Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ksilografi ya da ağaç baskısı yahut ahşap baskı, ahşap levha kullanılarak, yüksek kazı tekniğiyle hazırlanan tahta kalıplarla gerçekleştirilmiş özgün bir baskı tekniği. Bu kazıresim türünde, resmi meydana getiren tüm çizgiler ahşap baskı levhasının üzerinde, zeminden yüksekte kalacak bir biçimde oyulur. Yüksekte kalan bu kısım üzerine sürülen mürekkep, basım vasıtasıyla kağıt üzerine geçer.Ksilografi, ilk baskı tekniklerinden biridir. Çin’de bulunmuş ve geliştirilmiş olan bu yöntem Avrupa'da bilhassa 15. ve 16. yüzyıllarda yaygınlaşmıştır.
Tarihçe
Yazının çoğaltılması ihtiyacı önce silindir biçiminde kalıplar veya damgalar aracılığı ile balmumu ve kil üzerine yapılan uygulamalarla başlamış, ağaçtan ve pişirilmiş kilden de yararlanılmıştır. Çinliler'in 2. yüzyılda mermer üzerine kabartma şekiller yapıp üzerine ıslak kâğıt presledikten sonra bu kâğıtları mürekkepledikleri bilinmektedir. 8. yüzyıla gelindiğinde Çinliler ağaç oyma tekniğini bularak oluşturdukları kalıpları presle baskı yapmakta kullanmaya başlamışlardır.
Tekniğin bulunup yaygın bir şekilde kullanılmaya başlanmasından önce, yazıya dayalı eserlerin, belgelerin çogaltılması işi güzel yazı sanatıyla uğraşmak üzere eğitim almış yazıcılar eliyle yapılmıştır. Çok uzun zaman ve çok emek isteyen bu süreç, çoğaltılmış belge, metin ve kitaba olan ihtiyacın artmasıyla doğru orantılı olarak, daha pratik yöntemlerin aranmasına neden olmuştur. Çin’de Tanglar döneminde (648-907) gerçekleşen büyük reformlar (toprak, maliye, yönetim, ekonomi) sonucunda parlak bir uygarlık döneminin yaşanmasına ve özellikle 712’de ’ın tahta çıkışıyla birlikte yaşanan edebiyat ve güzel sanatlar alanındaki büyük gelişmenin ve beraberinde öğretimin yaygınlaşmasının bu ihtiyacı tetiklediği, bu yüzden ksilografi tekniğinin bulunduğu söylenebilir.
Bu baskı tekniğinde; basılması istenilen şey tahta levhalar üzerine ters kazınıp kabartma hâline getiriliyor, daha sonra fırça ile mürekkep sürülüp, preslenerek kağıda baskı yapılıyordu. Çin’de 8. yüzyılda kullanılan bu yöntem, Asya'dan batıya olan göçlerin etkisiyle Mısır ve Suriye’ye kadar yayılmıştı. Önceleri kumaş üzerine desen basmada, kâğıt kullanımının yaygınlaşmasından sonra da sırasıyla kitaplardaki resimlerin, resimlerle birlikte yazıların çoğaltılmasında kullanıldı.
764-770 yılları arasında Japon İmparatoriçesi 'nun bastırdığı “Budacı Büyüler” ve 868'de Çin'de basılan ve ilk kitap olarak bilinen dini nasihatlari derleyen “Elmas Sutra” ile 932'den başlayarak 130 cilt halinde basılan Çin klâsik yapıtları koleksiyonunun bu yöntemle basımı yapılan en eski eserler olduğu bilinmektedir.
Ünlü gezgin Marco Polo’nun Çin’de gördüğü ağaç baskı bloklarıyla baskı yöntemi bilgisini Avrupa sunmasından sonra 14. yy.da parşömenden kağıda geçişle birlikte ksilografi Avrupa’da da uygulanmaya başlamıştır.
İlk uygulamalar, tahta üstüne yüksek kazı tekniğiyle tersten yapılan gravürlerin kağıda basılmasıyla üretilen ve tek yapraktan oluşan gravür örnekleridir. Ksilografi yöntemine göre hazırlanmış bu tür kalıplarla, 15. yüzyılda birkaç yapraktan oluşan ve ancak bir yüzüne baskı yapılabilen küçük kitapçıklar basılmıştır. tek parça kalıplardan üretildikleri için İngilizce'de bu kitaplara "blockbook" denilmektedir. Tekniğin yaygınlaşmasıyla, Avrupalı sanatçılar siyah ve beyaz renk hakimiyetinde özgün yapıtlar vermişlerdir. Alman ressam ve gravürcü Albrecht Dürer ksilografi tekniği ile 1498 ve 1511'de basılan 15 tabloluk Apokalips dizisi ile popüler olmuştur.
Zamanla ksilografik yöntem özellikle uzun metinlere imkân vermemesi açısından yetersiz kalmış ve çare olarak tipografinin gelişmesine neden olmuştur. 15. yüzyılda bir kuyumcu ustası olan Johannes Gutenberg (1400-1468), baskı tekniğindeki yeni ihtiyaçları; kurşun ve pirinçten dökülerek hazırlanan tek tek harflerle yapılan ve bugünkü matbaacılığın oluşmasında temel teknik olan tipografi tekniğini geliştirerek karşılamıştır. Bu teknikle basılan ilk kitap, Kitab-ı Mukaddes olmuştur.
Uygulama
Tekniğin en önemli özelliği ahşap kalıp ile gerçekleştirilmesidir. Ahşap kalıp sağlam yapılı ve dokusu oymaya elverişli olan ağaçlardan hazırlanır (Armut, şimşir vb). Kalıp hazırlamak için seçilen ağaç gövdesi, uzunlamasına kesilir. Kesilen parça, tahta ya da kontrplâk haline getirilip, yüzeyi rende ile düzeltilir. Ağacın elyaflarından yararlanmak istenilirse; çelik tel fırça ile fırçalanarak yumuşak kısımların aşınması ve sert kısımların yüksek kalması sağlanır. Böylece baskı yapıldığında ağacın damarları hoş bir etki yaratır. Bu olsun istenmiyorsa levha perdahlanıp pürüzsüz bir yüzey olarak da kullanılabilir. Basılacak olan resim kalıba ters olarak çizilir ve oyma işlemine geçilir. Resmi oluşturan çizgiler ahşap baskı levhası üzerinde zeminden yüksekte kalacak biçimde oyulur. Mürekkep bunlar üzerine sürülür ve kâğıt kalıba preslenerek baskı tamamlanır. İlk kitap kopyaları bu teknik sayesinde ortaya konmuştur. 15. ve 16. yüzyıllar Avrupa'sında çok uygulanmış bir baskı tekniğidir. Bu tekniğin çıkmasının ardından baskı teknikleri her geçen gün gelişmiş ve hız kazanmıştır.
Türkiye'de ksilografi
Çin kökeni ksilografi Türkler tarafından bilinmesine rağmen, kitap çoğaltma işinde kullanılmamış, daha çok yazmacılık tekniği olarak kullanılmıştır. Tekstil endüstrisindeki gelişmeler nedeniyle günümüzde yazmacılık yok olmaya başlamıştır.
Sanatsal anlamda ksilografi, 1930'lu yıllara kadar kullanılmamış, Turgut Zaim'in tahta üstüne oyma resimleriyle gündeme gelmiştir. Güzel Sanatlar Akademisi’nin Resim Bölümü’ne Fransız ressamı Léopold Lévy’nin atanmasından sonra kurulan gravür atölyesinde Sabri Berkel, Bedri Rahmi Eyüboğlu'nun teknikle lgilendiği bilinmektedir. Aliye Berger, , , Fethi Karakaş, , Cemal Tollu, , Orhan Peker, Devrim Erbil gibi sanatçılar tahta kazı tekniğini denemişlerdir. Mustafa Aslıer, siyah-beyaz tahta kazısında halk sanatına özgü motifleri üsluplaştırmıştır.
Dipnotlar
- ^
- ^ a b Ksilografi Nedir
- ^ a b Ahşap Baskı/AğaçBaskısı/Ksilografi
- ^ a b Matbaacılık Tarihi
- ^ Matbaacılık Tarihi Matbaacılığın Doğuşu ve Gelişimi
- ^ Baskı ve Tarihçesi
- ^ Çin Uygarlığı
- ^ Matbaacılık Tarihi
- ^ a b c Kitap
- ^ Matbaacılığın Ortaya Çıkması ve Gelişme Süreci
- ^ Matbaacılık Tarihi Matbaacılığın Doğuşu ve Gelişmesi
- ^ a b c Gravür Sanatı Nasıl Yapılır? Tarihi ve Türkiye’deki Durumu
- ^ Alman Ressam ve Gravürcü-Albrecht Dürer
- ^ Tarihsel Süreç İçinde Fikri Mülkiyet Hakları
- ^ Resim Teknikleri
- ^ Ksilografi
Kaynakça
- ATAN, Ahmet. . Ksilografi. 25 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2014.
- . 5 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2014.
- KÜÇÜKOSMAN, Zafer. . Ağaç Baskı. 2 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2014.
- "Ksilografi". 2 Haziran 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Ocak 2014.
- . 25 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2014.
- . 2 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2014.
- . 22 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2014.
- . 22 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2014.
- . 22 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2014.
- . 20 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2014.
- . 8 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2014.
- . 25 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2014.
- . 25 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2014.
- . 2 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2014.
- "Matbaacılık Tarihi" (PDF). Erişim tarihi: 18 Ocak 2014.[]
- . 25 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2014.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ksilografi ya da agac baskisi yahut ahsap baski ahsap levha kullanilarak yuksek kazi teknigiyle hazirlanan tahta kaliplarla gerceklestirilmis ozgun bir baski teknigi Bu kaziresim turunde resmi meydana getiren tum cizgiler ahsap baski levhasinin uzerinde zeminden yuksekte kalacak bir bicimde oyulur Yuksekte kalan bu kisim uzerine surulen murekkep basim vasitasiyla kagit uzerine gecer Ksilografi ilk baski tekniklerinden biridir Cin de bulunmus ve gelistirilmis olan bu yontem Avrupa da bilhassa 15 ve 16 yuzyillarda yayginlasmistir Apocalypse 1450 ve 1500 yillari arasinda Avrupa da basilmis bir levha kitaptan sayfa Ahsap baski ornegi 19 yuzyilTarihceYazinin cogaltilmasi ihtiyaci once silindir biciminde kaliplar veya damgalar araciligi ile balmumu ve kil uzerine yapilan uygulamalarla baslamis agactan ve pisirilmis kilden de yararlanilmistir Cinliler in 2 yuzyilda mermer uzerine kabartma sekiller yapip uzerine islak kagit presledikten sonra bu kagitlari murekkepledikleri bilinmektedir 8 yuzyila gelindiginde Cinliler agac oyma teknigini bularak olusturduklari kaliplari presle baski yapmakta kullanmaya baslamislardir Teknigin bulunup yaygin bir sekilde kullanilmaya baslanmasindan once yaziya dayali eserlerin belgelerin cogaltilmasi isi guzel yazi sanatiyla ugrasmak uzere egitim almis yazicilar eliyle yapilmistir Cok uzun zaman ve cok emek isteyen bu surec cogaltilmis belge metin ve kitaba olan ihtiyacin artmasiyla dogru orantili olarak daha pratik yontemlerin aranmasina neden olmustur Cin de Tanglar doneminde 648 907 gerceklesen buyuk reformlar toprak maliye yonetim ekonomi sonucunda parlak bir uygarlik doneminin yasanmasina ve ozellikle 712 de in tahta cikisiyla birlikte yasanan edebiyat ve guzel sanatlar alanindaki buyuk gelismenin ve beraberinde ogretimin yayginlasmasinin bu ihtiyaci tetikledigi bu yuzden ksilografi tekniginin bulundugu soylenebilir Bu baski tekniginde basilmasi istenilen sey tahta levhalar uzerine ters kazinip kabartma haline getiriliyor daha sonra firca ile murekkep surulup preslenerek kagida baski yapiliyordu Cin de 8 yuzyilda kullanilan bu yontem Asya dan batiya olan goclerin etkisiyle Misir ve Suriye ye kadar yayilmisti Onceleri kumas uzerine desen basmada kagit kullaniminin yayginlasmasindan sonra da sirasiyla kitaplardaki resimlerin resimlerle birlikte yazilarin cogaltilmasinda kullanildi 764 770 yillari arasinda Japon Imparatoricesi nun bastirdigi Budaci Buyuler ve 868 de Cin de basilan ve ilk kitap olarak bilinen dini nasihatlari derleyen Elmas Sutra ile 932 den baslayarak 130 cilt halinde basilan Cin klasik yapitlari koleksiyonunun bu yontemle basimi yapilan en eski eserler oldugu bilinmektedir Dua Hollanda 1460 Unlu gezgin Marco Polo nun Cin de gordugu agac baski bloklariyla baski yontemi bilgisini Avrupa sunmasindan sonra 14 yy da parsomenden kagida gecisle birlikte ksilografi Avrupa da da uygulanmaya baslamistir Ilk uygulamalar tahta ustune yuksek kazi teknigiyle tersten yapilan gravurlerin kagida basilmasiyla uretilen ve tek yapraktan olusan gravur ornekleridir Ksilografi yontemine gore hazirlanmis bu tur kaliplarla 15 yuzyilda birkac yapraktan olusan ve ancak bir yuzune baski yapilabilen kucuk kitapciklar basilmistir tek parca kaliplardan uretildikleri icin Ingilizce de bu kitaplara blockbook denilmektedir Teknigin yayginlasmasiyla Avrupali sanatcilar siyah ve beyaz renk hakimiyetinde ozgun yapitlar vermislerdir Alman ressam ve gravurcu Albrecht Durer ksilografi teknigi ile 1498 ve 1511 de basilan 15 tabloluk Apokalips dizisi ile populer olmustur Zamanla ksilografik yontem ozellikle uzun metinlere imkan vermemesi acisindan yetersiz kalmis ve care olarak tipografinin gelismesine neden olmustur 15 yuzyilda bir kuyumcu ustasi olan Johannes Gutenberg 1400 1468 baski teknigindeki yeni ihtiyaclari kursun ve pirincten dokulerek hazirlanan tek tek harflerle yapilan ve bugunku matbaaciligin olusmasinda temel teknik olan tipografi teknigini gelistirerek karsilamistir Bu teknikle basilan ilk kitap Kitab i Mukaddes olmustur Utagawa Hiroshige nin 1797 1858 agac baski eserlerinden biriUygulamaTeknigin en onemli ozelligi ahsap kalip ile gerceklestirilmesidir Ahsap kalip saglam yapili ve dokusu oymaya elverisli olan agaclardan hazirlanir Armut simsir vb Kalip hazirlamak icin secilen agac govdesi uzunlamasina kesilir Kesilen parca tahta ya da kontrplak haline getirilip yuzeyi rende ile duzeltilir Agacin elyaflarindan yararlanmak istenilirse celik tel firca ile fircalanarak yumusak kisimlarin asinmasi ve sert kisimlarin yuksek kalmasi saglanir Boylece baski yapildiginda agacin damarlari hos bir etki yaratir Bu olsun istenmiyorsa levha perdahlanip puruzsuz bir yuzey olarak da kullanilabilir Basilacak olan resim kaliba ters olarak cizilir ve oyma islemine gecilir Resmi olusturan cizgiler ahsap baski levhasi uzerinde zeminden yuksekte kalacak bicimde oyulur Murekkep bunlar uzerine surulur ve kagit kaliba preslenerek baski tamamlanir Ilk kitap kopyalari bu teknik sayesinde ortaya konmustur 15 ve 16 yuzyillar Avrupa sinda cok uygulanmis bir baski teknigidir Bu teknigin cikmasinin ardindan baski teknikleri her gecen gun gelismis ve hiz kazanmistir Turkiye de ksilografiCin kokeni ksilografi Turkler tarafindan bilinmesine ragmen kitap cogaltma isinde kullanilmamis daha cok yazmacilik teknigi olarak kullanilmistir Tekstil endustrisindeki gelismeler nedeniyle gunumuzde yazmacilik yok olmaya baslamistir Sanatsal anlamda ksilografi 1930 lu yillara kadar kullanilmamis Turgut Zaim in tahta ustune oyma resimleriyle gundeme gelmistir Guzel Sanatlar Akademisi nin Resim Bolumu ne Fransiz ressami Leopold Levy nin atanmasindan sonra kurulan gravur atolyesinde Sabri Berkel Bedri Rahmi Eyuboglu nun teknikle lgilendigi bilinmektedir Aliye Berger Fethi Karakas Cemal Tollu Orhan Peker Devrim Erbil gibi sanatcilar tahta kazi teknigini denemislerdir Mustafa Aslier siyah beyaz tahta kazisinda halk sanatina ozgu motifleri usluplastirmistir Dipnotlar a b Ksilografi Nedir a b Ahsap Baski AgacBaskisi Ksilografi a b Matbaacilik Tarihi Matbaacilik Tarihi Matbaaciligin Dogusu ve Gelisimi Baski ve Tarihcesi Cin Uygarligi Matbaacilik Tarihi a b c Kitap Matbaaciligin Ortaya Cikmasi ve Gelisme Sureci Matbaacilik Tarihi Matbaaciligin Dogusu ve Gelismesi a b c Gravur Sanati Nasil Yapilir Tarihi ve Turkiye deki Durumu Alman Ressam ve Gravurcu Albrecht Durer Tarihsel Surec Icinde Fikri Mulkiyet Haklari Resim Teknikleri KsilografiKaynakcaATAN Ahmet Ksilografi 25 Subat 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Ocak 2014 5 Temmuz 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Ocak 2014 KUCUKOSMAN Zafer Agac Baski 2 Subat 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Ocak 2014 Ksilografi 2 Haziran 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Ocak 2014 25 Subat 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Ocak 2014 2 Agustos 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Ocak 2014 22 Subat 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Ocak 2014 22 Subat 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Ocak 2014 22 Subat 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Ocak 2014 20 Subat 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Ocak 2014 8 Mayis 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Ocak 2014 25 Subat 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Ocak 2014 25 Subat 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Ocak 2014 2 Haziran 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Ocak 2014 Matbaacilik Tarihi PDF Erisim tarihi 18 Ocak 2014 olu kirik baglanti 25 Subat 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Ocak 2014