Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Betimsel istatistik içinde, bir yüzdebirlik sıralanmış bir yüz eşit parçaya bölen ve böylece her bir bölünen parçanın anakütle veya örneklem verilerinin 1/100'ini kapsadığı, 99 tane özetleme değeridir. Betimsel istatistikte yüzdebirlikler çok popüler olarak kullanılır. Yüzdebirliklerin diğer bir popüler kullanım alanı, özelikle ABD'de, eğitimciler ve psikologlar tarafından uygulanan testlerin sonuçlarının normal eğri kestirimi uygulanarak yüzdeliklerin bulunması suretiyle (kısaca normale referanslı notlar şeklinde) verilmesidir.
Yüzdebirlikler, ondabirlikler ve dörttebirlikler arasındaki ilişki
Alt (birinci) dörttebirlik 25. yüzdebirliğe eşittir (yani Q1 = P25) ve 1. ondabirlik 10. yüzdebirlik (yani D1 = P10). Seçilmiş diğer ilişkiler şunlardır:
- P25 = Q1
- P50 = D5 = Q2 = medyan değer
- P75 = Q3
- P100 = D10 = Q4
- P10 = D1
- P20 = D2
- P30 = D3
- P40 = D4
- P60 = D6
- P70 = D7
- P80 = D8
- P90 = D9
Yüzdebirliklerin hesaplanması
Yüzdebirliklerin hesaplanması için tüm istatistikçiler ve diğer kullanıcıların kabul ettiği standart bir yöntem bulunmamaktadır. Kullanılabilen değişik yöntemler aynı yuzdebirlik değişik sonuçlar verebilmektedir. Bu problem özellikle veri serisi küçük sayıda olursa çok bariz olmakta ve veri sayısı yüksekse değişik yöntemlerle hesaplanan ayni yüzdebirlikler arasındaki fark çok küçük olmaktadır.
En popüler olarak kullanılan hesaplama tanınımı sıralama düzenine konulmuş ve sıralanmış her birine sıra numarası verilmiş bir veri serisine iki aşamada uygulanır:
- Birinci aşamada sıralama düzeni içinde incelenen yüzdebirlik gösteren verilerinin ham yüzdebirlik sıra numarası bulunur. N büyüklükte bir örneklem veya anakütle veri dizisi için bu ham yüzdebirlik sıra numarası, Y yüzdebirlik için
- (Y/100)x(N+1)
olur. Bu sıra numarası genellikle kesirli olabilir ama tam sayı olması da imkân dahilindedir.
- İkinci aşamada bu sıra numarasına tekabül eden veri değeri bulunur. Eger ham yuzdebirlik sıra numarası kesirsiz ise hemen o sıra numarasına tekabül eden veri istenen yuzdebirlik değeri olarak bulunur. Eğer ham yuzdebirlik sıra numarası kesirli ise bu interpolasyon yolu ile bulunur.
Örnek: Bir örneklem için gözlem sayısı 41 olsun. Bu 41 veri (N=41) sıraya dizilsin ve verilere bir sıralama düzeni verilsin yani her bir veriye sıra numarası verilsin.
- 27inci yüzdebirlik bulmak için:
Ham sıra numarası = (27/100)(41+1) = 11,34 (kesirli) Kesir kısmı 0,34 Alt sıra numarası 11. tekabül eden sıralanmış veri 29 Üst sıra numarası 12 ve tekabül eden veri 33 27inci yüzdebirlik Q1 = 10,5 sırada veri = 29 + (0,34)(33-29) = 30,36
- 50inci yüzdebirlik yani 2. dörttebirlik veya medyan bulmak için:
Ham sıra numarası = (50/100)(41+1) = 21 (kesirsiz) 50inci yüzdebirlik = Medyan = 21. sıra numaralı veri 54
Hesaplamalar için Microsoft Excel gibi kutuçizim programlarının formülleri arasında yüzdebirlikler bulunmamakta ve eğer bulunsa da yukarıdaki verilen hesaplamadan daha değişik yöntemler uygulanmaktadır.
Ayrıca bakınız
Dipnotlar
- ^ Lane, David, "Percentiles", http://cnx.org/content/m10805/latest 6 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Son görüş tarihi 15/9/2007
- ^ Pottel, Hans, "Statistical flaws in Excel", http://www.mis.coventry.ac.uk/~nhunt/pottel.pdf 10 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Son gorus tarihi 22/3/2006
Dış bağlantılar
- 8 değişik yüzdebirlik tanimina gore herhangi bir veri serisi için yuzdebirlikler bulmak için parasiz on-line hesaplayici 17 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce) (Erişme: 15.3/2008)
- Dörttebirlikler hesaplama için bir örnek 5 Temmuz 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce) (Erişme: 15.3/2008)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Betimsel istatistik icinde bir yuzdebirlik siralanmis bir yuz esit parcaya bolen ve boylece her bir bolunen parcanin anakutle veya orneklem verilerinin 1 100 ini kapsadigi 99 tane ozetleme degeridir Betimsel istatistikte yuzdebirlikler cok populer olarak kullanilir Yuzdebirliklerin diger bir populer kullanim alani ozelikle ABD de egitimciler ve psikologlar tarafindan uygulanan testlerin sonuclarinin normal egri kestirimi uygulanarak yuzdeliklerin bulunmasi suretiyle kisaca normale referansli notlar seklinde verilmesidir Yuzdebirlikler ondabirlikler ve dorttebirlikler arasindaki iliskiAlt birinci dorttebirlik 25 yuzdebirlige esittir yani Q1 P25 ve 1 ondabirlik 10 yuzdebirlik yani D1 P10 Secilmis diger iliskiler sunlardir P25 Q1 P50 D5 Q2 medyan deger P75 Q3 P100 D10 Q4 P10 D1 P20 D2 P30 D3 P40 D4 P60 D6 P70 D7 P80 D8 P90 D9Yuzdebirliklerin hesaplanmasiYuzdebirliklerin hesaplanmasi icin tum istatistikciler ve diger kullanicilarin kabul ettigi standart bir yontem bulunmamaktadir Kullanilabilen degisik yontemler ayni yuzdebirlik degisik sonuclar verebilmektedir Bu problem ozellikle veri serisi kucuk sayida olursa cok bariz olmakta ve veri sayisi yuksekse degisik yontemlerle hesaplanan ayni yuzdebirlikler arasindaki fark cok kucuk olmaktadir En populer olarak kullanilan hesaplama taninimi siralama duzenine konulmus ve siralanmis her birine sira numarasi verilmis bir veri serisine iki asamada uygulanir Birinci asamada siralama duzeni icinde incelenen yuzdebirlik gosteren verilerinin ham yuzdebirlik sira numarasi bulunur N buyuklukte bir orneklem veya anakutle veri dizisi icin bu ham yuzdebirlik sira numarasi Y yuzdebirlik icin Y 100 x N 1 olur Bu sira numarasi genellikle kesirli olabilir ama tam sayi olmasi da imkan dahilindedir Ikinci asamada bu sira numarasina tekabul eden veri degeri bulunur Eger ham yuzdebirlik sira numarasi kesirsiz ise hemen o sira numarasina tekabul eden veri istenen yuzdebirlik degeri olarak bulunur Eger ham yuzdebirlik sira numarasi kesirli ise bu interpolasyon yolu ile bulunur Ornek Bir orneklem icin gozlem sayisi 41 olsun Bu 41 veri N 41 siraya dizilsin ve verilere bir siralama duzeni verilsin yani her bir veriye sira numarasi verilsin 27inci yuzdebirlik bulmak icin Ham sira numarasi 27 100 41 1 11 34 kesirli Kesir kismi 0 34 Alt sira numarasi 11 tekabul eden siralanmis veri 29 Ust sira numarasi 12 ve tekabul eden veri 33 27inci yuzdebirlik Q1 10 5 sirada veri 29 0 34 33 29 30 36 50inci yuzdebirlik yani 2 dorttebirlik veya medyan bulmak icin Ham sira numarasi 50 100 41 1 21 kesirsiz 50inci yuzdebirlik Medyan 21 sira numarali veri 54 Hesaplamalar icin Microsoft Excel gibi kutucizim programlarinin formulleri arasinda yuzdebirlikler bulunmamakta ve eger bulunsa da yukaridaki verilen hesaplamadan daha degisik yontemler uygulanmaktadir Ayrica bakinizDorttebirlik OndabirlikDipnotlar Lane David Percentiles http cnx org content m10805 latest 6 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Son gorus tarihi 15 9 2007 Pottel Hans Statistical flaws in Excel http www mis coventry ac uk nhunt pottel pdf 10 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Son gorus tarihi 22 3 2006Dis baglantilar8 degisik yuzdebirlik tanimina gore herhangi bir veri serisi icin yuzdebirlikler bulmak icin parasiz on line hesaplayici 17 Mayis 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Erisme 15 3 2008 Dorttebirlikler hesaplama icin bir ornek 5 Temmuz 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Erisme 15 3 2008