Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Büyük Çöküş, evren biliminde Evren'in nasıl sonlanacağıyla ilgili üç olası senaryodan biridir. Bu üç senaryo, Rus bilim insanı Aleksandr Fridman tarafından 1922 yılında ortaya atılmıştır. Büyük Çöküş Senaryosu'na göre Evren'in genişlemesi, kütleçekimi etkisiyle giderek yavaşlayarak, Evren'in genişleme hızı ve Evren'deki toplam kütle miktarına göre belirli bir gelecekte duracak ve daha sonra da içine çökmeye başlayarak başlangıç anındakine benzer bir dönecektir.
Genel bakış
Evrenin genişleme hızı kurtulma hızını aşmazsa, tüm maddenin karşılıklı yerçekimselleri sonunda sonuçta kasılmaya neden olacaktır. daralma aşamasında entropi artmaya devam ederse (bkz. Ergodik Hipotez), daralma, genişlemenin zamanla tersinden çok farklı görünür. Erken evren oldukça tek biçimli iken, bir büzülen evren gittikçe yıpranacaktı. Nihayetinde tüm maddeler kara deliklere dönüştürecekti, bu da sonra birleşecek, birleşik bir kara delik veya büyük daralma tekilliği üretecekti.
Teorinin arkasındaki düşünce, evrenin genişlemesinin Büyük Patlama tarafından üretilen enerjiyle bağlantılı olması ve böylece madde, diğer cisimlerin çekim veya yerçekimi vasıtasıyla patlama noktasından uzaklaştıkça azalmasına neden olmuştur. Birlikte hareket eden bu safha, sonunda genişlemenin durmasına yol açar. Daha sonra cisimler çekerken ve maksimum genişleme noktasının ötesinde bir şey olmazsa, madde orijinal patlama bölgesine geri dönerek yolu tersine çevirir.
Nihai çöküşten önce yaşanacak olayların ayrıntıları hem genişleme evresinin hem de önceki daralma evresinin uzunluğuna bağlıdır; Her ikisi de ne kadar uzarsa, giderek genişleyen evrende gerçekleşmesi beklenen olaylar o kadar artar; Bununla birlikte, ışığın hızından kaynaklanan gecikme nedeniyle varsayımsal gözlemciler tarafından büzülme evresinin hemen fark edilmeyeceğini, önceki genişleme evresine göre simetrik daralma sırasında artacağını ve olayların Büyük Patlama sırasında gerçekleşen bu durum ters sırada olacaktır. Kompozisyonda bizimkine benzer bir daralan evrene göre, üstkümelerin kendi aralarında birleşip galaksi kümeleri ve daha sonra galaksilerin birleşeceği bekleniyor. Yıldızların birbirine çok yakın olduğu zaman aralarında çarpışmaların sık olduğu zamanlar, kozmik mikrodalga arka plan sıcaklığı o kadar artmıştı ki, yıldızlar kendi iç ısısını dışarı atamıyordu, patlayana kadar yavaş yavaş pişiyorlardı. Artan sıcaklık nedeniyle atomları kurucu atom altı partiküllerine parçalayacak heterojen gaz, Büyük Daralma'nın kendisinden önce zaten birleşen kara delikler tarafından yutulacaktı.
, evrendeki mevcut genişleme durumunu ölçer ve yerçekimi kuvvetinin kuvveti, evrendeki maddenin yoğunluğuna ve basıncına, diğer bir deyişle evrenin bağlıdır. Evrenin yoğunluğu kritik yoğunluğun üzerindeyse, yerçekim kuvvetinin gücü, evrenin genişlemesine engel olur ve evren, kendine doğru geri çöker. Bir kozmolojik sabit gibi itici bir kuvvetin bulunmadığını varsayarsak tersine, eğer evrenin yoğunluğu kritik yoğunluğun altında ise, evren genişlemeye devam edecek ve çekmesi, evrenin genişlemesini durduracak yeterli olmayacaktır. Bu senaryo, evren genişledikçe soğuduğu ve entropi durumuna ulaştığı Büyük Donma ile sonuçlanır. Bir teori, evrenin başladığı devinimeye kadar çökebileceğini ve daha sonra başka bir Büyük Patlama başlatacağını ve bu şekilde evrenin sonsuza dek süreceğini, ancak genişleme aşamalarına daralmaya neden olacağını önermektedir. Başka bir senaryo ise, kritik yoğunluk doğru olduğunda ortaya çıkan düz bir evrene neden olur. Bu durumda evren her zaman yavaşlar ve sonuçta bir süre sonra durur. Şimdilik kritik yoğunluk ölçülmüş ve düz bir evren olduğu tespit edilmiştir.
