Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ellis Ashmead Bartlett (11 Şubat 1881 - 4 Mayıs 1931) Britanya İmparatorluk Nişanı sahibi İngiliz savaş muhabiri. I. Dünya Savaşı'nda Çanakkale Savaşı sırasında görev yapmıştır. Cepheden yazdığı haber ve değerlendirmelerle ANZAC efsanesinin doğmasına öncülük etmiştir. Ayrıca savaşın yürütülüş tarzına dair yazdığı eleştirel yazılar sayesinde Britanya Ordusu komutanlarından Ian Hamilton'un görevden alınmasında ve İngiliz birliklerinin Gelibolu'ndan ayrılmasında rol oynamıştır.
Gençliği
1881 yılında doğan Ellis'in babası Muhafazakâr Parti milletvekili Sir Ellis Ashmead Bartlett idi. Ellis, seçkin ailelerin çocuklarının okuduğu Marlborough Kolejinde eğitim gördükten sonra orduya yazılır. Bedfordshire Alayı bünyesinde II. Boer Savaşına katılır. 1902 yılında avukatlık yapmaya başlar. İki yıl avukat olarak çalıştıktan sonra Rus-Japon Savaşında savaş muhabirliği yapmak üzere Mançurya'ya gider. Buradaki gözlemlerini Port Arthur: The Siege and Capitulation adlı kitapta yayınlar.
Savaş muhabirliği
Ellis, Balkan Savaşları ve sonrasında I. Dünya Savaşı sırasında yoğun olarak savaş muhabirliği yapmıştır. Ellis, The Daily Telegraph için 25 Nisan 1915 tarihinde gerçekleştirilen Anzak Koyu çıkartmasını okurları için kaleme alır. Orduyla beraber hareket eden Ellis, doğrudan cepheden yaptığı canlı, renkli ve eleştiri içeren gerçekçi anlatımlarıyla cephedeki diğer muhabirlerden ayrılır. Özellikle yoğun ateş altında ANZAK birliklerinin cesur harekâtlarının anlatımı Britanyalı okurlar arasında ANZAK efsanesinin doğmasına yol açmıştır. 27 Mayıs 1915 tarihinde Arıburnu açıklarındaki HMS Majestic savaş gemisinde bulunurken geminin Almanya İmparatorluğu donanmasına bağlı denizaltısı tarafından torpidolanması sonucu gemi batmış, Ellis olaydan yaralanmadan kurtulduysa da tüm ekipmanını yitirmiştir. Savaşın ilerleyen dönemlerindeki anlatımlarında özellikle İngiliz komuta heyetinin yetersizliklerini ve başarısızlıklarının bedelini dile getiren Ellis, doğrudan Londra'ya giderek cephede gördüklerini Sömürgelerden sorumlu BakanBonar Law, Deniz Kuvvetlerinden sorumlu Bakan Winston Churchill, Churchill'in yerine aynı göreve gelen Arthur Balfour, Başbakan Herbert Henry Asquith, Savaş Bakanı Horatio Herbert Kitchener gibi üst düzey devlet adamı ve siyasetçilere rapor eder. Yeniden Çanakkale Savaşı'na döner. Ağustos ayındaki Sarı Bayır Harekâtı sırasındaki karmaşayı ve Osmanlı İmparatorluğunun güçlü karşı taarruzunu okuyucularına aktarır. Bu dönemde edindiği bir kamera sayesinde film çekimi yapmaya da çalışmıştır. Yazdığı ağır eleştiriler nedeniyle geri çağrılan Ellis, Londra'ya döndüğünde devlet sansürünü aşmak için yazılarını röportaj şeklinde kaleme almış ve 17 Ekim günü The Times ve Daily Mail gibi yüksek tirajlı gazetelerin yanı sıra Avustralya gazetelerinde de basılmasını sağlamıştır.
Gelibolu sonrası
Geçim sıkıntısı çekmekte olan Ellis, ücret karşılığında konuşmalar yapmış, Fransa'daki Batı Cephesi muharebelerinde savaş muhabirliği yapmıştır. Komünizm karşıtı bir yönelimi olan Ellis savaşın ardından Çarlık Rusya'sındaki Ekim Devrimi'nin etkisiyle Macaristan'da kurulan Macaristan Sovyet Cumhuriyetine karşı savaşmıştır. 1926 yılından sonra The Daily Telegraph için Britanya Hindistanı muhabirliği yapmış, bağımsızlık için mücadele veren Mahatma Gandhi'yi şiddetle yeren yazılar kaleme almıştır. 1931 yılında Portekiz'in başkenti Lizbon'da ölmüştür.
Eserleri
Öne çıkan bazı eserleri şunlardır:
- Port Arthur, the Siege and Capitulation, William Blackwood & sons, 1906
- The Passing of The Shereefian Empire, Edinburgh ve Londra, William Blackwood & sons, 1910
- The Tragedy of Central Europe, Londra, Thornton Butterworth Ltd., 1923
- Uncensored Dardanelles, 1928
- The Riddle of Russia, Daily Telegraph için 22 yazılık seri, 22 Ocak - 20 Şubat 1929.
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ellis Ashmead Bartlett 11 Subat 1881 4 Mayis 1931 Britanya Imparatorluk Nisani sahibi Ingiliz savas muhabiri I Dunya Savasi nda Canakkale Savasi sirasinda gorev yapmistir Cepheden yazdigi haber ve degerlendirmelerle ANZAC efsanesinin dogmasina onculuk etmistir Ayrica savasin yurutulus tarzina dair yazdigi elestirel yazilar sayesinde Britanya Ordusu komutanlarindan Ian Hamilton un gorevden alinmasinda ve Ingiliz birliklerinin Gelibolu ndan ayrilmasinda rol oynamistir Ellis Ashmead Bartlett yaklasik olarak 1900 yili civarlarindaGencligi1881 yilinda dogan Ellis in babasi Muhafazakar Parti milletvekili Sir Ellis Ashmead Bartlett idi Ellis seckin ailelerin cocuklarinin okudugu Marlborough Kolejinde egitim gordukten sonra orduya yazilir Bedfordshire Alayi bunyesinde II Boer Savasina katilir 1902 yilinda avukatlik yapmaya baslar Iki yil avukat olarak calistiktan sonra Rus Japon Savasinda savas muhabirligi yapmak uzere Mancurya ya gider Buradaki gozlemlerini Port Arthur The Siege and Capitulation adli kitapta yayinlar Savas muhabirligiEllis Balkan Savaslari ve sonrasinda I Dunya Savasi sirasinda yogun olarak savas muhabirligi yapmistir Ellis The Daily Telegraph icin 25 Nisan 1915 tarihinde gerceklestirilen Anzak Koyu cikartmasini okurlari icin kaleme alir Orduyla beraber hareket eden Ellis dogrudan cepheden yaptigi canli renkli ve elestiri iceren gercekci anlatimlariyla cephedeki diger muhabirlerden ayrilir Ozellikle yogun ates altinda ANZAK birliklerinin cesur harekatlarinin anlatimi Britanyali okurlar arasinda ANZAK efsanesinin dogmasina yol acmistir 27 Mayis 1915 tarihinde Ariburnu aciklarindaki HMS Majestic savas gemisinde bulunurken geminin Almanya Imparatorlugu donanmasina bagli denizaltisi tarafindan torpidolanmasi sonucu gemi batmis Ellis olaydan yaralanmadan kurtulduysa da tum ekipmanini yitirmistir Savasin ilerleyen donemlerindeki anlatimlarinda ozellikle Ingiliz komuta heyetinin yetersizliklerini ve basarisizliklarinin bedelini dile getiren Ellis dogrudan Londra ya giderek cephede gorduklerini Somurgelerden sorumlu BakanBonar Law Deniz Kuvvetlerinden sorumlu Bakan Winston Churchill Churchill in yerine ayni goreve gelen Arthur Balfour Basbakan Herbert Henry Asquith Savas Bakani Horatio Herbert Kitchener gibi ust duzey devlet adami ve siyasetcilere rapor eder Yeniden Canakkale Savasi na doner Agustos ayindaki Sari Bayir Harekati sirasindaki karmasayi ve Osmanli Imparatorlugunun guclu karsi taarruzunu okuyucularina aktarir Bu donemde edindigi bir kamera sayesinde film cekimi yapmaya da calismistir Yazdigi agir elestiriler nedeniyle geri cagrilan Ellis Londra ya dondugunde devlet sansurunu asmak icin yazilarini roportaj seklinde kaleme almis ve 17 Ekim gunu The Times ve Daily Mail gibi yuksek tirajli gazetelerin yani sira Avustralya gazetelerinde de basilmasini saglamistir Gelibolu sonrasiGecim sikintisi cekmekte olan Ellis ucret karsiliginda konusmalar yapmis Fransa daki Bati Cephesi muharebelerinde savas muhabirligi yapmistir Komunizm karsiti bir yonelimi olan Ellis savasin ardindan Carlik Rusya sindaki Ekim Devrimi nin etkisiyle Macaristan da kurulan Macaristan Sovyet Cumhuriyetine karsi savasmistir 1926 yilindan sonra The Daily Telegraph icin Britanya Hindistani muhabirligi yapmis bagimsizlik icin mucadele veren Mahatma Gandhi yi siddetle yeren yazilar kaleme almistir 1931 yilinda Portekiz in baskenti Lizbon da olmustur EserleriOne cikan bazi eserleri sunlardir Port Arthur the Siege and Capitulation William Blackwood amp sons 1906 The Passing of The Shereefian Empire Edinburgh ve Londra William Blackwood amp sons 1910 The Tragedy of Central Europe Londra Thornton Butterworth Ltd 1923 Uncensored Dardanelles 1928 The Riddle of Russia Daily Telegraph icin 22 yazilik seri 22 Ocak 20 Subat 1929 Kaynakca a b Archive org sitesindeki Ellis Ashmead Bartlett maddesi ve eserleri Ingilizce 28 Temmuz 2021 tarihinde erisilmistir