Bu maddedeki bilgilerin doğrulanabilmesi için ek kaynaklar gerekli Lütfen güvenilir kaynaklar ekleyerek maddenin gel

Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi (ÇOMÜ), Türkiye'nin Çanakkale ilinde yer alan devlet üniversitesidir. SCIMAGO 2012 yıllık raporunda dünyanın en iyi 1500 üniversitesinden biri olarak listelenmiştir. Üniversite, 2013 yılında Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından Türkiye'nin En Girişimci Üniversiteleri Listesi'nde yer almıştır. ÇOMÜ, Uluslararası Üniversiteler Birliği'nin, Avrupa Üniversiteler Birliği'nin, ADIM Üniversiteler Konsersiyumu'nun ve Trakya Üniversiteler Birliği'nin üyesidir. Üniversitenin logosunda, Türk Bayrağı üzerinde Çanakkale Şehitleri Anıtı bulunmaktadır.

Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi


Slogan	Eğitimde ve bilimde hep birlikte daha ileri
Kuruluş	1992
Eğitim dil(ler)i	Türkçe, İngilizce, Japonca
Bağlılık	Yükseköğretim Kurulu
Rektör	Prof. Dr.
Akademik personel	750 (idari) 1921 (akademik)
Öğrenciler	48.772
Kayıtlı	13.602 (önlisans)
Lisans öğrencileri	30.073
Lisansüstü öğrencileri	3.763
Mezunlar	112.079
Üniversite yayınları	1804
Akademik birimler	18 fakülte 4 enstitü 3 yüksekokul 13 meslek yüksekokulu 42 araştırma ve uygulama merkezi
Konum	Çanakkale, Türkiye
Web sitesi	www.comu.edu.tr

Tarihçe

3 Temmuz 1992 tarihinde, 3837 sayılı kanunla kurulan Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi 1992-93 Eğitim-Öğretim yılında Trakya Üniversitesi'nden devredilen Çanakkale Eğitim Fakültesi, Çanakkale Meslek Yüksekokulu ve Biga Meslek Yüksekokulu ile öğretime başlamıştır.

1993-94 Eğitim-Öğretim yılında Fen Edebiyat Fakültesi, Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Yüksekokulu ile Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu, 1994-95 Eğitim-Öğretim yılında Biga İ.İ.B. Fakültesi, Ayvacık, Bayramiç Meslek Yüksekokulu), Çan, Ezine, Gelibolu ve Yenice Meslek Yüksekokulları ile Fen Bilimleri ve Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1995-96 Eğitim-Öğretim yılında Ziraat, Su Ürünleri, İlahiyat ve Mühendislik-Mimarlık Fakülteleri, 1996-97 Eğitim-Öğretim yılında Sağlık Yüksekokulu, 1998-99 Eğitim Öğretim yılında Gökçeada Meslek Yüksekokulu, 2000-01 Eğitim Öğretim yılında da Lapseki Meslek Yüksekokulu açılarak öğretime başlamışlardır.

Ayrıca 1997 yılında kurulan ve ilk öğrencilerini 2000-2001 eğitim-öğretim yılında alan Güzel Sanatlar Fakültesi ve 7 Ağustos 2000 tarihli resmi gazetede yayınlanan Bakanlar Kurulu kararı ile kuruluşunun yasal sürecini tamamlayan Tıp Fakültesi, 2011 yılında Bakanlar Kurulu kararıyla açılan İletişim Fakültesi ve Biga Uygulamalı Bilimler Yüksekokulu, 2012'de açılan Mimarlık ve Tasarım Fakültesi, Çan Uygulamalı Bilimler Yüksekokulu ve Çanakkale merkezde açılan İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi ile 2013'te kurulan Çanakkale Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Fakültesi ile 18 fakülte, 13 meslek yüksekokulu, 4 yüksekokul, 1 enstitü ile beraber toplam 46 akademik birim ve 41 araştırma merkezine sahiptir.

Üniversitenin kısaltması ÇOMÜ'dür. 2021 yılı itibarıyla 1.936 akademik personeli ve 48.487 öğrencisi vardır.

Akademik sıralama

Ranking Web of World Universities sıralamasına göre dünyanın ilk 750 üniversitesinden biridir (2012). SCIMAGO'ya göre ise 1947. sırada yer almaktadır. URAP 2012 listesinde ise 1331. sıradadır.

Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi (ÇOMÜ), 803 basamak birden yükselerek dünyanın ilk bin üniversitesi arasına girmeyi başardı. Listenin zirvesinde ABD üniversiteleri yer alıyor.

Üniversitelerin internet performansları üzerinden değerlendirildiği "4ICA Web Ranking" adlı dünya üniversiteler sıralaması 2013 yılında ÇOMÜ’yü dünyanın en iyi 959. üniversitesi olarak belirledi. Sıralamada 11. olan ÇOMÜ'yü 10 Türk üniversitesi geçmeyi başarırken Anadolu Üniversitesi 151., ODTÜ 289., Boğaziçi 385. oldu. “4 International Colleges&Universities” olarak da bilinen rayting kurumu, 200’den fazla ülkede 11 binden fazla üniversitenin internet üzerindeki performansına göre değerlendirmeler yapıyor.

Türkiye'de ÖSYS sonuçlarına göre üniversitenin pek çok bölümü en üst ilk 20 arasında yer almaktadır. Bazı bölümleri ilk 3'te yer almıştır. (Japonca Öğretmenliği gibi). ÖSYS sonuçlarına göre ilk 1000 öğrenci arasından 21 tanesi ÇOMÜ'ye yerleşmiştir. 2013 yılında 85 lise birincisi ÇOMÜ'yü yerleşmiştir.

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı'nın değerlendirmelerine göre ÇOMÜ Türkiye'nin en girişimci ilk 50 üniversitesinden biridir.

Üniversite akademisyenlerinin her yıl bağımsız saygın ve indeksli dergilerde 300'ün üzerinde makalesi yayınlanmaktadır.

Akademik Birimler

Fakülteler

ÇOMÜ Tıp Fakültesi
ÇOMÜ Siyasal Bilgiler Fakültesi (Fakülte 2012 yılında Terzioğlu Yerleşkesi’nde 11 bölümle (Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi, İktisat, İşletme, Uluslararası İlişkiler, Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri, Maliye, Sağlık Yönetimi, Sosyal Hizmet, Ekonometri, Uluslararası Ticaret ve Finansman, Yönetim Bilişim Sistemleri) İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi olarak açılmış 2016 yılında Bakanlar Kurulu Kararıyla Siyasal Bilgiler Fakültesi olarak değiştirilmiştir. Fakülte lisans programı olarak 2013-2014 eğitim öğretim yılında Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü ile örgün öğretime başlamıştır. İlerleyen dönemlerde İktisat(Ekonomi) Bölümü, ve en son 2018-2019 eğitim öğretim yılında İngilizce Uluslararası İlişkiler Bölümü'ne lisans öğrencisi kabul etmiştir.)
ÇOMÜ Mühendislik Fakültesi
ÇOMÜ Eğitim Fakültesi
Biga İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi
ÇOMÜ Ziraat Fakültesi
ÇOMÜ İlahiyat Fakültesi
Güzel Sanatlar ve Tasarım Fakültesi
ÇOMÜ Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Fakültesi (eski adıyla: Su Ürünleri Fakültesi)
Mimarlık ve Tasarım Fakültesi
Turizm Fakültesi
Spor Bilimleri Fakültesi
Sağlık Bilimleri Fakültesi
Biga Uygulamalı Bilimler Fakültesi

Enstitüler

Lisansüstü Eğitim Enstitüsü

Yüksek Okullar

Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Yüksekokulu
Gökçeada Uygulamalı bilimler Yüksekokulu
Çan Uygulamalı Bilimler Yüksekokulu
Çanakkale Uygulamalı Bilimler Yüksekokulu (Merkez)
Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu
Devlet Konservatuvarı
Yabancı Diller Yüksekokulu

Meslek Yüksekokulları

Ayvacık Meslek Yüksekokulu
Bayramiç Meslek Yüksekokulu
Biga Meslek Yüksekokulu (BMYO)
Çanakkale Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu
Çanakkale Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu
Çanakkale Deniz Teknolojileri Meslek Yüksekokulu
Çan Meslek Yüksekokulu (ÇanMYO)
Ezine Meslek Yüksekokulu
Gelibolu Piri Reis Meslek Yüksekokulu
Gökçeada Meslek Yüksekokulu
Lapseki Meslek Yüksekokulu
Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu
Yenice Meslek Yüksekokulu

Araştırma ve Uygulama Merkezleri

Araştırma ve Uygulama Hastanesi
Atatürk ve Çanakkale Savaşları Araştırma Merkezi
Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi
Astrofizik Araştırma Merkezi - Ulupınar Gözlem Evi
Bilim ve Teknoloji Uygulama Merkezi
Botanik Bahçesi ve Herbaryum Uygulama ve Araştırma Merkezi
Çanakkale Seramikleri Araştırma ve Uygulama Merkezi
Çevre Sorunları Araştırma ve Uygulama Merkezi
Deney Hayvanları Yetiştirme Uygulama ve Araştırma Merkezi
Deniz Kaplumbağaları Uygulama ve Araştırma Merkezi
El Sanatları Araştırma ve Uygulama Merkezi
Enerji Kaynakları Araştırma ve Uygulama Merkezi
Kaz Dağı Uygulama ve Araştırma Merkezi
İbrahim Bodur Girişimcilik Uygulama ve Araştırma Merkezi
Kadın Çalışmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi
Nanobilim ve Teknoloji Araştırma ve Uygulama Merkezi
Sürekli Eğitim Merkezi
Süt ve Süt Ürünleri Uygulama ve Araştırma Merkezi
Sualtı Araştırma ve Uygulama Merkezi
Stratejik Araştırmalar Merkezi
Türkiye-Avustralya Çalışmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi
Türk Değerlerini Uygulama ve Araştırma Merkezi
Türkçe Öğretimi Araştırma ve Uygulama Merkezi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
Uzaktan Algılama Araştırma ve Uygulama Merkezi
Yabancı Dil Eğitimi Uygulama ve Araştırma Merkezi

Diğer

ÇOMÜ Tıp Fakültesi Hastanesi: 160 yatak kapasitesine sahiptir. Günlük 1.200-1.500 poliklinik hizmeti vermektedir.
ÇOMÜ Ulupınar Gözlemevi: 7 ayrı teleskoptan oluşmaktadır. Türkiye'nin en büyük teleskopu da bunlardan biridir.
ÇOMÜ Kütüphanesi: 2013 Mart ayı itibarıyla 360.000'den fazla basılı kitap koleksiyonu bulunmaktadır. 7/24 açıktır. Güney ve Batı Marmara'nın en büyük kütüphanesidir. 200.000 civarında e-kitap da koleksiyonlarında yer almaktadır.
ÇOMÜ Kampüs FM: Üniversiteye bağlı uygulama, araştırma ve eğitim radyosudur.

Personel ve Öğrenci Yapısı

2012-2013 eğitim öğretim yılı başlangıç öğrenci sayısı 37.500 idi. Bu öğrencilerin 3.400'den fazlası yüksek lisans (master) ve doktora öğrencisidir. Yaklaşık 10.000 öğrenci meslek yüksekokullarında eğitim görmektedir. ÇOMÜ öğrencilerinin 400 kadarı 44 farklı ülkeden gelen uluslararası öğrencilerdir. Üniversitenin bu öğrenciler için Türkçe öğretimi veren TÖMER birimi de mevcuttur.

Akademik personel sayısı 1.936'dır. Toplam personel sayısı ise 3.000'i bulmaktadır.

ÇOMÜ öğrenci sayısında son yıllarda radikal bir artış yaşanmıştır. 1992 yılında 2,378 öğrenci ile kurulan ÇOMÜ, 1993'te 75 öğrencilik artışla 2,475 öğrenciye ulaşmıştır. 1994-95 eğitim-öğretim yılında öğrenci sayısı 3,442'ye, 1995-96'da 5,564'e, 1996'da 6,492'ye, 1997'de 8,207'ye, 1998'de 9,368'e, 1999'da ise 10,359'a yükselmiştir.

2010-2011 eğitim öğretim yılında 11,405 öğrenciye ulaşan ÇOMÜ'de öğrenci sayısı 2001'de 12,440'a, 2002'de 13,902'ye çıkmıştır. 2006 yılında öğrenci sayısı 20 bin barajını aşarak 20,337'ye ulaşmıştır. 2007'de öğrenci sayısı 21,686'ya, 2008'de 23,366'ya, 2009'da 25,138'e, 2010'da 27 bine yükselmiştir. 2011 yılında öğrenci sayısı 4,088 artarak 31,107'e, 2012'de ise 6,607 artarak 37,500'e çıkmıştır.

Öğrenci Toplulukları

2022 yılı bahar döneminde Rektörlüğe bağlı Sağlık Kültür ve Spor Daire Başkanlığı tarafından yayınlanmış olan listeye göre ÇOMÜ'de aktif olarak 137 öğrenci topluluğu bulunmaktadır.

Afetlere Hazırlık Topluluğu
Aikido Topluluğu
Animasyon ve Oyun Tasarımı Topluluğu
Arapça Topluluğu
Arkeoloji Topluluğu
Atatürkçü Düşünce Topluluğu
Ay Yıldız Gençlik Topluluğu
Batı Dilleri ve Kültür Çalışmaları Topluluğu
Beyaz Perde Topluluğu
Bilgi ve Değerler Topluluğu
Bilgisayar ve Teknoloji Topluluğu
Bisiklet Topluluğu
Biyoteknoloji Gen Bilimleri Topluluğu
Bilim Kurgu ve Fantastik Edebiyat Topluluğu
Bilim Topluluğu
Biyo-Bilim Topluluğu
Boks Topluluğu
Calistenics ve Street Workout Topluluğu
Capoeira Topluluğu
Çağdaş Yaşam Topluluğu
Çağdaş Düşünce ve Liderlik Topluluğu
Çanakkale Savaşları Araştırma ve Tanıtma Topluluğu
Çevre Topluluğu
Dağcılık Topluluğu
Damla Topluluğu
Developer Student Club ÇOMÜ Topluluğu
Dijital Oyun Sanatları Topluluğu
Diplomasi ve Küresel Araştırmalar Topluluğu
Doğa Sporları Topluluğu
Doğu Batı Topluluğu
Eğlenceli Projeler Topluluğu
Elektrik ve Elektronik Mühendisleri Topluluğu
Erasmus Topluluğu
Erken Çocukluk Eğitimi Topluluğu
Elektronik Sporlar Topluluğu
Fizik ve Astronomi Topluluğu
Fotoğraf Topluluğu
Gastronomi ve Mutfak Sanatları Topluluğu
Genç Liderler Topluluğu
Genç KADEM Topluluğu
Genç Kızılay Topluluğu
Genç Tema Topluluğu
Genç Vizyon Kültür Edebiyat Topluluğu
Genç Yeşilay Topluluğu
Girişimcilik ve Vizyoner Liderlik Topluluğu
Gıda Topluluğu
Geleneksel Türk Sporları ve Halk Dansları Topluluğu
Güzel Sanatlar Mezunları İletişim ve Etkinlik Topluluğu
Gösteri Sanatları Topluluğu
Harita Mühendisliği Topluluğu
Havacılık Topluluğu
İlk Nefes Topluluğu
İlahiyat Mesleki Eğitim Topluluğu
İsar İnsani Hareket Topluluğu
İslam Medeniyeti Topluluğu
İş Kulübü Topluluğu
Kavramsal Sanat Topluluğu
Kadın Girişimciler Topluluğu
Kadraj Topluluğu
Kalite ve Akreditasyon Topluluğu
Kariyer ve İnovasyon Topluluğu
Kuş Gözlem Topluluğu
Kritik ve Analitik Düşünce Topluluğu
Kültür ve Edebiyat Topluluğu
Kültürel Etkinlik ve Tarih Topluluğu
Lösev Topluluğu
Matematik Topluluğu
Mutlu Patiler Topluluğu
Müzik Performans Topluluğu
Moleküler Biyoloji ve Genetik Topluluğu
Ombudsmanlık Topluluğu
Otomobil Sporları Topluluğu
Oryantiring Topluluğu
Osmanlı Kültür ve Medeniyeti Topluluğu
Özügürler Topluluğu
Peyzaj Topluluğu
Polifonik Korolar Topluluğu
Pratik Gelişim ve Tıbbi Entegrasyon Topluluğu
Psikoloji Topluluğu
Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik Topluluğu
Pusula Topluluğu
Route 17 Topluluğu
Rüzgâr Sörfü Topluluğu
Sanat Tarihi Topluluğu
Satranç Topluluğu
Self Defence Topluluğu
Seramik ve Cam Topluluğu
Sinema ve Medya Topluluğu
Siyasal Ekonomi Topluluğu
Sosyoloji Topluluğu
Sosyal Sorumluluk Topluluğu
Spor ve İzcilik Topluluğu
Spor Bilimleri Topluluğu
Sualtı Topluluğu
Sualtı Sporları Topluluğu
Suffe Kültür ve İlim Topluluğu
Tarih Topluluğu
Tasavvuf Topluluğu
Teknolojik Girişimler Topluluğu
Tekno Gıda Topluluğu
Tiyatro Topluluğu
Toplum Gönüllüleri Topluluğu
Toplum ve Kültür Araştırmaları Topluluğu
Turizm Topluluğu
Turkmsıc Topluluğu
Türk-Balkan Topluluğu
Türk – Japon Dostluk Topluluğu
Türk Kültürü Topluluğu
Uluslararası Öğrenci Topluluğu
Yabancı Dilde İletişim Topluluğu
Yapı Topluluğu
Yelken Topluluğu
Yeni Nesil Öğrenci Topluluğu
Yerel Yönetimler ve Üniversite Etkileşim Topluluğu
57. Alay Topluluğu
Araştırma ve Geliştirme Topluluğu
Bankacılık ve Finans Topluluğu
Biga Değerleri Topluluğu
Bakış Açısı ve Koordinasyon Topluluğu
Çağdaş Adımlar Topluluğu
Ekonometri Topluluğu
İktisat Topluluğu
İşletme Topluluğu
Maliye Topluluğu
Perde Arkası Tiyatro Topluluğu
Siyasal İlişkiler Topluluğu
Sosyal Dayanışma ve Ekonomik Araştırmalar Topluluğu
Uluslararası İlişkiler Topluluğu
Uluslararası Lojistik Topluluğu
Umut Işığı Topluluğu
Yatırım Kulübü Topluluğu
Ayvacık Öğrenci Topluluğu
Çan İş Sağlığı ve Güvenliği Topluluğu
Çan Onsekiz Mart Lojistik Topluluğu
Lapseki Öğrenci Topluluğu
Gelibolu Kültür Sanat Topluluğu
Gökçeada Öğrenci Topluluğu

Akademik Yayınlar

ÇOMÜ öğretim üyeleri ulusal ve uluslararası çok sayıda bilimsel yayında eserlerini yayınlamaktadırlar. Ayrıca üniversitenin yayınlamakta olduğu Yönetim Bilimleri Dergisi (Journal of Administrative Sciences) de tanınmış bilimsel hakemli dergilerdendir. Dergi 2012 yılı itibarıyla 11. cildini yayınlamaktadır. Üniversite ayrıca Girişimcilik ve Kalkınma adlı 6 ayda bir çıkan akademik bir süreli yayın da yayımlamaktadır.

Yönetim Bilimleri Dergisi

Yılda 2 kez yayınlanır. Başta uluslararası ilişkiler, işletme, kamu yönetimi, maliye, iş hukuku, uluslararası hukuk, iktisat ve çalışma ekonomisi olmak üzere sosyal bilimlerin çeşitli alanlarından Türkçe ve İngilizce makaleler ve kitap tahlilleri yayınlar. Yönetim merkezi Biga İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi'dir. Dergi 16 ayrı bağımsız ve bilimsel uluslararası indeks tarafından taranmaktadır.

Girişimcilik Dergisi

Yılda 2 kez yayınlanan hakemli, bilimsel dergi.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

^ https://www.milliyet.com.tr/egitim/13-universiteye-yeni-rektor-atandi-6958503 6 Haziran 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde . ^[]
^ SCIMAGO 2012 16 Ocak 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., ek metin.
^ . 30 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2014.
^ . www.adim.org.tr. 15 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2021.
^ . 15 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2021.
^ (PDF). 16 Ocak 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2012.
^ "URAP, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi". URAP, ODTÜ. 14 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Nisan 2013.
^ "ÇOMÜ Dünyadaki En İyi Bin Üniversite Arasına Girdi". cihan.com.tr. Erişim tarihi: 9 Nisan 2013. ^[]
^ "Arşivlenmiş kopya". 4 Nisan 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Nisan 2020.
^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 8 Ocak 2017 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 15 Nisan 2020.
^ . 12 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2020.
^ . lee.comu.edu.tr. 17 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2021.
^ . 18 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2022.

Dış bağlantılar

Resmî site

[1] ttps://www.milliyet.com.tr/egitim/13-universiteye-yeni-rektor-atandi-6958503 6 Haziran 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde . ^[]

[SCIMAGO_2012-2] SCIMAGO 2012 16 Ocak 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., ek metin.

[3] . 30 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2014.

[4] . www.adim.org.tr. 15 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2021.

[5] . 15 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2021.

[6] (PDF). 16 Ocak 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2012.

[7] "URAP, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi". URAP, ODTÜ. 14 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Nisan 2013.

[8] "ÇOMÜ Dünyadaki En İyi Bin Üniversite Arasına Girdi". cihan.com.tr. Erişim tarihi: 9 Nisan 2013. ^[]

[9] "Arşivlenmiş kopya". 4 Nisan 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Nisan 2020.

[10] "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 8 Ocak 2017 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 15 Nisan 2020.

[11] . 12 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2020.

[12] . lee.comu.edu.tr. 17 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2021.

[13] . 18 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2022.