Görüşler
Özellikle uzak süpernova gözlemleri ve yüksek çözünürlüklü kozmik mikrodalga arka plan ışıması analizleri olmak göre gözlemsel veriler, Evren'in büyümesinin kütleçekimi etkisi sonucu yavaşlamadığını, tam tersine giderek tutarlı olarak göstermektedir. Dolayısıyla büyük çöküş kuramı günümüzde sorunlu bir kuram olarak değerlendirilmektedir. Bununla birlikte hızlanmaya neden olduğu düşünülen karanlık enerjinin ne olduğu bilinmediğinden bu enerjinin etkisinin bilinmeyen bir gelecekte ters dönmesinin ve Evren'in hızlı bir çöküşüne yol açmasının da mümkün olduğu düşünülmektedir.
Diğer olası sonuçlar
- İkinci olasılık, Evren'in genişlemesinin sonsuza değin sürmesi ve Evren'de bir ısı ölümü yaşanmasıdır. Bu durumda, Evren'de herhangi bir ışık kaynağı kalmadığı için Evren tam bir karanlıktadır. Bütün yıldızlar kara deliklere dönüşerek etraflarındaki tüm ışığı ve cisimleri yutarlar.
- Üçüncü olasılık ise Evren'in kütlesinin tam olarak genişlemeyi durduracak, ama çöküşü başlatamayacak kritik bir değerde olması ve sonuçta Evren'in belirli bir büyüklüğe ulaşıp genişlemenin durmasıdır.
Kaynakça
- ^ (PDF). 27 Aralık 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2017.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 22 Ekim 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Mart 2022.
- ^ Y Wang, J M Kratochvil, A Linde, and M Shmakova, Current Observational Constraints on Cosmic Doomsday. JCAP 0412 (2004) 006, astro-ph/0409264 5 Ocak 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Buyuk Cokus evren biliminde Evren in nasil sonlanacagiyla ilgili uc olasi senaryodan biridir Bu uc senaryo Rus bilim insani Aleksandr Fridman tarafindan 1922 yilinda ortaya atilmistir Buyuk Cokus Senaryosu na gore Evren in genislemesi kutlecekimi etkisiyle giderek yavaslayarak Evren in genisleme hizi ve Evren deki toplam kutle miktarina gore belirli bir gelecekte duracak ve daha sonra da icine cokmeye baslayarak baslangic anindakine benzer bir donecektir Buyuk Cokus in varsayimsal animasyonu Genel bakisEvrenin genisleme hizi kurtulma hizini asmazsa tum maddenin karsilikli yercekimselleri sonunda sonucta kasilmaya neden olacaktir daralma asamasinda entropi artmaya devam ederse bkz Ergodik Hipotez daralma genislemenin zamanla tersinden cok farkli gorunur Erken evren oldukca tek bicimli iken bir buzulen evren gittikce yipranacakti Nihayetinde tum maddeler kara deliklere donusturecekti bu da sonra birlesecek birlesik bir kara delik veya buyuk daralma tekilligi uretecekti Teorinin arkasindaki dusunce evrenin genislemesinin Buyuk Patlama tarafindan uretilen enerjiyle baglantili olmasi ve boylece madde diger cisimlerin cekim veya yercekimi vasitasiyla patlama noktasindan uzaklastikca azalmasina neden olmustur Birlikte hareket eden bu safha sonunda genislemenin durmasina yol acar Daha sonra cisimler cekerken ve maksimum genisleme noktasinin otesinde bir sey olmazsa madde orijinal patlama bolgesine geri donerek yolu tersine cevirir Nihai cokusten once yasanacak olaylarin ayrintilari hem genisleme evresinin hem de onceki daralma evresinin uzunluguna baglidir Her ikisi de ne kadar uzarsa giderek genisleyen evrende gerceklesmesi beklenen olaylar o kadar artar Bununla birlikte isigin hizindan kaynaklanan gecikme nedeniyle varsayimsal gozlemciler tarafindan buzulme evresinin hemen fark edilmeyecegini onceki genisleme evresine gore simetrik daralma sirasinda artacagini ve olaylarin Buyuk Patlama sirasinda gerceklesen bu durum ters sirada olacaktir Kompozisyonda bizimkine benzer bir daralan evrene gore ustkumelerin kendi aralarinda birlesip galaksi kumeleri ve daha sonra galaksilerin birlesecegi bekleniyor Yildizlarin birbirine cok yakin oldugu zaman aralarinda carpismalarin sik oldugu zamanlar kozmik mikrodalga arka plan sicakligi o kadar artmisti ki yildizlar kendi ic isisini disari atamiyordu patlayana kadar yavas yavas pisiyorlardi Artan sicaklik nedeniyle atomlari kurucu atom alti partikullerine parcalayacak heterojen gaz Buyuk Daralma nin kendisinden once zaten birlesen kara delikler tarafindan yutulacakti evrendeki mevcut genisleme durumunu olcer ve yercekimi kuvvetinin kuvveti evrendeki maddenin yogunluguna ve basincina diger bir deyisle evrenin baglidir Evrenin yogunlugu kritik yogunlugun uzerindeyse yercekim kuvvetinin gucu evrenin genislemesine engel olur ve evren kendine dogru geri coker Bir kozmolojik sabit gibi itici bir kuvvetin bulunmadigini varsayarsak tersine eger evrenin yogunlugu kritik yogunlugun altinda ise evren genislemeye devam edecek ve cekmesi evrenin genislemesini durduracak yeterli olmayacaktir Bu senaryo evren genisledikce sogudugu ve entropi durumuna ulastigi Buyuk Donma ile sonuclanir Bir teori evrenin basladigi devinimeye kadar cokebilecegini ve daha sonra baska bir Buyuk Patlama baslatacagini ve bu sekilde evrenin sonsuza dek surecegini ancak genisleme asamalarina daralmaya neden olacagini onermektedir Baska bir senaryo ise kritik yogunluk dogru oldugunda ortaya cikan duz bir evrene neden olur Bu durumda evren her zaman yavaslar ve sonucta bir sure sonra durur Simdilik kritik yogunluk olculmus ve duz bir evren oldugu tespit edilmistir GoruslerOzellikle uzak supernova gozlemleri ve yuksek cozunurluklu kozmik mikrodalga arka plan isimasi analizleri olmak gore gozlemsel veriler Evren in buyumesinin kutlecekimi etkisi sonucu yavaslamadigini tam tersine giderek tutarli olarak gostermektedir Dolayisiyla buyuk cokus kurami gunumuzde sorunlu bir kuram olarak degerlendirilmektedir Bununla birlikte hizlanmaya neden oldugu dusunulen karanlik enerjinin ne oldugu bilinmediginden bu enerjinin etkisinin bilinmeyen bir gelecekte ters donmesinin ve Evren in hizli bir cokusune yol acmasinin da mumkun oldugu dusunulmektedir Diger olasi sonuclarIkinci olasilik Evren in genislemesinin sonsuza degin surmesi ve Evren de bir isi olumu yasanmasidir Bu durumda Evren de herhangi bir isik kaynagi kalmadigi icin Evren tam bir karanliktadir Butun yildizlar kara deliklere donuserek etraflarindaki tum isigi ve cisimleri yutarlar Ucuncu olasilik ise Evren in kutlesinin tam olarak genislemeyi durduracak ama cokusu baslatamayacak kritik bir degerde olmasi ve sonucta Evren in belirli bir buyukluge ulasip genislemenin durmasidir Kaynakca PDF 27 Aralik 2016 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 28 Kasim 2017 Arsivlenmis kopya 22 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Mart 2022 Y Wang J M Kratochvil A Linde and M Shmakova Current Observational Constraints on Cosmic Doomsday JCAP 0412 2004 006 astro ph 0409264 5 Ocak 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde