Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bürküt Ana - Türk, Altay ve Moğol mitolojisinde Kartal Tanrıçadır. Burkut (Merküt, Markut, Mörküt, Börkit, Börköt, Bürgid) Ana olarak da anılır. Moğollar ise Bürgüd Ece veya Bürged Ece derler. Ayrıca Kartal Ana ve Sahalarda Hotoy Ene olarak da bilinir.
Özellikler
Şamanları yeryüzüne getirmiştir. Şaman olacak bir çocuğun ruhu bir kartal tarafından yutulur. Bu kartal güneşlik bir bölgeye göç eder. Bu çayırların ortasında kırmızı bir çam ile kara bir kayın vardır. Kartal yumurtasını bu ağaçlardan birinin tepesine bırakır. Bir süre sonra yumurta çatlar ve içinden bir çocuk çıkar, ağacın hemen altında bulunan bir beşiğe düşer. Buryatların ilk şamanı Bürked adını taşır. İstediği zaman rahatlıkla öbür dünyaya atlayabilir. Bazı Türk boyları kartaldan türediklerine inanırlar. İyi şamanlar kızıl çam üzerindeki kızıl yumurtadan, kötü olanlar ise kara kayın üzerindeki kara yumurtadan çıkarlar. Bu kartal tüm ömrü boyunca o şamanı korur ve yardımcı olur. Bu kuş o kadar büyüktür ki, ay onun sol kanadını, güneş de sol kanadını ancak kapatır. Sibirya inançlarına göre Tanrı insanlara yardım etmesi için kartalı göndermiştir. İnsanlar onun dilini anlamayınca da bir kartal Tanrının emriyle bir ağacın altında uyuyan kadını gebe bırakır ve onun çocuğu şaman olur. Bürküt (Merküt) kuşu şamana kendinden geçerek yaptığı yolculukta eşlik eder. Uğu/Üğü: Baykuş, Tomurtka/Toğurtak: Ağaçkakan, Laklağan/Laklagu: Leylek, Sandugaç/Sanduğaç: Bülbül, Toygar/Turgay: Tarlakuşu, Galu/Galagun: Kaz gibi diğer kuş türleri de söylence ve masallarda sık sık geçen canlılardır.
Bucu
Bucu, Türklerle komşu bazı sibirya kavimlerinde şamana öteki dünyaya yaptığı yolculuklarda yardımcı olduğuna inanılan efsanevi kuştur.
Etimoloji
(Bür/Mür) kökünden türemiştir. Örtmek anlamlarını içeren bürümek, bürgü kelimeleri ile aynı kökten türemiştir. Kartal demektir. Büreg sözcüğü Moğolcada karanlık demektir ve Bürkütler çoğu zaman siyah renkli olarak betimlenir. Kartal için kullanılan Karakuş tabiri bunun en güzel örneğidir. Bur (Burh) sözcüğüye bağlantısı da önemlidir. Bur, İyicil Ruh demektir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt, Türkiye, 2011 (OTRS: CC BY-SA 3.0)27 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Dış bağlantılar
- Türk Mitoloji Sözlüğü, Pınar Karaca 8 Mayıs 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Markut)
- Şamanizm[] (Kartal Ana)
| Türk mitolojisi ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Burkut Ana Turk Altay ve Mogol mitolojisinde Kartal Tanricadir Burkut Merkut Markut Morkut Borkit Borkot Burgid Ana olarak da anilir Mogollar ise Burgud Ece veya Burged Ece derler Ayrica Kartal Ana ve Sahalarda Hotoy Ene olarak da bilinir OzelliklerSamanlari yeryuzune getirmistir Saman olacak bir cocugun ruhu bir kartal tarafindan yutulur Bu kartal guneslik bir bolgeye goc eder Bu cayirlarin ortasinda kirmizi bir cam ile kara bir kayin vardir Kartal yumurtasini bu agaclardan birinin tepesine birakir Bir sure sonra yumurta catlar ve icinden bir cocuk cikar agacin hemen altinda bulunan bir besige duser Buryatlarin ilk samani Burked adini tasir Istedigi zaman rahatlikla obur dunyaya atlayabilir Bazi Turk boylari kartaldan turediklerine inanirlar Iyi samanlar kizil cam uzerindeki kizil yumurtadan kotu olanlar ise kara kayin uzerindeki kara yumurtadan cikarlar Bu kartal tum omru boyunca o samani korur ve yardimci olur Bu kus o kadar buyuktur ki ay onun sol kanadini gunes de sol kanadini ancak kapatir Sibirya inanclarina gore Tanri insanlara yardim etmesi icin kartali gondermistir Insanlar onun dilini anlamayinca da bir kartal Tanrinin emriyle bir agacin altinda uyuyan kadini gebe birakir ve onun cocugu saman olur Burkut Merkut kusu samana kendinden gecerek yaptigi yolculukta eslik eder Ugu Ugu Baykus Tomurtka Togurtak Agackakan Laklagan Laklagu Leylek Sandugac Sandugac Bulbul Toygar Turgay Tarlakusu Galu Galagun Kaz gibi diger kus turleri de soylence ve masallarda sik sik gecen canlilardir Bucu Bucu Turklerle komsu bazi sibirya kavimlerinde samana oteki dunyaya yaptigi yolculuklarda yardimci olduguna inanilan efsanevi kustur Etimoloji Bur Mur kokunden turemistir Ortmek anlamlarini iceren burumek burgu kelimeleri ile ayni kokten turemistir Kartal demektir Bureg sozcugu Mogolcada karanlik demektir ve Burkutler cogu zaman siyah renkli olarak betimlenir Kartal icin kullanilan Karakus tabiri bunun en guzel ornegidir Bur Burh sozcuguye baglantisi da onemlidir Bur Iyicil Ruh demektir Ayrica bakinizMerkutKaynakcaTurk Soylence Sozlugu Deniz Karakurt Turkiye 2011 OTRS CC BY SA 3 0 27 Aralik 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Dis baglantilarTurk Mitoloji Sozlugu Pinar Karaca 8 Mayis 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Markut Samanizm olu kirik baglanti Kartal Ana Turk mitolojisi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz