Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Monumentum Ancyranum veya Ankara Anıtı; Res Gestae Divi Augusti'nin Ankara'daki Augustus Tapınağı'nın duvarlarına kazınmış olan ve metnin dünya üzerinde bilinen en eksiksiz kopyasıdır. İlk Roma İmparatoru olan Augustus'un yaptığı işleri anlatan yazıt, 14 Ekim 1972 tarihinde tapınakla birlikte tescillenerek birinci derece kültür varlığı ilan edilmiştir. Orijinali kayıp olmakla birlikte; diğer kopyaları Isparta'daki Antiokheia (Monumentum Antiochenum) ve Apollonia (Monumentum Apolloniense) antik kentlerinde bulunmuştur.
Yazıtın keşfi ve çoğaltılması
1554 yılında, Kutsal Roma İmparatoru I. Ferdinand tarafından Anadolu'ya gönderilen Flaman Ogier Ghiselin de Busbecq; Ankara'da yaptığı keşifler esnasında tapınağın duvarlarında rastladığı bu metni kayıt altına alan ilk isimdir. Daha sonraları III. Napolyon döneminde yine Osmanlı'ya yollanan ve ise ilk tam kopyayı çıkartan kişilerdir. Latince metnin tamamını, Yunanca olanın ise bir kısmını not etmeyi başaran ikili; Avrupa'ya döndüklerinde metinlerin basılarak çoğaltmasını sağlamışlardır. 1859'da Berlin Akademisi tarafından finanse edilen da yazıtın kopyalanması için görevlendirilmiş, fakat yöre halkından izin alamadığı ve kullanacağı tekniğin yazıta zarar vereceğini düşündüğü için vazgeçmiştir. 1882 yılında Carl Humann her iki metnin de alçı mulajlarını çıkartarak Almanya'ya dönmüş, bu kalıplar sergilenmek üzere 'ne yerleştirilmiştir. Sonraki sene Theodor Mommsen yazıtlar üzerine bir kitap yazmış ve alçı kalıplardan esinlenerek oluşturduğu gravürleri bu esere dahil etmiştir. , Mommsen'in çalışmasından yola çıkarak metni Latinceden Türkçeye çevirmiş ve Ankara Anıtı adıyla yayımlamıştır.
Yazıtın ana metninin kaynağı
İmparator Augustus MS. 14 yılında ölmeden önce Vesta tapınağına Suetonius'a göre üç rulo (Cassius Dio'ya göre dört parşömen rulo halinde mühürlenmiş vasiyetname bırakmıştı.
Bu rulolarda birincisinde şunlar bulunmakta idi:
- Cenaze töreninin nasıl yapılması gerektiği hakkında talimat:
- Latince olarak kendisinin şahsi ifadesi ile hazırlamış olduğu yaşam hikâyesi ([[Latince:ındex rerum gestarum). Bunların bronz levhalar üzerine aynen kazılmasını ve bu bronz levhaların Roma'daki anıtsal mezar önüne konulmasını istemiştir.
- Hükmü altında bulunan imparatorluğun tümündeki durum. İmparatorluk ordusunun büyüklüğü ve devlet hazinesi ve imparatorun hazinesi ve gelirlerinin birer bilançosu.
İkinci ruloya Latince "Res gastae" adı verilmektedir ve bu rulodaki metin Roma'da bulunan Augustus'un anıt mezarının önünde bulunan iki sütuna takılmış olan iki bronz tablet üzerinde bulunmaktaydı. Bu tabletlerde bulunan metinler geniş Roma İmparatorluğu arazilerinde sonradan yaptırılan Tanrısal Augustos Tapınaklarının duvarlarına da kazılmıştır. Günümüze kadar en eksiksiz olarak gelmiş olan böyle bir metin Ankara Anıt'nda bulunan metindir.
Tarihçiler arasında, Augustus ölmesinden günümüze kadar hala devam eden bir tartışma konusu Augustos'un Vesta Tapınağı'na verdiği belgelerde bir dördüncü parşomen rulo bulunup bulunmadığıdır. Örneğin antik Romalı tarihçilerden Suetonius bu dördüncü rulonun olmadığını; Cassius Dio ise bulunduğunu kabul etmektedirler. Eğer bu dördüncü parşomen rulo mevcut idiyse bu rulonun işlediği konunun Augustus'un kendini takip eden imparator Tiberius'a ve Roma Senatosu'na Roma İmparatorluğu'nun içsel ve dış politikalarının ne olacağına dair Augustus'un tavsiye ve nasihatlarını ihtiva ettiği belirtilmektedir.
Yazıtın metninin içeriği
Ankara Anıtı'nda hem Latince hem de Grekçe kazılı olan "Res gastae" belgesinin metninde önce bir kısa giriş kısmı; sonra 35 ana paragraf ve en son olarak Auguştus'iün ölümünden sonra hazırlanmış bir ekden oluşmaktadır. 35 tane ana paragrafın genellikle dört bölüme ayrılmış olduğu kabul edilmektedir ama bu paragrafları değişik bölümlere ayıran tarihçiler de bulunmaktadır.
- Birinci Bölüm (1.- 14. paragraf): Bu bölümde Augustus'un politik kariyerinden; ona verilen ve hayatta iken adına ihdas edilmiş olan özel şeref unvanları, payeler ve şerefsel görevler sıralanmaktadır.
- İkinci Bölüm (15.- 24. paragraf): Bu bölümde, Romalı halka Augustus tarafından dağıtılan paralar, onlar için tertip edilen sirk gösterileri ve alaylar ile halk için inşa edilen anıtlardan söz edilmektedir.
- Üçüncü Bölüm (25.- 33. paragraf): Bu bölümde, Augustus'un gösterdiği büyük askeri başarılar ve diplomatik faaliyetlerle imparatorluğa sağladığı kazançlardan bahsedilmektedir.
- Dördüncü Bölüm (34.- 35. paragraf): Bu bölümde, Augustus adının ve "Ülkenin Babası" unvanlarının aslının ne olduğunu açıklayan belgesel delillere yer verilmektedir.
- Ek: Daha önceki metinlerde kullanılan üslup birinci şahıs gözüyle hitap şekilde olmasına karşılık bu ekte üçüncü şahıs görüşüyle yazılma üslubu kullanılmaktadır. Bu nedenle bu metnin Augustus tarafından şahsen hazırlanmadığı kabul edilmektedir. Bu ek önce belgede bildirilen metinlerin tümünün bir özetini vermektedir. Sonra Augustus'un Roma devleti içinde gayet müstesna pozisyonundan bahsetmektedir. Son olarak da Augustus'un kendi şahsi mali fonlarını kullanarak yeniden yaptırdığı veya restore ettirdiği anıtların isimlerinin listesi verilmektedir. Bu anıtlar için Augustus'un kullandığı kendi mali fonların 600 milyon gümüş denarri olduğu yazılmaktadır. Bu meblağların günümüzdeki para birimlerine çevrilmesi hemen hemen imkânsız olmaktadır. Ama bir kıyas sağlanması için, Augustus'un imparatorluk döneminde Roma devletinin yaptığı yıllık kamu harcamalarının 200-300 bin gümüş denarri olduğu hesaplanmıştır.
Augustus'un MS 14'te ölümünün ardından "Res Gestae Divi Augusti" metninin bir kopyası, Ankara Anıtı'nın iç ve üç duvarına Latince olarak kazılmıştır. Bu altı sayfa olarak tertip edilmiştir. Altı sayfalık Latince yazıtın her bir sayfası 2,700 metre yükseklikte duvara kazılmıştır ve her duvar 4 metre endedir. Bu 6 sayfa Latince yazıttan, girişin sol tarafında bulunan ilk 3 sayfasında 46 satır bulunur ve bunun bölümlerinin başlıkları her üç sayfanın üzerinde 2,5 satır olarak verilmiştir. Girişin sol tarafında bulunan 3 sayfa için ise her bir sayfa 54 satırdan oluşmaktadır. Şüphesiz bu şekilde tertip yazıtın şimdi kaybolmuş Roma'daki bronz orijinaline benzetilmek içindir. Bu 6 sayfada her bir satır ortalama olarak 60 Latince harften oluşmaktadır. Paragrafları göstermek için paragraftaki birinci harf marjdan bir harf dışarı çıkar. Cümle sonlarında bulunması gerek nokta yerine 7 şeklinde bir sembol kullanılır.
