Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Tambov Ayaklanması veya Antonovşina, 1920-21 yıllarında Rus İç Savaşı sürerken Bolşeviklere karşı yapılan köylü ayaklanması. Ayaklanma Moskova’nın 450 km güneydoğusundaki Tambov ve Voronej oblastlarında çıkmıştır. Ayaklanmanın lideri konumundaki kişi Rus İmparatorluğu Çarlık Ordusunda subay olan ve Aziz George Nişanına sahip P.M. Tokmakov’dur. Sovyet tarihçiler ayaklanmayı yanlış olarak SR partisi üyesi Aleksandr Antonov’a bağlayarak Antonov İsyanı veya Antonovşina olarak adlandıracaklardır. Antonov ayaklanmanın liderlerinden ise de onunla beraber mücadele eden diğer liderler de mevcuttu.
Arka plan
İç savaş döneminde Bolşeviklerin sanayi şehirlerinin ve Kızılordu askerlerinin aç kalmasını engellemek üzere baş vurduğu ve Savaş Komünizmi uygulamaları arasında yer alan buğday zoralımı (prodrazvyorstka) ayaklanmanın esas çıkış sebebidir. 1920 yılında her bölgenin vermesi gereken buğday miktarı 18 milyon puddan 27 milyona çıkartılır. Köylüler zaten kendi kullanımları dışında kalan buğdaya el konacağını bildikleri için üretim miktarını düşürmüşlerdi. Bolşeviklerin koydukları devlet kotasını doldurmak ise açlıktan ölmekle aynı anlama gelmekteydi.
İlk kıvılcım
Uygulamaya karşı ilk direniş 19 Ağustos 1920 günü küçük bir köy olan Khitrovo’da yaşanır. Burada Kızılordu birlikleri tarafından yapılan buğday zoralımı sırasında yapılan yağmaya karşı direniş başlar. Köylülerin kurdukları ordunun adı Mavi Ordu’dur Ayaklanma diğer köylü ayaklanmalarının tersine siyasi bir örgüt olan Çalışan Köylüler Birliği (Soyuz Trudovogo Krestyanstva) isimli örgüt tarafından idare edilir. Tambov’daki ayaklanmanın ardından Sovyet iktidarının devrildiği ilan edilir ve Sovyet iktidarını tanımadığı için Bolşevikler tarafından kapatılan Kurucu Meclis’in yeniden açılması ve tüm toprakların halka dağıtılması talep edilir.
Ayaklanma
Aleksandr Antonov, Sol SR üyesi bir devrimcidir. 1917 yılında Bolşeviklerle ittifak yapan grubunun hattını izlemiş ancak 1918 yılında kırda yapılan buğday zoralımlarını görünce Bolşeviklere cephe almıştır. Tambov bölgesinde köylüler arasında başlattığı örgütlenmeyle neredeyse bir halk kahramanı olmuştur.
Ekim 1920’ye gelindiğinde Bolşevik karşıtı köylü ordusu 50 bin sayısına ulaşır. Bu rakama Kızılordudan kaçıp köylülere katılanlar da dahildir. Köylü ordusu oldukça başarılı olacak, hatta Tambov bölgesindeki Çeka’ya kadar sızacaktır. Ocak 1921’de köylü ayaklanmaları Samara, Saratov, Tsaritsyn, Astrahan’a kadar yayılır. Bu dönemde köylü ordusunun toplamı 70 bini bulacak ve Kızılordu saldırılarına karşı koyar duruma gelecektir.
Mayıs 1921’e gelindiğinde Tambov bağımsızlığını ilan eder. Karay-Saltyki köyünden yapılan toplantıda Tambov Cumhuriyetinin devlet başkanı olarak Shendiapin seçilir. Durumun ciddiyetini gören Bolşevik Merkez Komitesi Tambov eyaletindeki köylü ayaklanmasının bastırılması için olağanüstü toplanarak kararlar alır. Sovyet-Polonya Savaşı sona erdiği ve Beyaz Ordu komutanlarından Pyotr Vrangel’n ayaklanması bastırıldığı için Kızılordu artık tüm kuvvetiyle bölgeye yoğunlaşır. 100 bin asker ve özel Çeka birlikleri bölgeye gönderilir. Topçu birlikleri ve zırhlı trenler saldırılarda kullanılır. Kızılordu, Mihail Tuhaçevski ve Vladimir Antonov-Ovseyenko önderliğinde saldırır. Köylü ordusu yenilecek ve bölgedeki köylü nüfusu enterne edilecektir. Ayaklanma 2 yılı içinde artık tamamen bastırılmıştır. Antonov 1922 yılında öldürülecektir. Ayaklanma ve ardından toplama kamplarında toplam 240 bin kişinin öldüğü tahmin edilmektedir
Değerlendirme
Tambov Ayaklanması, Bolşeviklerin buğday zoralımı başta olmak üzere savaş komünizmi uygulamalarının kaldırılmasının başta gelen sebeplerindendir. 1921 yılı başlarında patlak veren Kronstadt Ayaklanmasından sonra toplanan 10. Parti Kongresi NEP politikalarının uygulanmaya başlanmasına karar verecektir.
Notlar
- ^ Pud (Rusçası: пуд) 16,38 kg karşılığındaki ağırlık ölçüsü. 1924 yılında kullanımdan kaldırılmıştır.
- ^ Rus İç Savaşında tarafların orduları farklı renklerle ifade edilir: Bolşevikler Kızılordu, anti-Bolşevik monarşi yanlıları Beyaz Ordu, anarşistlerin Siyah Ordusu.
- ^ Özellikle köylü ordusunun yoğun ormanlık bölgeye saklandığı kimi yerlerde Kızılordu tarafından kimyasal silah kullanıldığı iddia edilmektedir.
Kaynakça
- ^ Bunlardan birisi olarak (1875-1921) (Rusça: Токмаков, Пётр Михайлович) sayılabilir. Bakınız: Erik C. Landis, Bandits and Partisans: The Antonov Movement in the Russian Civil War, University of Pittsburgh Press 2008 s.110
- ^ B.V.Sennikov, Tambov rebellion and liquidation of peasants in Russia, Publisher: Posev, 2004,
Ayrıca bakınız
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Tambov Ayaklanmasi veya Antonovsina 1920 21 yillarinda Rus Ic Savasi surerken Bolseviklere karsi yapilan koylu ayaklanmasi Ayaklanma Moskova nin 450 km guneydogusundaki Tambov ve Voronej oblastlarinda cikmistir Ayaklanmanin lideri konumundaki kisi Rus Imparatorlugu Carlik Ordusunda subay olan ve Aziz George Nisanina sahip P M Tokmakov dur Sovyet tarihciler ayaklanmayi yanlis olarak SR partisi uyesi Aleksandr Antonov a baglayarak Antonov Isyani veya Antonovsina olarak adlandiracaklardir Antonov ayaklanmanin liderlerinden ise de onunla beraber mucadele eden diger liderler de mevcuttu Tambov Ayaklanmasi nin yayildigi bolgelerArka planIc savas doneminde Bolseviklerin sanayi sehirlerinin ve Kizilordu askerlerinin ac kalmasini engellemek uzere bas vurdugu ve Savas Komunizmi uygulamalari arasinda yer alan bugday zoralimi prodrazvyorstka ayaklanmanin esas cikis sebebidir 1920 yilinda her bolgenin vermesi gereken bugday miktari 18 milyon puddan 27 milyona cikartilir Koyluler zaten kendi kullanimlari disinda kalan bugdaya el konacagini bildikleri icin uretim miktarini dusurmuslerdi Bolseviklerin koyduklari devlet kotasini doldurmak ise acliktan olmekle ayni anlama gelmekteydi Ilk kivilcimUygulamaya karsi ilk direnis 19 Agustos 1920 gunu kucuk bir koy olan Khitrovo da yasanir Burada Kizilordu birlikleri tarafindan yapilan bugday zoralimi sirasinda yapilan yagmaya karsi direnis baslar Koylulerin kurduklari ordunun adi Mavi Ordu dur Ayaklanma diger koylu ayaklanmalarinin tersine siyasi bir orgut olan Calisan Koyluler Birligi Soyuz Trudovogo Krestyanstva isimli orgut tarafindan idare edilir Tambov daki ayaklanmanin ardindan Sovyet iktidarinin devrildigi ilan edilir ve Sovyet iktidarini tanimadigi icin Bolsevikler tarafindan kapatilan Kurucu Meclis in yeniden acilmasi ve tum topraklarin halka dagitilmasi talep edilir AyaklanmaAleksandr Antonov Sol SR uyesi bir devrimcidir 1917 yilinda Bolseviklerle ittifak yapan grubunun hattini izlemis ancak 1918 yilinda kirda yapilan bugday zoralimlarini gorunce Bolseviklere cephe almistir Tambov bolgesinde koyluler arasinda baslattigi orgutlenmeyle neredeyse bir halk kahramani olmustur Ekim 1920 ye gelindiginde Bolsevik karsiti koylu ordusu 50 bin sayisina ulasir Bu rakama Kizilordudan kacip koylulere katilanlar da dahildir Koylu ordusu oldukca basarili olacak hatta Tambov bolgesindeki Ceka ya kadar sizacaktir Ocak 1921 de koylu ayaklanmalari Samara Saratov Tsaritsyn Astrahan a kadar yayilir Bu donemde koylu ordusunun toplami 70 bini bulacak ve Kizilordu saldirilarina karsi koyar duruma gelecektir Mayis 1921 e gelindiginde Tambov bagimsizligini ilan eder Karay Saltyki koyunden yapilan toplantida Tambov Cumhuriyetinin devlet baskani olarak Shendiapin secilir Durumun ciddiyetini goren Bolsevik Merkez Komitesi Tambov eyaletindeki koylu ayaklanmasinin bastirilmasi icin olaganustu toplanarak kararlar alir Sovyet Polonya Savasi sona erdigi ve Beyaz Ordu komutanlarindan Pyotr Vrangel n ayaklanmasi bastirildigi icin Kizilordu artik tum kuvvetiyle bolgeye yogunlasir 100 bin asker ve ozel Ceka birlikleri bolgeye gonderilir Topcu birlikleri ve zirhli trenler saldirilarda kullanilir Kizilordu Mihail Tuhacevski ve Vladimir Antonov Ovseyenko onderliginde saldirir Koylu ordusu yenilecek ve bolgedeki koylu nufusu enterne edilecektir Ayaklanma 2 yili icinde artik tamamen bastirilmistir Antonov 1922 yilinda oldurulecektir Ayaklanma ve ardindan toplama kamplarinda toplam 240 bin kisinin oldugu tahmin edilmektedirDegerlendirmeTambov Ayaklanmasi Bolseviklerin bugday zoralimi basta olmak uzere savas komunizmi uygulamalarinin kaldirilmasinin basta gelen sebeplerindendir 1921 yili baslarinda patlak veren Kronstadt Ayaklanmasindan sonra toplanan 10 Parti Kongresi NEP politikalarinin uygulanmaya baslanmasina karar verecektir Notlar Pud Ruscasi pud 16 38 kg karsiligindaki agirlik olcusu 1924 yilinda kullanimdan kaldirilmistir Rus Ic Savasinda taraflarin ordulari farkli renklerle ifade edilir Bolsevikler Kizilordu anti Bolsevik monarsi yanlilari Beyaz Ordu anarsistlerin Siyah Ordusu Ozellikle koylu ordusunun yogun ormanlik bolgeye saklandigi kimi yerlerde Kizilordu tarafindan kimyasal silah kullanildigi iddia edilmektedir Kaynakca Bunlardan birisi olarak 1875 1921 Rusca Tokmakov Pyotr Mihajlovich sayilabilir Bakiniz Erik C Landis Bandits and Partisans The Antonov Movement in the Russian Civil War University of Pittsburgh Press 2008 s 110 B V Sennikov Tambov rebellion and liquidation of peasants in Russia Publisher Posev 2004 ISBN 5 85824 152 2Ayrica bakinizSavas Komunizmi NEP Bolseviklere karsi sol ayaklanmalar