Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mudanya Mütarekesi veya Mudanya Ateşkes Antlaşması, Kurtuluş Savaşı'nın sonunda imzalanan mütarekedir. Osmanlı İmparatorluğu bu mütarekeyle beraber hukuken sona erdi.
 Mütareke'nin yapıldığı ve günümüzde müze olan tarihî bina. | |
| Tür | Ateşkes antlaşması |
|---|---|
| İmzalanma | 11 Ekim 1922 |
| Yer | Mudanya, Bursa, Türkiye |
| İmzacılar |  İsmet Paşa General Harington  |
| Taraflar | Ankara Hükûmeti Birleşik Krallık Fransa İtalya |
| Diller | İngilizce, Türkçe |
 Vikikaynak'ta Mudanya Askerî Sözleşmesi | |
Arka plan
Büyük Taarruz'un zaferle sona ermesi üzerine ve Çanakkale Krizi'nden sonra, İtilaf Devletleri Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne mütareke çağrısında bulunmuşlardır. Türk ordusu ile Birleşik Krallık işgal kuvvetleri arasında bazı gerginlikler yaşandıysa da görüşmeler 3 Ekim 1922 tarihinde Mudanya'da başladı.
Antlaşma
Görüşmelerde TBMM hükûmetini Batı Cephesi komutanı İsmet Paşa temsil ederken, Fevzi Paşa ve Refet Paşa da görüşmeler boyunca Mudanya'da bulundular. Birleşik Krallık'ı Harington, Fransa'yı ve İtalya'yı da 'nin temsil ettiği Mudanya görüşmelerinde, ateşkesle doğrudan ilgili durumda bulunan Yunanistan, ve 'i görevlendirmesine karşın, Yunan delegeler görüşmelere doğrudan doğruya katılmayıp Mudanya açıklarında bir Britanya gemisinde beklediler. Zaman zaman gergin anların yaşandığı, hatta görüşmelerin kesilmesi tehlikesinin doğduğu ve Türk ordusunun yeniden harekât hazırlıklarına giriştiği mütareke görüşmeleri 11 Ekim 1922 tarihinde uzlaşmayla sonuçlandı.
Maddeler
- İşbu Sözleşmenin yürürlüğe girmesi üzerine Türk ve Yunan silahlı kuvvetleri arasında çarpışmalar duracaktır.
- İşbu sözleşmenin yürürlüğe girmesi üzerine Trakya’daki Yunan kuvvetlerinin gerisine çekilmesi istenecek çizgiyi, Adalar Denizi (Ege) ağzından Trakya ile Bulgaristan sınırının kesiştiği yere dek, Meriç’in sol kıyısı oluşturacaktır.
- Barış anlaşmasına değin, olası her türlü karışıklıkların önüne geçmek için, Meriç’in sağ kıyısı Karaağaç ile birlikte, Müttefik Devletlerce saptanacak yerlere yerleşmek üzere, onların askersel birliklerince işgal edilecektir.
- Edirne çevresine ulaşımı sağlayan demiryolu bağlantısının geçiş özgürlüğünü aksamadan sürdürmek için, Svilengrand (Cisr-i Mustafapaşa)’dan Kuleliburgaz’a dek Meriç’in sağ kıyısını izleyen demiryolu kesimi üç Müttefik Devlet ile Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükûmeti ve Yunanistan’ın birer delegesinden oluşacak karma bir komisyonca, özel bir sözleşme ile düzenlenecek, bir denetime bağlı tutulacaktır.
- Doğu Trakya’nın Yunan kuvvetlerince boşaltılması işbu sözleşmenin yürürlüğe girmesi üzerine başlayacaktır. Boşaltma, askerlerden başka, çeşitli askersel örgüt ve servisleri, onların her türlü taşıma araçlarını, savaş gereç ve silah stokları ile yiyecek maddelerini de kapsayacaktır. Boşatma yaklaşık on beş günlük bir süre içinde gerçekleşecektir.
- Jandarma da birlikte olmak üzere, Yunan sivil memurları en kısa süre içinde çekilecektir. Yunan memurları her yönetim bölgesinden sivil yönetim müttefik memurlarına bırakılacak ve onlar da, olanaklı ise, o gün Türk memurlarına geçirilecektir. Bu el değiştirme işlemi Trakya’nın baştan başa Yunan kuvvetlerince boşaltılmasının bitimi üzerine, en çok otuz gün içinde son bulmuş olacaktır..
- Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükûmetinin, memurlarıyla birlikte, yerel düzen ve güvenliğin sürdürülmesi sınır ve demiryollarının korunması için, zorunluk duyulan sayıda, jandarma kuvvetleri de bulunacaktır. Bu kuvvetlerin toplamı, subayları ile birlikte, sekiz bini aşmayacaktır.
- Yunan kuvvetlerinin geri çekilmesi ve sivil yönetimin el değiştirme işlemi, başlıca Merkezlerde yerleşikçe olan Müttefikler arası kurulların yönetiminde yapılacaktır. Bu kurulların görevi, yukarıda sözü geçen çekilme ve el değiştirme işlemlerini kolaylaştırmaya aracılık etmektedir. Kurullar her türlü aşırılık ve şiddeti önlemeye çalışacaktır.
- Bu kurullardan başka, Doğu Trakya’yı Müttefik Kuvvetler işgal edecektir. Yaklaşık yedi taburdan oluşacak kuvvetler düzenin korunmasını sağlayacak ve söz konusu kurallara destek olacaktır.
- Müttefik devletler kurulları ile askerlerinin geri çekilmesi, Yunan kuvvetlerinin boşatma hareketinin bitişinden otuz gün içinde gerçekleşecektir. Müttefik Devletler Hükûmetleri, düzenin sürdürülmesi ve Türk olmayan halkın korunması için yeterince önlem alındığı konusunda uyuşurlarsa, bu geri çekilme işi daha erken bir günde yapılabilecektir. Böylece Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükûmeti yönetimi ve jandarması bir bölgede düzenli bir biçimde görev yapmaya başlar başlamaz, müttefik kurulları ve kuvvetleri o bölgeden otuz günlük sürenin bitiminden önce çekilebilecektir.
- Anadolu’da Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükûmetinin kuvvetleri aşağıda gösterilen çizgiler üzerinde duracak; Bu çizgileri Barış konferansının açılışına değin ve Konferansın yapıldığı sürece geçmeyeceklerdir. Çanakkale Bölgesi: Lapseki kuzeyinde Bozburnu ve Güneyde Kumburnu temel noktaları oluşturmak üzere, Asya kıyısında yaklaşık onbeş kilometre derinlikte bir çizgi. İzmit yarım Adası: İzmit körfezinde Darıca’dan başlayıp Gebze’den geçerek Karadeniz üzerine Şile’ye uzanan çizgi. (Burada adı geçen yerler Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükûmetine bırakılacaktır.) Darıcadan Şile’ye giden yol Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükûmeti ile Müttefik Devletler askerlerince ortak kullanılabilecektir. Yukarıda belirtilen ayrıca çizgiler Müttefik Ordularının her birinden bir subay ile Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükûmetinin bir subayından oluşacak Karma komisyonlarca belirlenecektir. Müttefik Devletler Hükûmetleri ile Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükûmeti çıkabilecek olayların önünü alacak gerekli önlemlere başvurmakla birlikte, aşağıda yazılı yerlerde kendi kuvvetlerinin sayısını çoğaltmağı ve tahkimat ya da başkaca askersel işlemlere girişmeği yükümlenirler. Çanakkale Bölgesi: Bozburnu-Kumburnu çizginişinin, Boğazdan başlayarak, 15 kilometre doğusundaki yere dek: İzmit Yarımadasında: Boğaziçi’nde Başlayarak, Şile-Darıca çizgisinin 40 kilometre doğusundaki yere dek. Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükûmeti Bozburnu (Lapseki kuzeyi) ile Karaburun (Karabiga Kuzeyi) arasındaki deniz kıyısından 15 kilometre anına dek top yerleştirmemeyi üstlenir.
- Müttefik Kuvvetler şimdi bulundukları topraklarda kalacaklardır. Bu topraklara Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükûmeti, Barış konferansının kararlarına değin, saygılı olmayı üstlenir. İşbu topraklar şunlardır: İstanbul Yarımadasında: Karadeniz kıyısında Padima’nın yedi kilometre kuzey batısındaki bir noktadan, Istranca, Mertekli, Kışağılı, Sinekli, Karasinan Çiftliği, Kadıköy, Yenice, Kadurina Çiftliği, Kalikratya’ya dek (tüm bu yerler içeride kalmak üzere) uzanan çizginin doğusundaki yarım adanın tümü: Gelibolu Adasından: Baklaburnu, Saros Burnu, Bolayır ve Soğluma Ağzı (tüm bu yerler içeride kalmak üzere) çizginin güneyinde kalan Gelibolu Yarımadasının tümü..
- Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükûmeti, Barış Antlaşmanın onaylanmasına değin, Doğu Trakya’ya kuvvet geçirmemeyi, orada bir ordu toplamamayı ve bulundurmamayı yükümlenir.
- Bu Sözleşme, imzasından üç gün sonra, 14/15 Ekim 1922 Gece yarısı yürürlüğe girecektir. Mudanya’da Fransızca olarak, 11 Ekim 1922 Günü imza edilmiştir..
Mütarekeyi kabul etmek istemeyen ve imzalamaktan kaçınan Yunan hükûmeti aradığı desteği bulamamış ve sonuçta 14 Ekim'de Mudanya Mütarekesi'ni imzalamak zorunda kalmıştır. Bu arada TBMM, Doğu Trakya'nın teslim alınması ve burada bir Türk yönetiminin kurulmasıyla ilgili olarak Refet Paşa'yı görevlendirmiştir. Refet Paşa, 19 Ekim 1922 tarihinde TBMM temsilcisi olarak İstanbul'a girmiş ve halkın büyük bir coşkusuyla karşılanmıştır.
Sonuçları
Mudanya Mütarekesi ile Türk-Yunan çatışmasının sona erdirilmesi ve Doğu Trakya'nın kurtarılması gibi gelişmeler Türk tarafının lehine sonuçlar doğuracak gelişmeler olarak göze çarparken, İstanbul ve Boğazlarda Türk egemenliği tam anlamıyla kurulamamıştır. Gerek Boğazlar üzerinde kontrolün sağlanamamış olması, gerekse Trakya’ya ordu geçirilememesi, barış konferansı öncesinde Türk hükûmetinin pazarlık gücünü sınırlandırmıştır. Bu hükümler, birçok noktada önemli kazanç sağlayan Mudanya Mütarekesi'nin zayıf halkalarından bir kısmı olarak değerlendirilebilir. Boğazlar'da Türkiye'nin egemenliğinin kurulması Lozan Antlaşması ile de sağlanamamış, ancak 1936 yılında Montrö Boğazlar Sözleşmesi ile hakimiyet sağlanabilmiştir. İtilaf Devletleri yeni Türk devletini resmen tanımış oldu. Mudanya Mütakeresi, ileride yapılacak olan Lozan Antlaşması'na da zemin hazırladı.
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Mudanya Mutarekesi veya Mudanya Ateskes Antlasmasi Kurtulus Savasi nin sonunda imzalanan mutarekedir Osmanli Imparatorlugu bu mutarekeyle beraber hukuken sona erdi Mudanya MutarekesiMutareke nin yapildigi ve gunumuzde muze olan tarihi bina TurAteskes antlasmasiImzalanma11 Ekim 1922YerMudanya Bursa TurkiyeImzacilarIsmet Pasa General HaringtonTaraflarAnkara Hukumeti Birlesik Krallik Fransa ItalyaDillerIngilizce TurkceVikikaynak ta Mudanya Askeri SozlesmesiIsmet Inonu heykelinin bulundugu Mudanya Mutarekesi AnitiMutareke Aniti nda bulunan Ataturk un Ismet Inonu ye cektigi 11 Ekim 1922 tarihli telgrafArka planBuyuk Taarruz un zaferle sona ermesi uzerine ve Canakkale Krizi nden sonra Itilaf Devletleri Turkiye Buyuk Millet Meclisi ne mutareke cagrisinda bulunmuslardir Turk ordusu ile Birlesik Krallik isgal kuvvetleri arasinda bazi gerginlikler yasandiysa da gorusmeler 3 Ekim 1922 tarihinde Mudanya da basladi AntlasmaGorusmelerde TBMM hukumetini Bati Cephesi komutani Ismet Pasa temsil ederken Fevzi Pasa ve Refet Pasa da gorusmeler boyunca Mudanya da bulundular Birlesik Krallik i Harington Fransa yi ve Italya yi da nin temsil ettigi Mudanya gorusmelerinde ateskesle dogrudan ilgili durumda bulunan Yunanistan ve i gorevlendirmesine karsin Yunan delegeler gorusmelere dogrudan dogruya katilmayip Mudanya aciklarinda bir Britanya gemisinde beklediler Zaman zaman gergin anlarin yasandigi hatta gorusmelerin kesilmesi tehlikesinin dogdugu ve Turk ordusunun yeniden harekat hazirliklarina giristigi mutareke gorusmeleri 11 Ekim 1922 tarihinde uzlasmayla sonuclandi MaddelerIsbu Sozlesmenin yururluge girmesi uzerine Turk ve Yunan silahli kuvvetleri arasinda carpismalar duracaktir Isbu sozlesmenin yururluge girmesi uzerine Trakya daki Yunan kuvvetlerinin gerisine cekilmesi istenecek cizgiyi Adalar Denizi Ege agzindan Trakya ile Bulgaristan sinirinin kesistigi yere dek Meric in sol kiyisi olusturacaktir Baris anlasmasina degin olasi her turlu karisikliklarin onune gecmek icin Meric in sag kiyisi Karaagac ile birlikte Muttefik Devletlerce saptanacak yerlere yerlesmek uzere onlarin askersel birliklerince isgal edilecektir Edirne cevresine ulasimi saglayan demiryolu baglantisinin gecis ozgurlugunu aksamadan surdurmek icin Svilengrand Cisr i Mustafapasa dan Kuleliburgaz a dek Meric in sag kiyisini izleyen demiryolu kesimi uc Muttefik Devlet ile Turkiye Buyuk Millet Meclisi Hukumeti ve Yunanistan in birer delegesinden olusacak karma bir komisyonca ozel bir sozlesme ile duzenlenecek bir denetime bagli tutulacaktir Dogu Trakya nin Yunan kuvvetlerince bosaltilmasi isbu sozlesmenin yururluge girmesi uzerine baslayacaktir Bosaltma askerlerden baska cesitli askersel orgut ve servisleri onlarin her turlu tasima araclarini savas gerec ve silah stoklari ile yiyecek maddelerini de kapsayacaktir Bosatma yaklasik on bes gunluk bir sure icinde gerceklesecektir Jandarma da birlikte olmak uzere Yunan sivil memurlari en kisa sure icinde cekilecektir Yunan memurlari her yonetim bolgesinden sivil yonetim muttefik memurlarina birakilacak ve onlar da olanakli ise o gun Turk memurlarina gecirilecektir Bu el degistirme islemi Trakya nin bastan basa Yunan kuvvetlerince bosaltilmasinin bitimi uzerine en cok otuz gun icinde son bulmus olacaktir Turkiye Buyuk Millet Meclisi Hukumetinin memurlariyla birlikte yerel duzen ve guvenligin surdurulmesi sinir ve demiryollarinin korunmasi icin zorunluk duyulan sayida jandarma kuvvetleri de bulunacaktir Bu kuvvetlerin toplami subaylari ile birlikte sekiz bini asmayacaktir Yunan kuvvetlerinin geri cekilmesi ve sivil yonetimin el degistirme islemi baslica Merkezlerde yerlesikce olan Muttefikler arasi kurullarin yonetiminde yapilacaktir Bu kurullarin gorevi yukarida sozu gecen cekilme ve el degistirme islemlerini kolaylastirmaya aracilik etmektedir Kurullar her turlu asirilik ve siddeti onlemeye calisacaktir Bu kurullardan baska Dogu Trakya yi Muttefik Kuvvetler isgal edecektir Yaklasik yedi taburdan olusacak kuvvetler duzenin korunmasini saglayacak ve soz konusu kurallara destek olacaktir Muttefik devletler kurullari ile askerlerinin geri cekilmesi Yunan kuvvetlerinin bosatma hareketinin bitisinden otuz gun icinde gerceklesecektir Muttefik Devletler Hukumetleri duzenin surdurulmesi ve Turk olmayan halkin korunmasi icin yeterince onlem alindigi konusunda uyusurlarsa bu geri cekilme isi daha erken bir gunde yapilabilecektir Boylece Turkiye Buyuk Millet Meclisi Hukumeti yonetimi ve jandarmasi bir bolgede duzenli bir bicimde gorev yapmaya baslar baslamaz muttefik kurullari ve kuvvetleri o bolgeden otuz gunluk surenin bitiminden once cekilebilecektir Anadolu da Turkiye Buyuk Millet Meclisi Hukumetinin kuvvetleri asagida gosterilen cizgiler uzerinde duracak Bu cizgileri Baris konferansinin acilisina degin ve Konferansin yapildigi surece gecmeyeceklerdir Canakkale Bolgesi Lapseki kuzeyinde Bozburnu ve Guneyde Kumburnu temel noktalari olusturmak uzere Asya kiyisinda yaklasik onbes kilometre derinlikte bir cizgi Izmit yarim Adasi Izmit korfezinde Darica dan baslayip Gebze den gecerek Karadeniz uzerine Sile ye uzanan cizgi Burada adi gecen yerler Turkiye Buyuk Millet Meclisi Hukumetine birakilacaktir Daricadan Sile ye giden yol Turkiye Buyuk Millet Meclisi Hukumeti ile Muttefik Devletler askerlerince ortak kullanilabilecektir Yukarida belirtilen ayrica cizgiler Muttefik Ordularinin her birinden bir subay ile Turkiye Buyuk Millet Meclisi Hukumetinin bir subayindan olusacak Karma komisyonlarca belirlenecektir Muttefik Devletler Hukumetleri ile Turkiye Buyuk Millet Meclisi Hukumeti cikabilecek olaylarin onunu alacak gerekli onlemlere basvurmakla birlikte asagida yazili yerlerde kendi kuvvetlerinin sayisini cogaltmagi ve tahkimat ya da baskaca askersel islemlere girismegi yukumlenirler Canakkale Bolgesi Bozburnu Kumburnu cizginisinin Bogazdan baslayarak 15 kilometre dogusundaki yere dek Izmit Yarimadasinda Bogazici nde Baslayarak Sile Darica cizgisinin 40 kilometre dogusundaki yere dek Turkiye Buyuk Millet Meclisi Hukumeti Bozburnu Lapseki kuzeyi ile Karaburun Karabiga Kuzeyi arasindaki deniz kiyisindan 15 kilometre anina dek top yerlestirmemeyi ustlenir Muttefik Kuvvetler simdi bulunduklari topraklarda kalacaklardir Bu topraklara Turkiye Buyuk Millet Meclisi Hukumeti Baris konferansinin kararlarina degin saygili olmayi ustlenir Isbu topraklar sunlardir Istanbul Yarimadasinda Karadeniz kiyisinda Padima nin yedi kilometre kuzey batisindaki bir noktadan Istranca Mertekli Kisagili Sinekli Karasinan Ciftligi Kadikoy Yenice Kadurina Ciftligi Kalikratya ya dek tum bu yerler iceride kalmak uzere uzanan cizginin dogusundaki yarim adanin tumu Gelibolu Adasindan Baklaburnu Saros Burnu Bolayir ve Sogluma Agzi tum bu yerler iceride kalmak uzere cizginin guneyinde kalan Gelibolu Yarimadasinin tumu Turkiye Buyuk Millet Meclisi Hukumeti Baris Antlasmanin onaylanmasina degin Dogu Trakya ya kuvvet gecirmemeyi orada bir ordu toplamamayi ve bulundurmamayi yukumlenir Bu Sozlesme imzasindan uc gun sonra 14 15 Ekim 1922 Gece yarisi yururluge girecektir Mudanya da Fransizca olarak 11 Ekim 1922 Gunu imza edilmistir Mutarekeyi kabul etmek istemeyen ve imzalamaktan kacinan Yunan hukumeti aradigi destegi bulamamis ve sonucta 14 Ekim de Mudanya Mutarekesi ni imzalamak zorunda kalmistir Bu arada TBMM Dogu Trakya nin teslim alinmasi ve burada bir Turk yonetiminin kurulmasiyla ilgili olarak Refet Pasa yi gorevlendirmistir Refet Pasa 19 Ekim 1922 tarihinde TBMM temsilcisi olarak Istanbul a girmis ve halkin buyuk bir coskusuyla karsilanmistir SonuclariMudanya Mutarekesi ile Turk Yunan catismasinin sona erdirilmesi ve Dogu Trakya nin kurtarilmasi gibi gelismeler Turk tarafinin lehine sonuclar doguracak gelismeler olarak goze carparken Istanbul ve Bogazlarda Turk egemenligi tam anlamiyla kurulamamistir Gerek Bogazlar uzerinde kontrolun saglanamamis olmasi gerekse Trakya ya ordu gecirilememesi baris konferansi oncesinde Turk hukumetinin pazarlik gucunu sinirlandirmistir Bu hukumler bircok noktada onemli kazanc saglayan Mudanya Mutarekesi nin zayif halkalarindan bir kismi olarak degerlendirilebilir Bogazlar da Turkiye nin egemenliginin kurulmasi Lozan Antlasmasi ile de saglanamamis ancak 1936 yilinda Montro Bogazlar Sozlesmesi ile hakimiyet saglanabilmistir Itilaf Devletleri yeni Turk devletini resmen tanimis oldu Mudanya Mutakeresi ileride yapilacak olan Lozan Antlasmasi na da zemin hazirladi Kaynakca Eraslan Cezmi 2005 Mudanya Mutarekesi TDV Diyanet Islam Ansiklopedisi 30 Istanbul Turkiye Yayinevi ss 357 358 SOYSAL Ismail 1989 Turkiye nin Siyasal Andlasmalari 1 Cilt 1920 1945 1 Turk Tarih Kurumu Yayinlari ss 61 66 ISBN 9799751601857