şövalye Demir Haçı Almanca Ritterkreuz des Eisernen Kreuzes veya daha çok bilinen adıyla şövalye Haçı Almanca

Şövalye Demir Haçı (Almanca: Ritterkreuz des Eisernen Kreuzes) veya daha çok bilinen adıyla Şövalye Haçı (Almanca: Ritterkreuz), diğer varyantları ile Nazi Almanyası'nın II. Dünya Savaşı sırasında askerî ve yarı askerî personeline verdiği en üst ödüldü. Şövalye Haçı; savaşta askerlerine başarılı bir şekilde liderlik yapan üst düzey bir komutandan, askerî alanda gösterdiği tek bir cesaret eylemi için düşük rütbeli bir askere kadar, çeşitli nedenler ile ve tüm rütbelere veriliyordu. 30 Eylül 1939'daki ilk sunum ile 17 Haziran 1945'teki son verilme arasında toplam 7.321 farklı ödüllendirme yapıldı. Bu sayı, 'nin (Association of Knight's Cross Recipients; AKCR) kabul ettiği ödüllendirmelere dayalıdır. Ödül, Wehrmacht komutası altındaki üç kuvvetin (Kara Kuvvetleri: Heer, Deniz Kuvvetleri: Kriegsmarine ve Hava Kuvvetleri: Luftwaffe) yanında Waffen-SS, Reichsarbeitsdienst (RAD, Reich İşgücü Hizmeti) ve Volkssturm (Yurt Muhafızları) üyelerine verildi. Buna ek olarak Üçüncü Reich'in müttefiklerinin askerî kuvvetlerinde de 43 Şövalye Haçı sahibi vardı.

Bu maddedeki sahipler Walther-Peer Fellgiebel'in Die Träger des Ritterkreuzes des Eisernen Kreuzes 1939–1945 (Şövalye Demir Haçı'nın Taşıyıcıları 1939-1945) kitabının 1986 yılı baskısında listelenmiştir. Fellgiebel, AKCR'nin eski başkanı ve emir komisyonunun başıydı. Bu kitabın 1996'da yayımlanan ikinci baskısı, bu orijinal olarak listelenen sahiplerden 11'ini listeden kaldıran bir ek ile yayımlandı. Yazar Veit Scherzer, listelenen bu sahiplerin 193'ünün doğruluğu hakkında şüphe duyduğunu belirtti. Bu şüpheli sahiplerin çoğu, II. Dünya Savaşı'nın gidişatının Almanya için kötüleştiği, dolayısıyla da bazı sahip adaylarının onay süreçlerinin tamamlanamayıp çeşitli aşamalarda askıya alındığı 1945 yılında ödüle aday gösterilmişti.

Burada listelenenler, soyadı "A" ile başlayan, Wehrmacht ve Waffen-SS' içerisindeki 118 Şövalye Haçı sahibidir. Fellgiebel'in kendisi bu sahiplerden birisini daha sonra listesinden çıkardı ve Scherzer üçünün doğruluğuna dair şüphelerini belirtti. Sahipler soyadlarına göre alfabetik olarak sıralanmıştır. Belirtilen rütbe, sahibin Şövalye Haçı ile ödüllendirildiği andaki rütbesidir.

Arka plan

Şövalye Haçı ve daha üst sınıfları dört farklı yasa ile tesis edilmişti. Bu yasaların ilki olan 1 Eylül 1939'daki Reichsgesetzblatt I S. 1573, Demir Haç (Eisernes Kreuz), Şövalye Haçı ve 'ı (Großkreuz des Eisernen Kreuzes) kurdu. Yasanın ikinci maddesi, bir askere üst bir sınıf ödül verilmeden önce altındaki tüm sınıfların da verilmesini zorunlu kıldı. Savaş ilerledikçe Şövalye Haçı ile ödüllendirilen askerlerin bazıları gösterdikleri daha üstün çabalar nedeniyle kendilerini diğer sahiplerden ayrı görmeye başladı ve böylece Şövalye Haçı'nın üst bir sınıfı olan Meşe Yaprağı ilaveli Şövalye Haçı (Ritterkreuz des Eisernen Kreuzes mit Eichenlaub) kuruldu. Yaygın olarak Meşe Yaprağı olarak anılan sınıf, 3 Haziran 1940'taki Reichsgesetzblatt I S. 849 yasası üzerine kurulmuştu. 1941'de Şövalye Haçı'nın iki üst sınıfı daha kuruldu. 28 Eylül 1941'deki Reichsgesetzblatt I S. 613 yasası ile Meşe Yaprağı ve Kılıç ilaveli Şövalye Haçı (Ritterkreuz des Eisernen Kreuzes mit Eichenlaub und Schwertern) ve Meşe Yaprağı, Kılıç ve Elmas ilaveli Şövalye Haçı (Ritterkreuz des Eisernen Kreuzes mit Eichenlaub, Schwertern und Brillanten) tanıtıldı. 1944'ün sonlarına doğru ise, 29 Aralık 1944'teki Reichsgesetzblatt 1945 I S. 11 yasası ile kurulmuş olan Altın Meşe Yaprağı, Kılıç ve Elmas ilaveli Şövalye Haçı (Ritterkreuz des Eisernen Kreuzes mit goldenem Eichenlaub, Schwertern und Brillanten), Şövalye Haçı'nın son ve en üst sınıfı oldu.

Sahipleri

Oberkommando der Wehrmacht (Silahlı Kuvvetler Yüksek Kumandanlığı); Heer (kara kuvvetleri), Kriegsmarine (deniz kuvvetleri), Luftwaffe (hava kuvvetleri) ve Waffen-SS için ayrı Şövalye Haçı sahipleri listeleri tuttu. Bu listelerin her birinde, her sahibe benzersiz bir sıra numarası atanıyordu. Bu numaralandırma paradigması, Şövalye Haçı'nın her sınıf için ayrı bir listeye sahip olan daha üst sınıfları için de kullanıldı. Soyadı "A" ile başlayan ve Şövalye Haçı ile ödüllendirilen 118 askerin arasında, 9 asker daha sonra Meşe Yaprağı ilaveli Şövalye Haçı ile de ödüllendirildi ve 11 askere yapılan ödüllendirilmeler, ölümünden sonra anısına yapıldı. Ödüllerin 79'unu Heer, 2'sini Kriegsmarine, 26'sını Luftwaffe ve 11'ini Waffen-SS üyeleri aldı.

      Yeşil renk ve + (artı), kişinin Şövalye Haçı'nın daha yüksek bir seviyesiyle de ödüllendirildiğini gösterir.
      Mor renk ve * (asterisk), kişiye Şövalye Haçı'nın ölümden sonra verildiğini gösterir.
      Sarı renk ve ! (ünlem işareti), yazar Walther-Peer Fellgiebel'in kişinin Şövalye Haçı sahipliğinin doğruluğu veya resmiyeti hakkında şüphe duyduğunu gösterir.
      Turuncu renk ve ? (soru işareti), yazar Veit Scherzer'in kişinin Şövalye Haçı sahipliğinin doğruluğu veya resmiyeti hakkında şüphe duyduğunu gösterir.

