Bobisgeri Kilisesi (Gürcüce: ბობისგერის ეკლესია), tarihsel Tao bölgesinde, Bobisgeri köyünde inşa edilmiş olan Gürcü kilisesidir. Bobisgeri Kilisesi ve Bobisgeri yerleşim alanı, Şenkaya ilçesine bağlı Zümrüt köyünün sınırları içinde bulunmaktadır.
Temel bilgiler | |
---|---|
Konum | Şenkaya, Erzurum |
Koordinatlar | 40°34′02″K 42°14′14″D / 40.56722°K 42.23722°D |
İnanç | Doğu Ortodoks Kilisesi |
Mezhep | Gürcü Ortodoks Kilisesi |
Durum | yıkıntıları kalmış |
Mimari | |
Mimari tür | Kilise |
Mimari biçim | Gürcü mimarisi |
Tamamlanma | 9-10. yüzyıl |
Tarihçe
Bobisgeri Kilisesi, Gürcüce yazıt üzerinden yapılan tespite göre 9-10. yüzyılda Gürcü Krallığı döneminde inşa edilmiştir. Kilise, aynı adı taşıyan köyün kilisesiydi. Bobisgeri köyünü Osmanlılar 16. yüzyılın ortalarında Gürcülerden ele geçirmiştir. 1574 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı Osmanlı tahrir defterine göre Bobisgeri, Oltu sancağının Kop (Kvabi) nahiyesine bağlı köylerden biriydi. “Bobizgir” olarak kaydedilmiş olan köy bu tarihte tamamen boşalmıştı. 93 Harbi'nin ardından Bobisgeri Rusların eline geçince, Rus idaresi bu köye Ermenileri yerleştirmiştir.
Bobisgeri Kilisesi, Zümrüt köyünün 4 kilometre kuzeyinde bulunuyordu. Bu yapıdan günümüze harçlı duvar parçaları kalmıştır. Kilisenin insan eliyle yıkıldığı anlaşılmaktadır. Bu kiliseye ait bir sütun 1990 yılında bir bütün olarak Zümrüt köyünün merkezinde tespit edilmişti. Daha sonra söz konusu sütun parçalanıp bir evin temel duvarında inşaat malzemesi olarak kullanılmıştır.
Mimari
Gürcü tarihçi ve arkeolog Ekvtime Takaişvili’nin 1907 yılında verdiği bilgiye göre, dört apsisli kilise içten ve dıştan kesme taşlarla kaplıydı. Kubbesi, kısa kasnağıyla dört adet yuvarlak sütun üzerine oturuyordu. Bu sütunlar kilisenin orta alanının dış kısmında yükseliyordu. Kubbe kasnağında dört adet yuvarlak pencere bulunuyordu. Kuzey apsisi dışında, apsislerin üst kısmında yuvarlak birer pencere vardı. Bobisgeri Kilisesi'nin iki girişi güney ve batıda yer alıyordu. Bobisgeri Kilisesi'nin çatısı taşlarla örtülüydü. Yüksekçe kaideler üzerine yerleştirilmiş olan sütunlar yekpare taştandı. Sütunlar çifte sütun başlığıyla son buluyordu; alttaki yuvarlak, üstteki dört köşeydi. O tarihte sütunlardan biri kırıldığı için yerine, eski kaide ile sütun başlığı arasına aynı ölçülerde ahşap bir sütun konmuştu.
Bobisgeri Kilisesi'nin ikonostasisi taştandı ve yüksekliği yaklaşık 65 cm idi. Bu alçak taşlar azizlerin tasvirleri bulunuyordu. Bunlardan bir tanesi sunakta korunmuştu. Burada Vaftizci Yahya veya Aziz Nikolaos tasvir edilmişti. Bu tasvirin etrafında Gürcü alfabesinin Asomtavruli karakteriyle “ქ. ქ~ე შ~ე მ~ქელ ... ცოდვილი”, yani ქ. ქრისტე, შეიწყალე მიქელ... ცოდვილი (İsa, … günahkâr Mikel’i bağışla)” yazıyordu. O tarihte Bobisgeri köyünde yaşayan Ermenilerin verdiği bilgiye göre kilise Vaftizci Yahya’ya adanmıştı.
Kaynakça
- ^ a b 2017 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2018, s. 10. 31 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Tao (Gürcüce), Mamaia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Merab Halvaşi, Cimşer Çhvimiani, Cemal Karalidze, Batum, 2020, s. 78/ 2 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b c "Ekvtime Takaişvili, 1907 Yılı Kola-Oltisi ve Çangli'de Arkeolojik Araştırmalar Gezisi (Gürcüce), Paris, 1938, s. 43-45". 29 Ekim 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Şubat 2023.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bobisgeri Kilisesi Gurcuce ბობისგერის ეკლესია tarihsel Tao bolgesinde Bobisgeri koyunde insa edilmis olan Gurcu kilisesidir Bobisgeri Kilisesi ve Bobisgeri yerlesim alani Senkaya ilcesine bagli Zumrut koyunun sinirlari icinde bulunmaktadir Bobisgeri KilisesiTemel bilgilerKonumSenkaya ErzurumKoordinatlar40 34 02 K 42 14 14 D 40 56722 K 42 23722 D 40 56722 42 23722InancDogu Ortodoks KilisesiMezhepGurcu Ortodoks KilisesiDurumyikintilari kalmisMimariMimari turKiliseMimari bicimGurcu mimarisiTamamlanma9 10 yuzyilTarihceBobisgeri Kilisesi Gurcuce yazit uzerinden yapilan tespite gore 9 10 yuzyilda Gurcu Kralligi doneminde insa edilmistir Kilise ayni adi tasiyan koyun kilisesiydi Bobisgeri koyunu Osmanlilar 16 yuzyilin ortalarinda Gurculerden ele gecirmistir 1574 tarihli ve Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan adli Osmanli tahrir defterine gore Bobisgeri Oltu sancaginin Kop Kvabi nahiyesine bagli koylerden biriydi Bobizgir olarak kaydedilmis olan koy bu tarihte tamamen bosalmisti 93 Harbi nin ardindan Bobisgeri Ruslarin eline gecince Rus idaresi bu koye Ermenileri yerlestirmistir Bobisgeri Kilisesi Zumrut koyunun 4 kilometre kuzeyinde bulunuyordu Bu yapidan gunumuze harcli duvar parcalari kalmistir Kilisenin insan eliyle yikildigi anlasilmaktadir Bu kiliseye ait bir sutun 1990 yilinda bir butun olarak Zumrut koyunun merkezinde tespit edilmisti Daha sonra soz konusu sutun parcalanip bir evin temel duvarinda insaat malzemesi olarak kullanilmistir MimariGurcu tarihci ve arkeolog Ekvtime Takaisvili nin 1907 yilinda verdigi bilgiye gore dort apsisli kilise icten ve distan kesme taslarla kapliydi Kubbesi kisa kasnagiyla dort adet yuvarlak sutun uzerine oturuyordu Bu sutunlar kilisenin orta alaninin dis kisminda yukseliyordu Kubbe kasnaginda dort adet yuvarlak pencere bulunuyordu Kuzey apsisi disinda apsislerin ust kisminda yuvarlak birer pencere vardi Bobisgeri Kilisesi nin iki girisi guney ve batida yer aliyordu Bobisgeri Kilisesi nin catisi taslarla ortuluydu Yuksekce kaideler uzerine yerlestirilmis olan sutunlar yekpare tastandi Sutunlar cifte sutun basligiyla son buluyordu alttaki yuvarlak ustteki dort koseydi O tarihte sutunlardan biri kirildigi icin yerine eski kaide ile sutun basligi arasina ayni olculerde ahsap bir sutun konmustu Bobisgeri Kilisesi nin ikonostasisi tastandi ve yuksekligi yaklasik 65 cm idi Bu alcak taslar azizlerin tasvirleri bulunuyordu Bunlardan bir tanesi sunakta korunmustu Burada Vaftizci Yahya veya Aziz Nikolaos tasvir edilmisti Bu tasvirin etrafinda Gurcu alfabesinin Asomtavruli karakteriyle ქ ქ ე შ ე მ ქელ ცოდვილი yani ქ ქრისტე შეიწყალე მიქელ ცოდვილი Isa gunahkar Mikel i bagisla yaziyordu O tarihte Bobisgeri koyunde yasayan Ermenilerin verdigi bilgiye gore kilise Vaftizci Yahya ya adanmisti Kaynakca a b 2017 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari Gurcuce Tiflis 2018 s 10 31 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 9470 9 4 Tao Gurcuce Mamaia Pagava Meri Tsintsadze Maia Baramidze Malhaz Coharadze Tina Siosvili Ramaz Halvasi Nugzar Mgeladze Zaza Sasikadze Merab Halvasi Cimser Chvimiani Cemal Karalidze Batum 2020 s 78 2 Aralik 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 25 828 2 a b c Ekvtime Takaisvili 1907 Yili Kola Oltisi ve Cangli de Arkeolojik Arastirmalar Gezisi Gurcuce Paris 1938 s 43 45 29 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Subat 2023