Dereiçi, Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı bir köydür.
Dereiçi | |
---|---|
Artvin'in Türkiye'deki konumu | |
Dereiçi Dereiçi'nin Artvin'deki konumu | |
Ülke | Türkiye |
İl | Artvin |
İlçe | Şavşat |
Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
Rakım | 1276 m |
Nüfus (2021) | |
• Toplam | 157 |
Zaman dilimi | (TSİ) |
İl alan kodu | 0466 |
İl plaka kodu | 08 |
Posta kodu | 08700 |
Tarihçe
Dereiçi köyünün eski adı Dasamobi'dir. Gürcüce bir yer adı olan Dasamobi (დასამობი), Dasabami'den (დასაბამი) metatez yoluyla değişime uğramıştır. Dasabami ise, Gürcücede başlangıç, bir şeyin başı anlamına gelir. Nitekim Dasamobi köyü İmerhevi vadisinin başında yer alır. Dasamobi, Türkçeye Dasamob veya Dasamop şeklinde girmiştir.
Dasamobi köyü, tarihsel Gürcistan'ın güneybatı kesimini oluşturan bölgelerden biri olan Şavşeti sınırları içindeki İmerhevi vadisinde yer alır. Nitekim Osmanlılar Şavşeti bölgesini 16. yüzyılın ikinci yarısının hemen başında Gürüclerden ele geçirmiştir. Osmanlı idaresinin kurduğu Şavşat sancağının 1554 yılındaki yöneticisi de İosebiti adında bir Gürcü beyi (tavadi) idi. Dasamobi köyünün eski kilisesi Dasamobi Kilisesi de bu dönemden kalmıştır.
Dasamobi köyü,1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nın ardından 1878 yılında imzalanan Berlin Antlaşması uyarınca Rusya'ya bırakıldı. Rus idaresinin 1886 tarihli nüfus sayımında Dasamob (Дасомобъ) şeklinde kaydettiği bu yerleşim, Artvin sancağının Şavşet-İmerhevi kazasına bağlı Çihori nahiyesinin sınırları içinde yer alıyordu. Bu nahiyenin idari merkezi olan Çihori köyünün sekiz mahallesinden biriydi. Dasamobi'de sadece 3 hane bulunuyor ve bu nüfusun tamamı Gürcülerden oluşuyordu. Bugün Rabat adıyla Dereiçi köyünün bir mahallesi olan ise, bu nüfus sayımında bir köy olarak kaydedilmiştir. Phikuri köyünde 139 kişi yaşıyor ve bu nüfusun tamamı Ermenilerden oluşuyordu.
Nikolay Marr, 1904 yılında Şavşeti ve Klarceti bölgelerine yaptığı araştırma gezisi sırasında Phikuri köyünden Dasamobi köyüne geçmiş, buradaki eski Gürcü kilisesini tanımlamıştır. Büyük ölçüde yıkılmış olan kilisenin taşları, yapının içine ve dışına yığılmıştı. Bu taşların köylüler tarafından alınmamış olması, köylülerce bir söylenceyle açıklanmıştır. Yaşlı bir kadın kilisenin yanında bir bostan yapar, ancak ardından felç olup ölür. Bunu bilen köylüler, korkuyla bu taşlara dokunmuyordu. Köylüler Dasamobi adını da başka bir söylenceyle açıklamışlardır. Buna göre köyünde kuzeyindeki tepede kız ve erkek kardeş yaşıyordu. Oynamak için evden kaçan kız kardeşinin takip eden oğlan, onun dans ettiğini görür ve Gürcüce "da samobs" (და სამობს), yani kız kardeşim dans ediyor der. Bu söylenceye göre Dasamobi adı "Da samobs"tan ortaya çıkmıştır.
Dasamobi köyü, Birinci Dünya Savaşı'nın sonlarında Rusların bölgeden çekilmesinin ardıdan bağımsız Gürcistan'ın sınırları içinde kaldı. Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali sırasında Sovyet Rusya ile Ankara Hükümeti arasında imzalanan Moskova Antlaşması'yla köy Türkiye'ye bırakıldı.
Dasamobi, 1922 yılında Artvin livasında yapılan nüfus tespiti sırasında ayrı bir köy olarak kaydedilmemiştir. Bu tarihte de Çihori köyünün bir mahallesi olduğu anlaşılmaktadır. Bu tarihten sonra Dasamobi ilk kez "Dereiçi" adıyla 1965 genel nüfus sayımında ayrı bir köy olarak kaydedilmiştir. Bu tarihte Çukur (Çihori) köyünden ayrılmış olan Dereiçi'nde 385 kişi yaşıyor ve bu nüfus içinde 109 kişi okuma yazma biliyordu.
Dasamobi'de köy kilisesi olan Dasamobi Kilisesi, 20. yüzyılın başında tamamen yıkılmıştı. Yapı taşları yapının içine ve dışına saçılmış, üzeri toprak ve bitkilerle kaplanmıştı. Yıkılmış olmasına karşın, kilisenin "Şavşat-İmerhevi" tipi, yuvarlak apsisli, uzun dikdörtgen bir yapı olduğu anlaşılıyordu.
Coğrafya
Dereiçi köyü, Artvin il merkezine 65 km, Şavşat ilçe merkezine 20 km uzaklıktadır.
Nüfus
Yıllara göre köy nüfus verileri | |
---|---|
2021 | 155 |
2020 | 157 |
2019 | 160 |
2018 | 173 |
2017 | 129 |
2016 | 141 |
2015 | 164 |
2014 | 154 |
2013 | 130 |
2012 | 153 |
2011 | 166 |
2010 | 157 |
2009 | 162 |
2008 | 158 |
2007 | 158 |
2000 | 293 |
1990 | 471 |
1985 | 491 |
Kaynakça
- ^ . Fallingrain.com. 31 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2022.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p . Nufusune.com. 31 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2022.
- ^ Niko Mari, Şavşeti ve Klarceti Gezi Günlükleri (შავშეთსა და კლარჯეთში მოგზაურობის დღიურები), Batum, 2015 (Birinci basım: 1911, Petersburg, Rusça), s. 42. 9 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde . .
- ^ "დასაბამი" - A Comprehensive Georgian-English Dictionary, Londra, 2006, 2 cilt 17 Mayıs 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Taner Artvinli, Artvin Yer Adları Sözlüğü, İstanbul, 2013, s. 105, .
- ^ Şavşeti (შავშეთი), Mamia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Şota Mamuladze, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikidze, Cemal Karalidze, Batum, 2011, s. 16. 19 Nisan 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde . .
- ^ Niko Mari, Şavşeti ve Klarceti Gezi Günlükleri (შავშეთსა და კლარჯეთში მოგზაურობის დღიურები), Batum, 2015 (Birinci basım: 1911, Petersburg, Rusça), s. 156-157. 9 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde . .
- ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, "Batum oblastı" Sıra no: 1476, 1479". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Mayıs 2023.
- ^ Nikolay Marr, Şavşeti ve Klarceti Gezi Günlükleri (შავშეთსა და კლარჯეთში მოგზაურობის დღიურები), Batum, 2015, s. 156-157. 9 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde . .
- ^ "Nurşen Gök, "Artvin Livası'nın Anavatan'a Katılışı Sırasındaki Durumuna İlişkin Belgeler", Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, Sayı: 41, Mayıs 2008, s. 89-104" (PDF). 26 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 23 Temmuz 2021.
- ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 89.[]
- ^ Niko Mari, Şavşeti ve Klarceti Gezi Günlükleri (Gürcüce), Batum, 2015 (Birinci basım: 1911, Petersburg, Rusça), s. 156-157 9 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde . .
- ^ a b c d . YerelNet.org.tr. 19 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2014.
