Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Yaban hayvanı ızdırabı, insan kontrolünde olmayan hayvanların hastalık, yaralanma, parazitizm, açlık, susuzluk, anormal hava koşulları, doğal felaketler ve diğer hayvanlar tarafından öldürülmeleri sonucu yaşadıkları acıya denir. Yaban hayvanı ızdırabı, tarih boyunca din felsefesi alanı içinde kötülüğe örnek olarak tartışılmıştır. Yakın zamanda bir grup akademisyen problemin boyutunu seküler açıdan, insanların önlemek için çaba sarfedebilecekleri bir ahlaki mesele olarak ele almıştır.
Son nokta etrafında önemli ölçüde bir ihtilaf var. Çünkü birçok kişiye göre doğaya bu sebeplerle doğaya müdahale etmek ya etik açıdan yanlıştır ya da mümkünatı yoktur. Bu tür müdahaleleri savunanlarsa insanların doğaya zaten devamlı olarak kendi menfaatleri için veya çevrecilik adına -bazen çok önemli şekillerde- müdahale ettiklerini ve insanların yaban havyanlarına aşı yapmak, yaralı/hasta hayvanları tedavi etmek, yangın ve doğal felaketlerden hayvanları kurtarmak, aç kalanları doyurmak, susuz kalanlara su vermek ve ana-babasını kaybeden hayvanları sahiplenmek suretiyle bunu başarıyla gerçekleştirdiklerini öne sürer. Savunuculara göre geniş çaplı müdahaleler şimdiki teknik birikim ile mümkün olmasa da, gelecekte artan bilimsel ve teknolojik kapasite ile mümkün olabilir. Bu sebeplerden ötürü yaban hayvanı ızdırabı konusu hakkında farkındalık yaratmanın, bu hayvanlara yardım edilmesi gerektiği görüşünü yaymanın ve yaban hayvanlarının refahını daha büyük zararlara sebep olmadan artırabilmek için etkili önlemler almaya yönelik araştırmalar yapılmasını teşvik etmenin önemli olduğunu öne sürerler.
Doğadaki Izdırabın Boyutu
Yaban hayvanlarının bir tür cennette yaşadıkları ve ancak insan varlığı ve müdahalesinin onlarda acıya sebep olduğu varsayılır. Bu Russocu görüş, hayvan popülasyonları üzerinde yapılan saha çalışmalarından elde edilmiş zengin bilgi birikimiyle çelişki içinde. Su ve gıda kıtlığı, yırtıcılık, hastalık ve tür içi şiddetin yaban hayatının normal parçaları olduğu ve hayvanlarda devamlı şekilde acıya yol açtığı tespit edildi.
Başkaları da buna paralel görüşler belirtmiştir. Doğadaki r-seçimli hayvanların aşırı yaygın oluşunu göz önünde bulundurursak ortalama bir yaban hayvanının ömrü muhtemelen çok kısadır ve acılı bir ölümle sonuçlanır. Bu görüşe göre ortalama bir hayvanın hayatı mutluluktan daha fazla ızdırap içeriyor olmalıdır; çünkü ölmenin verdiği acı, kısa hayatlarının içerdiği mutluluk verici anlara ağır basar.
"Bambi mi Bessie mi: Yaban Hayvanları Daha mi Mutlu?"da Christie Wilcox, yaban hayvanlarının evcilleştirilmiş hayvanlardan daha mutlu görünmediklerini, aksine yaban hayvanlarının mevcut bulgulara göre evcil hayvanlardan daha yüksek kortizol ve stres seviyesine sahip olduklarını öne sürer. Buna ilave olarak, evcil hayvanların aksine doğada yaşayan hayvanların gıda, su gibi birçok ihtiyacı insanlar tarafından sağlanmaz.
