Ekeki Kilisesi (Gürcüce: ექექის ეკლესია), Erzurum ilinin Tortum ilçesinde, eski adıyla Ekeki, yeni adıyla Vişneli köyünde bulunan Gürcü kilisesi. Aynı adı taşıyan manastırın ana kilisesi olduğu sanılan yapı, tarihsel Tao bölgesinde yer alıyordu. Ekeki Kilisesi, 9. yüzyılda düzgün kesme taşlardan inşa edilmiş haç planlı ve kubbeli bir yapıydı. Doğu cephesinde üç apsisi vardı ve sunak bu bölümde yer alıyordu. Kubbe kasnağı ve bazı pencerelerin üst kısmı renkli taşlarla süslenmişti.
Temel bilgiler | |
---|---|
Koordinatlar | 40°23′56″K 41°25′27″D / 40.39889°K 41.42417°D |
İnanç | Doğu Ortodoks Kilisesi |
Mezhep | Gürcü Ortodoks Kilisesi |
Durum | Yıkıldı (yerine cami inşa edildi) |
Mimari | |
Mimari tür | Kilise |
Mimari biçim | Gürcü mimarisi |
Tamamlanma | 9. yüzyıl |
Özellikler | |
Kubbe sayısı | 1 |
Malzemeler | Kesme Taş |
Tortum Kalesi’nin yakınındaki Ekeki Kilisesi, 1917 yılında kiliseyi görmüş olan Ekvtime Takaişvili’nin yazdıklarına gör o tarihte cami olarak kullanılıyordu. İçi yeni sıvanmış ve beyaza boyanmıştı. Bundan dolayı kilisenin duvar resimleri tamamen kapanmıştı. Kilisenin içi dikdörtgen (9.05 x 6.55 m) bir plana sahipti. Kilisenin güneyden ve kuzeyden iki kapısı varmış, ama kiliseye camiye çevrilince güney kapısı örülüp kapatılmıştı. Doğudaki bütün pencereler kabartmalarla bezeliydi. Kilisede Gürcüce yazıtların yanı sıra Yunanca yazıtlar vardı. Gürcüce “Aziz Nikola” yazıtında “K” harfinin Gürcü alfabesinden değil de Yunan alfabesinden alınmış olması dikkat çekicidir. Takaişvili bu durumu Gürcüce yazan kişinin dili iyi bilmemesine bağlamaktadır. Bozuk bir dille yazılmış olmalarına rağmen Yunanca ve Gürcüce yazıtlar kilisenin Meryem Ana’ya adandığını göstermektedir.
Ekeki Kilisesi 1960’ların başında yıkıldı ve yerine bir cami inşa edildi. Kilisenin bazı taşları caminin yapımımda kullanılmıştır. Ekeki Kilisesi’nin batı tarafında bulunan ve içinde Yunanca yazıtları olan yapının Ekeki Manastırı’nın küçük kilisesi olabileceğine dair görüşler vardır.
Kaynakça
- ^ a b Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, 2018, Tiflis, s. 65, .
- ^ Ekvtime Takaişvili, 1917 Yılında Güney Gürcistan'da Arkeolojik Araştırma Gezisi, 1960, Tiflis, s. 69.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ekeki Kilisesi Gurcuce ექექის ეკლესია Erzurum ilinin Tortum ilcesinde eski adiyla Ekeki yeni adiyla Visneli koyunde bulunan Gurcu kilisesi Ayni adi tasiyan manastirin ana kilisesi oldugu sanilan yapi tarihsel Tao bolgesinde yer aliyordu Ekeki Kilisesi 9 yuzyilda duzgun kesme taslardan insa edilmis hac planli ve kubbeli bir yapiydi Dogu cephesinde uc apsisi vardi ve sunak bu bolumde yer aliyordu Kubbe kasnagi ve bazi pencerelerin ust kismi renkli taslarla suslenmisti EkekiTemel bilgilerKoordinatlar40 23 56 K 41 25 27 D 40 39889 K 41 42417 D 40 39889 41 42417InancDogu Ortodoks KilisesiMezhepGurcu Ortodoks KilisesiDurumYikildi yerine cami insa edildi MimariMimari turKiliseMimari bicimGurcu mimarisiTamamlanma9 yuzyilOzelliklerKubbe sayisi1MalzemelerKesme Tas Tortum Kalesi nin yakinindaki Ekeki Kilisesi 1917 yilinda kiliseyi gormus olan Ekvtime Takaisvili nin yazdiklarina gor o tarihte cami olarak kullaniliyordu Ici yeni sivanmis ve beyaza boyanmisti Bundan dolayi kilisenin duvar resimleri tamamen kapanmisti Kilisenin ici dikdortgen 9 05 x 6 55 m bir plana sahipti Kilisenin guneyden ve kuzeyden iki kapisi varmis ama kiliseye camiye cevrilince guney kapisi orulup kapatilmisti Dogudaki butun pencereler kabartmalarla bezeliydi Kilisede Gurcuce yazitlarin yani sira Yunanca yazitlar vardi Gurcuce Aziz Nikola yazitinda K harfinin Gurcu alfabesinden degil de Yunan alfabesinden alinmis olmasi dikkat cekicidir Takaisvili bu durumu Gurcuce yazan kisinin dili iyi bilmemesine baglamaktadir Bozuk bir dille yazilmis olmalarina ragmen Yunanca ve Gurcuce yazitlar kilisenin Meryem Ana ya adandigini gostermektedir Ekeki Kilisesi 1960 larin basinda yikildi ve yerine bir cami insa edildi Kilisenin bazi taslari caminin yapimimda kullanilmistir Ekeki Kilisesi nin bati tarafinda bulunan ve icinde Yunanca yazitlari olan yapinin Ekeki Manastiri nin kucuk kilisesi olabilecegine dair gorusler vardir Kaynakca a b Tao Klarceti Tarihsel ve Kulturel Anitlar Katalogu Gurcuce Editor Buba Kudava Yazarlar Nestan Bagauri Zurab Batiasvili Irma Beridze Buba Kudava Nikoloz Jgenti Goca Saitidze Natia Hizanisvili 2018 Tiflis s 65 ISBN 9789941478178 Ekvtime Takaisvili 1917 Yilinda Guney Gurcistan da Arkeolojik Arastirma Gezisi 1960 Tiflis s 69