Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kan kültürü, insan kanında bulunan bakteri veya mantarları tespit etmek amacıyla klinik laboratuvarlarda kullanılan bir testtir. Kan normal şartlar altında mikroorganizma içermez, yani sterildir. Kanda mikroorganizmaların bulunması, bakteriyemi ya da fungemi diye adlandırabileceğimiz kan enfeksiyonunu işaret eder ki bu durum sepsis gibi ciddi durumlara neden olabilir. Kan kültüre edilerek mikroplar ve ayrıca mikropların antibiyotiklere direnci tespit edilir ki bu olay klinisyenin doğru ve efektif tedaviye yönlenmesine yardım eder.
Testi yapmak için, mikroorganizmaların üremesini artıran bir sıvı içeren tüpe kan alınır. Genelde tek kan alımında, oksijene ihtiyaç duyan ve duymayan organizmaları tespit etmek amacıyla iki farklı tüp kullanılır. Bu tüplere kültür seti adı verilir. Bazen tek yerden kan almak yerine çift yerden kan alınması tercih edilir. Yalnız birinde olan üreme bize bu mikroorganizmaların kandan değil deriden kontaminasyon ile geldiğini düşündürür. Test öncesinde antibiyotik kullanımına devam eden hastalarda veya yeteri kadar kan alınamayan hastalarda yanlış negatiflikler gözlenebilir. Bazı mikroorganizmalar ise kanda üreyemez ve özel besiyerlerine ihtiyaç duyarlar.
Tüpler, organizmaların üreyebilmesi için gerekli ortamı sağlayan inkübasyon cihazına yerleştirilir ve birkaç gün beklenir. Mikrobiyal bir büyüme gözlenmesi durumunda, mikroorganizmaların hakkında ön bilgi edinmek ve kimlikliklerini tespit etmek amacıyla gram boyama uygulanır. Koloni ayrımı yaparak tam bir kimlik ayrımı yapmak ve antimikrobiyal testleri uygulamak amacıyla agar plağa yeniden ekim yapılır. Kan enfeksiyonlarında acil tanı ve tedavi endikasyonu olduğu için PCR ve (MALDI-TOF MS) testleri de kullanılır.
Kan kültürü prosedürleri ilk kez 19. yüzyılın ortalarında yayımlandı ancak bu ilk teknikler yoğun emek isteyen ve günümüz teknikleriyle az benzerliği olan tekniklerdi. Mikrobiyal büyümenin tespit edilmesi, 1970lerde kullanıma sunulan ve mikroorganizmaların ürettikleri gazları tespit eden otomatize sistemlerden önce, yalnızca kültür şişelerinin izlenmesi ile gerçekleştiriliyordu. Bu otomatize sistemler gelişmiş ülkelerde büyük ölçüde ilkel sistemlerin yerini almıştır.
Klinik kullanımı
Kan normal şartlar altında sterildir. Kanda bakterilerin varlığı bakteriyemi, mantarların varlığı fungemi diye adlandırılır. Bakteriler,diş fırçalama veya defekasyon gibi durumlar sırasında deri ve muköz membranlardaki küçük sıyrıklardan kana karışabilir ancak bu bakteriler bağışıklık ve retiküloendotelial sistem elemanları tarafından hemen tespit edilir ve yok edilir. Bu yüzden kan kültüründe kana bu ufak bakteri karışmalarının tespit edilmesi nadirdir. Bakteriler kana selülit, üriner sistem enfeksiyonları, pnömoni gibi durumlar sonucunda geçebilirler. Ayrıca vasküler sistemi de içerebilen bakteriyel endokardit ya da intravenöz çizgilenme ile ilişkili enfeksiyonlar da daimi bir bakteriyemiye yol açabilir. Fungemi insanlarda daha çok immün sistemin düzgün işlemediği durumlarda gözlenir. Eğer bakteriler veya mantarlar kandan temizlenemez ise bu mikroorganizmalar diğer organlara ve dokulara yayılabilir ve hatta immün yanıtın uyarması ile hayatı tehdit eden, sistemik inflamatuvar bir durum olan sepsis’e yol açabilir.
Hastada sepsis tespit edildiği takdirde, kültür hazırlayıp mikroorganizmayı tespit etmek ve gerekli antimikrobiyal tedaviyi uygulamak şarttır. Hastaneye yatan ve ateş, düşük vücut ısısı gibi semptomlar, löksitoz veya granülosit sayısı azlığı gibi bulgular kandaki olası bir enfeksiyon riskine karşı kültüre edilir. Kan kültürü aynı zamanda kemoterapi uygulamasının bir komplikasyonu olan febril nötropeni (nötrofil sayısının azlığı ile seyreden ateş) durumunda da uygulanır.Menenjit, septik artrit ve epidural apse durumunda bakterilerin kana geçme olasılığı çok yüksek olduğundan mutlaka ama mutlaka kültür yapılmalıdır. Enfeksiyonun ana oluşum yerinden kültür yapılamadığı durumlarda veya kana geçme riski ve oranı az olsa bile intravasküler enfeksiyonların önlenmesi amacıyla kan kültürü yine yapılmalıdır Nedeni bilinmeyen ateş ve endokardit altında yatan nedenler de kan kültürü yapılarak açığa çıkartılabilir.
Kandan izole edilen mikroorganizmalar genelde bu mikroorganizmalardır :
- Staphylococcus aureus
- Escherichia coli
- Enterobactericeae ailesinin üyeleri
- Entereokok türleri
- Pseudomonas aeruginosa
- Candida albicans
Koagülaz negatif stafilokoklara da sıklıkla kanda rastlanabilir ancak normal deri florasının elamanı olan bu mikroorganizmaların kontaminant veya gerçek patojen olup olmadığını ayırt etmek zordur. Yeni doğanlardan ve çocuklardan izole edilen koagülaz negatif stafilokoklar önemli enfeksiyonları işaret edebilir. Kan enfeksiyonlarının epidemiyolojisi mekan ve zamana göre farklılık gösterir ; örneğin Amerika Birleşik Devletleri'nde 1980'ler ve 1990'lar süresince bakteriyemi nedeni olarak gram positif mikroorganizmalar gram negatif mikroorganizmalardan baskın konuma geçmiştir. Ayrıca kemoterapi gibi immünsupresif tedavi alan insan popülasyonun artmasıyla fungemi oranları da ciddi şekilde yükselmiştir. Gram negatif mikroorganizma kaynaklı sepsis Güney Amerika, Doğu Avrupa ve Asya'da ; Kuzey Amerika ve Batı Avrupa'dan daha fazladır. Afrika'daki başlıca sepsis kaynağı ise Salmonella enterica'dır.
Uygulama prosedürü
Kanın Tüpe Alınması
Kan kültürüne alınan kan, damar yoluna direkt iğne ile girilerek tüpe çekilir. Yüksek kontaminasyon riski nedeniyle halihazırda bulunan intravenöz kateterler işlem için tercih edilmez. Yalnızca kateter ilişkili kontaminasyonun tespiti için her iki şekilde alınıp karşılaştırılabilir. Kan tüpe çekilmeden önce kontaminasyonu engellemek için tüpün ağzı alkolle silinir. Daha Sonrasında kanın alınacağı bölgedeki deri dezenfekte edilir ve kurumaya bırakılır. Bu işlem için alkol bazı antiseptikle beraber klorheksidin veya iyodin bazlı solüsyonlar önerilmektedir. Eğer kültür testleriyle beraber başka kan testlerinin de uygulanması gerekiyorsa kontaminasyonu en aza indirmek için önce kültür şişeleri doldurulur. Antimikrobiyal tedavilerin mirkoorganizmaların büyümesi yönünden yanlış negatifliklere yol açtığı bilindiğinden, testlerin tedaviye başlanmadan yapılması önerilir. Tabii bu durum kritik hastalar için önemsenmeyebilir.
Tipik bir kan kültürü iki şişeden oluşur ve bu iki şişeye birden kan kültürü seti adı verilir. Bir tüp aerobik mikroorganizmaları, diğer tüp ise anaerobik mikroorganizmaları tespit etmek için kullanılır. Çocuklarda anaerobik bakteriler ile enfeksiyon nadir görüldüğü için alınan kanı minimalize etmek amacıyla tek tüpte kültür yapılabilir. Doğru sonuçlar alabilmek için iki farklı damar yolundan iki farklı kültür seti yapılması önerilir. Bu uygulama enfeksiyonu kontaminasyondan ayırt etmek için kullanılır. Buna ilaveten ne kadar fazla miktarda kan tüpe alınırsa enfeksiyonu saptama imkanı o kadar artar.
Kan kültür şişeleri mikroorganizmaların üremelerini tetikleyen bir besi yeri ve kanın tüp içinde pıhtılaşmasını önleyen antikoagülan içerirler. Mikroorganizmaların büyümesine etki etmemesinden dolayı antikoagülan olarak daha çok Sodium Polietanol Sulfonat (SNS) tercih edilir. Tüplerde kullanılan besi yerleri çeşitlilik gösterebilir. Aerobik şişeler daha çok kalp-beyin infüzyon ve triptik soya suyu gibi besi yeri elemanlarıyla zenginleştirilir ve ayrıca çoğunlukla indirgeyici olarak tioglikolat içerirler. Anaerobik tüplerdeki boş alan oksijen içermeyen bir gaz ile doldurulur.
Çoğu ticari amaçla imal edilmiş kültür şişeleri, mikroorganizmaların büyümesi üzerindeki olumsuz etkilerin önüne geçebilmek amacıyla antibiyotiklerin etkinliğini azaltan reçine içerir. Pediatrik amaçla tasarlanmış şişeler ise daha çok çocuklarda görülen mikroorganizmaların büyümesini destekleyecek ve daha az kan alınarak uygulanabilecek şekilde tasarlanmıştır. Mikobakterileri ve mantarları tespit etmek amacıyla da özelleşmiş başka şişeler kullanılabilir. Gelişmişlik seviyesi düşük ve maddi açıdan daha alt gelir seviyesindeki ülkelerde hazır kültür şişeleri pahalı olduğu için şişeler elle hazırlanmaktadır. Bazı ülkelerde ise kültür şişesi oluşturmak için gerekli olan maddelere hiç ulaşılamadığından kan kültürü yapılması mümkün değildir.
Tüplere ne kadar kan çekildiği önem taşımaktadır. Az ya da çok kan çekilmemelidir. Az kan çekince, kan kültüründe üreyecek mikroorganizma sayısı da az olduğundan yanlış negatiflikler gözlenebilir. Tüpe çok kan çekmek de, besiyeri ile kan miktarı arasındaki oran uyuşmayacağından mikroorganizmaların büyümesi için gerekli olan besinlere ulaşmasını engelleyecektir. İdeal büyüme için kanın kültüre oranı 1:5’ten 1:10’a kadar olmalıdır. Klinik Laboratuvar Standartları Enstitüsü yetişkinlerdeki rutin kültür uygulamaları için iki farklı tüp için iki farklı yerden, 20-30 ml kan alınmasını önermektedir. Çocuklarda ise alınacak kan miktarı çocuğun yaşına ve ağırlığına göre belirlenir. Endokardit şüphesi ver ise 6 tüple kültür de yapılabilir.
Kültür aşaması
Kan tüpe çekildikten sonra mikroorganizmaların daha iyi üreyebilmesi için vücut ısısında beklemeye bırakılır. Kültür otomatize sistemlerde genelde 4-5 gün beklemeye bırakılır ama aslında kanda en sık karşılaşılan patojenler 2 gün içinde tespit edilebilmektedir. Mikroorganizma yavaş büyüyen bir tür -mesela endokardit etkeni bakteriler- ise veya otomatik olmayan metotlar kullanılıyor ise bekleme süresi daha da uzatılabilir. Otomatik olamayan sistemlerde mikroorganizmaların büyümesi çıplak gözle takip edilir. Açığa çıkan gaz, tüpün içinde buğu yapabilir ya da hemoliz dediğimiz eritrositlerin sindirilmesi olayı ile tüpte renk değişimi gözlenebilir. Bazı manuel sistemler büyümenin teşvik edilmesi için gazların üretildiği bölgeye sıvı dolduran kompartmanlara veya periyodik olarak şişeye damlayan agar plaklara sahiptir. İnkübasyon periyodunun sonunda pozitif kültürlerdeki büyümenin atlanmaması amacıyla bir de agar plağa ekilir yani subkültüre edilir.
Gelişmiş ülkelerde bu manuel kültür sistemlerinin yerini devamlı bilgisayar aracılı denetim yapan otomatik sistemler almıştır. BACTEC, BacT/ALERT ve VersaTrek gibi otomatik sistemler kültür şişlerini sürekli karıştıran inkübatör içerirler. Mikrobiyal büyüme sensörler tarafından tüp içindeki gazların -çoğunlukla karbon dioksit- üretimine bağlı saptanır. Çünkü karbondioksit üretimi çoğunlukla mikrobiyal metabolizmanın belirtecidir. Bir alarm veya görsel uyaran Mikrobiyoloji uzmanını kültürün pozitif çıktığı konusunda uyarır. Eğer inkübasyon periyodunun sonunda test negatif çıkar ise subkültüre edilmeden ekartasyon kabul edilebilir.
Lizis-santrifüj adı verilen bir teknik de daha ileri tetkikler yapmak amacıyla veya mantarlar, mikobakteriler, Legionella gibi yavaş büyüyen ve nazlı bakterilerin tespiti amacıyla kullanılır. Bu teknikte esas olan, kanı besiyeri ile karıştırıp bir şişe içinde inkübasyona bırakmak değil; eritrositleri ve lökositleri yıkıma uğratan bir karışım ile yıkıp, sonrasında santrifüj etmektir. Bu prosedür alınan örnekteki diğer içerikleri mikroorganizmaları da içine alacak şekilde konsantre hale getirir ve subkültüre edilmesini büyük oranda kolaylaştırır. Lizis-santrifüj metodu mikroorganizmayı ayırmada daha hassas olmasına rağmen kanın birçok işlemden geçmesine bağlı olarak kontaminasyona açık bir yöntemdir.
Mikroorganizmanın tespiti
Eğer büyüme tespit edilirse mikroorganizmanın ön ayrımı amacıyla, Mikrobiyoloji uzmanı tüpten aldığı örnekle hızlıca Gram boyama yapar. Gram boyama bize bakterinin Gram pozitif veya negatif bir bakteri olduğu bilgisini verdiği gibi,şekilleri hakkında da -dairesel yani kok, ince uzun yani basil ya da spiral şekilli olabilir- bilgi verir.
Kaynakça
- ^ Carroll, KC et al. (2015). p. 755.
- ^ a b Turgeon, ML (2016). p. 510
- ^ a b Mahon, CR et al. (2018). p. 866.
- ^ a b Procop, GW & Koneman, EW (2017). p. 188.
- ^ Pitt, SJ (2018). p. 26.
- ^ Carroll, KC et al. (2015) pp. 755–6.
- ^ Mahon, CR et al. (2018). p. 867.
- ^ Martinez, Raquel M.; Wolk, Donna M. "Bloodstream Infections". Microbiology Spectrum. 4 (4). doi:10.1128/microbiolspec.DMIH2-0031-2016. ISSN 2165-0497. (PMID) 27726765. 10 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Ocak 2021.
- ^ Bennett, JE et al. (2019). p. 990.
- ^ a b Rhodes, Andrew; Evans, Laura E.; Alhazzani, Waleed; Levy, Mitchell M.; Antonelli, Massimo; Ferrer, Ricard; Kumar, Anand; Sevransky, Jonathan E.; Sprung, Charles L.; Nunnally, Mark E.; Rochwerg, Bram (1 Mart 2017). "Surviving Sepsis Campaign: International Guidelines for Management of Sepsis and Septic Shock: 2016". Intensive Care Medicine (İngilizce). 43 (3): 304-377. doi:10.1007/s00134-017-4683-6. ISSN 1432-1238.
- ^ a b c d e f Garcia, Robert A.; Spitzer, Eric D.; Beaudry, Josephine; Beck, Cindy; Diblasi, Regina; Gilleeny-Blabac, Michelle; Haugaard, Carol; Heuschneider, Stacy; Kranz, Barbara P.; McLean, Karen; Morales, Katherine L. "Multidisciplinary team review of best practices for collection and handling of blood cultures to determine effective interventions for increasing the yield of true-positive bacteremias, reducing contamination, and eliminating false-positive central line-associated bloodstream infections". American Journal of Infection Control. 43 (11): 1222-1237. doi:10.1016/j.ajic.2015.06.030. ISSN 1527-3296. (PMID) 26298636. 7 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Ocak 2021.
- ^ Willems, Elise; Smismans, Annick; Cartuyvels, Reinoud; Coppens, Guy; Van Vaerenbergh, Kristien; Van den Abeele, Anne-Marie; Frans, Johan; Bilulu Study Group. "The preanalytical optimization of blood cultures: a review and the clinical importance of benchmarking in 5 Belgian hospitals". Diagnostic Microbiology and Infectious Disease. 73 (1): 1-8. doi:10.1016/j.diagmicrobio.2012.01.009. ISSN 1879-0070. (PMID) 22578933. 8 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Ocak 2021.
- ^ Klastersky, J.; de Naurois, J.; Rolston, K.; Rapoport, B.; Maschmeyer, G.; Aapro, M.; Herrstedt, J.; ESMO Guidelines Committee. "Management of febrile neutropaenia: ESMO Clinical Practice Guidelines". Annals of Oncology: Official Journal of the European Society for Medical Oncology. 27 (suppl 5): v111-v118. doi:10.1093/annonc/mdw325. ISSN 1569-8041. (PMID) 27664247. 7 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Ocak 2021.
- ^ Walls, R et al. (2017). p. 1497.
- ^ . web.archive.org. 22 Temmuz 2019. 22 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2021.
- ^ Fabre, Valeria; Sharara, Sima L.; Salinas, Alejandra B.; Carroll, Karen C.; Desai, Sanjay; Cosgrove, Sara E. (22 Ağustos 2020). "Does This Patient Need Blood Cultures? A Scoping Review of Indications for Blood Cultures in Adult Nonneutropenic Inpatients". Clinical Infectious Diseases: An Official Publication of the Infectious Diseases Society of America. 71 (5): 1339-1347. doi:10.1093/cid/ciaa039. ISSN 1537-6591. (PMID) 31942949. 9 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Ocak 2021.
- ^ . www.uptodate.com. 8 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2021.
- ^ Cahill, Thomas J.; Prendergast, Bernard D. (27 Şubat 2016). "Infective endocarditis". The Lancet (İngilizce). 387 (10021): 882-893. doi:10.1016/S0140-6736(15)00067-7. ISSN 0140-6736. (PMID) 26341945.
- ^ Cunha, Burke A.; Lortholary, Olivier; Cunha, Cheston B. "Fever of unknown origin: a clinical approach". The American Journal of Medicine. 128 (10): 1138.e1-1138.e15. doi:10.1016/j.amjmed.2015.06.001. ISSN 1555-7162. (PMID) 26093175. 10 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Ocak 2021.
- ^ Ford, M. (2019). p. 95.
- ^ a b McMullen, AR, Wilen, CB, & Burnham, CAD. Chapter 9 in Dunne, WM & Burnham, CAD eds. (2018). sec. "Bacteria".
- ^ Mahon, CR et al. (2018). p. 863.
- ^ Fajardo Olivares, Miguel; Hidalgo Orozco, Rocío; Rodríguez Garrido, Saray; Gaona Álvarez, Cristina; Sánchez Silos, Rosa María; Hernández Rastrollo, Ramón; Martínez Tallo, Emilia; Cordero Carrasco, Juan Luis (Mart 2012). "[Activity of vancomycin, teicoplanin and linezolid in methicillin resistant coagulase-negative Staphylococci isolates from paediatric blood cultures]". Revista Espanola De Quimioterapia: Publicacion Oficial De La Sociedad Espanola De Quimioterapia. 25 (1): 25-30. ISSN 1988-9518. (PMID) 22488538.
- ^ Mahon, CR et al. (2018). pp. 865–6
- ^ McMullen, AR, Wilen, CB, & Burnham, CAD. Chapter 9 in Dunne, WM & Burnham, CAD eds. (2018). sec. "Fungal Bloodstream Infections".
- ^ Bennett, JE et al. (2019). p. 996.
- ^ a b . www.cdc.gov (İngilizce). 15 Ağustos 2019. 20 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2021.
- ^ Pagana, KD et al. (2014). p. xiii.
- ^ Pitt, SJ (2018) p. 34.
- ^ Mahon, CR et al. (2018). p. 870.
- ^ a b c Atkinson-Dunn, R. & Dunne, WM. Chapter 2 in Dunne, WM & Burnham, CAD eds. (2018). sec. "Introduction".
- ^ Procop, GW & Koneman, EW (2017). p. 194.
- ^ a b Ford, M (2019). p. 85.
- ^ Baron, Ellen Jo (Eylül 2019). "Clinical Microbiology in Underresourced Settings". Clinics in Laboratory Medicine. 39 (3): 359-369. doi:10.1016/j.cll.2019.05.001. ISSN 1557-9832. (PMID) 31383262. 12 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Ocak 2021.
- ^ Dondorp, AM et al. (2019). pp. 172–3.
- ^ a b c Mahon, CR et al. (2018). pp. 871–2.
- ^ Tibbetts, RJ & Robinson-Dunn, B. Chapter 10 in Dunne, WM & Burnham, CAD eds. (2018). sec. "Introduction"
- ^ a b c Ford, M (2019). p. 87.
- ^ Revell, P & Doern, C. Chapter 8 in Dunne, WM & Burnham, CAD eds. (2018). sec. "Specimen Collection".
- ^ Bennett, JE et al. (2019). p. 202.
- ^ Ombelet, Sien; Barbé, Barbara; Affolabi, Dissou; Ronat, Jean-Baptiste; Lompo, Palpouguini; Lunguya, Octavie; Jacobs, Jan; Hardy, Liselotte (2019). "Best Practices of Blood Cultures in Low- and Middle-Income Countries". Frontiers in Medicine. 6: 131. doi:10.3389/fmed.2019.00131. ISSN 2296-858X. (PMC) 6591475 $2. (PMID) 31275940.
- ^ a b Mahon, CR et al. (2018). p. 871.
- ^ Ford, M (2019). p. 88.
- ^ Procop, GW & Koneman, EW (2017). p. 199.
- ^ Carroll, KC et al. (2015). p. 756.
- ^ Procop, GW & Koneman, EW (2017). pp. 197–8.
- ^ Mahon, CR et al. (2018). p. 872.
- ^ Procop, GW & Koneman, EW (2017). p. 196.
- ^ Truant, AL (2016). p. 12.
- ^ McPherson, RA & Pincus, MR (2017). p. 1207.
- ^ Ford, M (2019). p. 89.
- ^ Turgeon, ML (2016). pp. 492–3.
Bibliyografi
Mandell, Douglas, and Bennett's Principles and Practice of Infectious Diseases. Elsevier Health Sciences. 8 Ağustos 2019. ISBN . Jawetz Melnick & Adelbergs Medical Microbiology 27 E. McGraw-Hill Education. 12 Ağustos 2015. ISBN . 7 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kan kulturu insan kaninda bulunan bakteri veya mantarlari tespit etmek amaciyla klinik laboratuvarlarda kullanilan bir testtir Kan normal sartlar altinda mikroorganizma icermez yani sterildir Kanda mikroorganizmalarin bulunmasi bakteriyemi ya da fungemi diye adlandirabilecegimiz kan enfeksiyonunu isaret eder ki bu durum sepsis gibi ciddi durumlara neden olabilir Kan kulture edilerek mikroplar ve ayrica mikroplarin antibiyotiklere direnci tespit edilir ki bu olay klinisyenin dogru ve efektif tedaviye yonlenmesine yardim eder Aerobik anaerobik ve pediatrik kan kulturu siseleri Testi yapmak icin mikroorganizmalarin uremesini artiran bir sivi iceren tupe kan alinir Genelde tek kan aliminda oksijene ihtiyac duyan ve duymayan organizmalari tespit etmek amaciyla iki farkli tup kullanilir Bu tuplere kultur seti adi verilir Bazen tek yerden kan almak yerine cift yerden kan alinmasi tercih edilir Yalniz birinde olan ureme bize bu mikroorganizmalarin kandan degil deriden kontaminasyon ile geldigini dusundurur Test oncesinde antibiyotik kullanimina devam eden hastalarda veya yeteri kadar kan alinamayan hastalarda yanlis negatiflikler gozlenebilir Bazi mikroorganizmalar ise kanda ureyemez ve ozel besiyerlerine ihtiyac duyarlar Tupler organizmalarin ureyebilmesi icin gerekli ortami saglayan inkubasyon cihazina yerlestirilir ve birkac gun beklenir Mikrobiyal bir buyume gozlenmesi durumunda mikroorganizmalarin hakkinda on bilgi edinmek ve kimlikliklerini tespit etmek amaciyla gram boyama uygulanir Koloni ayrimi yaparak tam bir kimlik ayrimi yapmak ve antimikrobiyal testleri uygulamak amaciyla agar plaga yeniden ekim yapilir Kan enfeksiyonlarinda acil tani ve tedavi endikasyonu oldugu icin PCR ve MALDI TOF MS testleri de kullanilir Kan kulturu prosedurleri ilk kez 19 yuzyilin ortalarinda yayimlandi ancak bu ilk teknikler yogun emek isteyen ve gunumuz teknikleriyle az benzerligi olan tekniklerdi Mikrobiyal buyumenin tespit edilmesi 1970lerde kullanima sunulan ve mikroorganizmalarin urettikleri gazlari tespit eden otomatize sistemlerden once yalnizca kultur siselerinin izlenmesi ile gerceklestiriliyordu Bu otomatize sistemler gelismis ulkelerde buyuk olcude ilkel sistemlerin yerini almistir Klinik kullanimiOtomatize BACTEC cihazindan kultur siselerini alan laboratuvar calisani Kan normal sartlar altinda sterildir Kanda bakterilerin varligi bakteriyemi mantarlarin varligi fungemi diye adlandirilir Bakteriler dis fircalama veya defekasyon gibi durumlar sirasinda deri ve mukoz membranlardaki kucuk siyriklardan kana karisabilir ancak bu bakteriler bagisiklik ve retikuloendotelial sistem elemanlari tarafindan hemen tespit edilir ve yok edilir Bu yuzden kan kulturunde kana bu ufak bakteri karismalarinin tespit edilmesi nadirdir Bakteriler kana selulit uriner sistem enfeksiyonlari pnomoni gibi durumlar sonucunda gecebilirler Ayrica vaskuler sistemi de icerebilen bakteriyel endokardit ya da intravenoz cizgilenme ile iliskili enfeksiyonlar da daimi bir bakteriyemiye yol acabilir Fungemi insanlarda daha cok immun sistemin duzgun islemedigi durumlarda gozlenir Eger bakteriler veya mantarlar kandan temizlenemez ise bu mikroorganizmalar diger organlara ve dokulara yayilabilir ve hatta immun yanitin uyarmasi ile hayati tehdit eden sistemik inflamatuvar bir durum olan sepsis e yol acabilir Hastada sepsis tespit edildigi takdirde kultur hazirlayip mikroorganizmayi tespit etmek ve gerekli antimikrobiyal tedaviyi uygulamak sarttir Hastaneye yatan ve ates dusuk vucut isisi gibi semptomlar loksitoz veya granulosit sayisi azligi gibi bulgular kandaki olasi bir enfeksiyon riskine karsi kulture edilir Kan kulturu ayni zamanda kemoterapi uygulamasinin bir komplikasyonu olan febril notropeni notrofil sayisinin azligi ile seyreden ates durumunda da uygulanir Menenjit septik artrit ve epidural apse durumunda bakterilerin kana gecme olasiligi cok yuksek oldugundan mutlaka ama mutlaka kultur yapilmalidir Enfeksiyonun ana olusum yerinden kultur yapilamadigi durumlarda veya kana gecme riski ve orani az olsa bile intravaskuler enfeksiyonlarin onlenmesi amaciyla kan kulturu yine yapilmalidir Nedeni bilinmeyen ates ve endokardit altinda yatan nedenler de kan kulturu yapilarak aciga cikartilabilir Kandan izole edilen mikroorganizmalar genelde bu mikroorganizmalardir Staphylococcus aureus Escherichia coli Enterobactericeae ailesinin uyeleri Entereokok turleri Pseudomonas aeruginosa Candida albicans Koagulaz negatif stafilokoklara da siklikla kanda rastlanabilir ancak normal deri florasinin elamani olan bu mikroorganizmalarin kontaminant veya gercek patojen olup olmadigini ayirt etmek zordur Yeni doganlardan ve cocuklardan izole edilen koagulaz negatif stafilokoklar onemli enfeksiyonlari isaret edebilir Kan enfeksiyonlarinin epidemiyolojisi mekan ve zamana gore farklilik gosterir ornegin Amerika Birlesik Devletleri nde 1980 ler ve 1990 lar suresince bakteriyemi nedeni olarak gram positif mikroorganizmalar gram negatif mikroorganizmalardan baskin konuma gecmistir Ayrica kemoterapi gibi immunsupresif tedavi alan insan populasyonun artmasiyla fungemi oranlari da ciddi sekilde yukselmistir Gram negatif mikroorganizma kaynakli sepsis Guney Amerika Dogu Avrupa ve Asya da Kuzey Amerika ve Bati Avrupa dan daha fazladir Afrika daki baslica sepsis kaynagi ise Salmonella enterica dir Uygulama proseduruBir itfaiyeciden tupe kan alinirkenKanin Tupe Alinmasi Kan kulturune alinan kan damar yoluna direkt igne ile girilerek tupe cekilir Yuksek kontaminasyon riski nedeniyle halihazirda bulunan intravenoz kateterler islem icin tercih edilmez Yalnizca kateter iliskili kontaminasyonun tespiti icin her iki sekilde alinip karsilastirilabilir Kan tupe cekilmeden once kontaminasyonu engellemek icin tupun agzi alkolle silinir Daha Sonrasinda kanin alinacagi bolgedeki deri dezenfekte edilir ve kurumaya birakilir Bu islem icin alkol bazi antiseptikle beraber klorheksidin veya iyodin bazli solusyonlar onerilmektedir Eger kultur testleriyle beraber baska kan testlerinin de uygulanmasi gerekiyorsa kontaminasyonu en aza indirmek icin once kultur siseleri doldurulur Antimikrobiyal tedavilerin mirkoorganizmalarin buyumesi yonunden yanlis negatifliklere yol actigi bilindiginden testlerin tedaviye baslanmadan yapilmasi onerilir Tabii bu durum kritik hastalar icin onemsenmeyebilir Tipik bir kan kulturu iki siseden olusur ve bu iki siseye birden kan kulturu seti adi verilir Bir tup aerobik mikroorganizmalari diger tup ise anaerobik mikroorganizmalari tespit etmek icin kullanilir Cocuklarda anaerobik bakteriler ile enfeksiyon nadir goruldugu icin alinan kani minimalize etmek amaciyla tek tupte kultur yapilabilir Dogru sonuclar alabilmek icin iki farkli damar yolundan iki farkli kultur seti yapilmasi onerilir Bu uygulama enfeksiyonu kontaminasyondan ayirt etmek icin kullanilir Buna ilaveten ne kadar fazla miktarda kan tupe alinirsa enfeksiyonu saptama imkani o kadar artar Kan kultur siseleri mikroorganizmalarin uremelerini tetikleyen bir besi yeri ve kanin tup icinde pihtilasmasini onleyen antikoagulan icerirler Mikroorganizmalarin buyumesine etki etmemesinden dolayi antikoagulan olarak daha cok Sodium Polietanol Sulfonat SNS tercih edilir Tuplerde kullanilan besi yerleri cesitlilik gosterebilir Aerobik siseler daha cok kalp beyin infuzyon ve triptik soya suyu gibi besi yeri elemanlariyla zenginlestirilir ve ayrica cogunlukla indirgeyici olarak tioglikolat icerirler Anaerobik tuplerdeki bos alan oksijen icermeyen bir gaz ile doldurulur Cogu ticari amacla imal edilmis kultur siseleri mikroorganizmalarin buyumesi uzerindeki olumsuz etkilerin onune gecebilmek amaciyla antibiyotiklerin etkinligini azaltan recine icerir Pediatrik amacla tasarlanmis siseler ise daha cok cocuklarda gorulen mikroorganizmalarin buyumesini destekleyecek ve daha az kan alinarak uygulanabilecek sekilde tasarlanmistir Mikobakterileri ve mantarlari tespit etmek amaciyla da ozellesmis baska siseler kullanilabilir Gelismislik seviyesi dusuk ve maddi acidan daha alt gelir seviyesindeki ulkelerde hazir kultur siseleri pahali oldugu icin siseler elle hazirlanmaktadir Bazi ulkelerde ise kultur sisesi olusturmak icin gerekli olan maddelere hic ulasilamadigindan kan kulturu yapilmasi mumkun degildir Tuplere ne kadar kan cekildigi onem tasimaktadir Az ya da cok kan cekilmemelidir Az kan cekince kan kulturunde ureyecek mikroorganizma sayisi da az oldugundan yanlis negatiflikler gozlenebilir Tupe cok kan cekmek de besiyeri ile kan miktari arasindaki oran uyusmayacagindan mikroorganizmalarin buyumesi icin gerekli olan besinlere ulasmasini engelleyecektir Ideal buyume icin kanin kulture orani 1 5 ten 1 10 a kadar olmalidir Klinik Laboratuvar Standartlari Enstitusu yetiskinlerdeki rutin kultur uygulamalari icin iki farkli tup icin iki farkli yerden 20 30 ml kan alinmasini onermektedir Cocuklarda ise alinacak kan miktari cocugun yasina ve agirligina gore belirlenir Endokardit suphesi ver ise 6 tuple kultur de yapilabilir Kultur asamasi Otomatik olmayan kan kulturu sistemlerindeki buyume a yuzyeyde ureme gerceklesmesi b gaz uretiminden aciga cikan baloncuklar c mikrobiyal buyumeden kaynaklanan bulaniklik sagdaki sisede d gorulebilir mikrobiyal koloniler Kan tupe cekildikten sonra mikroorganizmalarin daha iyi ureyebilmesi icin vucut isisinda beklemeye birakilir Kultur otomatize sistemlerde genelde 4 5 gun beklemeye birakilir ama aslinda kanda en sik karsilasilan patojenler 2 gun icinde tespit edilebilmektedir Mikroorganizma yavas buyuyen bir tur mesela endokardit etkeni bakteriler ise veya otomatik olmayan metotlar kullaniliyor ise bekleme suresi daha da uzatilabilir Otomatik olamayan sistemlerde mikroorganizmalarin buyumesi ciplak gozle takip edilir Aciga cikan gaz tupun icinde bugu yapabilir ya da hemoliz dedigimiz eritrositlerin sindirilmesi olayi ile tupte renk degisimi gozlenebilir Bazi manuel sistemler buyumenin tesvik edilmesi icin gazlarin uretildigi bolgeye sivi dolduran kompartmanlara veya periyodik olarak siseye damlayan agar plaklara sahiptir Inkubasyon periyodunun sonunda pozitif kulturlerdeki buyumenin atlanmamasi amaciyla bir de agar plaga ekilir yani subkulture edilir Gelismis ulkelerde bu manuel kultur sistemlerinin yerini devamli bilgisayar aracili denetim yapan otomatik sistemler almistir BACTEC BacT ALERT ve VersaTrek gibi otomatik sistemler kultur sislerini surekli karistiran inkubator icerirler Mikrobiyal buyume sensorler tarafindan tup icindeki gazlarin cogunlukla karbon dioksit uretimine bagli saptanir Cunku karbondioksit uretimi cogunlukla mikrobiyal metabolizmanin belirtecidir Bir alarm veya gorsel uyaran Mikrobiyoloji uzmanini kulturun pozitif ciktigi konusunda uyarir Eger inkubasyon periyodunun sonunda test negatif cikar ise subkulture edilmeden ekartasyon kabul edilebilir Lizis santrifuj adi verilen bir teknik de daha ileri tetkikler yapmak amaciyla veya mantarlar mikobakteriler Legionella gibi yavas buyuyen ve nazli bakterilerin tespiti amaciyla kullanilir Bu teknikte esas olan kani besiyeri ile karistirip bir sise icinde inkubasyona birakmak degil eritrositleri ve lokositleri yikima ugratan bir karisim ile yikip sonrasinda santrifuj etmektir Bu prosedur alinan ornekteki diger icerikleri mikroorganizmalari da icine alacak sekilde konsantre hale getirir ve subkulture edilmesini buyuk oranda kolaylastirir Lizis santrifuj metodu mikroorganizmayi ayirmada daha hassas olmasina ragmen kanin bircok islemden gecmesine bagli olarak kontaminasyona acik bir yontemdir Mikroorganizmanin tespiti Eger buyume tespit edilirse mikroorganizmanin on ayrimi amaciyla Mikrobiyoloji uzmani tupten aldigi ornekle hizlica Gram boyama yapar Gram boyama bize bakterinin Gram pozitif veya negatif bir bakteri oldugu bilgisini verdigi gibi sekilleri hakkinda da dairesel yani kok ince uzun yani basil ya da spiral sekilli olabilir bilgi verir Kaynakca Carroll KC et al 2015 p 755 a b Turgeon ML 2016 p 510 a b Mahon CR et al 2018 p 866 a b Procop GW amp Koneman EW 2017 p 188 Pitt SJ 2018 p 26 Carroll KC et al 2015 pp 755 6 Mahon CR et al 2018 p 867 Martinez Raquel M Wolk Donna M Bloodstream Infections Microbiology Spectrum 4 4 doi 10 1128 microbiolspec DMIH2 0031 2016 ISSN 2165 0497 PMID 27726765 10 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Ocak 2021 Bennett JE et al 2019 p 990 a b Rhodes Andrew Evans Laura E Alhazzani Waleed Levy Mitchell M Antonelli Massimo Ferrer Ricard Kumar Anand Sevransky Jonathan E Sprung Charles L Nunnally Mark E Rochwerg Bram 1 Mart 2017 Surviving Sepsis Campaign International Guidelines for Management of Sepsis and Septic Shock 2016 Intensive Care Medicine Ingilizce 43 3 304 377 doi 10 1007 s00134 017 4683 6 ISSN 1432 1238 a b c d e f Garcia Robert A Spitzer Eric D Beaudry Josephine Beck Cindy Diblasi Regina Gilleeny Blabac Michelle Haugaard Carol Heuschneider Stacy Kranz Barbara P McLean Karen Morales Katherine L Multidisciplinary team review of best practices for collection and handling of blood cultures to determine effective interventions for increasing the yield of true positive bacteremias reducing contamination and eliminating false positive central line associated bloodstream infections American Journal of Infection Control 43 11 1222 1237 doi 10 1016 j ajic 2015 06 030 ISSN 1527 3296 PMID 26298636 7 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Ocak 2021 Willems Elise Smismans Annick Cartuyvels Reinoud Coppens Guy Van Vaerenbergh Kristien Van den Abeele Anne Marie Frans Johan Bilulu Study Group The preanalytical optimization of blood cultures a review and the clinical importance of benchmarking in 5 Belgian hospitals Diagnostic Microbiology and Infectious Disease 73 1 1 8 doi 10 1016 j diagmicrobio 2012 01 009 ISSN 1879 0070 PMID 22578933 8 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Ocak 2021 Klastersky J de Naurois J Rolston K Rapoport B Maschmeyer G Aapro M Herrstedt J ESMO Guidelines Committee Management of febrile neutropaenia ESMO Clinical Practice Guidelines Annals of Oncology Official Journal of the European Society for Medical Oncology 27 suppl 5 v111 v118 doi 10 1093 annonc mdw325 ISSN 1569 8041 PMID 27664247 7 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Ocak 2021 Walls R et al 2017 p 1497 web archive org 22 Temmuz 2019 22 Temmuz 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Ocak 2021 Fabre Valeria Sharara Sima L Salinas Alejandra B Carroll Karen C Desai Sanjay Cosgrove Sara E 22 Agustos 2020 Does This Patient Need Blood Cultures A Scoping Review of Indications for Blood Cultures in Adult Nonneutropenic Inpatients Clinical Infectious Diseases An Official Publication of the Infectious Diseases Society of America 71 5 1339 1347 doi 10 1093 cid ciaa039 ISSN 1537 6591 PMID 31942949 9 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Ocak 2021 www uptodate com 8 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Ocak 2021 Cahill Thomas J Prendergast Bernard D 27 Subat 2016 Infective endocarditis The Lancet Ingilizce 387 10021 882 893 doi 10 1016 S0140 6736 15 00067 7 ISSN 0140 6736 PMID 26341945 Cunha Burke A Lortholary Olivier Cunha Cheston B Fever of unknown origin a clinical approach The American Journal of Medicine 128 10 1138 e1 1138 e15 doi 10 1016 j amjmed 2015 06 001 ISSN 1555 7162 PMID 26093175 10 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Ocak 2021 Ford M 2019 p 95 a b McMullen AR Wilen CB amp Burnham CAD Chapter 9 in Dunne WM amp Burnham CAD eds 2018 sec Bacteria Mahon CR et al 2018 p 863 Fajardo Olivares Miguel Hidalgo Orozco Rocio Rodriguez Garrido Saray Gaona Alvarez Cristina Sanchez Silos Rosa Maria Hernandez Rastrollo Ramon Martinez Tallo Emilia Cordero Carrasco Juan Luis Mart 2012 Activity of vancomycin teicoplanin and linezolid in methicillin resistant coagulase negative Staphylococci isolates from paediatric blood cultures Revista Espanola De Quimioterapia Publicacion Oficial De La Sociedad Espanola De Quimioterapia 25 1 25 30 ISSN 1988 9518 PMID 22488538 Mahon CR et al 2018 pp 865 6 McMullen AR Wilen CB amp Burnham CAD Chapter 9 in Dunne WM amp Burnham CAD eds 2018 sec Fungal Bloodstream Infections Bennett JE et al 2019 p 996 a b www cdc gov Ingilizce 15 Agustos 2019 20 Eylul 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Ocak 2021 Pagana KD et al 2014 p xiii Pitt SJ 2018 p 34 Mahon CR et al 2018 p 870 a b c Atkinson Dunn R amp Dunne WM Chapter 2 in Dunne WM amp Burnham CAD eds 2018 sec Introduction Procop GW amp Koneman EW 2017 p 194 a b Ford M 2019 p 85 Baron Ellen Jo Eylul 2019 Clinical Microbiology in Underresourced Settings Clinics in Laboratory Medicine 39 3 359 369 doi 10 1016 j cll 2019 05 001 ISSN 1557 9832 PMID 31383262 12 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Ocak 2021 Dondorp AM et al 2019 pp 172 3 a b c Mahon CR et al 2018 pp 871 2 Tibbetts RJ amp Robinson Dunn B Chapter 10 in Dunne WM amp Burnham CAD eds 2018 sec Introduction a b c Ford M 2019 p 87 Revell P amp Doern C Chapter 8 in Dunne WM amp Burnham CAD eds 2018 sec Specimen Collection Bennett JE et al 2019 p 202 Ombelet Sien Barbe Barbara Affolabi Dissou Ronat Jean Baptiste Lompo Palpouguini Lunguya Octavie Jacobs Jan Hardy Liselotte 2019 Best Practices of Blood Cultures in Low and Middle Income Countries Frontiers in Medicine 6 131 doi 10 3389 fmed 2019 00131 ISSN 2296 858X PMC 6591475 2 PMID 31275940 a b Mahon CR et al 2018 p 871 Ford M 2019 p 88 Procop GW amp Koneman EW 2017 p 199 Carroll KC et al 2015 p 756 Procop GW amp Koneman EW 2017 pp 197 8 Mahon CR et al 2018 p 872 Procop GW amp Koneman EW 2017 p 196 Truant AL 2016 p 12 McPherson RA amp Pincus MR 2017 p 1207 Ford M 2019 p 89 Turgeon ML 2016 pp 492 3 Bibliyografi Mandell Douglas and Bennett s Principles and Practice of Infectious Diseases Elsevier Health Sciences 8 Agustos 2019 ISBN 978 0 323 48255 4 Jawetz Melnick amp Adelbergs Medical Microbiology 27 E McGraw Hill Education 12 Agustos 2015 ISBN 978 0 07 182503 0 7 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan