Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Glifosat (IUPAC adı: N-(fosfonometil)glisin), geniş spektrumlu bir sistemik herbisit ve desikanttır. Bir organofosfor bileşiği olan madde, özellikle bitksel bir enzim olan 5-enolpiruvilshikimat-3-fosfat sentazı inhibe ederek etki eden bir . Yabancı otları, özellikle de mahsullerle rekabet eden tek yıllık geniş yapraklı yabani otları öldürmek için kullanılır.
Tarihçe
1970 yılında Monsanto kimyageri John E. Franz tarafından maddenin herbisit özellikleri keşfedilmiş, şirket 1974'te Roundup ticari adı altında tarımsal kullanım için pazara sunmuştur. Monsanto'nun glifosat üzerinde sahip olduğu ABD ticari patenti 2000 yılında sona ermiştir.
Çiftçiler, özellikle Monsanto glifosata dayanıklı Roundup Ready ekinlerini piyasaya sürdükten sonra, ekinleri öldürmeden yabancı otları öldürmelerini sağlayan glifosatı hızla yabani ot kontrolü için kullanmaya başlamıştır. 2007 yılında glifosat, ABD'nin tarım sektöründe en çok, ev ve bahçede, sanayide ve ticari uygulamalarda ise 2,4-D sonrasında ikinci en çok kullanılan herbisit olmuştur. 1970'lerin sonlarından 2016'ya kadar, dünya genelinde glifosat bazlı herbisitlerin (GBH'ler) uygulama sıklığı ve hacminde 100 kat artış meydana gelmiş olup, gelecekte de daha fazla artış beklenmektedir.
Etki mekanizması
Glifosat bitkinin yeşil kısımlarından ve minimal olarak da köklerden emilir ve büyüme noktalarına taşınır. Üç aromatik amino asidin (tirosin, triptofan ve fenilalanin) sentezinde yer alan bir bitki enzimini inhibe eder ve bu nedenle glifosat, sadece aktif olarak büyüyen bitkiler üzerinde etkilidir. Çiftçilerin, ürünleri tarlada büyürken yabani otlara karşı herbisit olarak glifosat kullanımına olanak sağladığından ötürü artan sayıda ürün, glifosata toleranslı olacak şekilde genetik olarak modifiye edilmektedir (örneğin; Roundup Ready soya fasulyesi, Monsanto tarafından da üretilen ilk Roundup Ready ürünü).
Tıbbi etkiler
Glifosat ve Roundup gibi formülasyonlar dünya çapında otoriteler tarafından onaylanmış olmasına rağmen, glifosatın küresel kullanımının artması ile maddenin insanlar ve çevre üzerindeki etkileriyle ilgili endişeler devam etmektedir. Memeliler için glifosat, "düşük ila çok düşük toksisite" kategorisi altında sınıflandırılır. Glifosatın LD50 değerleri sıçanlar için 5.000 mg/kg, farelerde 10.000 mg/kg ve keçilerde 3,530 mg/kg'dır.
Kanser
Ulusal ve uluslararası pestisit düzenleyici kurumlar ve bilimsel kuruluşlar arasındaki bilimsel fikir birliği, glifosatın etiketine uygun bir şekilde kullanımının insanlarda kanserojen etki göstermediği yönündedir.Avrupa Gıda Güvenliği Otoritesi, Kasım 2015'te “maddenin genotoksik olma ihtimalinin (DNA'ya zarar verme olasılığı) veya insanlarda kanserojen bir etki oluşturmasının muhtemel olmadığı” sonucuna varmıştır.Dünya Sağlık Örgütü ve FAO'nun ortaklaşa kurdukları böcek ilacı kalıntıları komitesi, 2016 yılında, glifosat formülasyonlarının kullanılmasının bir sağlık riski teşkil etmediğini belirten ve kronik toksisite için kabul edilebilir günlük maksimum alım limitlerini içeren bir rapor yayınladı. Avrupa Kimyasal Ajansı (ECHA) glifosatı ciddi göz hasarına neden olan ve sudaki yaşam için toksik olarak sınıflandırmıştır, ancak kanserojen, mutajen, üreme için toksik veya spesifik organlara toksik etki gösteren bir madde olduğuna dair kanıtlar bulamamıştır. Buna karşılık uluslararası fikir birliğinin aksine bir kuruluş, Uluslararası Kanser Araştırma Ajansı (IARC), Mart 2015’te glifosatı epidemiyolojik çalışmalara, hayvan çalışmalarına ve in vitro çalışmalara dayanarak "insanlarda muhtemelen kanserojen " (kategori 2A) şeklinde sınıflandırmıştır, ancak bu sınıflandırma çeşitli kişi ve kuruşlar tarafından eleştirilmişir..
Kaynakça
- ^ United States EPA 2007 Pesticide Market Estimates Agriculture 12 Temmuz 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Home and Garden 16 Şubat 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Myers JP, Antoniou MN, Blumberg B, Carroll L, Colborn T, Everett LG, Hansen M, Landrigan PJ, Lanphear BP, Mesnage R, Vandenberg LN, vom Saal FS, Welshons WV, Benbroo CM (17 Şubat 2016). "Concerns over use of glyphosate-based herbicides and risks associated with exposures: a consensus statement". Environmental Health. 15 (19). s. 13. doi:10.1186/s12940-016-0117-0. (PMC) 4756530 $2. (PMID) 26883814.
- ^ . National Pesticide Information Center. 2010. 28 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2015.
- ^ Tarazona, Jose V.; Court-Marques, Daniele; Tiramani, Manuela; Reich, Hermine; Pfeil, Rudolf; Istace, Frederique; Crivellente, Federica (3 Nisan 2017). "Glyphosate toxicity and carcinogenicity: a review of the scientific basis of the European Union assessment and its differences with IARC". Archives of Toxicology. 91 (8). ss. 2723-2743. doi:10.1007/s00204-017-1962-5. (PMC) 5515989 $2. (PMID) 28374158.
- ^ "European Food Safety Authority – Glyphosate report" (PDF). EFSA. 17 Ekim 2019 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 23 Mayıs 2016.
- ^ "Glyphosate: EFSA updates toxicological profile | European Food Safety Authority". Efsa.europa.eu. 7 Aralık 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Mayıs 2016.
- ^ "Report of the Joint Committee on Pesticide Residues, WHO/FAO, Geneva, 16-May, 2016" (PDF). 30 Nisan 2019 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 7 Aralık 2019.
- ^ "Glyphosate" (PDF). IARC Monographs on the Evaluation of Carcinogenic Risks to Humans. Cilt 112. International Agency for Research on Cancer. 11 Ağustos 2016. 30 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 31 Temmuz 2019.
- ^ "Pourquoi les fausses sciences gouvernent le monde (et pourquoi il faut mettre un terme à ce règne)". Slate.fr (Fransızca). 23 Nisan 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Kasım 2016.
- ^ (26 Ekim 2015). "Why is the World Health Organization so bad at communicating cancer risk?". The Atlantic. 12 Şubat 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Ekim 2015.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Glifosat IUPAC adi N fosfonometil glisin genis spektrumlu bir sistemik herbisit ve desikanttir Bir organofosfor bilesigi olan madde ozellikle bitksel bir enzim olan 5 enolpiruvilshikimat 3 fosfat sentazi inhibe ederek etki eden bir Yabanci otlari ozellikle de mahsullerle rekabet eden tek yillik genis yaprakli yabani otlari oldurmek icin kullanilir GlifosatTarihce1970 yilinda Monsanto kimyageri John E Franz tarafindan maddenin herbisit ozellikleri kesfedilmis sirket 1974 te Roundup ticari adi altinda tarimsal kullanim icin pazara sunmustur Monsanto nun glifosat uzerinde sahip oldugu ABD ticari patenti 2000 yilinda sona ermistir Ciftciler ozellikle Monsanto glifosata dayanikli Roundup Ready ekinlerini piyasaya surdukten sonra ekinleri oldurmeden yabanci otlari oldurmelerini saglayan glifosati hizla yabani ot kontrolu icin kullanmaya baslamistir 2007 yilinda glifosat ABD nin tarim sektorunde en cok ev ve bahcede sanayide ve ticari uygulamalarda ise 2 4 D sonrasinda ikinci en cok kullanilan herbisit olmustur 1970 lerin sonlarindan 2016 ya kadar dunya genelinde glifosat bazli herbisitlerin GBH ler uygulama sikligi ve hacminde 100 kat artis meydana gelmis olup gelecekte de daha fazla artis beklenmektedir Etki mekanizmasiABD de 1992 2013 yillari arasinda glifosat kullanimi Glifosat bitkinin yesil kisimlarindan ve minimal olarak da koklerden emilir ve buyume noktalarina tasinir Uc aromatik amino asidin tirosin triptofan ve fenilalanin sentezinde yer alan bir bitki enzimini inhibe eder ve bu nedenle glifosat sadece aktif olarak buyuyen bitkiler uzerinde etkilidir Ciftcilerin urunleri tarlada buyurken yabani otlara karsi herbisit olarak glifosat kullanimina olanak sagladigindan oturu artan sayida urun glifosata toleransli olacak sekilde genetik olarak modifiye edilmektedir ornegin Roundup Ready soya fasulyesi Monsanto tarafindan da uretilen ilk Roundup Ready urunu Tibbi etkilerGlifosat ve Roundup gibi formulasyonlar dunya capinda otoriteler tarafindan onaylanmis olmasina ragmen glifosatin kuresel kullaniminin artmasi ile maddenin insanlar ve cevre uzerindeki etkileriyle ilgili endiseler devam etmektedir Memeliler icin glifosat dusuk ila cok dusuk toksisite kategorisi altinda siniflandirilir Glifosatin LD50 degerleri sicanlar icin 5 000 mg kg farelerde 10 000 mg kg ve kecilerde 3 530 mg kg dir Kanser Ulusal ve uluslararasi pestisit duzenleyici kurumlar ve bilimsel kuruluslar arasindaki bilimsel fikir birligi glifosatin etiketine uygun bir sekilde kullaniminin insanlarda kanserojen etki gostermedigi yonundedir Avrupa Gida Guvenligi Otoritesi Kasim 2015 te maddenin genotoksik olma ihtimalinin DNA ya zarar verme olasiligi veya insanlarda kanserojen bir etki olusturmasinin muhtemel olmadigi sonucuna varmistir Dunya Saglik Orgutu ve FAO nun ortaklasa kurduklari bocek ilaci kalintilari komitesi 2016 yilinda glifosat formulasyonlarinin kullanilmasinin bir saglik riski teskil etmedigini belirten ve kronik toksisite icin kabul edilebilir gunluk maksimum alim limitlerini iceren bir rapor yayinladi Avrupa Kimyasal Ajansi ECHA glifosati ciddi goz hasarina neden olan ve sudaki yasam icin toksik olarak siniflandirmistir ancak kanserojen mutajen ureme icin toksik veya spesifik organlara toksik etki gosteren bir madde olduguna dair kanitlar bulamamistir Buna karsilik uluslararasi fikir birliginin aksine bir kurulus Uluslararasi Kanser Arastirma Ajansi IARC Mart 2015 te glifosati epidemiyolojik calismalara hayvan calismalarina ve in vitro calismalara dayanarak insanlarda muhtemelen kanserojen kategori 2A seklinde siniflandirmistir ancak bu siniflandirma cesitli kisi ve kuruslar tarafindan elestirilmisir Kaynakca United States EPA 2007 Pesticide Market Estimates Agriculture 12 Temmuz 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Home and Garden 16 Subat 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Myers JP Antoniou MN Blumberg B Carroll L Colborn T Everett LG Hansen M Landrigan PJ Lanphear BP Mesnage R Vandenberg LN vom Saal FS Welshons WV Benbroo CM 17 Subat 2016 Concerns over use of glyphosate based herbicides and risks associated with exposures a consensus statement Environmental Health 15 19 s 13 doi 10 1186 s12940 016 0117 0 PMC 4756530 2 PMID 26883814 National Pesticide Information Center 2010 28 Agustos 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Eylul 2015 Tarazona Jose V Court Marques Daniele Tiramani Manuela Reich Hermine Pfeil Rudolf Istace Frederique Crivellente Federica 3 Nisan 2017 Glyphosate toxicity and carcinogenicity a review of the scientific basis of the European Union assessment and its differences with IARC Archives of Toxicology 91 8 ss 2723 2743 doi 10 1007 s00204 017 1962 5 PMC 5515989 2 PMID 28374158 European Food Safety Authority Glyphosate report PDF EFSA 17 Ekim 2019 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 23 Mayis 2016 Glyphosate EFSA updates toxicological profile European Food Safety Authority Efsa europa eu 7 Aralik 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Mayis 2016 Report of the Joint Committee on Pesticide Residues WHO FAO Geneva 16 May 2016 PDF 30 Nisan 2019 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 7 Aralik 2019 Glyphosate PDF IARC Monographs on the Evaluation of Carcinogenic Risks to Humans Cilt 112 International Agency for Research on Cancer 11 Agustos 2016 30 Temmuz 2019 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 31 Temmuz 2019 Pourquoi les fausses sciences gouvernent le monde et pourquoi il faut mettre un terme a ce regne Slate fr Fransizca 23 Nisan 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Kasim 2016 26 Ekim 2015 Why is the World Health Organization so bad at communicating cancer risk The Atlantic 12 Subat 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Ekim 2015