Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kemankeş Ali Paşa (ö. 3 Nisan 1624) I. Mustafa'nin ikinci kez padişahlığının son döneminde ve IV. Murad saltanatının devlet idaresinin annesi Kösem Sultan'ın elinde olduğu ilk dönemlerinde 30 Ağustos 1623 - 3 Nisan 1624 tarihleri arasında yedi ay dört gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır.
| Kemankeş Ali Paşa | |
|---|---|
| Osmanlı Sadrazamı | |
| Görev süresi 30 Ağustos 1623 - 3 Nisan 1624 | |
| Hükümdar | I. Mustafa IV. Murad |
| Yerine geldiği | Mere Hüseyin Paşa |
| Yerine gelen | Çerkes Mehmed Ali Paşa |
| Kişisel bilgiler | |
| Ölüm | 3 Nisan 1624 İstanbul |
Hayatı
Isparta civarlarında doğmuş Türk asıllıdır. Eğitimini Enderun'da yapmıştır. Saraydan çıkması vezirlik rütbesiyle beraber Bağdad Beylerbeyi görevi verilmesiyledir. Sonra Diyarbakır valiliği yapmıştır. Bu valilikten azledildikten sonra İstanbul'a dönmüş ve divanda dördüncü vezir olarak görev yapmaya devam etmiştir.
Eylül 1623'te I. Mustafa'nın ikinci padişahlık döneminde Mere Hüseyin Paşa'nın kendisine karşı çıkan ulema ve kapıkulu askerine karşı dengesiz davranışları yüzünden ortaya çıkan bir sipahi ayaklanmasında, isyancıların sadrazam konağına yürümeleri üzerine sadrazamın kaçması ve sadrazamlıktan ayrılmasından sonra sadrazam oldu. Yeni sadrazam olarak İstanbul'da olan keşmekeş ve I. Mustafa'nın dengesiz tutumları dolayısıyla ortaya çıkan sorunları halletmenin padişahın tahttan indirilmesi ile mümkün olacağı önerisini vezirler, Şeyhülislam Zekeriyazade Yahya Efendi gibi yüksek rütbeli ulema ve kapıkulu ocağı ağaları ile konuştu. Başkentte 1,5 yıldan beri asayiş temin edilememişti; Rumeli ve Anadolu'daki valiler merkez fermanlarına kulak asmamakta ve yarı özerk hareket etmekteydiler. Fakat yeni sultanın tahta çıkarılışı kapıkulu askerine verilecek 2-3 milyon altın değerinde cülus bahşişi için finansman temin etmesini gerekiyordu. I. Mustafa'nın annesi olan Valide Sultan oğlunun dengesizliği dolayısıyla bir padişahın yapması gereken bütün işleri yüklenip kendi yapmaktaydı. Ulemadan bir heyetin Valide Sultan'la görüşüp danışması ve ondan alacakları yanıtlara göre padişaha karşı alınacak tedbirler tavsiye etmeleri kabul edildi. Valide Sultan oğlunun tahttan indirilmesine aleyhtar olmakla beraber, ülkenin bulunduğu güç durumdan haberdar olduğu için "Hali sizce de malum" diye bir yanıt verdi. Ama oğlunun hal edildikten sonra öldürülmemesi için de güvence istedi. Devlet ricali I. Mustafa'nin halledilmesine karar verdi. Yapılan hazırlıklardan sonra 9 Eylül 1623'te I. Mustafa tahttan indirildi. 10 Eylül'de sabık padişah I. Mustafa eski kafes dairesine kapatıldı; annesi Eski Saray'a gönderildi ve 12 yaşında çocuk olan IV. Murat tahta geçirildi.
Bu padişah değişikliğinin ortaya çıkardığı cûlus akçesi ödemesi sorununu Kemankeş Kara Ali Paşa'nin çözmesi gerekti. 1617'den beridir 6 yılda 4 defa sultan cûlusu yapıldığı ve her seferinde kapıkulu askerine cülus akçesi ödenmesi gerektiği için Hazine tamtakırdı. Sadrazam Ocak ağalarıyla konuşarak onlara kapıkulu askerine cûlus akçesi verilmemesini kabul ettirdi ve Ocak ağalarının bu konuda sözlerini aldı. (Fakat sonradan bu sözden cayıp IV. Murat'ın ilk saltanat yıllarında problemler çıkardılar.)
Sadrazamın böylece istiklali arttı ve başına buyruk bir devlet yönetimi uygulamaya koyuldu. Kendine rakip olarak gördüğü eski sadrazamlar olan Damat Halil Paşa ile Gürcü Hadim Mehmed Paşa'ları ortadan kaldırmak için onların Anadolu'da isyancı olan Abaza Mehmet Paşa'yı desteklediklerini ileri sürdü. Tam buna dayanan icraata başlayacakken, Bağdat'ta hakimiyeti eline alan "Bekir Subaşı" olayı çıktı ve İran Bağdat'ı eline geçirdi. Fakat Sadrazam bu olayı ve sonucunu devlet ricalinden ve IV. Murat'a taht naibi olan Kösem Sultan'dan gizledi. I. Mustafa'nın halinde çok önemli rol oynayan ve sadrazamı gayet ince bir ifade ile rüşvet almaktan menetmek isteyen Şeyhülislam Zekariyazade Yahya Efendi'yi ise onun Mere Hüseyin Paşa ile ittifak yaparak Mustafa'nın halledilmesine engel olmakla suçlayıp onun şeyhülislamlıktan azledilmesini sağladı. Diğer taraftan rüşvet almakta ve irtikap yapmada çok ileri gittiği söylentileri İstanbul'a yaygın hale geldi.
Sonunda aleyhtarları bunları vesile göstererek taht naibi olan Kösem Sultan'ı sadrazamın azledilmesi gereğine inandırdılar. Onun oğlu IV. Murat'ı yönlendirmesi ile Sadrazam'ın azil edilmesine karar verildi. 3 Nisan 1624 günü Sadrazam Kemankeş Kara Ali Paşa saraya davet olundu. Orada sadrazamlıktan azledilerek boğulmak suretiyle idam edildi.
Cesedi Divanyolu üzerinde bulunan Eski Ali Paşa Camii mezarlığında gömülüdür.
Değerlendirme
Uzunçarşılı onu şöyle değerlendirir:
Kendisi vakarlı, işbilir bir hükûmet başkanı (idi)... kendisine rakip vezirleri birer bahane ile haps ve nfefi ve katlettirmek (istemişti)... irtikab ve irtişada pek ileri gitmişti.
Kaynakça
- ^ a b c d Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, (1954) Osmanlı Tarihi III. Cilt, 2. Kısım, XVI. Yüzyıl Ortalarından XVİİ. Yüzyıl Sonuna kadar), Ankara: Türk Tarih Kurumu (Altıncı Baskı 2011 ISBN 978-975-16-0010 say.387-391
- ^ Bazı kaynaklar Arnavut asıllı olduğunu belirtirler.
- ^ a b c Sakaoğlu, Necdet (1999), Bu Mülkün Sultanları, İstanbul:Oğlak Yayınları ISBN 975-3296 s.218, 224-225
Dış bağlantılar
- Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, (1954) Osmanlı Tarihi III. Cilt, 2. Kısım, XVI. Yüzyıl Ortalarından XVII. Yüzyıl Sonuna kadar), Ankara: Türk Tarih Kurumu (Altıncı Baskı 2011 ISBN 978-975-16-0010) say.387-391.
- Danişmend, İsmail Hâmi (1971), Osmanlı Devlet Erkânı, İstanbul:Türkiye Yayınevi.
- Tektaş, Nazım. (2009), Sadrâzamlar - Osmanlı'da İkinci Adam Saltanatı. İstanbul:Çatı Kitapları.
- Buz, Ayhan, (2009) Osmanlı Sadrazamları, İstanbul: Neden Kitap, ISBN978-975-254-278-5
| Siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Mere Hüseyin Paşa |  Osmanlı Sadrazamı 30 Ağustos 1623 - 3 Nisan 1624 | Sonra gelen: Çerkes Mehmed Ali Paşa |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kemankes Ali Pasa o 3 Nisan 1624 I Mustafa nin ikinci kez padisahliginin son doneminde ve IV Murad saltanatinin devlet idaresinin annesi Kosem Sultan in elinde oldugu ilk donemlerinde 30 Agustos 1623 3 Nisan 1624 tarihleri arasinda yedi ay dort gun sadrazamlik yapmis bir Osmanli devlet adamidir Kemankes Ali PasaOsmanli SadrazamiGorev suresi 30 Agustos 1623 3 Nisan 1624Hukumdar I Mustafa IV MuradYerine geldigi Mere Huseyin PasaYerine gelen Cerkes Mehmed Ali PasaKisisel bilgilerOlum 3 Nisan 1624 IstanbulHayatiIsparta civarlarinda dogmus Turk asillidir Egitimini Enderun da yapmistir Saraydan cikmasi vezirlik rutbesiyle beraber Bagdad Beylerbeyi gorevi verilmesiyledir Sonra Diyarbakir valiligi yapmistir Bu valilikten azledildikten sonra Istanbul a donmus ve divanda dorduncu vezir olarak gorev yapmaya devam etmistir Eylul 1623 te I Mustafa nin ikinci padisahlik doneminde Mere Huseyin Pasa nin kendisine karsi cikan ulema ve kapikulu askerine karsi dengesiz davranislari yuzunden ortaya cikan bir sipahi ayaklanmasinda isyancilarin sadrazam konagina yurumeleri uzerine sadrazamin kacmasi ve sadrazamliktan ayrilmasindan sonra sadrazam oldu Yeni sadrazam olarak Istanbul da olan kesmekes ve I Mustafa nin dengesiz tutumlari dolayisiyla ortaya cikan sorunlari halletmenin padisahin tahttan indirilmesi ile mumkun olacagi onerisini vezirler Seyhulislam Zekeriyazade Yahya Efendi gibi yuksek rutbeli ulema ve kapikulu ocagi agalari ile konustu Baskentte 1 5 yildan beri asayis temin edilememisti Rumeli ve Anadolu daki valiler merkez fermanlarina kulak asmamakta ve yari ozerk hareket etmekteydiler Fakat yeni sultanin tahta cikarilisi kapikulu askerine verilecek 2 3 milyon altin degerinde culus bahsisi icin finansman temin etmesini gerekiyordu I Mustafa nin annesi olan Valide Sultan oglunun dengesizligi dolayisiyla bir padisahin yapmasi gereken butun isleri yuklenip kendi yapmaktaydi Ulemadan bir heyetin Valide Sultan la gorusup danismasi ve ondan alacaklari yanitlara gore padisaha karsi alinacak tedbirler tavsiye etmeleri kabul edildi Valide Sultan oglunun tahttan indirilmesine aleyhtar olmakla beraber ulkenin bulundugu guc durumdan haberdar oldugu icin Hali sizce de malum diye bir yanit verdi Ama oglunun hal edildikten sonra oldurulmemesi icin de guvence istedi Devlet ricali I Mustafa nin halledilmesine karar verdi Yapilan hazirliklardan sonra 9 Eylul 1623 te I Mustafa tahttan indirildi 10 Eylul de sabik padisah I Mustafa eski kafes dairesine kapatildi annesi Eski Saray a gonderildi ve 12 yasinda cocuk olan IV Murat tahta gecirildi Bu padisah degisikliginin ortaya cikardigi culus akcesi odemesi sorununu Kemankes Kara Ali Pasa nin cozmesi gerekti 1617 den beridir 6 yilda 4 defa sultan culusu yapildigi ve her seferinde kapikulu askerine culus akcesi odenmesi gerektigi icin Hazine tamtakirdi Sadrazam Ocak agalariyla konusarak onlara kapikulu askerine culus akcesi verilmemesini kabul ettirdi ve Ocak agalarinin bu konuda sozlerini aldi Fakat sonradan bu sozden cayip IV Murat in ilk saltanat yillarinda problemler cikardilar Sadrazamin boylece istiklali artti ve basina buyruk bir devlet yonetimi uygulamaya koyuldu Kendine rakip olarak gordugu eski sadrazamlar olan Damat Halil Pasa ile Gurcu Hadim Mehmed Pasa lari ortadan kaldirmak icin onlarin Anadolu da isyanci olan Abaza Mehmet Pasa yi desteklediklerini ileri surdu Tam buna dayanan icraata baslayacakken Bagdat ta hakimiyeti eline alan Bekir Subasi olayi cikti ve Iran Bagdat i eline gecirdi Fakat Sadrazam bu olayi ve sonucunu devlet ricalinden ve IV Murat a taht naibi olan Kosem Sultan dan gizledi I Mustafa nin halinde cok onemli rol oynayan ve sadrazami gayet ince bir ifade ile rusvet almaktan menetmek isteyen Seyhulislam Zekariyazade Yahya Efendi yi ise onun Mere Huseyin Pasa ile ittifak yaparak Mustafa nin halledilmesine engel olmakla suclayip onun seyhulislamliktan azledilmesini sagladi Diger taraftan rusvet almakta ve irtikap yapmada cok ileri gittigi soylentileri Istanbul a yaygin hale geldi Sonunda aleyhtarlari bunlari vesile gostererek taht naibi olan Kosem Sultan i sadrazamin azledilmesi geregine inandirdilar Onun oglu IV Murat i yonlendirmesi ile Sadrazam in azil edilmesine karar verildi 3 Nisan 1624 gunu Sadrazam Kemankes Kara Ali Pasa saraya davet olundu Orada sadrazamliktan azledilerek bogulmak suretiyle idam edildi Cesedi Divanyolu uzerinde bulunan Eski Ali Pasa Camii mezarliginda gomuludur DegerlendirmeUzuncarsili onu soyle degerlendirir Kendisi vakarli isbilir bir hukumet baskani idi kendisine rakip vezirleri birer bahane ile haps ve nfefi ve katlettirmek istemisti irtikab ve irtisada pek ileri gitmisti Kaynakca a b c d Uzuncarsili Ismail Hakki 1954 Osmanli Tarihi III Cilt 2 Kisim XVI Yuzyil Ortalarindan XVII Yuzyil Sonuna kadar Ankara Turk Tarih Kurumu Altinci Baski 2011 ISBN 978 975 16 0010 say 387 391 Bazi kaynaklar Arnavut asilli oldugunu belirtirler a b c Sakaoglu Necdet 1999 Bu Mulkun Sultanlari Istanbul Oglak Yayinlari ISBN 975 3296 s 218 224 225Dis baglantilarUzuncarsili Ismail Hakki 1954 Osmanli Tarihi III Cilt 2 Kisim XVI Yuzyil Ortalarindan XVII Yuzyil Sonuna kadar Ankara Turk Tarih Kurumu Altinci Baski 2011 ISBN 978 975 16 0010 say 387 391 Danismend Ismail Hami 1971 Osmanli Devlet Erkani Istanbul Turkiye Yayinevi Tektas Nazim 2009 Sadrazamlar Osmanli da Ikinci Adam Saltanati Istanbul Cati Kitaplari ISBN 9789758845000 Buz Ayhan 2009 Osmanli Sadrazamlari Istanbul Neden Kitap ISBN978 975 254 278 5Siyasi goreviOnce gelen Mere Huseyin Pasa Osmanli Sadrazami 30 Agustos 1623 3 Nisan 1624 Sonra gelen Cerkes Mehmed Ali Pasa