siyahiler Bati Afrikali siyahilere benzer Bir bolumu beyaz irktan olan hami soyuyla karisiktir Nile cevresinde yasayan bu siyahilere Nilotik adi verilir Nil boylarinda beyaz irkla karisan siyahilerin bir kolu da Misir Halkinin bir bolumunu olusturan Fellahlardir Kuzeydogu Afrika da ozellikle Kenya da yasayan siyahiler de Nilotikler e benzer Bunlardan Masai Nandi ve Suk boylari Hami soyuna ait ozellikler gosterir Bu arada Kuzeydogu Afrika ile Kuzeybati Afrika da Sudan ve Senegal boylari siyahi irkinin tipik ornekleridir Bunlarin boylari daha uzun vucutlari bicimli derileri koyu kahverengidir Asya daki Siyahiler Genellikle baska irklara karismistir Hindistan daki Tamil ve Vedalar Beyaz irk ile Siyahi irkin karismasindan ortaya cikmadir Ince cizgili ince dudakli ve duz saclidirlar Malay Yarimadasi ndaki Semanglar ile Filipinler deki Aetalar kisa boylu ufak yapilidirlar Bunlara Asya Pigmeleri adi verilir Bu arada Yeni Gine ile Borneo da yasayanlar da Siyahi irkindandirlar Okyanusya daki Siyahiler Burada yasayan siyahiler her iki irkla da karisiktirlar Yeni Gine ve Borneo da oldugu gibi bunlar da Kucuk siyahi koluna Baglidirlar Negrito adi verilen bu Siyahilerden Samoa ve Hawaii Adalari nda yasayanlar Sari irk Cin ve benzeri ve Beyaz irkla karismistir Renkleri acik kahverengi boylari uzun ve duzgundur Avustralya yerlileri de Zenci Beyaz karisimidir Amerika daki Siyahiler Siyahiler Guney ve Kuzey Amerika da da onemli topluluklar olustururlar Bunlar anakaranin yerlisi degil kole ticareti yoluyla Avrupalilar tarafindan Yeni Dunya ya goturulen siyahilerdir Kaynakca siyah Guncel Turkce Sozluk Turk Dil Kurumu Erisim 23 Temmuz 2012 zenci Guncel Turkce Sozluk Turk Dil Kurumu Erisim 23 Temmuz 2012 a b Negro Oxford Dictionary of English 2e Oxford University Press 2003 a b Buyuk Ansiklopedi Milliyet 1990 Cilt 15 Sayfa 5960