Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bilgisayarlı dilbilim veya hesaplamalı dilbilim, doğal dilin istatistiksel veya kural tabanlı modelleme yöntemleriyle ve hesaplamalı bir perspektif ile inceleyen disiplinler arası bir bilgisayar bilimi alanıdır.
Geleneksel olarak bilgisayarlı dilbilim, bilgisayarların bilimsel olarak doğal dilin işlenmesine uygulanmasında uzmanlaşmış bilgisayar bilimcileri tarafından gerçekleştirildi. Bilgisayarlı dilbilimciler, genellikle düzenli dillerle ilgilenen bilim insanları, hedef dilde uzmanları ve bilgisayar bilimcilerini de içerebilen disiplinler arası ekip üyeleri olarak çalışırlar. Bilgisayarlı dilbilim çalışmaları genel olarak; dil bilimciler, bilgisayar bilimcileri, yapay zeka uzmanları, matematikçiler, , filozoflar, bilişsel bilim insanları, bilişsel psikologlar, psikologlar, antropologlar ve nörologların birlikte görevleri paylaşmalarına dayanır.
Bilgisayarlı dilbilimin teorik ve uygulamalı bileşenleri vardır. Teorik bilgisayarlı dilbilim, dil bilimlerinde ve bilişsel bilimde yer alan teorik konulara yoğunlaşır. Uygulamalı ve bilgisayarlı dilbilim ise, insan dilinin kullanımının modellemesine ve pratik çıktısına odaklanır.
Bilgisayarlı dilbilim birliği (Association for Computational Linguistics), bilgisayarlı dilbilimi şu şekilde tanımlamaktadır: "Bilgisayarlı dilbilimciler, çeşitli dilsel fenomenlerin hesaplama modellemelerinin ifadesiyle ilgilenmektedirler."
Kökeni
Bilgisayarlı dilbilim genellikle yapay zeka sınıfında gruplandırılır, ancak aslında yapay zekanın geliştirilmesinin öncesinde de, bu doğrultuda çalışmalar mevcuttur. Bilgisayarlı dilbilim, 1950'lerde Birleşik Devletler'de, yabancı dildeki metinleri, özellikle Rus bilimsel dergilerinden İngilizce'ye otomatik olarak çevirmek için bilgisayarı kullanmak suretiyle ortaya konan çabalardan doğmuştur. Bilgisayarlar, aritmetik hesaplamaları, insanlara göre çok daha hızlı ve daha doğru yapabildikleri için, dilin işlenmesine başlanmasından ziyade kısa zamanda hesaplama yeteneği ön plana çıkmış ve salt hesaplama işlevi düşünülmüştür. Daha sonraları hesaplamalı ve niceliksel yöntemler, daha önceki modern dil formlarının yeniden yapılandırılması ve modern dillerin, geleneksel dil ailelerinin altında gruplandırılması için kullanılmaktadır. Bununla birlikte, biyolojik araştırmalardan, özellikle de gen haritalandırmasından alınan kavramları ödünç alan son zamanlardaki disiplinlerarası çalışmalar, daha karmaşık analitik araçlar sayesinde daha güvenilir sonuçlar üretmektedir.
Makine çevirimi(mekanik çevirim olarak da bilinir) yaklaşık ve doğru tercümeler üretemediğinde, insan dillerinin otomatik olarak işlenmesi, başlangıçta varsayıldığından çok daha karmaşık biçimde kabul edildi. Bilgisayarlı dilbilim, dil verilerini akıllıca işlemek için algoritma ve yazılım geliştirmeye ayrılan yeni alanın adı olarak doğmuştur. Yapay zeka 1960'larda ortaya çıktığında, bilgisayarlı dilbilim alanı, insan seviyesinde anlama ve doğal dillerin üretimi ile uğraşan yapay zekanın alt bölümü haline geldi.
Bir dili diğer bir dile çevirmek için, her iki morfolojiyi (sözcük formlarının grameri) ve söz dizimini (cümle yapısının grameri) içeren her iki dilin gramerinin iyice anlaşılması gerektiği gözlemlendi. Söz dizimini anlamak için anlam bilimi ve sözlüğü yani kelime hazinesi ve hatta dil kullanımının pratikleri hakkında izah gerekliydi. Bu nedenle, diller arasında çeviri yapmak için bir çaba olarak başlayan dürtü, bilgisayarları kullanarak doğal dilleri nasıl temsil edileceğini ve nasıl işleneceğini anlamaya yönelik bütüncül bir disipline dönüşmüştür.
Günümüzde bilgisayarlı dilbilim kapsamındaki araştırmalar, sayısal dilbilim bölümlerinde, bilgisayarlı dilbilim laboratuvarlarında, bilgisayar bilimleri bölümlerinde ve dilbilim bölümlerinde yapılmaktadır. Bilgisayarlı dilbilim alanında yapılan bazı araştırmalar, çalışma konuşması veya metin işleme sistemleri yaratmayı amaçlarken diğerleri insan-makine etkileşimine izin veren bir sistem yaratmayı amaçlamaktadır. İnsan-makine iletişimi için kullanılan programlara "konuşmanın aracıları" denilir.
Kaynakça
- ^ Hans Uszkoreit. What Is Computational Linguistics? 1 Aralık 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde [https://web.archive.org/web/20171201094609/http://www.coli.uni-saarland.de/~hansu/what_is_cl.html arşivlendi. [1]] Department of Computational Linguistics and Phonetics of Saarland University
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 9 Aralık 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Ocak 2017.
- ^ John Hutchins: Retrospect and prospect in computer-based translation 14 Nisan 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Proceedings of MT Summit VII, 1999, pp. 30–44.
- ^ Arnold B. Barach: Translating Machine 1975: And the Changes To Come.
- ^ T. Crowley., C. Bowern. An Introduction to Historical Linguistics. Auckland, N.Z.: Oxford UP, 1992. Print.
- ^ Natural Language Processing 10 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde . by Liz Liddy, Eduard Hovy, Jimmy Lin, John Prager, Dragomir Radev, Lucy Vanderwende, Ralph Weischedel
- ^ Computational Linguistics – Department of Linguistics – Georgetown College
- ^ Jurafsky, D., & Martin, J. H. (2009). Speech and language processing: An introduction to natural language processing, computational linguistics, and speech recognition. Upper Saddle River, N.J: Pearson Prentice Hall.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bilgisayarli dilbilim veya hesaplamali dilbilim dogal dilin istatistiksel veya kural tabanli modelleme yontemleriyle ve hesaplamali bir perspektif ile inceleyen disiplinler arasi bir bilgisayar bilimi alanidir 47 populer haber medyasinda farkli duygusallik turlerini ifade eden haber makalesi mansetlerinin yillik ortalama yayginligi Geleneksel olarak bilgisayarli dilbilim bilgisayarlarin bilimsel olarak dogal dilin islenmesine uygulanmasinda uzmanlasmis bilgisayar bilimcileri tarafindan gerceklestirildi Bilgisayarli dilbilimciler genellikle duzenli dillerle ilgilenen bilim insanlari hedef dilde uzmanlari ve bilgisayar bilimcilerini de icerebilen disiplinler arasi ekip uyeleri olarak calisirlar Bilgisayarli dilbilim calismalari genel olarak dil bilimciler bilgisayar bilimcileri yapay zeka uzmanlari matematikciler filozoflar bilissel bilim insanlari bilissel psikologlar psikologlar antropologlar ve norologlarin birlikte gorevleri paylasmalarina dayanir Bilgisayarli dilbilimin teorik ve uygulamali bilesenleri vardir Teorik bilgisayarli dilbilim dil bilimlerinde ve bilissel bilimde yer alan teorik konulara yogunlasir Uygulamali ve bilgisayarli dilbilim ise insan dilinin kullaniminin modellemesine ve pratik ciktisina odaklanir Bilgisayarli dilbilim birligi Association for Computational Linguistics bilgisayarli dilbilimi su sekilde tanimlamaktadir Bilgisayarli dilbilimciler cesitli dilsel fenomenlerin hesaplama modellemelerinin ifadesiyle ilgilenmektedirler KokeniBilgisayarli dilbilim genellikle yapay zeka sinifinda gruplandirilir ancak aslinda yapay zekanin gelistirilmesinin oncesinde de bu dogrultuda calismalar mevcuttur Bilgisayarli dilbilim 1950 lerde Birlesik Devletler de yabanci dildeki metinleri ozellikle Rus bilimsel dergilerinden Ingilizce ye otomatik olarak cevirmek icin bilgisayari kullanmak suretiyle ortaya konan cabalardan dogmustur Bilgisayarlar aritmetik hesaplamalari insanlara gore cok daha hizli ve daha dogru yapabildikleri icin dilin islenmesine baslanmasindan ziyade kisa zamanda hesaplama yetenegi on plana cikmis ve salt hesaplama islevi dusunulmustur Daha sonralari hesaplamali ve niceliksel yontemler daha onceki modern dil formlarinin yeniden yapilandirilmasi ve modern dillerin geleneksel dil ailelerinin altinda gruplandirilmasi icin kullanilmaktadir Bununla birlikte biyolojik arastirmalardan ozellikle de gen haritalandirmasindan alinan kavramlari odunc alan son zamanlardaki disiplinlerarasi calismalar daha karmasik analitik araclar sayesinde daha guvenilir sonuclar uretmektedir Makine cevirimi mekanik cevirim olarak da bilinir yaklasik ve dogru tercumeler uretemediginde insan dillerinin otomatik olarak islenmesi baslangicta varsayildigindan cok daha karmasik bicimde kabul edildi Bilgisayarli dilbilim dil verilerini akillica islemek icin algoritma ve yazilim gelistirmeye ayrilan yeni alanin adi olarak dogmustur Yapay zeka 1960 larda ortaya ciktiginda bilgisayarli dilbilim alani insan seviyesinde anlama ve dogal dillerin uretimi ile ugrasan yapay zekanin alt bolumu haline geldi Bir dili diger bir dile cevirmek icin her iki morfolojiyi sozcuk formlarinin grameri ve soz dizimini cumle yapisinin grameri iceren her iki dilin gramerinin iyice anlasilmasi gerektigi gozlemlendi Soz dizimini anlamak icin anlam bilimi ve sozlugu yani kelime hazinesi ve hatta dil kullaniminin pratikleri hakkinda izah gerekliydi Bu nedenle diller arasinda ceviri yapmak icin bir caba olarak baslayan durtu bilgisayarlari kullanarak dogal dilleri nasil temsil edilecegini ve nasil islenecegini anlamaya yonelik butuncul bir disipline donusmustur Gunumuzde bilgisayarli dilbilim kapsamindaki arastirmalar sayisal dilbilim bolumlerinde bilgisayarli dilbilim laboratuvarlarinda bilgisayar bilimleri bolumlerinde ve dilbilim bolumlerinde yapilmaktadir Bilgisayarli dilbilim alaninda yapilan bazi arastirmalar calisma konusmasi veya metin isleme sistemleri yaratmayi amaclarken digerleri insan makine etkilesimine izin veren bir sistem yaratmayi amaclamaktadir Insan makine iletisimi icin kullanilan programlara konusmanin aracilari denilir Kaynakca Hans Uszkoreit What Is Computational Linguistics 1 Aralik 2017 tarihindeWayback Machine sitesinde https web archive org web 20171201094609 http www coli uni saarland de hansu what is cl html arsivlendi 1 Department of Computational Linguistics and Phonetics of Saarland University Arsivlenmis kopya 9 Aralik 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Ocak 2017 John Hutchins Retrospect and prospect in computer based translation 14 Nisan 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Proceedings of MT Summit VII 1999 pp 30 44 Arnold B Barach Translating Machine 1975 And the Changes To Come T Crowley C Bowern An Introduction to Historical Linguistics Auckland N Z Oxford UP 1992 Print Natural Language Processing 10 Agustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde by Liz Liddy Eduard Hovy Jimmy Lin John Prager Dragomir Radev Lucy Vanderwende Ralph Weischedel Computational Linguistics Department of Linguistics Georgetown College Jurafsky D amp Martin J H 2009 Speech and language processing An introduction to natural language processing computational linguistics and speech recognition Upper Saddle River N J Pearson Prentice Hall