Ankara Anıt'ındaki cella'nın Güneybatı dış duvarlarına ise Yunanca çevirisi kazınmıştır. Bu dış duvar kıyısından çok uzun zamandan beri Türk evleri inşa edildiği için Yunanca metni okumak ve bu metinlerin alçıdan kopyalarını almak çok zor hatta bazı kısımlar için imkânsiz olmuştur
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ . envanter.gov.tr. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2013.
- ^ Sülüner, Sinan (Haziran 2014). (PDF). Ankara Araştırmaları Dergisi. 2 (1). ss. 11-21. 28 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2020.
- ^ Hamit Dereli (çeviri) ve Remzi Oğuz Arık (önsöz) (1949) Ankara Anıtı, M.E.B. Klasikleri Dünya Klasikleri - 68
- ^ Gaius Suetonius Tranquillus (çev. Fato Felatar ve F. Gül Özaktürk) (2008), On İki Caesar'ın Yaşamı Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları (Yedinci Dizi) İkinci Kitap:Tanrısal Augustus
- ^ [[ Cassius Dio (İng. çev.: Earnest Cary) (1914-1927) LacusCurtius'da Roma Tarihi, [1] (İngilizce) Cilt:56, Bölüm:33, 1
Dış bağlantılar
- Hamit Dereli (çeviri) ve Remzi Oğuz Arık (önsöz) (1949) Ankara Anıtı, M.E. B. Klasikleri Dünya Klasikleri - 68
- Trieste Üniversitesi'nin İnternet sayfasında yazıt hakkında Türkçe bilgiler[], Erişim:2008-16-02
- Res Gestae hakkında Türkçe bilgiler17 Mart 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Erişim: 2011-08-22
- P. Botteri ve G. Fangi (2003). Ankara Projesi: Ankara Augustus ve Roma Tapınağı, ISPRS Arşivleri, cilt XXXIV bölüm 5/W12 Komisyon V, ss 84-88., (İngilizce)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Monumentum Ancyranum veya Ankara Aniti Res Gestae Divi Augusti nin Ankara daki Augustus Tapinagi nin duvarlarina kazinmis olan ve metnin dunya uzerinde bilinen en eksiksiz kopyasidir Ilk Roma Imparatoru olan Augustus un yaptigi isleri anlatan yazit 14 Ekim 1972 tarihinde tapinakla birlikte tescillenerek birinci derece kultur varligi ilan edilmistir Orijinali kayip olmakla birlikte diger kopyalari Isparta daki Antiokheia Monumentum Antiochenum ve Apollonia Monumentum Apolloniense antik kentlerinde bulunmustur Monumentum Ancyranum dan alinan kalip kopyaYazitin kesfi ve cogaltilmasi1554 yilinda Kutsal Roma Imparatoru I Ferdinand tarafindan Anadolu ya gonderilen Flaman Ogier Ghiselin de Busbecq Ankara da yaptigi kesifler esnasinda tapinagin duvarlarinda rastladigi bu metni kayit altina alan ilk isimdir Daha sonralari III Napolyon doneminde yine Osmanli ya yollanan ve ise ilk tam kopyayi cikartan kisilerdir Latince metnin tamamini Yunanca olanin ise bir kismini not etmeyi basaran ikili Avrupa ya donduklerinde metinlerin basilarak cogaltmasini saglamislardir 1859 da Berlin Akademisi tarafindan finanse edilen da yazitin kopyalanmasi icin gorevlendirilmis fakat yore halkindan izin alamadigi ve kullanacagi teknigin yazita zarar verecegini dusundugu icin vazgecmistir 1882 yilinda Carl Humann her iki metnin de alci mulajlarini cikartarak Almanya ya donmus bu kaliplar sergilenmek uzere ne yerlestirilmistir Sonraki sene Theodor Mommsen yazitlar uzerine bir kitap yazmis ve alci kaliplardan esinlenerek olusturdugu gravurleri bu esere dahil etmistir Mommsen in calismasindan yola cikarak metni Latinceden Turkceye cevirmis ve Ankara Aniti adiyla yayimlamistir Yazitin ana metninin kaynagiImparator Augustus MS 14 yilinda olmeden once Vesta tapinagina Suetonius a gore uc rulo Cassius Dio ya gore dort parsomen rulo halinde muhurlenmis vasiyetname birakmisti Bu rulolarda birincisinde sunlar bulunmakta idi Cenaze toreninin nasil yapilmasi gerektigi hakkinda talimat Latince olarak kendisinin sahsi ifadesi ile hazirlamis oldugu yasam hikayesi Latince index rerum gestarum Bunlarin bronz levhalar uzerine aynen kazilmasini ve bu bronz levhalarin Roma daki anitsal mezar onune konulmasini istemistir Hukmu altinda bulunan imparatorlugun tumundeki durum Imparatorluk ordusunun buyuklugu ve devlet hazinesi ve imparatorun hazinesi ve gelirlerinin birer bilancosu Ikinci ruloya Latince Res gastae adi verilmektedir ve bu rulodaki metin Roma da bulunan Augustus un anit mezarinin onunde bulunan iki sutuna takilmis olan iki bronz tablet uzerinde bulunmaktaydi Bu tabletlerde bulunan metinler genis Roma Imparatorlugu arazilerinde sonradan yaptirilan Tanrisal Augustos Tapinaklarinin duvarlarina da kazilmistir Gunumuze kadar en eksiksiz olarak gelmis olan boyle bir metin Ankara Anit nda bulunan metindir Tarihciler arasinda Augustus olmesinden gunumuze kadar hala devam eden bir tartisma konusu Augustos un Vesta Tapinagi na verdigi belgelerde bir dorduncu parsomen rulo bulunup bulunmadigidir Ornegin antik Romali tarihcilerden Suetonius bu dorduncu rulonun olmadigini Cassius Dio ise bulundugunu kabul etmektedirler Eger bu dorduncu parsomen rulo mevcut idiyse bu rulonun isledigi konunun Augustus un kendini takip eden imparator Tiberius a ve Roma Senatosu na Roma Imparatorlugu nun icsel ve dis politikalarinin ne olacagina dair Augustus un tavsiye ve nasihatlarini ihtiva ettigi belirtilmektedir Yazitin metninin icerigiImparator Augustus un bronz bustu Ankara Aniti nda hem Latince hem de Grekce kazili olan Res gastae belgesinin metninde once bir kisa giris kismi sonra 35 ana paragraf ve en son olarak Augustus iun olumunden sonra hazirlanmis bir ekden olusmaktadir 35 tane ana paragrafin genellikle dort bolume ayrilmis oldugu kabul edilmektedir ama bu paragraflari degisik bolumlere ayiran tarihciler de bulunmaktadir Birinci Bolum 1 14 paragraf Bu bolumde Augustus un politik kariyerinden ona verilen ve hayatta iken adina ihdas edilmis olan ozel seref unvanlari payeler ve serefsel gorevler siralanmaktadir Ikinci Bolum 15 24 paragraf Bu bolumde Romali halka Augustus tarafindan dagitilan paralar onlar icin tertip edilen sirk gosterileri ve alaylar ile halk icin insa edilen anitlardan soz edilmektedir Ucuncu Bolum 25 33 paragraf Bu bolumde Augustus un gosterdigi buyuk askeri basarilar ve diplomatik faaliyetlerle imparatorluga sagladigi kazanclardan bahsedilmektedir Dorduncu Bolum 34 35 paragraf Bu bolumde Augustus adinin ve Ulkenin Babasi unvanlarinin aslinin ne oldugunu aciklayan belgesel delillere yer verilmektedir Ek Daha onceki metinlerde kullanilan uslup birinci sahis gozuyle hitap sekilde olmasina karsilik bu ekte ucuncu sahis gorusuyle yazilma uslubu kullanilmaktadir Bu nedenle bu metnin Augustus tarafindan sahsen hazirlanmadigi kabul edilmektedir Bu ek once belgede bildirilen metinlerin tumunun bir ozetini vermektedir Sonra Augustus un Roma devleti icinde gayet mustesna pozisyonundan bahsetmektedir Son olarak da Augustus un kendi sahsi mali fonlarini kullanarak yeniden yaptirdigi veya restore ettirdigi anitlarin isimlerinin listesi verilmektedir Bu anitlar icin Augustus un kullandigi kendi mali fonlarin 600 milyon gumus denarri oldugu yazilmaktadir Bu meblaglarin gunumuzdeki para birimlerine cevrilmesi hemen hemen imkansiz olmaktadir Ama bir kiyas saglanmasi icin Augustus un imparatorluk doneminde Roma devletinin yaptigi yillik kamu harcamalarinin 200 300 bin gumus denarri oldugu hesaplanmistir Augustus un MS 14 te olumunun ardindan Res Gestae Divi Augusti metninin bir kopyasi Ankara Aniti nin ic ve uc duvarina Latince olarak kazilmistir Bu alti sayfa olarak tertip edilmistir Alti sayfalik Latince yazitin her bir sayfasi 2 700 metre yukseklikte duvara kazilmistir ve her duvar 4 metre endedir Bu 6 sayfa Latince yazittan girisin sol tarafinda bulunan ilk 3 sayfasinda 46 satir bulunur ve bunun bolumlerinin basliklari her uc sayfanin uzerinde 2 5 satir olarak verilmistir Girisin sol tarafinda bulunan 3 sayfa icin ise her bir sayfa 54 satirdan olusmaktadir Suphesiz bu sekilde tertip yazitin simdi kaybolmus Roma daki bronz orijinaline benzetilmek icindir Bu 6 sayfada her bir satir ortalama olarak 60 Latince harften olusmaktadir Paragraflari gostermek icin paragraftaki birinci harf marjdan bir harf disari cikar Cumle sonlarinda bulunmasi gerek nokta yerine 7 seklinde bir sembol kullanilir Ankara Anit indaki cella nin Guneybati dis duvarlarina ise Yunanca cevirisi kazinmistir Bu dis duvar kiyisindan cok uzun zamandan beri Turk evleri insa edildigi icin Yunanca metni okumak ve bu metinlerin alcidan kopyalarini almak cok zor hatta bazi kisimlar icin imkansiz olmusturAyrica bakinizAugustus TapinagiKaynakca envanter gov tr 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Ocak 2013 Suluner Sinan Haziran 2014 PDF Ankara Arastirmalari Dergisi 2 1 ss 11 21 28 Subat 2020 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 31 Mayis 2020 Hamit Dereli ceviri ve Remzi Oguz Arik onsoz 1949 Ankara Aniti M E B Klasikleri Dunya Klasikleri 68 Gaius Suetonius Tranquillus cev Fato Felatar ve F Gul Ozakturk 2008 On Iki Caesar in Yasami Ankara Turk Tarih Kurumu Yayinlari Yedinci Dizi ISBN 978 975 16 2097 2 Ikinci Kitap Tanrisal Augustus Cassius Dio Ing cev Earnest Cary 1914 1927 LacusCurtius da Roma Tarihi 1 Ingilizce Cilt 56 Bolum 33 1Dis baglantilarHamit Dereli ceviri ve Remzi Oguz Arik onsoz 1949 Ankara Aniti M E B Klasikleri Dunya Klasikleri 68 Trieste Universitesi nin Internet sayfasinda yazit hakkinda Turkce bilgiler olu kirik baglanti Erisim 2008 16 02 Res Gestae hakkinda Turkce bilgiler17 Mart 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Erisim 2011 08 22 P Botteri ve G Fangi 2003 Ankara Projesi Ankara Augustus ve Roma Tapinagi ISPRS Arsivleri cilt XXXIV bolum 5 W12 Komisyon V ss 84 88 Ingilizce