Adı	Hizmeti	Rütbesi	Rolü ve birliği	Ödüllendirilme tarihi	Notlar	Görsel
Abel, Adolf	Heer	Major	I./ komutanı	23 Eylül 1943	—	—
Abel, JosefJosef Abel	Heer		7./ müfreze lideri	23 Kasım 1941	—	—
Abele, ArnulfArnulf Abele	Heer	Hauptmann	I./ komutanı	12 Şubat 1944	—	—
Abraham, ErichErich Abraham+	Heer	Oberst	komutanı	13 Kasım 1942	26 Haziran 1944'te 516. Meşe Yaprağı ilaveli Şövalye Haçı ile ödüllendirildi.	—
Abraham, ErichErich Abraham	Heer	Rezervlerin Leutnant'ı	2./ lideri	20 Ocak 1944*	8 Aralık 1943'te çatışmada öldü.	—
Abrahamczik, RudolfRudolf Abrahamczik	Luftwaffe		14./ Staffelkapitän'ı	29 Şubat 1944	—	—
Abratis, HerbertHerbert Abratis	Luftwaffe	Hauptmann	II./ lideri	24 Ekim 1944	—
Achilles, AlbrechtAlbrecht Achilles	Kriegsmarine		'in komutanı	16 Ocak 1943	—	—
Ackermann, GeorgGeorg Ackermann	Luftwaffe		5./Staffelkapitän'ı ve teknik memur	28 Şubat 1945	—	—
Adam, HelmutHelmut Adam	Heer		3./192. Sturmgeschütz Tümeni şefi	21 Kasım 1941	—	—
Adam, PaulPaul Adam	Heer	Rezervlerin Major'u	lideri	18 Nisan 1943	—	—
Adam, Wilhelm	Heer	Oberst	Armeeoberkommando 6 (6. Ordu Başkomutanlığı) yaveri	17 Aralık 1942	—	—
Adamowitsch, FelixFelix Adamowitsch	Heer	Hauptmann	3./904. Sturmgeschütz Tugayı şefi	20 Ekim 1944	—	—
Ādamsons, MiervaldisMiervaldis Ādamsons	Waffen-SS	SS-Untersturmführer	6./ şefi	25 Ocak 1945	—	—
Ademeit, HorstHorst Ademeit+	Luftwaffe		I./54. Jagdgeschwader pilotu	16 Nisan 1943	2 Mart 1944'te 414. Meşe Yaprağı ilaveli Şövalye Haçı ile ödüllendirildi.	—
Adolff, PaulPaul Adolff	Luftwaffe	Rezervlerin Hauptmann'ı	lideri	26 Mart 1944*	17 Temmuz 1943'te çatışmada öldü.	—
Adolph, Walter	Luftwaffe	Hauptmann	II./ Gruppenkommandeur'u	13 Kasım 1940	—	—
Adrario, FriedrichFriedrich Adrario	Heer	Hauptmann	lideri	26 Aralık 1944	—	—
Adrian, Josef-HubertJosef-Hubert Adrian	Heer		6./ lideri	28 Mart 1945	—	—
Aechtner, FritzFritz Aechtner	Luftwaffe		1./5. Nahaufklarungsgruppe pilotu ve gözcüsü	20 Aralık 1944	—	—
Afheldt, Eckart	Heer		II./2. Jäger Alayı Brandenburg lideri	17 Mart 1945	—	—
Aghta, EgonEgon Aghta+	Heer	Rezervlerin 'u	3. Luftgaukommando Berlin'de bir bomba imha komando birliğinin lideri	3 Şubat 1945	12 Mart 1945'te 778. Meşe Yaprağı ilaveli Şövalye Haçı ile ödüllendirildi.	—
Ahnert, Heinrich-WilhelmHeinrich-Wilhelm Ahnert	Luftwaffe		I./ pilotu	23 Ağustos 1942*	23 Ağustos 1942'te çatışmada öldü.	—
Ahrens, AlbertAlbert Ahrens	Heer		3./ müfreze lideri	25 Temmuz 1943	—	—
Ahrens, HinrichHinrich Ahrens	Heer		13./ tüfek komutanı	9 Ocak 1945	—	—
Ahrens, WilhelmWilhelm Ahrens	Heer	Hauptmann	III.(Jäger)/ komutanı	4 Mayıs 1944	—	—
Aigen, ReinhardReinhard Aigen	Luftwaffe		7./ tamircisi	9 Haziran 1944*	19 Eylül 1943'te çatışmada öldü.	—
Alber, HermannHermann Alber	Waffen-SS	SS-Sturmmann	9./ habercisi	16 Aralık 1944*	2 Ağustos 1944'te çatışmada öldü.	—
Alber, RobertRobert Alber	Heer	Rezervlerin Hauptmann'ı	I./201. Panzer Alayı lideri	7 Eylül 1943	—	—
Albers, Hans-WilhelmHans-Wilhelm Albers	Heer	Hauptmann	I./ komutanı	10 Mayıs 1943	—	—
Albert, WilhelmWilhelm Albert	Heer	Rezervlerin Hauptmann'u	şefi	14 Şubat 1945	—	—
Alberts, OttoOtto Alberts	Heer	Rezervlerin Oberst'i	komutanı	10 Aralık 1943	10 Aralık 1943'te yaralarından öldü.	—
Albrecht, EgonEgon Albrecht	Luftwaffe		9./ Staffelkapitän'ı	22 Mayıs 1943	—
Albrecht, Fritz	Heer	Oberst	Magdeburg'u savunan bir 'nin lideri	19 Nisan 1945	—	—
Albrecht, KurtKurt Albrecht	Heer	Oberst	komutanı	3 Kasım 1944	—	—
Albrecht, KurtKurt Albrecht	Heer	Rezervlerin Oberst'i	komutanı	28 Şubat 1945	—	—
Albrecht, OskarOskar Albrecht	Heer		14. (Jäger)/ Geschützführer'i	24 Temmuz 1941	—	—
Albrecht, Willy?	Heer	Rezervlerin Hauptmann'ı	I./ Alayı komutanı	9 Mayıs 1945	—	—
Albust, RudolfRudolf Albust	Heer		2./ Richtschütze'si	19 Aralık 1943	—	—
Alex, ErnstErnst Alex	Heer		1./243. Sturmgeschütz Tümeni müfreze lideri	1 Ağustos 1941	—	—
Allersmeier, HeinzHeinz Allersmeier	Heer	Rezervlerin Major'u	lideri	9 Aralık 1944	—	—
Allmacher, FriedrichFriedrich Allmacher	Heer	Rezervlerin Hauptmann'ı	III./ komutanı	7 Mart 1944	—	—
Allmendinger, KarlKarl Allmendinger+	Heer	Generalmajor	komutanı	17 Temmuz 1941	13 Aralık 1942'de 153. Meşe Yaprağı ilaveli Şövalye Haçı ile ödüllendirildi.	—
Alm, KarlKarl Alm	Heer	Hauptmann	II./ lideri	12 Ağustos 1944	—	—
Alpers, FriedrichFriedrich Alpers	Luftwaffe	Major	4. Fernaufklärungsgruppe komutanı	14 Ekim 1942	—	—
Altacher, EduardEduard Altacher	Heer	Hauptmann	II./ lideri	18 Kasım 1944	—	—
Altermann, Karl-HeinzKarl-Heinz Altermann	Heer		1./ şefi	4 Ekim 1944	—	—
Altmann, GustavGustav Altmann	Luftwaffe		'daki Stahl Stumgruppe'si lideri	12 Mayıs 1940	—	—
Altstadt, RudolfRudolf Altstadt	Heer	Rezervlerin Hauptmann'ı	I./ komutanı	14 Mayıs 1944	—	—
Alvermann, GustavGustav Alvermann	Heer	Rezervlerin Hauptmann'ı	10./ şefi	26 Mayıs 1940	—	—
Amann, HerbertHerbert Amann	Heer		1./905. Sturmgeschütz Alayı şefi	10 Şubat 1944*	12 Ocak 1944'te yaralarından öldü.	—
Amann, PaulPaul Amann	Luftwaffe		3./ General Wever gözcüsü	12 Mart 1945	—	—
Ambrosius, LotharLothar Ambrosius	Heer	Oberst	lideri	24 Ocak 1944	—	—
Ameiser, AntonAnton Ameiser	Waffen-SS	Rezervlerin SS-Sturmbannführer'ü	lideri	1 Kasım 1944	—	—
Amelung, GünterGünter Amelung	Heer	Rezervlerin 'ı	5./123. Schnelle Alayı lideri	15 Ocak 1943	—	—
Amelung, Heinz-GünterHeinz-Günter Amelung	Luftwaffe	Hauptmann	5./ Staffelkapitän'ı	15 Temmuz 1942	—	—
Amerkamp, SiegfriedSiegfried Amerkamp	Heer		Sturmkompanie/459. Grenadier Alayı makineli tüfek nişancısı ve lider yardımcısı	22 Kasım 1943	—	—
Amling, FritzFritz Amling	Heer		3./202. Sturmgeschütz Alayı müfreze lideri	11 Aralık 1942	—	—
Ammann, FranzFranz Ammann	Heer	Rezervlerin 'ı	5./ lideri	23 Ağustos 1943	—	—
Ammer, HermannHermann Ammer	Heer	Rezervlerin 'ı	II./ lideri	12 Ekim 1943	—	—
Amsberg, Joachim vonJoachim von Amsberg?	Heer	Oberst	Alayı komutanı	9 Mayıs 1945	—	—
Ancāns, RobertsRoberts Ancāns	Waffen-SS	Waffen-Untersturmführer	lideri	25 Ocak 1945	—	—
Anders, Carl	Heer	Oberst	484. Grenadier Alayı komutanı	4 Mayıs 1944	—	—
Anders, FriedrichFriedrich Anders	Heer		3./ müfreze lideri	14 Ağustos 1943	—	—
Anders, RichardRichard Anders	Luftwaffe		11.(H)/12. Nahaufklärungs-Gruppe pilotu	27 Temmuz 1944	—	—
Andersen, Kurt	Luftwaffe	Oberst	153. Flak Alayı komutanı	23 Aralık 1942	—	—
Anding, FriedrichFriedrich Anding	Heer		emir subayı	8 Mayıs 1945	—	—
Andorfer, AntonAnton Andorfer	Luftwaffe		2./ Staffelführer'i	26 Mart 1944	—	—
Andreae, WolfWolf Andreae	Heer	Oberst	71. Werfer Alayı komutanı	24 Haziran 1944	—	—
Andree, HarryHarry Andree	Heer	Major	I./ komutanı	4 Mayıs 1944	—	—
Andres, ErnstErnst Andres	Luftwaffe		Stabsstaffel/ pilotu	20 Nisan 1944	—	—
Andres, HansHans Andres	Heer		2./128. Panzergrenadier Alayı 1. makineli tüfek nişancısı	4 Mayıs 1944*	25 Mart 1944'te yaralarından öldü.	—
Angel, OttoOtto Angel	Heer	Rezervlerin 'i	6. Panzer-Jäger Tümeni müfreze lideri	15 Mart 1945	—	—
Angelis, Maximilian deMaximilian de Angelis+	Heer	Generalleutnant	komutanı	9 Şubat 1942	12 Kasım 1943'te 323. Meşe Yaprağı ilaveli Şövalye Haçı ile ödüllendirildi.	—
Angelmaier, HeinzHeinz Angelmaier	Heer	Rezervlerin Hauptmann'ı	279. Sturmgeschütz Tugayı lideri	18 Şubat 1945	—	—
Angern, Günther	Heer	Oberst	11. Schützen Tugayı komutanı	5 Ağustos 1940	—	—
Angerstein, Karl	Luftwaffe	Oberst	Geschwaderkommodore'si	2 Kasım 1940	—	—
Anhalt, GüntherGünther Anhalt	Waffen-SS	'nin SS-Standartenführer'i ve Oberst'i	komutanı	12 Ağustos 1944	—	—
Anhalt, WilhelmWilhelm Anhalt	Kriegsmarine		4. Räumbootflottille şefi	3 Temmuz 1944	—	—
Anneken, UdoUdo Anneken	Heer	Rezervlerin 'ı	1./83. Füsilier Taburu lideri	9 Haziran 1944	—	—
Ansons, ŽanisŽanis Ansons	Waffen-SS	Waffen-Hauptscharführer	3./ müfreze lideri	16 Ocak 1945	—	—
Anton, Werner	Luftwaffe	Generalmajor	6. Flak Alayı (motorize) komutanı	11 Haziran 1944	—	—
Antrup, Wilhelm+	Luftwaffe	Hauptmann	5./ Staffelkapitän'ı	13 Kasım 1942	18 Kasım 1944'te 655. Meşe Yaprağı ilaveli Şövalye Haçı ile ödüllendirildi.	—
Apell, Wilhelm von	Heer	Generalmajor	komutanı	14 Mayıs 1941	—	—
Apelt, FedorFedor Apelt	Heer	Oberst	komutanı	8 Şubat 1944	—	—
Aperāts, KārlisKārlis Aperāts	Waffen-SS	Waffen-Obersturmbannführer	komutanı	21 Eylül 1944	—
Apitz, WillyWilly Apitz	Heer		10./ radyo operatörü	1 Ocak 1944	—	—
Apitzsch, Karl-ArthurKarl-Arthur Apitzsch	Heer		4./3. Topçu Alayı (motorize) Vorgeschobener Beobachter'i	4 Kasım 1943*	1943'te bir Sovyet savaş esiri kampında öldü.	—
Arendt, KurtKurt Arendt	Heer	Hauptmann	5. Panzer Tümeni komutanı	24 Şubat 1945*	9 Ocak 1945'te çatışmada öldü.	—
Arendt, VeltenVelten Arendt	Heer	Hauptmann	I./ lideri	28 Mart 1945	—	—
Arent, PeterPeter Arent!	Luftwaffe		Stabskompanie/5. Fallschirmjäger Taburu müfreze lideri	4 Aralık 1942*	3 Aralık 1942'de çatışmada öldü.
Arentschildt, Alexander von	Heer	Hauptmann	2./ şefi	5 Ağustos 1940	—	—
Armberger, JosefJosef Armberger	Waffen-SS	SS-Obersturmführer	8./ şefi	31 Ekim 1944*	20 Ağustos 1944'te çatışmada öldü.	—
Arndt, FritzFritz Arndt+	Heer		Stabskompanie/ makineli tüfek nişancısı	31 Mart 1943	9 Aralık 1944'te 678. Meşe Yaprağı ilaveli Şövalye Haçı ile ödüllendirildi.	—
Arndt, JohannesJohannes Arndt	Heer	Oberstleutnant	komutanı	23 Şubat 1944	—	—
Arndt, Karl+	Heer	Oberst	komutanı	23 Ocak 1942	1 Şubat 1945'te 719. Meşe Yaprağı ilaveli Şövalye Haçı ile ödüllendirildi.	—
Arnim, Hans-Jürgen vonHans-Jürgen von Arnim	Heer	Generalleutnant	komutanı	4 Eylül 1941	—
Arning, KarlKarl Arning	Heer	Oberst	komutanı	11 Ekim 1943	—	—
Arnold, FriedrichFriedrich Arnold	Heer	Rezervlerin 'ı	2./237. Sturmgeschütz Alayı müfreze lideri	16 Kasım 1943	—	—
Arpke, HelmutHelmut Arpke	Luftwaffe	Feldwebel	'daki Stahl Stumgruppe'si üyesi	13 Mayıs 1940	—
Ascher, DietrichDietrich Ascher	Heer	Rezervlerin 'ı	2./259. Sturmgeschütz Tümeni müfreze lideri	28 Şubat 1945	—	—
Ascherfeld, WilliWilli Ascherfeld	Heer	Rezervlerin Hauptmann'ı	II./ komutanı	14 Şubat 1945	—	—
Assmann, AloisAlois Assmann	Heer		1./ Richtschütze'si	18 Eylül 1942	—	—
Assmann, Walter	Heer	Generalmajor	komutanı	10 Şubat 1945	—
Attenberger, Franz-XaverFranz-Xaver Attenberger	Heer		3./ sürücü	21 Ocak 1945	—	—
Audenrieth, GeorgGeorg Audenrieth	Heer		3./ lideri	10 Şubat 1945	—	—
Audorff, PaulPaul Audorff	Heer	Oberstleutnant	komutanı	13 Mayıs 1943	—	—
Auer, KarlKarl Auer	Waffen-SS	SS-Hauptsturmführer	I./ lideri	31 Ekim 1944	—	—
Auert, HeinzHeinz Auert	Heer	Rezervlerin 'ı	2./ lideri	28 Şubat 1945	—	—
Augenstein, Hans-Heinz	Luftwaffe		7./1. Nachtjagdgeschwader Staffelkapitän'ı	9 Haziran 1944	—	—
Augsberger, Franz	Waffen-SS	Waffen-SS'in SS-Brigadeführer'i ve Generalmajor'u	komutanı	8 Mart 1945	—	—
Aulock, Andreas von+	Heer	Oberst	komutanı	6 Kasım 1943	16 Ağustos 1944'te 511. Meşe Yaprağı ilaveli Şövalye Haçı ile ödüllendirildi.	—
Austen, HansHans Austen	Heer	Hauptmann	II./ komutanı	5 Aralık 1943	—	—
Austermann, JohannesJohannes Austermann	Heer	Major	II./ komutanı	10 Şubat 1945	—	—
Ax, AdolfAdolf Ax?	Waffen-SS	SS-Oberführer	lideri	9 Mayıs 1945	—	—
Axthammer, ErichErich Axthammer	Luftwaffe	Feldwebel	Stabsstaffel/ pilotu	28 Nisan 1945	—	—
Axthelm, Walther vonWalther von Axthelm	Luftwaffe	Generalmajor	I. Flak Alayı komutanı	4 Eylül 1941	—
Axtmann, FritzFritz Axtmann	Heer		7./ bölük lideri	25 Ağustos 1941	—	—

Notlar

^ Devlet başkanı (Staatsoberhaupt) ve Silahlı Kuvvetler Yüksek Kumandanı olarak Hitler'in halefi olan Großadmiral ve Almanya cumhurbaşkanı Karl Dönitz, 11 Mayıs 1945'ten itibaren tüm terfilerin ve ödüllendirilmelerin durdurulmasını emretti. Bu sebeple, rezervler içerisinde bir olan Georg-Wolfgang Feller'e 17 Haziran 1945'te verilen son Şövalye Haçı, de jure değil bir de facto ödüllendirilmedir.
^ Luftwaffe, Heer, Kriegsmarine ve Waffen-SS tarafından kullanılan farklı adlandırma şablonlarının açıklamaları için bknz.
^ ^a ^b Scherzer'e göre rezervlerin 'ı ve Staffelkapitän'ı ve 'ı teknik memuru
^ Scherzer'e göre 1./3. Nahaufklarungsgruppe pilotu ve gözcüsü.
^ Parantez içindeki W eki, kişinin bir Feuerwerker (piroteknisyen) olduğunu ifade eder.
^ Scherzer'e göre 3./.
^ Scherzer'e göre soyadı Albrecht-Lemke.
^ Scherzer'e göre 6./ Staffelkapitän'ı.
^ 'nde ödüllendirilmeye dair bir kanıt bulunmamaktadır. Willy Albrecht'in ödülü Şövalye Haçı Sahipleri Derneği tarafından asla onaylanmadı. Hangi kanıtların var olduğu ve onu kimin bir Şövalye Haçı sahibi olarak kabul ettiği bilinmiyor.
^ Scherzer'e göre 81. Feldersatz Taburu lideri.
^ Scherzer'e göre rezervlerin Major'u.
^ ^a ^b Scherzer'e göre gerçek isim ve ödülü aldığındaki rütbesi 3./ 'i, pilotu ve gözcüsü.
^ Scherzer'e göre 24 Kasım 1943.
^ Askerin adaylığı, Joachim von Amsberg altındaki komutanlarının adaylığı onaylamaması nedeniyle 9 Mayıs 1945'te Außenstelle'sinin komutanı Oberst Goecke tarafından reddedildi. Şövalye Haçı Sahipleri Derneği (AKCR) emir komisyonu 1981'de vakayı inceledi ve şu kararı verdi: "Şövalye Haçı: Evet, 6 Mayıs 1945". Ödüllendirilme tarihi daha sonra Fellgiebel tarafından 9 Mayıs 1945 olarak düzeltildi. Von Amsberg daha sonra AKCR'nin bir üyesi oldu.
^ Scherzer'e göre Divisionskampfschule'si lideri.
^ Scherzer'e före 12./11. (H) Nahaufklärungs-Staffel'de pilot
^ Scherzer'e göre 21 Aralık 1942'de.
^ Scherzer'e göre 8./ Staffelkapitän'ı.
^ Scherzer'e göre rezervlerin Unteroffizier'i değil normal bir Unteroffizier.
^ Scherzer'e göre 3./44. (6. Letonya) SS Waffen Grenadier Alayı müfreze lideri
^ Scherzer'e göre 9 Haziran 1944.
^ Scherzer'e göre rezervlerin Hauptmann'ı.
^ Fellgiebel'e göre, Peter Arent bir sebep sunulmadan listeden çıkarıldı.
^ Adolf Ax'ın adaylığında gözden geçirildiği veya kabul edildiği konusunda bir işaret yoktur, bir giriş tarihi bile yazılmamıştır. Aday listesi talebin 28 Nisan 1945'te yapıldığını ifade eder. Adaylık, tarafından 5092 sıra no ile kaydedilmiştir. Verliehene Ritterkreuze (Ödüllendirilmiş Şövalye Haçları) kitabına göre, adaylık 25 Nisan 1945'te Ordu Kurmaylığı Ofisi'ne iletildi. Bu Şövalye Haçı'nın verildiğine dair hiçbir kanıt bulunmamaktadır. Şövalye Haçı Sahipleri Derneği (AKCR) emir komisyonu 1981'de vakayı inceledi ve şu kararı verdi: "Şövalye Haçı: Evet, 9 Mayıs 1945". Ax daha sonra AKCR'nin bir üyesi oldu.

Kaynakça

Özel

^ Williamson & Bujeiro 2004, ss. 3-4.
^ Fellgiebel 2000, s. 4.
^ Fellgiebel 2000, ss. 113-460, 483, 485-487, 492, 494, 498-499, 501, 503, 509.
^ Scherzer 2007, ss. 117-186.
^ ^a ^b Fellgiebel 2000, ss. 113-118.
^ ^a ^b Fellgiebel 2000, s. 483.
^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Scherzer 2007, s. 117.
^ . ALEX Österreichische Nationalbibliothek (Almanca). Reichsministerium des Inneren (İçişleri Bakanlığı). 31 Mart 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2008.
^ . ALEX Österreichische Nationalbibliothek (Almanca). Reichsministerium des Inneren (İçişleri Bakanlığı). 31 Mart 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2008.
^ . ALEX Österreichische Nationalbibliothek (Almanca). Reichsministerium des Inneren (İçişleri Bakanlığı). 31 Mart 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2008.
^ . ALEX Österreichische Nationalbibliothek (Almanca). Reichsministerium des Inneren (İçişleri Bakanlığı). 31 Mart 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2008.
^ Fellgiebel 2000, s. 112.
^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v ^w ^x ^y ^z ^aa ^ab ^ac ^ad ^ae ^af ^ag ^ah Scherzer 2007, s. 187.
^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p Fellgiebel 2000, s. 113.
^ Fellgiebel 2000, ss. 113, 492.
^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v ^w ^x ^y ^z ^aa ^ab ^ac ^ad ^ae ^af ^ag ^ah ^ai ^aj ^ak ^al ^am Scherzer 2007, s. 188.
^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v Fellgiebel 2000, s. 114.
^ Fellgiebel 2000, s. 29.
^ ^a ^b ^c Fellgiebel 2000, ss. 114, 482.
^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v ^w ^x ^y ^z ^aa ^ab ^ac ^ad ^ae ^af ^ag ^ah ^ai ^aj ^ak ^al Scherzer 2007, s. 189.
^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v ^w ^x ^y ^z ^aa ^ab ^ac ^ad ^ae ^af ^ag ^ah ^ai ^aj ^ak Scherzer 2007, s. 190.
^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q Scherzer 2000, s. 115.
^ ^a ^b ^c ^d ^e Scherzer 2000, ss. 115, 483.
^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v ^w ^x ^y ^z ^aa ^ab ^ac ^ad ^ae ^af ^ag ^ah ^ai ^aj Scherzer 2007, s. 191.
^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u Fellgiebel 2000, s. 116.
^ ^a ^b Fellgiebel 2000, ss. 116, 483.
^ ^a ^b ^c ^d Scherzer 2007, s. 192.
^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v ^w ^x ^y ^z ^aa ^ab ^ac ^ad ^ae ^af Scherze 2007, s. 192.
^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v ^w ^x ^y ^z ^aa ^ab ^ac ^ad ^ae ^af ^ag ^ah ^ai Scherzer 2007, s. 193.
^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u Fellgiebel 2000, s. 117.
^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v ^w ^x ^y ^z ^aa ^ab ^ac ^ad ^ae ^af ^ag ^ah ^ai ^aj ^ak ^al ^am ^an Scherzer 2007, s. 194.
^ Fellgiebel 2000, ss. 117, 483.
^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v ^w ^x ^y ^z ^aa ^ab ^ac ^ad ^ae ^af ^ag ^ah ^ai ^aj Scherzer 2007, s. 195.
^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ Fellgiebel 2000, s. 118.
^ Fellgiebel 2000, ss. 118, 483.
^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v ^w ^x ^y ^z Scherzer 2007, s. 196.
^ Terry Goldsworthy (2018). The Waffen-SS in Allied Hands Volume One: Personal Accounts from Hitler’s Elite Soldiers (İngilizce). Cambridge Scholars Publishing. s. 214. ISBN . 21 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Ağustos 2021.

Genel

(2000) [1986]. Die Träger des Ritterkreuzes des Eisernen Kreuzes 1939–1945 — Die Inhaber der höchsten Auszeichnung des Zweiten Weltkrieges aller Wehrmachtteile (Almanca). Friedberg, Almanya: Podzun-Pallas. ISBN .
Scherzer, Veit (2007). Die Ritterkreuzträger 1939–1945 Die Inhaber des Ritterkreuzes des Eisernen Kreuzes 1939 von Heer, Luftwaffe, Kriegsmarine, Waffen-SS, Volkssturm sowie mit Deutschland verbündeter Streitkräfte nach den Unterlagen des Bundesarchives (Almanca). Jena, Almanya: Scherzers Militaer-Verlag. ISBN .
; Bujeiro, Ramiro (2004). Knight's Cross and Oak Leaves Recipients 1939–40. Oxford, BK: . ISBN .

[3] Devlet başkanı (Staatsoberhaupt) ve Silahlı Kuvvetler Yüksek Kumandanı olarak Hitler'in halefi olan Großadmiral ve Almanya cumhurbaşkanı Karl Dönitz, 11 Mayıs 1945'ten itibaren tüm terfilerin ve ödüllendirilmelerin durdurulmasını emretti. Bu sebeple, rezervler içerisinde bir olan Georg-Wolfgang Feller'e 17 Haziran 1945'te verilen son Şövalye Haçı, de jure değil bir de facto ödüllendirilmedir.

[Wehrmacht_nomenclature-14] Luftwaffe, Heer, Kriegsmarine ve Waffen-SS tarafından kullanılan farklı adlandırma şablonlarının açıklamaları için bknz.

[Ackermann-18] Scherzer'e göre rezervlerin 'ı ve Staffelkapitän'ı ve 'ı teknik memuru

[21] Scherzer'e göre 1./3. Nahaufklarungsgruppe pilotu ve gözcüsü.

[23] Parantez içindeki W eki, kişinin bir Feuerwerker (piroteknisyen) olduğunu ifade eder.

[25] Scherzer'e göre 3./.

[28] Scherzer'e göre soyadı Albrecht-Lemke.

[29] Scherzer'e göre 6./ Staffelkapitän'ı.

[30] 'nde ödüllendirilmeye dair bir kanıt bulunmamaktadır. Willy Albrecht'in ödülü Şövalye Haçı Sahipleri Derneği tarafından asla onaylanmadı. Hangi kanıtların var olduğu ve onu kimin bir Şövalye Haçı sahibi olarak kabul ettiği bilinmiyor.

[32] Scherzer'e göre 81. Feldersatz Taburu lideri.

[34] Scherzer'e göre rezervlerin Major'u.

[Amann-36] Scherzer'e göre gerçek isim ve ödülü aldığındaki rütbesi 3./ 'i, pilotu ve gözcüsü.

[37] Scherzer'e göre 24 Kasım 1943.

[40] Askerin adaylığı, Joachim von Amsberg altındaki komutanlarının adaylığı onaylamaması nedeniyle 9 Mayıs 1945'te Außenstelle'sinin komutanı Oberst Goecke tarafından reddedildi. Şövalye Haçı Sahipleri Derneği (AKCR) emir komisyonu 1981'de vakayı inceledi ve şu kararı verdi: "Şövalye Haçı: Evet, 6 Mayıs 1945". Ödüllendirilme tarihi daha sonra Fellgiebel tarafından 9 Mayıs 1945 olarak düzeltildi. Von Amsberg daha sonra AKCR'nin bir üyesi oldu.

[42] Scherzer'e göre Divisionskampfschule'si lideri.

[44] Scherzer'e före 12./11. (H) Nahaufklärungs-Staffel'de pilot

[45] Scherzer'e göre 21 Aralık 1942'de.

[46] Scherzer'e göre 8./ Staffelkapitän'ı.

[47] Scherzer'e göre rezervlerin Unteroffizier'i değil normal bir Unteroffizier.

[50] Scherzer'e göre 3./44. (6. Letonya) SS Waffen Grenadier Alayı müfreze lideri

[51] Scherzer'e göre 9 Haziran 1944.

[54] Scherzer'e göre rezervlerin Hauptmann'ı.

[55] Fellgiebel'e göre, Peter Arent bir sebep sunulmadan listeden çıkarıldı.

[60] Adolf Ax'ın adaylığında gözden geçirildiği veya kabul edildiği konusunda bir işaret yoktur, bir giriş tarihi bile yazılmamıştır. Aday listesi talebin 28 Nisan 1945'te yapıldığını ifade eder. Adaylık, tarafından 5092 sıra no ile kaydedilmiştir. Verliehene Ritterkreuze (Ödüllendirilmiş Şövalye Haçları) kitabına göre, adaylık 25 Nisan 1945'te Ordu Kurmaylığı Ofisi'ne iletildi. Bu Şövalye Haçı'nın verildiğine dair hiçbir kanıt bulunmamaktadır. Şövalye Haçı Sahipleri Derneği (AKCR) emir komisyonu 1981'de vakayı inceledi ve şu kararı verdi: "Şövalye Haçı: Evet, 9 Mayıs 1945". Ax daha sonra AKCR'nin bir üyesi oldu.

[FOOTNOTEWilliamson_&_Bujeiro20043-4-1] Williamson & Bujeiro 2004, ss. 3-4.

[FOOTNOTEFellgiebel20004-2] Fellgiebel 2000, s. 4.

[FOOTNOTEFellgiebel2000113-460,_483,_485-487,_492,_494,_498-499,_501,_503,_509-4] Fellgiebel 2000, ss. 113-460, 483, 485-487, 492, 494, 498-499, 501, 503, 509.

[FOOTNOTEScherzer2007117-186-5] Scherzer 2007, ss. 117-186.

[FOOTNOTEFellgiebel2000113-118-6] Fellgiebel 2000, ss. 113-118.

[FOOTNOTEFellgiebel2000483-7] Fellgiebel 2000, s. 483.

[FOOTNOTEScherzer2007117-8] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Scherzer 2007, s. 117.

[RGBl._I_S._1573-9] . ALEX Österreichische Nationalbibliothek (Almanca). Reichsministerium des Inneren (İçişleri Bakanlığı). 31 Mart 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2008.

[RGBl._I_S._849-10] . ALEX Österreichische Nationalbibliothek (Almanca). Reichsministerium des Inneren (İçişleri Bakanlığı). 31 Mart 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2008.

[RGBl._I_S._613-11] . ALEX Österreichische Nationalbibliothek (Almanca). Reichsministerium des Inneren (İçişleri Bakanlığı). 31 Mart 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2008.

[RGBl._I_S._11-12] . ALEX Österreichische Nationalbibliothek (Almanca). Reichsministerium des Inneren (İçişleri Bakanlığı). 31 Mart 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2008.

[FOOTNOTEFellgiebel2000112-13] Fellgiebel 2000, s. 112.

[FOOTNOTEScherzer2007187-15] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v ^w ^x ^y ^z ^aa ^ab ^ac ^ad ^ae ^af ^ag ^ah Scherzer 2007, s. 187.

[FOOTNOTEFellgiebel2000113-16] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p Fellgiebel 2000, s. 113.

[FOOTNOTEFellgiebel2000113,_492-17] Fellgiebel 2000, ss. 113, 492.

[FOOTNOTEScherzer2007188-19] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v ^w ^x ^y ^z ^aa ^ab ^ac ^ad ^ae ^af ^ag ^ah ^ai ^aj ^ak ^al ^am Scherzer 2007, s. 188.

[FOOTNOTEFellgiebel2000114-20] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v Fellgiebel 2000, s. 114.

[FOOTNOTEFellgiebel200029-22] Fellgiebel 2000, s. 29.

[FOOTNOTEFellgiebel2000114,_482-24] Fellgiebel 2000, ss. 114, 482.

[FOOTNOTEScherzer2007189-26] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v ^w ^x ^y ^z ^aa ^ab ^ac ^ad ^ae ^af ^ag ^ah ^ai ^aj ^ak ^al Scherzer 2007, s. 189.

[FOOTNOTEScherzer2007190-27] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v ^w ^x ^y ^z ^aa ^ab ^ac ^ad ^ae ^af ^ag ^ah ^ai ^aj ^ak Scherzer 2007, s. 190.

[FOOTNOTEScherzer2000115-31] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q Scherzer 2000, s. 115.

[FOOTNOTEScherzer2000115,_483-33] Scherzer 2000, ss. 115, 483.

[FOOTNOTEScherzer2007191-35] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v ^w ^x ^y ^z ^aa ^ab ^ac ^ad ^ae ^af ^ag ^ah ^ai ^aj Scherzer 2007, s. 191.

[FOOTNOTEFellgiebel2000116-38] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u Fellgiebel 2000, s. 116.

[FOOTNOTEFellgiebel2000116,_483-39] Fellgiebel 2000, ss. 116, 483.

[FOOTNOTEScherzer2007192-41] Scherzer 2007, s. 192.

[FOOTNOTEScherze2007192-43] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v ^w ^x ^y ^z ^aa ^ab ^ac ^ad ^ae ^af Scherze 2007, s. 192.

[FOOTNOTEScherzer2007193-48] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v ^w ^x ^y ^z ^aa ^ab ^ac ^ad ^ae ^af ^ag ^ah ^ai Scherzer 2007, s. 193.

[FOOTNOTEFellgiebel2000117-49] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u Fellgiebel 2000, s. 117.

[FOOTNOTEScherzer2007194-52] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v ^w ^x ^y ^z ^aa ^ab ^ac ^ad ^ae ^af ^ag ^ah ^ai ^aj ^ak ^al ^am ^an Scherzer 2007, s. 194.

[FOOTNOTEFellgiebel2000117,_483-53] Fellgiebel 2000, ss. 117, 483.

[FOOTNOTEScherzer2007195-56] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v ^w ^x ^y ^z ^aa ^ab ^ac ^ad ^ae ^af ^ag ^ah ^ai ^aj Scherzer 2007, s. 195.

[FOOTNOTEFellgiebel2000118-57] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ Fellgiebel 2000, s. 118.

[FOOTNOTEFellgiebel2000118,_483-58] Fellgiebel 2000, ss. 118, 483.

[FOOTNOTEScherzer2007196-59] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v ^w ^x ^y ^z Scherzer 2007, s. 196.

[61] Terry Goldsworthy (2018). The Waffen-SS in Allied Hands Volume One: Personal Accounts from Hitler’s Elite Soldiers (İngilizce). Cambridge Scholars Publishing. s. 214. ISBN . 21 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Ağustos 2021.