Izdırabı azaltmak için müdahaleler
Müdahale için yapılan argümanlar
Bazı teoristler hayvanların doğada yaşadıkları problemleri olduğu gibi kabul mu etmemiz yoksa azaltmak için bir şeyler mi yapmamız gerektiği konusu üzerinde düşünmüşlerdir. Yaban hayvanı ızdırabını azaltma amacıyla yapılacak müdahalelerin ahlaki temeli hak veya refah temelli olabilir. Hak temelli yaklaşıma göre, eğer hayvanların hayat ve vücut bütünlüğü hakları varsa, bu hakların başka hayvanlar tarafından ihmalini önlemek için müdahale gerekebilir.
Refah temelli yaklaşıma göreyse, yaban hayvanları tarafından yaşanan ızdırabı girişimlerimiz uzun vadede daha fazla acıya sebep olmadığı sürece önlemeye çalışmamız gereklidir. Doğaya müdahalenin savunucularına göre müdahale etmeyi reddetmek her iki etik yaklaşımla da çelişir. Teklif edilen eylemler yırtıcıları doğal alanlardan kaldırmayı, yırtıcıları tekrar doğaya kazandırmaktan kaçınmayı, hasta ve yaralı hayvanlara tıbbi yardım sağlamayı, yaban hayvanları doğal felaketlerden kurtarmayı ve fiziki acı ve ızdırabı biyoteknolojiyi kullanarak yok etmeyi içerir.
Doğaya müdahalenin yapılabilirliği
Doğaya müdahale etmeye karşı en yaygın itirazlardan biri bunun ya gerektirdiği muazzam iş yükünden ya da ekosistemlerin kompleksitesinden kaynaklanan öngörülemezlikten dolayı yapılabilirliğinin olmadığı şeklinde. Aaron Simmons'a göre doğaya müdahale ancak bu ekosisteme zarar vermediği, insanların diğer projeleriyle çatışmadığı veya uzun vadede daha fazla hayvan ölümüne sebep olmadığı takdirde savunulabilir.
Başka bazı yazarlar, Singer'ın doğaya müdahalenin olumsuz sonuçlar doğuracağına yönelik yaptığı empirik iddiayı, bazı müdahalelerin olumlu sonuçlar doğurabileceğini öne sürerek eleştirmişlerdir. Ekonomist Tyler Cowen, soylarının tükenmesinin insanlar tarafından olumsuz görülmediği hayvan türlerinin de olduğunu örnekler vererek anlatır. Cowen ayrıca "Doğaya zaten müdahale ettiğimize göre soru müdahale etmeli miyiz değil, ne tür müdahaleleri desteklemeliyiz?" olmalı diye ekler. Filozof Oscar Horta benzer şekilde, doğaya insan çıkarı ve çevrecilik gibi sebeplerle zaten müdahale ettiğimizi söyler. Horta, yaban hayvanlarına yardım amaçlı eylemlerin sıkı gözlem altında ve önce kentsel, banliyö, endüstriyel ve tarımsal alanlarda yapılmasını teklif eder. Ahlak filozofu Jeff McMahan da benzer şekilde insanların zaten doğal hayat üzerinde devasa ve hızlı değişikliklere sebep olduklarını, etçil yerine otçul türlerin daha fazla hayatta kalacakları şekilde yapılacak müdahaleleri desteklememiz gerektiğini söyler.
Peter Vallentyne ise yırtıcıları yok etmeden av hayvanlarına daha sınırlı yollardan yardım etmemiz gerektiğini söyler. Nasıl ki başka insanlara, bize fazla bir maliyeti olmadığı sürece yardım etmeyi tercih ederiz, yaban hayvanlarına da en azından bazı sınırlı koşullarda yardımcı olabiliriz.
Geçmişte yapılan müdahaleler
2016 yılında, Kruger Milli Parkı'nda açlıktan ölmekte olan 350 su aygırı ve bufalo park bekçileri tarafından öldürüldü. Bunun yapılmasının sebeplerinden biri hayvanların ölmek üzereyken daha fazla acı çekmelerini önlemekti.
2018'de bir gurup BBC film yapımcısı karda bir rampa kazarak penguenlerin mahsur kaldıkları vadiden kaçmalarına müsaade ettiler.
2019'da, Güney Afrika'nın kuraklığında ebeveynleri tarafından terk edilmiş 2000 bebek flamingo kurtarıldılar.
Yaban hayatı doğum kontrol yöntemleri vahşi atların, bayaz kuyruklu geyiklerin, Amerika bizonu ve Afrika fillerinin popülasyonlarını azaltmak ve stabilize etmek için kullanıldı.
Yaban hayvanlarında kuduz ve tüberkülozu önlemek için aşılama programları uygulandı.
Kaynakça
- ^ Lewis, C. S. The Problem of Pain (İngilizce). HarperOne. ISBN .
- ^ McMahan, Jeff (2013). The Moral Problem of Predation (PDF). ISBN . 11 Kasım 2020 tarihinde kaynağından (PDF).
- ^ Delon, Nicolas; Purves, Duncan (1 Nisan 2018). ""Wild Animal Suffering is Intractable"". Journal of Agricultural and Environmental Ethics. ss. 239-260. ISSN 1573-322X. 6 Şubat 2020 tarihinde kaynağından .
- ^ a b Horta, Oscar. . Animal Charity Evaluators. 22 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . Animal Ethics. 14 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Pearce, David (2007). . 17 Ekim 2000 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Chancellor's Animal Research Committee. (PDF). s. 17. 6 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ Horta, Oscar (2010). "Debunking the Idyllic View of Natural Processes: Population Dynamics and Suffering in the Wild". ss. Télos. 17 (1): 73-88. 5 Şubat 2020 tarihinde kaynağından .
- ^ a b Wilcox, Christie (2011-12-04). "Bambi or Bessie: Are wild animals happier?". Scientific American. 29 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından .
- ^ Horta, Oscar (2010). "Debunking the Idyllic View of Natural Processes: Population Dynamics and Suffering in the Wild". Télos. 17 (1): 73–88. 5 Şubat 2020 tarihinde kaynağından .
- ^ Aaltola, Elisa (Şubat 2010). "Animal Ethics and the Argument from Absurdity. Environmental Values". 13 Haziran 2018 tarihinde kaynağından .
- ^ a b c Cowen, Tyler (2003). "Policing Nature" (PDF). 25 (2): 169–182. Environmental Ethics. 29 Ekim 2019 tarihinde kaynağından (PDF).
- ^ MacAskill, William; MacAskill, Amanda (9 Eylül 2015). "To Truly End Animal Suffering, the Most Ethical Choice is To Kill Wild Predators (Especially Cecil the Lion)". Quartz. 9 Eylül 2015 tarihinde kaynağından .
- ^ Horta, Oscar (2010). "The Ethics of the Ecology of Fear against the Nonspeciesist Paradigm A Shift in the Aims of Intervention in Nature". 13 (10): 163–187. Between the Species. 19 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından .
- ^ Pearce, David (2007). . 17 Ekim 2000 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b McMahan, Jeff (28 Eylül 2010). "Predators: A Response". The New York Times. 26 Ocak 2021 tarihinde kaynağından .
- ^ Simmons, Aaron. . 14 (1): 15–27. Ethics & the Environment. 25 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Horta, Oscar. "Animal Suffering in the Wild". 39 (3): 261–279. Environmental Ethics. 20 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından .
- ^ Verchot, Manon. . TreeHugger. 3 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Burke, Jason (14 Eylül 2016). "South African national park to kill animals in response to severe drought". The Guardian. 30 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından .
- ^ Aamna, Mohdin (19 Kasım 2018). "Top film-makers back penguin intervention on Attenborough show". The Guardian. 6 Eylül 2020 tarihinde kaynağından .
- ^ "2,000 baby flamingos rescued after being abandoned in South African drought". The Guardian. 7 Şubat 2019. ISSN 0261-3077. 8 Kasım 2020 tarihinde kaynağından .
- ^ . The Humane Society of the United States. 2 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Abbott, Rachel C. (17 Şubat 2020). . Cornell Wildlife Health Lab. 7 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Yaban hayvani izdirabi insan kontrolunde olmayan hayvanlarin hastalik yaralanma parazitizm aclik susuzluk anormal hava kosullari dogal felaketler ve diger hayvanlar tarafindan oldurulmeleri sonucu yasadiklari aciya denir Yaban hayvani izdirabi tarih boyunca din felsefesi alani icinde kotuluge ornek olarak tartisilmistir Yakin zamanda bir grup akademisyen problemin boyutunu sekuler acidan insanlarin onlemek icin caba sarfedebilecekleri bir ahlaki mesele olarak ele almistir Bir yigin fare anneleriyle birlikte Fareler uremek icin r secimli strateji uygular Bu cok sayida yavru kisa gebelik suresi dusuk miktarda ebeveyn ilgisi ve cinsel olgunluga ulasmak icin daha kisa bir surenin gerekliligi anlamina gelir Son nokta etrafinda onemli olcude bir ihtilaf var Cunku bircok kisiye gore dogaya bu sebeplerle dogaya mudahale etmek ya etik acidan yanlistir ya da mumkunati yoktur Bu tur mudahaleleri savunanlarsa insanlarin dogaya zaten devamli olarak kendi menfaatleri icin veya cevrecilik adina bazen cok onemli sekillerde mudahale ettiklerini ve insanlarin yaban havyanlarina asi yapmak yarali hasta hayvanlari tedavi etmek yangin ve dogal felaketlerden hayvanlari kurtarmak ac kalanlari doyurmak susuz kalanlara su vermek ve ana babasini kaybeden hayvanlari sahiplenmek suretiyle bunu basariyla gerceklestirdiklerini one surer Savunuculara gore genis capli mudahaleler simdiki teknik birikim ile mumkun olmasa da gelecekte artan bilimsel ve teknolojik kapasite ile mumkun olabilir Bu sebeplerden oturu yaban hayvani izdirabi konusu hakkinda farkindalik yaratmanin bu hayvanlara yardim edilmesi gerektigi gorusunu yaymanin ve yaban hayvanlarinin refahini daha buyuk zararlara sebep olmadan artirabilmek icin etkili onlemler almaya yonelik arastirmalar yapilmasini tesvik etmenin onemli oldugunu one surerler Dogadaki Izdirabin BoyutuYaban hayvanlarinin bir tur cennette yasadiklari ve ancak insan varligi ve mudahalesinin onlarda aciya sebep oldugu varsayilir Bu Russocu gorus hayvan populasyonlari uzerinde yapilan saha calismalarindan elde edilmis zengin bilgi birikimiyle celiski icinde Su ve gida kitligi yirticilik hastalik ve tur ici siddetin yaban hayatinin normal parcalari oldugu ve hayvanlarda devamli sekilde aciya yol actigi tespit edildi Baskalari da buna paralel gorusler belirtmistir Dogadaki r secimli hayvanlarin asiri yaygin olusunu goz onunde bulundurursak ortalama bir yaban hayvaninin omru muhtemelen cok kisadir ve acili bir olumle sonuclanir Bu goruse gore ortalama bir hayvanin hayati mutluluktan daha fazla izdirap iceriyor olmalidir cunku olmenin verdigi aci kisa hayatlarinin icerdigi mutluluk verici anlara agir basar Bambi mi Bessie mi Yaban Hayvanlari Daha mi Mutlu da Christie Wilcox yaban hayvanlarinin evcillestirilmis hayvanlardan daha mutlu gorunmediklerini aksine yaban hayvanlarinin mevcut bulgulara gore evcil hayvanlardan daha yuksek kortizol ve stres seviyesine sahip olduklarini one surer Buna ilave olarak evcil hayvanlarin aksine dogada yasayan hayvanlarin gida su gibi bircok ihtiyaci insanlar tarafindan saglanmaz Izdirabi azaltmak icin mudahalelerMudahale icin yapilan argumanlar Bazi teoristler hayvanlarin dogada yasadiklari problemleri oldugu gibi kabul mu etmemiz yoksa azaltmak icin bir seyler mi yapmamiz gerektigi konusu uzerinde dusunmuslerdir Yaban hayvani izdirabini azaltma amaciyla yapilacak mudahalelerin ahlaki temeli hak veya refah temelli olabilir Hak temelli yaklasima gore eger hayvanlarin hayat ve vucut butunlugu haklari varsa bu haklarin baska hayvanlar tarafindan ihmalini onlemek icin mudahale gerekebilir Refah temelli yaklasima goreyse yaban hayvanlari tarafindan yasanan izdirabi girisimlerimiz uzun vadede daha fazla aciya sebep olmadigi surece onlemeye calismamiz gereklidir Dogaya mudahalenin savunucularina gore mudahale etmeyi reddetmek her iki etik yaklasimla da celisir Teklif edilen eylemler yirticilari dogal alanlardan kaldirmayi yirticilari tekrar dogaya kazandirmaktan kacinmayi hasta ve yarali hayvanlara tibbi yardim saglamayi yaban hayvanlari dogal felaketlerden kurtarmayi ve fiziki aci ve izdirabi biyoteknolojiyi kullanarak yok etmeyi icerir Dogaya mudahalenin yapilabilirligi Dogaya mudahale etmeye karsi en yaygin itirazlardan biri bunun ya gerektirdigi muazzam is yukunden ya da ekosistemlerin kompleksitesinden kaynaklanan ongorulemezlikten dolayi yapilabilirliginin olmadigi seklinde Aaron Simmons a gore dogaya mudahale ancak bu ekosisteme zarar vermedigi insanlarin diger projeleriyle catismadigi veya uzun vadede daha fazla hayvan olumune sebep olmadigi takdirde savunulabilir Baska bazi yazarlar Singer in dogaya mudahalenin olumsuz sonuclar doguracagina yonelik yaptigi empirik iddiayi bazi mudahalelerin olumlu sonuclar dogurabilecegini one surerek elestirmislerdir Ekonomist Tyler Cowen soylarinin tukenmesinin insanlar tarafindan olumsuz gorulmedigi hayvan turlerinin de oldugunu ornekler vererek anlatir Cowen ayrica Dogaya zaten mudahale ettigimize gore soru mudahale etmeli miyiz degil ne tur mudahaleleri desteklemeliyiz olmali diye ekler Filozof Oscar Horta benzer sekilde dogaya insan cikari ve cevrecilik gibi sebeplerle zaten mudahale ettigimizi soyler Horta yaban hayvanlarina yardim amacli eylemlerin siki gozlem altinda ve once kentsel banliyo endustriyel ve tarimsal alanlarda yapilmasini teklif eder Ahlak filozofu Jeff McMahan da benzer sekilde insanlarin zaten dogal hayat uzerinde devasa ve hizli degisikliklere sebep olduklarini etcil yerine otcul turlerin daha fazla hayatta kalacaklari sekilde yapilacak mudahaleleri desteklememiz gerektigini soyler Peter Vallentyne ise yirticilari yok etmeden av hayvanlarina daha sinirli yollardan yardim etmemiz gerektigini soyler Nasil ki baska insanlara bize fazla bir maliyeti olmadigi surece yardim etmeyi tercih ederiz yaban hayvanlarina da en azindan bazi sinirli kosullarda yardimci olabiliriz Gecmiste yapilan mudahaleler 2016 yilinda Kruger Milli Parki nda acliktan olmekte olan 350 su aygiri ve bufalo park bekcileri tarafindan olduruldu Bunun yapilmasinin sebeplerinden biri hayvanlarin olmek uzereyken daha fazla aci cekmelerini onlemekti 2018 de bir gurup BBC film yapimcisi karda bir rampa kazarak penguenlerin mahsur kaldiklari vadiden kacmalarina musaade ettiler 2019 da Guney Afrika nin kurakliginda ebeveynleri tarafindan terk edilmis 2000 bebek flamingo kurtarildilar Yaban hayati dogum kontrol yontemleri vahsi atlarin bayaz kuyruklu geyiklerin Amerika bizonu ve Afrika fillerinin populasyonlarini azaltmak ve stabilize etmek icin kullanildi Yaban hayvanlarinda kuduz ve tuberkulozu onlemek icin asilama programlari uygulandi Kaynakca Lewis C S The Problem of Pain Ingilizce HarperOne ISBN 9780060652968 McMahan Jeff 2013 The Moral Problem of Predation PDF ISBN 978 0415806831 11 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan PDF Delon Nicolas Purves Duncan 1 Nisan 2018 Wild Animal Suffering is Intractable Journal of Agricultural and Environmental Ethics ss 239 260 ISSN 1573 322X 6 Subat 2020 tarihinde kaynagindan a b Horta Oscar Animal Charity Evaluators 22 Ocak 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Animal Ethics 14 Ocak 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Pearce David 2007 17 Ekim 2000 tarihinde kaynagindan arsivlendi Chancellor s Animal Research Committee PDF s 17 6 Temmuz 2010 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Horta Oscar 2010 Debunking the Idyllic View of Natural Processes Population Dynamics and Suffering in the Wild ss Telos 17 1 73 88 5 Subat 2020 tarihinde kaynagindan a b Wilcox Christie 2011 12 04 Bambi or Bessie Are wild animals happier Scientific American 29 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan Horta Oscar 2010 Debunking the Idyllic View of Natural Processes Population Dynamics and Suffering in the Wild Telos 17 1 73 88 5 Subat 2020 tarihinde kaynagindan Aaltola Elisa Subat 2010 Animal Ethics and the Argument from Absurdity Environmental Values 13 Haziran 2018 tarihinde kaynagindan a b c Cowen Tyler 2003 Policing Nature PDF 25 2 169 182 Environmental Ethics 29 Ekim 2019 tarihinde kaynagindan PDF MacAskill William MacAskill Amanda 9 Eylul 2015 To Truly End Animal Suffering the Most Ethical Choice is To Kill Wild Predators Especially Cecil the Lion Quartz 9 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan Horta Oscar 2010 The Ethics of the Ecology of Fear against the Nonspeciesist Paradigm A Shift in the Aims of Intervention in Nature 13 10 163 187 Between the Species 19 Temmuz 2018 tarihinde kaynagindan Pearce David 2007 17 Ekim 2000 tarihinde kaynagindan arsivlendi a b McMahan Jeff 28 Eylul 2010 Predators A Response The New York Times 26 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan Simmons Aaron 14 1 15 27 Ethics amp the Environment 25 Haziran 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Horta Oscar Animal Suffering in the Wild 39 3 261 279 Environmental Ethics 20 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan Verchot Manon TreeHugger 3 Ekim 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Burke Jason 14 Eylul 2016 South African national park to kill animals in response to severe drought The Guardian 30 Mayis 2020 tarihinde kaynagindan Aamna Mohdin 19 Kasim 2018 Top film makers back penguin intervention on Attenborough show The Guardian 6 Eylul 2020 tarihinde kaynagindan 2 000 baby flamingos rescued after being abandoned in South African drought The Guardian 7 Subat 2019 ISSN 0261 3077 8 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan The Humane Society of the United States 2 Nisan 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Abbott Rachel C 17 Subat 2020 Cornell Wildlife Health Lab 7 Temmuz 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi