Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddedeki üslubun, ansiklopedik bir yazıdan beklenen resmî ve ciddi üsluba uygun olmadığı düşünülmektedir. |
Hayri Osman oğlu Emirzade veya Emirzade Hayri Osmanoviç (d. 5 Ekim 1893, Kırım Yalta Deragoy köyü - ö. 17 Şubat 1958, Bakü) — aktör.
Hayri Emirzade | |
|---|---|
| Doğum | 5 Ekim 1893 |
| Ölüm | 17 Şubat 1958 (64 yaşında) Bakü |
| Milliyet | Kırım Tatarı, Türk |
| Vatandaşlık | SSCB, Rusya |
| Meslek | Oyuncu, aktör, sanatçı, ayakkabıcı |
Hayatı
Azerbaycan sinemasında özel bir yere sahip olan Hayri Osman oğlu Emirzade, 5 Ekim 1893'te Kırım'ın Yalta ilinin Deragoy köyünde bir bakkal olan Gara Osman'ın çocuğu olarak doğdu. Milliyet olarak Türk'tür. Hayri büyüdükçe resme olan eğilimi belirginleşti. Babasının köyde küçük bir dükkânı vardı. Bu dükkandan kazandığı gelirle ailesine destek oldu. Dindar babası oğlunun her fotoğraf çektiğini gördüğünde elindekileri alıp "kafir oğul kafir" diyerek fotoğrafları yırtıyor ve Hayri'yi dövüyordu.
Bir gün bir yabancı ona yaklaştı ve eserini inceleyerek "Ben sanatçı Mirsayadov'um" dedi. "Bu yerlere rahatlamak için geldim. Seni sık sık fotoğraf çekerken görüyorum. Çektiğin fotoğrafları beğendim. Okumalısın. İyi çalışırsan, başarılı bir sanatçı olursun." Ressamın tavsiyesiyle Hayri Petersburg'a gider ve burada bir sanat okuluna girer. Resim sanatı genç adamın önünde yeni bir dünyanın kapılarını aralamaktadır. Eğitiminin ilk yılında annesi Zehra öldü. Bu acı haberle sarsılan Hayri, evine gitmek üzere okuldan ayrılır ve zorlu yaşam koşulları nedeniyle Petersburg'a geri dönemez. Eğitimi eksik kalır.
Kısa bir süre sonra, Hayri bu sefer babasını kaybetti. Zaten zor şartlar altında yaşayan ailenin yükü Hayri'nin üzerine kalır. Hayri, erkek ve kız kardeşine destek olmak için dükkânı satar fakat bu fayda etmez.
Durumun düzelmeyeceğini görünce Harkiv'e gitmeye karar verir. Orada bir sürücü kursunda kaydolur. Bir yıl sonra elinde ehliyetiyle memleketi Kırım'a döner. Tanıdıkları genç adama Buhara emirinin yanında iş bulurlar. Hayri, Buhara emiri Amir'in kişisel şoförü olur. Amir, Hayri'yi canlı ve zeki gördüğü için ona karşı iyi bir tavır sergiler. Karşılığında, daha doğrusu emirin onuruna Hayri, Emirzade soyadını alır.
1917'de Rusya'daki Ekim Devrimi'nin zaferinden sonra Hayri, Yalta'da ilk sürücü okulunu kurdu. Burada sadece Kırım Tatarlarına değil, Ruslara, Ukraynalılara, Yunanlılara da araba kullanmayı öğretir.
Büyük Vatanseverlik Savaşı'nın zorlu yıllarında Kırım Tatarları anavatanlarından sürülerek Orta Asya'ya sürülmüştür. Hayri Emirzade de Kırım Tatarı olduğu için film stüdyosundan atılır. İşsiz oyuncu ne yapacağını, nereye gideceğini bilemez.
Hayri Bakü'de bir kunduracıyla tanışır. Kısa sürede ustasından bu sanatın sırlarını öğrenen Hayri, çizme dikmeye başlar. Hayri, Bakü'de Mirza Fatali Caddesi'ndeki 7 numaralı evde 10 metrekarelik eski bir kulübede yaşıyordu. Yaptığı ayakkabılar çoğunlukla kadın ayakkabısıydı. Ayakkabıların tabanlarını kendisi keser ve tabanlarını kesip düzeltirdi. Ancak Sovyet döneminde ayakkabıcılık da özel bir iş olarak kabul edildi ve devlet tarafından yasaklandı. Dolayısıyla bu durum uzun süre devam edemedi. Bu nedenle Yalta'ya dönmeye karar verir.
Böylece yıllar gelip geçer, Stalin'in ölümünün ardından ülkede bir "mülayimleşme" dönemi başlar. İnsanlar biraz daha rahat nefes almaya başlar. 1957'de çıkarılan yasakların kaldırıldığı böyle bir dönemde Amirzade, Bakü film stüdyosuna tekrar çağrıldı.
Bakü film stüdyosunun eski binası ona her ne kadar tanıdık gelse de, burada eskisi kadar özgür, tasasız ve mutlu olamadı. Çünkü geçmiş yılların ağır darbeleri yavaş yavaş işini bozuyordu. Kısa sürede yatağa düşen Hayri, 17 Şubat 1958'de 65 yaşında öldü.Bakü'de ölen oyuncunun defnedildiği yer bilinmiyor.
2007 yılında HayriA Eirzade'nin kişisel arşivi yeğeni tarafından Simferopol film arşivine devredildi ve oyuncunun kişisel arşivi Film Fonu'nun talebi üzerine Azerbaycan'a gönderildi.
Aktivite
Çalkantılı bir hayat süren Hayri Emirzade, yeteneği ve çalışkanlığı sayesinde Kırım, Azerbaycan ve Ukrayna'da bir dizi filmde rol aldı ve zamanının bir film yıldızı olarak popüler oldu. 1921 - 1924 yıllarında 'nda oyuncu olarak çalıştı. İlk Kırım Tatar tiyatrosunun kurucularındandır. Tiyatroda "Arşin mal alan"da Sultan bey, "Tahir ve Zohra"da Tahir, "Evlilik"te Podkolyozin vb. rolleri oynadı ve Kırım Tatarlarına adanmış ilk filmlerde - "Taş Üzerine Şarkı" (1924, Halil), "Alim" (1925, Alim), "Muhteşem Güneş" (1928, Ali) ve diğer filmlerde rol aldı.
Emirzade ayrıca Moskova ve Odessa film stüdyolarında çalıştı ve bir dizi filmde rol aldı. "Tutuklama Emri" (1926, Sergey), "Çimento" (1927. Gleb Chumalov), "Mekke'den Bir Misafir" (1928, Faiz Mammad), "Kaçaklar" (1930, işçi) ve diğer filmlerde çeşitli roller oynadı.
30'lu yılların başından itibaren "Azerfilm" film stüdyosuna davet edilen Hayri Emirzade, "Kızın Şatosu", "26 Komiser", "Arkadaşlar", "İsmet", "Almaz" gibi bir dizi sesli ve sessiz filmde rol aldı. "Vietnam", "Sabuhi", "Bakhtiyar" ve diğer filmlerinde rol oynadı. Almaz filminin çekimleri sırasında sanat kurulu üyeliğine seçildi.
Ünvan
Kırım-Tatar Özerk Cumhuriyeti Halk Sanatçısı (1923)
Filmografi
- (sinema filmi)
- 26 Komiser (film, 1932) (sinema filmi) (rol: Komiser)
- (kısa metrajlı film) (rol: traktör sürücüsü)
- (sinema filmi) (rol: Samad)
- Almaz (film, 1936) (sinema filmi) (rol: Karim)
- (sinema filmi) (rol: Mehmandar Bey)
- (sinema filmi) (rol: Rajab)
- (kısa metrajlı film)
- Bakü'nün Işıkları (film, 1950) (sinema filmi)
- Bakhtiyar (film, 1955) (rol: kontrbasçı)
Kaynakça
- ^ a b . web.archive.org. 11 Temmuz 2021. 11 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2023.
- ^ . rusneb.ru - Национальная электронная библиотека (Rusça). 23 Şubat 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2023.
- ^ a b c d e f g h i j k . Mədəniyyət (Azerice). [anl.az ANL]. 25 Ocak 2012. 5 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2017.
- ^ (Rusça). 9 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2017.
- Azerbaycan Cumhuriyeti Kültür Bakanlığı. J. Jabbarli'nin adını taşıyan "Azerbaycanfilm" film stüdyosu. Aydın Kazımzade. Bizim "Azerbaycan filmimiz". 1923-2003 yılları. Bakü: Çevirmen, 2004.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddedeki uslubun ansiklopedik bir yazidan beklenen resmi ve ciddi usluba uygun olmadigi dusunulmektedir Maddeyi gelistirerek ya da konuyla ilgili tartismaya katilarak Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Hayri Osman oglu Emirzade veya Emirzade Hayri Osmanovic d 5 Ekim 1893 Kirim Yalta Deragoy koyu o 17 Subat 1958 Baku aktor Hayri EmirzadeDogum5 Ekim 1893Olum17 Subat 1958 64 yasinda BakuMilliyetKirim Tatari TurkVatandaslikSSCB RusyaMeslekOyuncu aktor sanatci ayakkabiciHayatiAzerbaycan sinemasinda ozel bir yere sahip olan Hayri Osman oglu Emirzade 5 Ekim 1893 te Kirim in Yalta ilinin Deragoy koyunde bir bakkal olan Gara Osman in cocugu olarak dogdu Milliyet olarak Turk tur Hayri buyudukce resme olan egilimi belirginlesti Babasinin koyde kucuk bir dukkani vardi Bu dukkandan kazandigi gelirle ailesine destek oldu Dindar babasi oglunun her fotograf cektigini gordugunde elindekileri alip kafir ogul kafir diyerek fotograflari yirtiyor ve Hayri yi dovuyordu Bir gun bir yabanci ona yaklasti ve eserini inceleyerek Ben sanatci Mirsayadov um dedi Bu yerlere rahatlamak icin geldim Seni sik sik fotograf cekerken goruyorum Cektigin fotograflari begendim Okumalisin Iyi calisirsan basarili bir sanatci olursun Ressamin tavsiyesiyle Hayri Petersburg a gider ve burada bir sanat okuluna girer Resim sanati genc adamin onunde yeni bir dunyanin kapilarini aralamaktadir Egitiminin ilk yilinda annesi Zehra oldu Bu aci haberle sarsilan Hayri evine gitmek uzere okuldan ayrilir ve zorlu yasam kosullari nedeniyle Petersburg a geri donemez Egitimi eksik kalir Kisa bir sure sonra Hayri bu sefer babasini kaybetti Zaten zor sartlar altinda yasayan ailenin yuku Hayri nin uzerine kalir Hayri erkek ve kiz kardesine destek olmak icin dukkani satar fakat bu fayda etmez Durumun duzelmeyecegini gorunce Harkiv e gitmeye karar verir Orada bir surucu kursunda kaydolur Bir yil sonra elinde ehliyetiyle memleketi Kirim a doner Tanidiklari genc adama Buhara emirinin yaninda is bulurlar Hayri Buhara emiri Amir in kisisel soforu olur Amir Hayri yi canli ve zeki gordugu icin ona karsi iyi bir tavir sergiler Karsiliginda daha dogrusu emirin onuruna Hayri Emirzade soyadini alir 1917 de Rusya daki Ekim Devrimi nin zaferinden sonra Hayri Yalta da ilk surucu okulunu kurdu Burada sadece Kirim Tatarlarina degil Ruslara Ukraynalilara Yunanlilara da araba kullanmayi ogretir Buyuk Vatanseverlik Savasi nin zorlu yillarinda Kirim Tatarlari anavatanlarindan surulerek Orta Asya ya surulmustur Hayri Emirzade de Kirim Tatari oldugu icin film studyosundan atilir Issiz oyuncu ne yapacagini nereye gidecegini bilemez Hayri Baku de bir kunduraciyla tanisir Kisa surede ustasindan bu sanatin sirlarini ogrenen Hayri cizme dikmeye baslar Hayri Baku de Mirza Fatali Caddesi ndeki 7 numarali evde 10 metrekarelik eski bir kulubede yasiyordu Yaptigi ayakkabilar cogunlukla kadin ayakkabisiydi Ayakkabilarin tabanlarini kendisi keser ve tabanlarini kesip duzeltirdi Ancak Sovyet doneminde ayakkabicilik da ozel bir is olarak kabul edildi ve devlet tarafindan yasaklandi Dolayisiyla bu durum uzun sure devam edemedi Bu nedenle Yalta ya donmeye karar verir Boylece yillar gelip gecer Stalin in olumunun ardindan ulkede bir mulayimlesme donemi baslar Insanlar biraz daha rahat nefes almaya baslar 1957 de cikarilan yasaklarin kaldirildigi boyle bir donemde Amirzade Baku film studyosuna tekrar cagrildi Baku film studyosunun eski binasi ona her ne kadar tanidik gelse de burada eskisi kadar ozgur tasasiz ve mutlu olamadi Cunku gecmis yillarin agir darbeleri yavas yavas isini bozuyordu Kisa surede yataga dusen Hayri 17 Subat 1958 de 65 yasinda oldu Baku de olen oyuncunun defnedildigi yer bilinmiyor 2007 yilinda HayriA Eirzade nin kisisel arsivi yegeni tarafindan Simferopol film arsivine devredildi ve oyuncunun kisisel arsivi Film Fonu nun talebi uzerine Azerbaycan a gonderildi AktiviteCalkantili bir hayat suren Hayri Emirzade yetenegi ve caliskanligi sayesinde Kirim Azerbaycan ve Ukrayna da bir dizi filmde rol aldi ve zamaninin bir film yildizi olarak populer oldu 1921 1924 yillarinda nda oyuncu olarak calisti Ilk Kirim Tatar tiyatrosunun kurucularindandir Tiyatroda Arsin mal alan da Sultan bey Tahir ve Zohra da Tahir Evlilik te Podkolyozin vb rolleri oynadi ve Kirim Tatarlarina adanmis ilk filmlerde Tas Uzerine Sarki 1924 Halil Alim 1925 Alim Muhtesem Gunes 1928 Ali ve diger filmlerde rol aldi Emirzade ayrica Moskova ve Odessa film studyolarinda calisti ve bir dizi filmde rol aldi Tutuklama Emri 1926 Sergey Cimento 1927 Gleb Chumalov Mekke den Bir Misafir 1928 Faiz Mammad Kacaklar 1930 isci ve diger filmlerde cesitli roller oynadi 30 lu yillarin basindan itibaren Azerfilm film studyosuna davet edilen Hayri Emirzade Kizin Satosu 26 Komiser Arkadaslar Ismet Almaz gibi bir dizi sesli ve sessiz filmde rol aldi Vietnam Sabuhi Bakhtiyar ve diger filmlerinde rol oynadi Almaz filminin cekimleri sirasinda sanat kurulu uyeligine secildi UnvanKirim Tatar Ozerk Cumhuriyeti Halk Sanatcisi 1923 Filmografi sinema filmi 26 Komiser film 1932 sinema filmi rol Komiser kisa metrajli film rol traktor surucusu sinema filmi rol Samad Almaz film 1936 sinema filmi rol Karim sinema filmi rol Mehmandar Bey sinema filmi rol Rajab kisa metrajli film Baku nun Isiklari film 1950 sinema filmi Bakhtiyar film 1955 rol kontrbasci Kaynakca a b web archive org 11 Temmuz 2021 11 Temmuz 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Nisan 2023 rusneb ru Nacionalnaya elektronnaya biblioteka Rusca 23 Subat 2005 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Nisan 2023 a b c d e f g h i j k Medeniyyet Azerice anl az ANL 25 Ocak 2012 5 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Kasim 2017 Rusca 9 Ekim 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Kasim 2017 Azerbaycan Cumhuriyeti Kultur Bakanligi J Jabbarli nin adini tasiyan Azerbaycanfilm film studyosu Aydin Kazimzade Bizim Azerbaycan filmimiz 1923 2003 yillari Baku Cevirmen 2004