Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Erkenek (Erkecel, Erkecey, Ernek, İrkenek, İrkeyel), Türk ve Tatar halk inancında parmak boyunda bir insan. Türklerde ruh başparmakta bulunur. Öbür Dünya'da insanlar çok küçük boyludur. Türkler, insanların binlerce yıldır boylarının ve ömürlerinin kısaldığına inanırlar. Eskiden insanlar çok iri ve uzun, ayrıca daha uzun ömürlüymüş, binlerce yıl yaşarlarmış. Boyları ve ömürleri kısalarak bugünkü durumlarına ulaşmışlardır. Buna bağlı olarak insanların küçülerek bir cüce, hatta parmak kadar kalacağına inanılır. Biliz ve ecene/eçene (cüce) sözcükleri Türk masallarında zaman zaman geçer, fakat bunlar parmak kadar değildirler. Avrupa masallarındaki “Parmak Çocuk” motifini akla getirmektedir. Fakat tamamen özgün ve farklı bir varlıktır.
Parmak Çocuk
Parmak Çocuk – Avrupa halk kültüründe sık rastlanan bir masal karakteridir. Grimm masallarında ve Avrupa halk hikâyelerinde yer alır. Azeri masallarındaki Cırtdan’a da kısmen benzediği söylenebilir. Kurnaz, zeki, tâlihli bir çocuktur. Adının Avrupa dillerindeki değişik söyleyişleri (örneğin; Almanca: Däumling, İngilizce: Thumbling, Çekçe: Paleček) Başparmak anlamına gelen kelime köklerinden türemiştir.
Cırtdan
Cırtdan – Azerbaycan masallarındaki cüce, talihli, kurnaz kahramanlardan birisidir. Cırtdanın öyküsü çok bilinir, ancak en çok onun kendi arkadaşları ile birlikte devin evinde geçirdiği gecenin öyküsü anlatılır. Dev gece yarısı çocukların yattığı odaya girer ve bunun üzerine yaşananlar sonucu Cırtdan devi yener. Azeri ana-babalar çoğu zaman bebeklerinı "cırtdan" diye severler. Azeri ninnilerinde yine onun adı geçer:
- Ağlama, cırtdan yavru,
- (Ağlama, cırtdan bala,)
- Ağzı yoğurtlu yavru;
- (Ağzi yoğurtdan bala;)
- Gideyim, unu eleyim,
- (Gedim, unu ələyim,)
- Geleyim, seni beleyim.
- (Gəlim, səni bələyim.)
Etimoloji
(Er/ir) kökünden türemiştir. Küçük kişi demektir. Moğolcada erhi/erhiy (Eski Moğolcada erekey/herekey/hereg) başparmak anlamına gelir. Eski Türkçede ergek/ernek/irgek/irnek, parmak veya başparmak manası taşır.
Kaynakça
- ^ Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt, Türkiye, 2011 (OTRS: CC BY-SA 3.0) 27 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ Спектакль-"Джыртдан" 21 Eylül 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .(Rusça)
- ^ Рамазан Кафарлы: «Сказочный Мир — Джыртдан» 18 Kasım 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .(Rusça)
Dış bağlantılar
- Bir Cırtdan Masalı Örneği 21 Eylül 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Rusça)
- Ernek ve Çıçalak Sözcükleri, Engin Çetin, Turkish Studies - International Periodical For The Languages[]
| Türk mitolojisi ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Erkenek Erkecel Erkecey Ernek Irkenek Irkeyel Turk ve Tatar halk inancinda parmak boyunda bir insan Turklerde ruh basparmakta bulunur Obur Dunya da insanlar cok kucuk boyludur Turkler insanlarin binlerce yildir boylarinin ve omurlerinin kisaldigina inanirlar Eskiden insanlar cok iri ve uzun ayrica daha uzun omurluymus binlerce yil yasarlarmis Boylari ve omurleri kisalarak bugunku durumlarina ulasmislardir Buna bagli olarak insanlarin kuculerek bir cuce hatta parmak kadar kalacagina inanilir Biliz ve ecene ecene cuce sozcukleri Turk masallarinda zaman zaman gecer fakat bunlar parmak kadar degildirler Avrupa masallarindaki Parmak Cocuk motifini akla getirmektedir Fakat tamamen ozgun ve farkli bir varliktir Parmak CocukParmak Cocuk Avrupa halk kulturunde sik rastlanan bir masal karakteridir Grimm masallarinda ve Avrupa halk hikayelerinde yer alir Azeri masallarindaki Cirtdan a da kismen benzedigi soylenebilir Kurnaz zeki talihli bir cocuktur Adinin Avrupa dillerindeki degisik soyleyisleri ornegin Almanca Daumling Ingilizce Thumbling Cekce Palecek Basparmak anlamina gelen kelime koklerinden turemistir CirtdanCirtdan Azerbaycan masallarindaki cuce talihli kurnaz kahramanlardan birisidir Cirtdanin oykusu cok bilinir ancak en cok onun kendi arkadaslari ile birlikte devin evinde gecirdigi gecenin oykusu anlatilir Dev gece yarisi cocuklarin yattigi odaya girer ve bunun uzerine yasananlar sonucu Cirtdan devi yener Azeri ana babalar cogu zaman bebeklerini cirtdan diye severler Azeri ninnilerinde yine onun adi gecer Aglama cirtdan yavru Aglama cirtdan bala dd Agzi yogurtlu yavru Agzi yogurtdan bala dd Gideyim unu eleyim Gedim unu eleyim dd Geleyim seni beleyim Gelim seni beleyim dd Etimoloji Er ir kokunden turemistir Kucuk kisi demektir Mogolcada erhi erhiy Eski Mogolcada erekey herekey hereg basparmak anlamina gelir Eski Turkcede ergek ernek irgek irnek parmak veya basparmak manasi tasir Kaynakca Turk Soylence Sozlugu Deniz Karakurt Turkiye 2011 OTRS CC BY SA 3 0 27 Aralik 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Spektakl Dzhyrtdan 21 Eylul 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Rusca Ramazan Kafarly Skazochnyj Mir Dzhyrtdan 18 Kasim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Rusca Dis baglantilarBir Cirtdan Masali Ornegi 21 Eylul 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Rusca Ernek ve Cicalak Sozcukleri Engin Cetin Turkish Studies International Periodical For The Languages olu kirik baglanti Turk mitolojisi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz