Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Sibirya karaağacı (Ulmus pumila), karaağaçgiller (Ulmaceae) familyasından yaprak döken bir karaağaç türüdür.
| Sibirya karaağacı | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||||||
| Korunma durumu | |||||||||||||||
 Asgari endişe altında (IUCN 3.1) | |||||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| İkili adlandırma | |||||||||||||||
| Ulmus pumila L., Sp. Pl.: 226 (1753). | |||||||||||||||
Sezonun başlarında yerleşir, hızlı büyür ve köklerinden hızla yeniden filizlenir, bu da onu çok rekabetçi ve hatta bazı ülkelerde istilacı olarak kabul eder. Sibirya karaağacı çoğunlukla rüzgar siperleri ve toprak erozyonunu kontrol etmek için kullanılır. Hollanda karşı direnç göstermiştir ve bu nedenle çeşitli karaağaç melezlerine karşı direnç geliştirmede etkili olmuştur. Sibirya karaağacı, bol güneşe sahip verimli, iyi drene edilmiş toprakları tercih eder, ancak ağaç kuraklık, soğuk kışlar ve fakir, kuru topraklar gibi zorlu koşullara son derece uyumludur. Diğer karaağaç türlerinde olduğu gibi kirlilik ve tuzluluk olan bölgelerde yetişebilmektedir.
Sibirya karaağacı, Orta ve Doğu Asya'ya özgü büyük bir ağaç türüdür. Türler yaygın ve boldur. Genel nüfusunun nispeten büyük olduğu varsayılmaktadır. Bununla birlikte, türün büyüklüğü bilinmeyen klonal popülasyonları vardır. Özellikle Moğolistan'da olmak üzere bazı alt popülasyonların tarihsel düşüşler geçirdiği düşünülmektedir. Aşırı otlatma ve su tablasındaki değişiklikler de dahil olmak üzere yerel çevre üzerindeki antropojenik baskıların neden olduğu düşünülen türlerin yenilenmesindeki azalma nedeniyle küresel nüfus da şu anda azalmaktadır. Bunun popülasyonun azalmasına ne ölçüde neden olduğu araştırılmalı ve ölçülmelidir, ancak şu anda A kriteri kapsamında tehdit altındaki bir kategori için eşikleri aşması beklenmemektedir. Ayrıca türler yaygın olarak yetiştirilmektedir. Küresel olarak En Az Endişe olarak değerlendirilmektedir.
Sibirya karaağacının şu anki doğal dağılımı Çin, Moğolistan, Kore Cumhuriyeti, Kore Demokratik Cumhuriyeti, Kırgızistan, Türkmenistan ve Rusya'nın dağlık bölgeleridir (Fu ve ark. 2003). Türlerin yetiştirilmesi ve yüzyıllar boyunca dünya çapında tanıtılması nedeniyle, türler Özbekistan ve Keşmir'e de özgü olabilir, ancak bunun doğrulanması gerekir (A. Whittemore pers. comm. 2018). Türün Nepal'den bildirildiği ancak burada yerli olduğu düşünülmemektedir (Melville ve Heybroek 1971). Bu ağaç, Avrupa (EUFORGEN 2017) ve Kuzey Amerika (Moore 2006) dahil olmak üzere dünya genelinde yaygın olarak tanıtılmıştır. Türler ayrıca kendi doğal aralığında yetiştirilebilir. Doğal yayılımı içinde bu tür deniz seviyesinden 1.000 m'yi aşan rakımlara kadar büyüyebilir (Fu et al. 2003).
Nüfus bilgisi sadece Moğolistan'daki türler için mevcuttur. Burada tür, Gobi çölü de dahil olmak üzere ülkenin birçok yerinde bulunur (Wesche ve ark. 2011). Moğolistan'daki tür aralığı önceden daha genişti ancak çeşitli antropojenik baskılar nedeniyle popülasyon parçalanmış ve düzensiz hale geldi (Su ve ark. 2014). Hem Çin'de hem de Moğolistan'da, olgunluğa ulaşan fide sayısını azaltan su tablası üzerindeki antropojenik etki nedeniyle türlerin rejenerasyon potansiyelinin azaldığına dair endişeler bulunmaktadır (Wesche et al. 2011, Su et al. 2014). Bu nedenle nüfus, dağılımı boyunca düşüşte olabilir, ancak bu, doğrulama gerektirir ve nüfusun tarihsel olarak azaldığı ölçüde araştırma gerektirir. Halihazırda, tür yaygın olduğundan ve popülasyonun bol olduğu varsayıldığından ve düşüşün Kriter A kapsamında tehdit altındaki bir kategorinin eşiklerine ulaşması beklenmemektedir. Bazı popülasyonların tamamen klonal olduğu düşünülmektedir (Wesche ve ark. 2011).
Sibirya karaağacı, 25 m yüksekliğe kadar büyüyen büyük bir ağaç türüdür (Fu et al. 2003). Türler, doğal dağılımı boyunca karışık yaprak döken ormanlarda yetişir. Ayrıca Gobi Çölü'ndeki çok kuru bölgelerde ve çöllerde su birikintileri boyunca örülür. Bu, türlere geniş bir coğrafi aralık sağlar. Genellikle dik yokuşlarda, soğukta ve zayıf topraklarda durabilen dayanıklı bir ağaç türüdür (EUFORGEN 2017). Tür, fide aşamasında (genellikle üst toprakta) yeraltı suyu kaynağına ulaşan bir kazık kökü gelişene kadar neme ihtiyaç duyar (Su ve ark. 2014). Tür hızlı büyür ve hatta kirli ve tuzlu topraklar topraklarda bile büyüyebilir. Kore Yarımadası'nda türler Mart ayında çiçek açar (Chang ve Kim 2015) ve daha kuzey aralığında türler Mayıs ayında çiçek açar (Wesche ve diğerleri 2011). Tohumlar rüzgarla dağılır. Tür, rüzgarla dağılan polen ve tohum yoluyla eşeyli olarak üreyebilir, ancak aynı zamanda yeniden filizlenme ve kök emiciler üreterek popülasyonunu koloni halinde sürdürebilir (Wesche et al. 2011). Moğolistan'da türün, çevresel koşullara ve yerel antropojenik baskılara bağlı olarak monospesifik meşcereler oluşturduğu veya yalnız bireyler olarak ortaya çıktığı bilinmektedir. Ayrıca Moğolistan'da 200 yıllık meşcereler bilinmektedir ve Gobi çölündeki ağaçlar özellikle uzundur (Wesche et al. 2011). Habitatın, ağaç kesimi ve küçük ölçekli çiftçilik ve hayvan otlatmanın yaygınlaşması nedeniyle tür dağılımının bazı bölümlerinde azalmakta olduğuna inanılmaktadır.
Türler, çeşitli antropojenik baskıların tehdidi altındadır. Bu, ağacı olgunlaşabilmesi için yeterli sudan yoksun bırakabilen ve yeraltı suyu seviyesi olgun ağaçların artık erişemeyeceği kadar alçaldığında daha fazla soruna neden olan yerel su tablasındaki değişiklikleri içerir (Wesche et al. 2011, Su et al. diğerleri 2014). Bu, daha az sayıda birey olgunluğa eriştiğinden türlerin yenilenmesini azaltmaktadır, bu, Çin'in kumlu bölgelerinde özel bir tehdittir (Su ve ark. 2014). Fide tüketimine neden olan tür habitatının aşırı otlatılması, türlerin Moğol Gobi çölü içindeki üreme kapasitesini daha da azaltmaktadır (Wesche et al. 2011). Bunların, menzili boyunca türler için tehdit oluşturup oluşturmadığı bilinmiyor. Tarımın yaygınlaşması, türlerin kereste için kesilmesi ve habitatın otlatılması, Moğolistan'daki türlerin tarihi düşüşleriyle sonuçlanmış olabilir (Su ve ark. 2014). Bunların türler için devam eden tehditler olup olmadığı bilinmiyor.
Bu tür, tekne ve tarım ekipmanı yapmak için kullanılabilecek kereste (Mark ve diğerleri 2014) için kullanılmaktadır (Moore 2006). Moğolistan'da tür, kutsal olduğuna inanıldığından bu amaç için kullanılmamaktadır, ancak tür, hayvan otlatmak için ideal bir alan sağlamaktadır (Wesche et al. 2011). Ekinleri korumak ve toprak erozyonunu azaltmak için rüzgar kesici olarak tarım bölgelerine de ekilebilir (Moore 2006). Ağacın kabuğu da öğütülebilir ve bazı yiyeceklerin üretiminde koyulaştırıcı bir madde olarak kullanılabilirken, meyvesi sos ve şarap yapmak için kullanılabilir (Moore 2006). Türler ayrıca Avrupa ve Kuzey Amerika'ya süs ve sokak ağacı olarak yaygın bir şekilde tanıtıldı. Hollanda Karaağaç Hastalığına karşı direnci ve kötü büyüme koşullarında büyüme kabiliyeti nedeniyle burada hala mevcuttur (Moore 2006, EUFORGEN 2017). Bununla birlikte, batı Kuzey Amerika'da tür, ciddi bir istilacı olarak kabul edilir ve bu da büyük ekolojik sonuçlara neden olur.
Bu tür, ex situ koleksiyonlarda bulunur (BGCI 2017). Bir bütün olarak tür popülasyonunun ne ölçüde azalmakta olduğu araştırılmalı ve türler için dağılımı boyunca başlıca tehditler doğrulanmalıdır. Moğolistan'daki türlerin habitatı üzerindeki otlatma ölçeğini azaltmaya yönelik çabalar üstlenilmelidir.
Dış bağlantılar
![image]()
Vikitür'de Ulmus pumila ile ilgili ayrıntılı taksonomik bilgiler bulunur.
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Sibirya karaagaci Ulmus pumila karaagacgiller Ulmaceae familyasindan yaprak doken bir karaagac turudur Sibirya karaagaciKorunma durumuAsgari endise altinda IUCN 3 1 Biyolojik siniflandirmaAlem PlantaeSube TracheophytaSinif MagnoliopsidaTakim RosalesFamilya UlmaceaeCins UlmusTur U pumilaIkili adlandirmaUlmus pumilaL Sp Pl 226 1753 Sezonun baslarinda yerlesir hizli buyur ve koklerinden hizla yeniden filizlenir bu da onu cok rekabetci ve hatta bazi ulkelerde istilaci olarak kabul eder Sibirya karaagaci cogunlukla ruzgar siperleri ve toprak erozyonunu kontrol etmek icin kullanilir Hollanda karsi direnc gostermistir ve bu nedenle cesitli karaagac melezlerine karsi direnc gelistirmede etkili olmustur Sibirya karaagaci bol gunese sahip verimli iyi drene edilmis topraklari tercih eder ancak agac kuraklik soguk kislar ve fakir kuru topraklar gibi zorlu kosullara son derece uyumludur Diger karaagac turlerinde oldugu gibi kirlilik ve tuzluluk olan bolgelerde yetisebilmektedir Sibirya karaagaci Orta ve Dogu Asya ya ozgu buyuk bir agac turudur Turler yaygin ve boldur Genel nufusunun nispeten buyuk oldugu varsayilmaktadir Bununla birlikte turun buyuklugu bilinmeyen klonal populasyonlari vardir Ozellikle Mogolistan da olmak uzere bazi alt populasyonlarin tarihsel dususler gecirdigi dusunulmektedir Asiri otlatma ve su tablasindaki degisiklikler de dahil olmak uzere yerel cevre uzerindeki antropojenik baskilarin neden oldugu dusunulen turlerin yenilenmesindeki azalma nedeniyle kuresel nufus da su anda azalmaktadir Bunun populasyonun azalmasina ne olcude neden oldugu arastirilmali ve olculmelidir ancak su anda A kriteri kapsaminda tehdit altindaki bir kategori icin esikleri asmasi beklenmemektedir Ayrica turler yaygin olarak yetistirilmektedir Kuresel olarak En Az Endise olarak degerlendirilmektedir Sibirya karaagacinin su anki dogal dagilimi Cin Mogolistan Kore Cumhuriyeti Kore Demokratik Cumhuriyeti Kirgizistan Turkmenistan ve Rusya nin daglik bolgeleridir Fu ve ark 2003 Turlerin yetistirilmesi ve yuzyillar boyunca dunya capinda tanitilmasi nedeniyle turler Ozbekistan ve Kesmir e de ozgu olabilir ancak bunun dogrulanmasi gerekir A Whittemore pers comm 2018 Turun Nepal den bildirildigi ancak burada yerli oldugu dusunulmemektedir Melville ve Heybroek 1971 Bu agac Avrupa EUFORGEN 2017 ve Kuzey Amerika Moore 2006 dahil olmak uzere dunya genelinde yaygin olarak tanitilmistir Turler ayrica kendi dogal araliginda yetistirilebilir Dogal yayilimi icinde bu tur deniz seviyesinden 1 000 m yi asan rakimlara kadar buyuyebilir Fu et al 2003 Nufus bilgisi sadece Mogolistan daki turler icin mevcuttur Burada tur Gobi colu de dahil olmak uzere ulkenin bircok yerinde bulunur Wesche ve ark 2011 Mogolistan daki tur araligi onceden daha genisti ancak cesitli antropojenik baskilar nedeniyle populasyon parcalanmis ve duzensiz hale geldi Su ve ark 2014 Hem Cin de hem de Mogolistan da olgunluga ulasan fide sayisini azaltan su tablasi uzerindeki antropojenik etki nedeniyle turlerin rejenerasyon potansiyelinin azaldigina dair endiseler bulunmaktadir Wesche et al 2011 Su et al 2014 Bu nedenle nufus dagilimi boyunca dususte olabilir ancak bu dogrulama gerektirir ve nufusun tarihsel olarak azaldigi olcude arastirma gerektirir Halihazirda tur yaygin oldugundan ve populasyonun bol oldugu varsayildigindan ve dususun Kriter A kapsaminda tehdit altindaki bir kategorinin esiklerine ulasmasi beklenmemektedir Bazi populasyonlarin tamamen klonal oldugu dusunulmektedir Wesche ve ark 2011 Sibirya karaagaci 25 m yukseklige kadar buyuyen buyuk bir agac turudur Fu et al 2003 Turler dogal dagilimi boyunca karisik yaprak doken ormanlarda yetisir Ayrica Gobi Colu ndeki cok kuru bolgelerde ve collerde su birikintileri boyunca orulur Bu turlere genis bir cografi aralik saglar Genellikle dik yokuslarda sogukta ve zayif topraklarda durabilen dayanikli bir agac turudur EUFORGEN 2017 Tur fide asamasinda genellikle ust toprakta yeralti suyu kaynagina ulasan bir kazik koku gelisene kadar neme ihtiyac duyar Su ve ark 2014 Tur hizli buyur ve hatta kirli ve tuzlu topraklar topraklarda bile buyuyebilir Kore Yarimadasi nda turler Mart ayinda cicek acar Chang ve Kim 2015 ve daha kuzey araliginda turler Mayis ayinda cicek acar Wesche ve digerleri 2011 Tohumlar ruzgarla dagilir Tur ruzgarla dagilan polen ve tohum yoluyla eseyli olarak ureyebilir ancak ayni zamanda yeniden filizlenme ve kok emiciler ureterek populasyonunu koloni halinde surdurebilir Wesche et al 2011 Mogolistan da turun cevresel kosullara ve yerel antropojenik baskilara bagli olarak monospesifik mescereler olusturdugu veya yalniz bireyler olarak ortaya ciktigi bilinmektedir Ayrica Mogolistan da 200 yillik mescereler bilinmektedir ve Gobi colundeki agaclar ozellikle uzundur Wesche et al 2011 Habitatin agac kesimi ve kucuk olcekli ciftcilik ve hayvan otlatmanin yayginlasmasi nedeniyle tur dagiliminin bazi bolumlerinde azalmakta olduguna inanilmaktadir Turler cesitli antropojenik baskilarin tehdidi altindadir Bu agaci olgunlasabilmesi icin yeterli sudan yoksun birakabilen ve yeralti suyu seviyesi olgun agaclarin artik erisemeyecegi kadar alcaldiginda daha fazla soruna neden olan yerel su tablasindaki degisiklikleri icerir Wesche et al 2011 Su et al digerleri 2014 Bu daha az sayida birey olgunluga eristiginden turlerin yenilenmesini azaltmaktadir bu Cin in kumlu bolgelerinde ozel bir tehdittir Su ve ark 2014 Fide tuketimine neden olan tur habitatinin asiri otlatilmasi turlerin Mogol Gobi colu icindeki ureme kapasitesini daha da azaltmaktadir Wesche et al 2011 Bunlarin menzili boyunca turler icin tehdit olusturup olusturmadigi bilinmiyor Tarimin yayginlasmasi turlerin kereste icin kesilmesi ve habitatin otlatilmasi Mogolistan daki turlerin tarihi dususleriyle sonuclanmis olabilir Su ve ark 2014 Bunlarin turler icin devam eden tehditler olup olmadigi bilinmiyor Bu tur tekne ve tarim ekipmani yapmak icin kullanilabilecek kereste Mark ve digerleri 2014 icin kullanilmaktadir Moore 2006 Mogolistan da tur kutsal olduguna inanildigindan bu amac icin kullanilmamaktadir ancak tur hayvan otlatmak icin ideal bir alan saglamaktadir Wesche et al 2011 Ekinleri korumak ve toprak erozyonunu azaltmak icin ruzgar kesici olarak tarim bolgelerine de ekilebilir Moore 2006 Agacin kabugu da ogutulebilir ve bazi yiyeceklerin uretiminde koyulastirici bir madde olarak kullanilabilirken meyvesi sos ve sarap yapmak icin kullanilabilir Moore 2006 Turler ayrica Avrupa ve Kuzey Amerika ya sus ve sokak agaci olarak yaygin bir sekilde tanitildi Hollanda Karaagac Hastaligina karsi direnci ve kotu buyume kosullarinda buyume kabiliyeti nedeniyle burada hala mevcuttur Moore 2006 EUFORGEN 2017 Bununla birlikte bati Kuzey Amerika da tur ciddi bir istilaci olarak kabul edilir ve bu da buyuk ekolojik sonuclara neden olur Bu tur ex situ koleksiyonlarda bulunur BGCI 2017 Bir butun olarak tur populasyonunun ne olcude azalmakta oldugu arastirilmali ve turler icin dagilimi boyunca baslica tehditler dogrulanmalidir Mogolistan daki turlerin habitati uzerindeki otlatma olcegini azaltmaya yonelik cabalar ustlenilmelidir Dis baglantilarVikitur de Ulmus pumila ile ilgili ayrintili taksonomik bilgiler bulunur Kaynakca Ulmus pumila Euforgen 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Temmuz 2021 a b c d e f g Barstow M 2018 The IUCN Red List of Threatened Species doi 10 2305 IUCN UK 2018 1 RLTS T61967372A61967374 en 25 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi