Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Pantropik benekli yunusu (Stenella attenuata) Stenella cinsindeki beş yunus türünden biridir ve dünya üzerindeki tüm ılıman ve tropik okyanuslarda bulunur. Bu yunus türü ton balığı avlama yöntemleriyle milyonlarcası öldürülünce soyu tükenme tehdidi altına girmiştir. 1980'lerde Doğu Büyük Okyanus'ta yunuslara zarar vermeyen ton balığı avlama yöntemleri kullanılmaya başlanmıştır. Bu yunus türüne ayrıca dar ağızlı yunus da denmektedir.
| Pantropik benekli yunusu | ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Kuyruğu üzerinde suda kayan yunus | ||||||||||||||||
| Korunma durumu | ||||||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
Stenella attenuata Gray, 1846 | ||||||||||||||||
 Pantropik benekli yunusu doğal yaşam alanı | ||||||||||||||||
Alt türler | ||||||||||||||||
| Metne bakınız. | ||||||||||||||||
| Sinonimler | ||||||||||||||||
| albirostratus |
Taksonomi
Pantropik benekli yunus türü ilk olarak John Gray tarafından 1846'da tanımlanmıştır. Gray'in ilk analizinde Atlantik benekli yunusu da bu türe dahil edilmişti. Günümüzde iki ayrı tür olarak tanınırlar. Hem cins hem de tür ismi Latince "ince", "incelme" anlamlarına gelen sözcüklerden gelmektedir.
Rice'ın balina taksonomisi üzerine yaptığı 1998 araştırmasında üç alt türü tanımlanmıştır. Bunlardan ikisine henüz resmî bir ad verilmemiştir:
Fiziksel tanımlama
Pantropik benekli yunusu doğal yaşam alanı içerisinde bölgeden bölgeye boyut ve gövde renginde oldukça farklılıklar gösterir. En önemli farklılık kıyıda ve açık denizde yaşayan çeşitlerindedir. Kıyıda yaşayanları daha büyük ve daha çok beneklidir.
Benekler erişkin yunusları belirlemde önemli özelliklerdir. Erişkin olmayan pantropik benekli yunusları tek renge sahiptir ve afalina ile karıştırılabilir. Meksika Körfezi'ndeki popülasyonlar erişkin iken bile beneksiz olabilir. Atlantik'te ise Atlantik benekli yunusları ile karıştırılabilir.
Yunusun ince uzun bir ağzı vardır. Alt ve üst çeneler koyu renklidir ancak ince beyaz dudaklarla birbirinden ayrılır. Çene, boğaz ve karın çok az benekli ve beyaz ile soluk gri renktedir. Yanlar birbirinden ayırtedilebilen üç ayrı renktedir. En açık gri en alttadır, ortada ince gri bir çizgi vardır. En üstte, sırt koyu gridir. Uzun içbükey de koyu gri renktedir. Kalın kuyruk orta çizgini rengindedir.
Pantropik benekli yunusu çok hareketlidir ve denizden dışarı doğru çok su sıçratan atlayışlar yapar. Suları yararak yüzer ve genellikle su dışına bir saniye veya daha fazla süre için çıkabilir. Teknelerle birlikte yüzmesine ve diğer oyunlara oldukça sık rastlanır.
Doğu Büyük Okyanus'ta sıklıkla sarı yüzgeçli orkinos ile birlikte yüzerken görülür ancak bu balıkla beslenmez. Aslında her iki balığın da benzer bir beslenme rejimi vardır ve açık deniz balıklarını yerler. Diğer bölgelerde mürekkepbalığı ve kabuklularla da beslenirler.
Doğduklarında boyu 80–90 cm.'dir. Erişkinler 2,5 m. boya ve 120 kg. ağırlığa ulaşır. Dişiler cinsel olgunluğa 10 yılda, erkeklerde 12 yılda erişir. Yaşam süreleri yaklaşık 40 yıldır.
Popülasyon ve dağılım
Pantropik benekli yunusu dünya üzerinde 40° Kuzey ile 40° Güney enlemleri arasında kalan tüm ılıman ve tropik deniz ve okyanuslarda bulunur. Toplam dünya popülasyonu üç milyondan fazladır ve böylece afalinadan sonra balina familyası içindeki en fazla popülasyona sahip ikinci deniz memelisidir. Doğu Büyük Okyanus'ta yaklaşık iki milyon kadar pantropik benekli yunusu bulunur. Ancak 1950'lerde sayıları yedi milyon civarındaydı. Yüksek popülasyon yoğunluğuna sahip olan bölgeler 25 °C'tan sıcak sığ sulardır.
İnsan ile etkileşim
Pantropik benekli yunusun sarı yüzgeçli orkinos ile birlikte dolaşmaya meyli nedeniyle yakın geçmişte Doğu Büyük Okyanus'ta ton balığı avcılığında oldukça sık yunus ölümlerine rastlanmıştır. 1960'larda ve 1970'lerde balıkçılar aynı ağlarla hem ton balığı hem de binlerce yunus yakalamaktaydı. Bu şekilde yakalanan Yunusların hepsi ölmüştür. 25 yıllık bir dönem içinde bu bölgenin popülasyonunun %75'i ve dünya popülasyonunun da yarısından fazlası tamamen yok edilmiştir. Bu konu kamuoyunun ilgisini çekmiştir. Birçok büyük süpermarket zinciri daha ayırtedici balık avlama yöntemleri ile avlanan ve ton balıklarını avlarken yunuslara zarar verilmediğini bildiren balıkçılarla çalışmayı bir çözüm olarak seçmiştir.
Notlar
- ^ MSW Sinonim listesi[] ve Taxonomicon 22 Temmuz 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Kaynakça
- Balinalar Uzmanlık Grubu (1996). Stenella attenuata. 6 Temmuz 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde . 2006 IUCN Kırmızı Liste. IUCN 2006. 5 Ocak 2007'de erişildi. Bilgibankası girişinde bu türün neden korunmaya muhtaç (LR/cd) sınıfında listelendiği açıklanmaktadır.
- Pantropical Spotted Dolphin by William F. Perrin in Encyclopedia of Marine Mammals pp. 865–867.
- Whales Dolphins and Porpoises, Mark Carwardine, Dorling Kindersley Handbooks,
- National Audubon Society Guide to Marine Mammals of the World, Reeves, Stewart, Clapham and Powell,
- Variation of spotted and spinner porpoise (genus Stenella) in the Eastern Pacific and Hawaii23 Mart 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde . William F. Perrin
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Pantropik benekli yunusu Stenella attenuata Stenella cinsindeki bes yunus turunden biridir ve dunya uzerindeki tum iliman ve tropik okyanuslarda bulunur Bu yunus turu ton baligi avlama yontemleriyle milyonlarcasi oldurulunce soyu tukenme tehdidi altina girmistir 1980 lerde Dogu Buyuk Okyanus ta yunuslara zarar vermeyen ton baligi avlama yontemleri kullanilmaya baslanmistir Bu yunus turune ayrica dar agizli yunus da denmektedir Pantropik benekli yunusuKuyrugu uzerinde suda kayan yunusKorunma durumuAsgari endise altinda IUCN 2 3 Biyolojik siniflandirmaAlem AnimaliaSube ChordataSinif MammaliaTakim CetaceaAlt takim OdontocetiFamilya DelphinidaeCins StenellaTur S attenuataIkili adlandirmaStenella attenuata Gray 1846Pantropik benekli yunusu dogal yasam alaniAlt turlerMetne bakiniz Sinonimleralbirostratus brevimanus capensis consimilis dubia graffmani malayanus pseudodelphis punctata veloxTaksonomiPantropik benekli yunus turu ilk olarak John Gray tarafindan 1846 da tanimlanmistir Gray in ilk analizinde Atlantik benekli yunusu da bu ture dahil edilmisti Gunumuzde iki ayri tur olarak taninirlar Hem cins hem de tur ismi Latince ince incelme anlamlarina gelen sozcuklerden gelmektedir Rice in balina taksonomisi uzerine yaptigi 1998 arastirmasinda uc alt turu tanimlanmistir Bunlardan ikisine henuz resmi bir ad verilmemistir S a subspecies A Dogu Buyuk Okyanus ta acik denizde bulunur S a subspecies B Hawaii Adalari civarinda bulunur S a graffmani Meksika dan Peru ya kiyilarda bulunurFiziksel tanimlamaPantropik benekli yunusu dogal yasam alani icerisinde bolgeden bolgeye boyut ve govde renginde oldukca farkliliklar gosterir En onemli farklilik kiyida ve acik denizde yasayan cesitlerindedir Kiyida yasayanlari daha buyuk ve daha cok beneklidir Benekler eriskin yunuslari belirlemde onemli ozelliklerdir Eriskin olmayan pantropik benekli yunuslari tek renge sahiptir ve afalina ile karistirilabilir Meksika Korfezi ndeki populasyonlar eriskin iken bile beneksiz olabilir Atlantik te ise Atlantik benekli yunuslari ile karistirilabilir Yunusun ince uzun bir agzi vardir Alt ve ust ceneler koyu renklidir ancak ince beyaz dudaklarla birbirinden ayrilir Cene bogaz ve karin cok az benekli ve beyaz ile soluk gri renktedir Yanlar birbirinden ayirtedilebilen uc ayri renktedir En acik gri en alttadir ortada ince gri bir cizgi vardir En ustte sirt koyu gridir Uzun icbukey de koyu gri renktedir Kalin kuyruk orta cizgini rengindedir Pantropik benekli yunusu cok hareketlidir ve denizden disari dogru cok su sicratan atlayislar yapar Sulari yararak yuzer ve genellikle su disina bir saniye veya daha fazla sure icin cikabilir Teknelerle birlikte yuzmesine ve diger oyunlara oldukca sik rastlanir Dogu Buyuk Okyanus ta siklikla sari yuzgecli orkinos ile birlikte yuzerken gorulur ancak bu balikla beslenmez Aslinda her iki baligin da benzer bir beslenme rejimi vardir ve acik deniz baliklarini yerler Diger bolgelerde murekkepbaligi ve kabuklularla da beslenirler Dogduklarinda boyu 80 90 cm dir Eriskinler 2 5 m boya ve 120 kg agirliga ulasir Disiler cinsel olgunluga 10 yilda erkeklerde 12 yilda erisir Yasam sureleri yaklasik 40 yildir Populasyon ve dagilimPantropik benekli yunusu dunya uzerinde 40 amp deg Kuzey ile 40 amp deg Guney enlemleri arasinda kalan tum iliman ve tropik deniz ve okyanuslarda bulunur Toplam dunya populasyonu uc milyondan fazladir ve boylece afalinadan sonra balina familyasi icindeki en fazla populasyona sahip ikinci deniz memelisidir Dogu Buyuk Okyanus ta yaklasik iki milyon kadar pantropik benekli yunusu bulunur Ancak 1950 lerde sayilari yedi milyon civarindaydi Yuksek populasyon yogunluguna sahip olan bolgeler 25 amp degC tan sicak sig sulardir Insan ile etkilesimPantropik benekli yunusun sari yuzgecli orkinos ile birlikte dolasmaya meyli nedeniyle yakin gecmiste Dogu Buyuk Okyanus ta ton baligi avciliginda oldukca sik yunus olumlerine rastlanmistir 1960 larda ve 1970 lerde balikcilar ayni aglarla hem ton baligi hem de binlerce yunus yakalamaktaydi Bu sekilde yakalanan Yunuslarin hepsi olmustur 25 yillik bir donem icinde bu bolgenin populasyonunun 75 i ve dunya populasyonunun da yarisindan fazlasi tamamen yok edilmistir Bu konu kamuoyunun ilgisini cekmistir Bircok buyuk supermarket zinciri daha ayirtedici balik avlama yontemleri ile avlanan ve ton baliklarini avlarken yunuslara zarar verilmedigini bildiren balikcilarla calismayi bir cozum olarak secmistir Notlar MSW Sinonim listesi olu kirik baglanti ve Taxonomicon 22 Temmuz 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde KaynakcaBalinalar Uzmanlik Grubu 1996 Stenella attenuata 6 Temmuz 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde 2006 IUCN Kirmizi Liste IUCN 2006 5 Ocak 2007 de erisildi Bilgibankasi girisinde bu turun neden korunmaya muhtac LR cd sinifinda listelendigi aciklanmaktadir Pantropical Spotted Dolphin by William F Perrin in Encyclopedia of Marine Mammals pp 865 867 Whales Dolphins and Porpoises Mark Carwardine Dorling Kindersley Handbooks ISBN 0 7513 2781 6 National Audubon Society Guide to Marine Mammals of the World Reeves Stewart Clapham and Powell ISBN 0 375 41141 0 Variation of spotted and spinner porpoise genus Stenella in the Eastern Pacific and Hawaii23 Mart 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde William F Perrin