Dış bağlantılar
- Dereiçi, Şavşat için uzaydan görüntü siteleri: Google, Yahoo, Microsoft
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Dereici Artvin ilinin Savsat ilcesine bagli bir koydur DereiciKoyArtvin in Turkiye deki konumuDereiciDereici nin Artvin deki konumuUlkeTurkiyeIlArtvinIlceSavsatCografi bolgeKaradeniz BolgesiRakim1276 mNufus 2021 Toplam157Zaman dilimiUTC 03 00 TSI Il alan kodu0466Il plaka kodu08Posta kodu08700TarihceDereici koyunun eski adi Dasamobi dir Gurcuce bir yer adi olan Dasamobi დასამობი Dasabami den დასაბამი metatez yoluyla degisime ugramistir Dasabami ise Gurcucede baslangic bir seyin basi anlamina gelir Nitekim Dasamobi koyu Imerhevi vadisinin basinda yer alir Dasamobi Turkceye Dasamob veya Dasamop seklinde girmistir Dasamobi koyu tarihsel Gurcistan in guneybati kesimini olusturan bolgelerden biri olan Savseti sinirlari icindeki Imerhevi vadisinde yer alir Nitekim Osmanlilar Savseti bolgesini 16 yuzyilin ikinci yarisinin hemen basinda Guruclerden ele gecirmistir Osmanli idaresinin kurdugu Savsat sancaginin 1554 yilindaki yoneticisi de Iosebiti adinda bir Gurcu beyi tavadi idi Dasamobi koyunun eski kilisesi Dasamobi Kilisesi de bu donemden kalmistir Dasamobi koyu 1877 1878 Osmanli Rus Savasi nin ardindan 1878 yilinda imzalanan Berlin Antlasmasi uyarinca Rusya ya birakildi Rus idaresinin 1886 tarihli nufus sayiminda Dasamob Dasomob seklinde kaydettigi bu yerlesim Artvin sancaginin Savset Imerhevi kazasina bagli Cihori nahiyesinin sinirlari icinde yer aliyordu Bu nahiyenin idari merkezi olan Cihori koyunun sekiz mahallesinden biriydi Dasamobi de sadece 3 hane bulunuyor ve bu nufusun tamami Gurculerden olusuyordu Bugun Rabat adiyla Dereici koyunun bir mahallesi olan ise bu nufus sayiminda bir koy olarak kaydedilmistir Phikuri koyunde 139 kisi yasiyor ve bu nufusun tamami Ermenilerden olusuyordu Nikolay Marr 1904 yilinda Savseti ve Klarceti bolgelerine yaptigi arastirma gezisi sirasinda Phikuri koyunden Dasamobi koyune gecmis buradaki eski Gurcu kilisesini tanimlamistir Buyuk olcude yikilmis olan kilisenin taslari yapinin icine ve disina yigilmisti Bu taslarin koyluler tarafindan alinmamis olmasi koylulerce bir soylenceyle aciklanmistir Yasli bir kadin kilisenin yaninda bir bostan yapar ancak ardindan felc olup olur Bunu bilen koyluler korkuyla bu taslara dokunmuyordu Koyluler Dasamobi adini da baska bir soylenceyle aciklamislardir Buna gore koyunde kuzeyindeki tepede kiz ve erkek kardes yasiyordu Oynamak icin evden kacan kiz kardesinin takip eden oglan onun dans ettigini gorur ve Gurcuce da samobs და სამობს yani kiz kardesim dans ediyor der Bu soylenceye gore Dasamobi adi Da samobs tan ortaya cikmistir Dasamobi koyu Birinci Dunya Savasi nin sonlarinda Ruslarin bolgeden cekilmesinin ardidan bagimsiz Gurcistan in sinirlari icinde kaldi Kizil Ordu nun Gurcistan i isgali sirasinda Sovyet Rusya ile Ankara Hukumeti arasinda imzalanan Moskova Antlasmasi yla koy Turkiye ye birakildi Dasamobi 1922 yilinda Artvin livasinda yapilan nufus tespiti sirasinda ayri bir koy olarak kaydedilmemistir Bu tarihte de Cihori koyunun bir mahallesi oldugu anlasilmaktadir Bu tarihten sonra Dasamobi ilk kez Dereici adiyla 1965 genel nufus sayiminda ayri bir koy olarak kaydedilmistir Bu tarihte Cukur Cihori koyunden ayrilmis olan Dereici nde 385 kisi yasiyor ve bu nufus icinde 109 kisi okuma yazma biliyordu Dasamobi de koy kilisesi olan Dasamobi Kilisesi 20 yuzyilin basinda tamamen yikilmisti Yapi taslari yapinin icine ve disina sacilmis uzeri toprak ve bitkilerle kaplanmisti Yikilmis olmasina karsin kilisenin Savsat Imerhevi tipi yuvarlak apsisli uzun dikdortgen bir yapi oldugu anlasiliyordu CografyaDereici koyu Artvin il merkezine 65 km Savsat ilce merkezine 20 km uzakliktadir NufusYillara gore koy nufus verileri2021 1552020 1572019 1602018 1732017 1292016 1412015 1642014 1542013 1302012 1532011 1662010 1572009 1622008 1582007 1582000 2931990 4711985 491Kaynakca Fallingrain com 31 Mayis 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Subat 2022 a b c d e f g h i j k l m n o p Nufusune com 31 Mayis 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Subat 2022 Niko Mari Savseti ve Klarceti Gezi Gunlukleri შავშეთსა და კლარჯეთში მოგზაურობის დღიურები Batum 2015 Birinci basim 1911 Petersburg Rusca s 42 9 Mayis 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 434 11 2 დასაბამი A Comprehensive Georgian English Dictionary Londra 2006 2 cilt 17 Mayis 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 0 9535878 3 5 Taner Artvinli Artvin Yer Adlari Sozlugu Istanbul 2013 s 105 ISBN 978 605 5708 85 6 Savseti შავშეთი Mamia Pagava Meri Tsintsadze Maia Baramidze Malhaz Coharadze Tina Siosvili Sota Mamuladze Ramaz Halvasi Nugzar Mgeladze Zaza Sasikidze Cemal Karalidze Batum 2011 s 16 19 Nisan 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 407 11 6 Niko Mari Savseti ve Klarceti Gezi Gunlukleri შავშეთსა და კლარჯეთში მოგზაურობის დღიურები Batum 2015 Birinci basim 1911 Petersburg Rusca s 156 157 9 Mayis 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 434 11 2 Svod statisticheskih dannyh o naselenii Zakavkazskago kraya izvlechennyh iz posemejnyh spiskov 1886 g Transkafkasya Bolgesinin Nufusuna Dair 1886 Yili Aile Listelerinden Edinilmis istatistik Verilerin Ozeti Tiflis 1893 Batum oblasti Sira no 1476 1479 11 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Mayis 2023 Nikolay Marr Savseti ve Klarceti Gezi Gunlukleri შავშეთსა და კლარჯეთში მოგზაურობის დღიურები Batum 2015 s 156 157 9 Mayis 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 434 11 2 Nursen Gok Artvin Livasi nin Anavatan a Katilisi Sirasindaki Durumuna Iliskin Belgeler Ankara Universitesi Turk Inkilap Tarihi Enstitusu Ataturk Yolu Dergisi Sayi 41 Mayis 2008 s 89 104 PDF 26 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 23 Temmuz 2021 1965 Genel Nufus Sayimi Ankara 1968 s 89 olu kirik baglanti Niko Mari Savseti ve Klarceti Gezi Gunlukleri Gurcuce Batum 2015 Birinci basim 1911 Petersburg Rusca s 156 157 9 Mayis 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 434 11 2 a b c d YerelNet org tr 19 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Haziran 2014 Dis baglantilarDereici Savsat icin uzaydan goruntu siteleri Google Yahoo Microsoft